Η συζήτηση για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας στον χώρο των τεχνών, του πολιτισμού και του θεάματος έχει ανοίξει για τα καλά και η ανταλλαγή απόψεων γίνεται η κινητήριος δύναμη για να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη. Το αίτημα για τη δημιουργίας ενός Κώδικα Δεοντολογίας για τις Τέχνες είναι δεδομένη και το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού με αφορμή τις καταγγελίες που είδαν τελευταία το φως της δημοσιότητας για ανάρμοστες συμπεριφορές καλλιτεχνών και τις αναφορές ηθοποιών για σεξουαλική παρενόχληση, ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στη δημιουργία και υιοθέτηση Κώδικα Δεοντολογίας για όλους τους κρατικούς καλλιτεχνικούς φορείς και τις εκπαιδευτικές δομές. Τι λένε άραγε γι’ αυτήν την απόφαση και το σχεδιασμό της δεοντολογίας οι άνθρωποι που ασχολούνται με τις Τέχνες;
Θα το μάθουν όσοι παρακολουθήσουν την διαδικτυακή συζήτηση «Respect Art Workers», που διοργανώνουν οι Support Art Workers την Παρασκευή 12 και το Σάββατο 13 Μαρτίου (20:30-22:30) με τη συμμετοχή ομιλητών από ελληνικά ιδρύματα και συλλογικότητες πολιτισμού και έρευνας, εκπροσώπων καλλιτεχνικών ελληνικών σωματείων και φορέων από το εξωτερικό που έχουν ήδη συμπεριλάβει στη λειτουργία τους παρόμοιους κώδικες. Λίγο πριν ξεκινήσει η διημερίδα ρωτήσαμε τα μέλη της πρωτοβουλίας Support Art Workers να μας απαντήσουν σε τρία ερωτήματα: ποια ανάγκη γέννησε τη διοργάνωση της διαδικτυακής διημερίδα, ποια θέματα θα συζητηθούν και τι ευελπιστούν να βγει από αυτή τη συζήτηση:
«Την διοργάνωση της ημερίδα γέννησε η ανάγκη για σεβασμό, ισότητα, διαφάνεια, μη επισφαλείς και κακοποιητικές σχέσεις εργασίας, συλλογικότητα, προστασία. Η ανάγκη για αλλαγή του τοπίου, εδώ και τώρα. Σε μία περίοδο συνεχούς και αυξανόμενης κοινωνικής καταστολής και διάχυτης βίας, είναι ζωτικής σημασίας να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, να θέτουμε τα όριά μας συλλογικά και συμπεριληπτικά, να στεκόμαστε απέναντι σε κάθε κακοποίηση. Οι καταγγελίες σεξουαλικών και άλλων ειδών παρενόχλησης που βγαίνουν συνεχώς στο φως, σκιαγραφούν μια ζοφερή πραγματικότητα την οποία κρύβαμε επιμελώς για πολλά χρόνια και μια επιτακτική ανάγκη για την άμεση αντιμετώπισή της, μέσα από συλλογικές διαδικασίες και θεσμοθετημένα πλαίσια που δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας.
Ανησυχούμε ότι, για μια ακόμη φορά, το Υπουργείο Πολιτισμού θα χειριστεί αυτό το τόσο σοβαρό θέμα με αμιγώς επικοινωνιακούς όρους, σχεδιάζοντας κάτι πρόχειρο για να πει απλώς ότι το έκανε, χωρίς να μεριμνήσει για κάτι ολοκληρωμένο, όχι μόνο ως κείμενο αλλά κυρίως ως διαδικασία πρακτικής εφαρμογής και επισταμένης τήρησης. Ήδη μαθαίνουμε ότι δίνει διορία 3-4 ημερών σε οργανισμούς για να φτιάξουν και να του στείλουν τον Κώδικα Δεοντολογίας τους! Είμαστε πεπεισμένοι όμως, έτσι κι αλλιώς, πως ο Κώδικας αυτό πρέπει να φτιαχτεί από αυτούς που αφορά άμεσα, δηλαδή τους ίδιους τους εργαζόμενους στον Πολιτισμό. Η ανάγκη να μιλήσουμε και να ορίσουμε τις ίδιες τις ανάγκες μας, γέννησε αυτή τη διημερίδα.
Την πρώτη μέρα, θα συζητήσουμε θέματα που σχετίζονται με τη σεξουαλική παρενόχληση και την κακοποίηση κάθε είδους, λεκτική, σωματική, ψυχολογική, καθώς και με μορφές διακρίσεων κι ανισότητας με βάση το φύλο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ηλικία, την εθνικότητα, την αρτιμέλεια κ.λπ., σε εκπαιδευτικούς κι εργασιακούς χώρους πολιτισμού. Μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα κακοποιητικής συμπεριφοράς στόχος είναι να εντοπίσουμε ποιες αρχές εργασίας απαιτούνται για την αντιμετώπισή τους, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να εφαρμοστούν οι αρχές αυτές σε έναν οργανισμό. Τη δεύτερη ημέρα, οι συμμετέχουσες και συμμετέχοντες των ομάδων εργασίας μας, θα επικεντρωθούν στον σχεδιασμό ενός πρώτου Κώδικα Δεοντολογίας για τις Τέχνες με άξονα τις παραπάνω θεματικές.
Ευελπιστούμε σε μια πρώτη καταγραφή των απαραίτητων αρχών που οφείλει να περιλαμβάνει ένας Κώδικας Δεοντολογίας και στη συλλογική δημιουργία ενός πρώτου σχεδιάσματος του Κώδικα αυτού, με στόχο την μετέπειτα εξέλιξη και ολοκλήρωσή του, έτσι ώστε να δημοσιοποιηθεί και να μπορεί να υιοθετηθεί τόσο από δημόσιους και κρατικούς οργανισμούς, όσο κι από ανεξάρτητες ομάδες και καλλιτέχνες, όπως έχει συμβεί σε άλλες χώρες. Στόχος μας, με όλη την εκστρατεία Respect Art Workers που κάνουμε αυτές τις δέκα μέρες, είναι να συμβάλλουμε όσο μπορούμε στο να αλλάξει πλευρά ο φόβος. Kαι θέλουμε να πιστεύουμε πως «η μέρα εκείνη δε θ’ αργήσει».
Η συζήτηση θα διεξαχθεί στα ελληνικά και τα αγγλικά και θα προβληθεί ζωντανά στη σελίδα του Facebook των Support Art Workers (https://www.facebook.com/Support-ART-Workers-115572620137765). Στη διάρκειά της, θα παρέχεται μετάφραση των βασικών θέσεων των αγγλόφωνων ομιλητών, ενώ το κοινό θα μπορεί να στέλνει τις ερωτήσεις του για τις ομιλήτριες και τους ομιλητές.
