Οι επτά πρωταγωνίστριες του «Top girls» του έργου-σύμβολο του φεμινισμού της Κάριλ Τσέρτσιλ μοιράζονται μαζί μας λόγια καρδιάς για τις ηρωίδες που ερμηνεύουν στο Πόρτα σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου.
Μαρία Καβογιάννη
«Οι τρεις ρόλοι που ενσαρκώνω αφορούν γυναίκες που, ενώ αποδέχονται τις συμβάσεις, εξακολουθούν να είναι αγωνίστριες. Δεν είναι ιδεολογικά, συνειδητά στρατευμένες, αλλά πρακτικά. Δίνουν μάχη για τα πραγματικά θέματα της ζωής και τα βγάζουν πέρα με μεγάλες δυσκολίες, συχνά κάνοντας λάθη. Σαν συγγενείς απ' το πρόσφατο παρελθόν μας, που έκαναν μια υπέρβαση, χωρίς ποτέ να τους αναγνωριστεί η επανάσταση. Αυτές οι γυναίκες δεν ήρθαν σε ρήξη με το παρελθόν, δεν υιοθέτησαν ποτέ αντρικές συμπεριφορές, αλλά με τον πιο παραδοσιακά γυναικείο τρόπο, φρόντισαν ν' ανοίξουν τον δρόμο για τις επόμενες γενιές».
Αλεξάνδρα Αϊδίνη
«H Νijo, βάσει παράδοσης και πατρικής επιταγής, ζει ως παλλακίδα του Αυτοκράτορα στην Ιαπωνία του 13ου αιώνα. Η άκρατη σαγήνη της, η λεπτή αισθαντικότητά της, η τρυφερή καρτερικότητα, η λεπτή αφέλειά της είναι, άραγε, ίδια στοιχεία της φύσης της ή επιβεβλημένο πρότυπο; Κι όμως, εκείνη, νιώθει πλήρης και ευτυχής μέσα σ' αυτό το σχήμα. Η Ουίν της δεύτερης πράξης εκπροσωπεί μια πτυχή της χειραφετημένης γυναίκας, την εποχή που μεσουρανεί στη Θατσερική Αγγλία η διεκδίκηση των ίσων δικαιωμάτων στον κοινωνικό και εργασιακό χώρο. Επιτυχημένη επαγγελματίας, υποτιμά την αντρική παρουσία, την αποκαθηλώνει, ενώ συναισθηματικά, αφήνεται να παραμυθιαστεί σε σχέσεις με ανεπαρκείς συντρόφους, μη γνωρίζοντας πώς να διαχειριστεί την ανάγκη της για αγάπη και προσοχή. Περνώντας απ' την Ανατολή στην "Αποροσανατολή", και μέσα απ' τους αιώνες, είναι μακρύς και πολυσύνθετος πάντα ο δρόμος και η ανθρωπότητα αναζητά μια συμφιλίωση. Μια εύρεση ισορροπίας και κατανόησης των ισότιμων αλλά διαφορετικών αναγκών και χαρακτηριστικών του εκάστοτε ατόμου ανεξαρτήτως φύλου, δίχως να χρειάζονται "μπαμπούλες" που να μας ορίζουν ή να έχουμε να πολεμάμε».
Βίκυ Βολιώτη
«Ερμηνεύω την Πάπισσα Ιωάννα, μια γυναίκα που έζησε τον 9ο αιώνα, η οποία λόγω της φιλομάθειας και της επιμονής της να σπουδάσει – πράγμα αδιανόητο για την εποχή εκείνη – αποποιήθηκε τη γυναικεία της ταυτότητα, μεταμφιέστηκε σε αγόρι κι έζησε όλη της τη ζωή σαν άντρας, φτάνοντας μέχρι το ανώτατο αξίωμα στην Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, αυτό του Πάπα. Νομίζω, ότι το πολύ ενδιαφέρον σκεπτικό που καταθέτει η Τσέρτσιλ ςίναι ακριβώς αυτό: ότι οι γυναίκες – και κατ’ επέκταση, όλοι οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φύλου- θα έπρεπε να αναζητήσουν την ισότητα όχι αποποιούμενες αυτό που είναι αλλά το ακριβώς αντίθετο, διατηρώντας τα χαρακτηριστικά του φύλου τους. Αντίθετα, οι γυναίκες στη μάχη για την ισότητα, έπεσαν στην παγίδα και υιοθέτησαν όλα τα αντρικά χαρακτηριστικά (και μάλιστα όχι τα καλύτερα) αποποιούμενες τα δικά τους. Μήπως λοιπόν η λύση δεν είναι η εξομοίωση αλλά η διατήρηση όλων των ειδικών χαρακτηριστικών; Είτε είμαστε άντρες, γυναίκες, μαύροι, άσπροι, κοντοί, ψηλοί, ομοφυλόφιλοι, ετεροφυλόφιλοι, πλούσιοι, φτωχοί;».
Αλεξία Καλτσίκη
«Η Μαρλήν είναι ένα γνήσιο δείγμα εργαζόμενης φιλόδοξης γυναίκας της δεκαετίας του '80. Και όσο τη γνωρίζω κατά τη διάρκεια των προβών, τόσο πιο δύσκολα και διαχρονικά ερωτήματα μου θέτει. Επιθυμία ή χρέος; Αυτονομία ή οικογένεια; Επιτυχία ή ησυχία; Αλλαγή αντιλήψεων κοινωνικών και πολιτικών ή πίστη και αφοσίωση στην τάξη της καταγωγής σου; Δεν υπάρχουν απαντήσεις. Μόνο ένας συνεχής αγώνας επιβίωσης, όπου στο τέλος δεν έχει καν σχέση με το αν είσαι άντρας ή γυναίκα, αλλά με το κατά πόσο μπορείς να διαχειριστείς το ατελές της ύπαρξής σου».
Ευδοκία Ρουμελιώτη
«Η αλληλεγγύη των γυναικών όπως και η ισότητα των δύο φύλων γίνεται θέμα και πρόβλημα. Στην πρώτη πράξη η Γκριζέλντα, ενώ είναι μία γυναίκα που έκανε αισθητή την παρουσία της, ήταν μία φιγούρα μη υποστηριζόμενη από την ευρύτερη κοινωνία των γυναικών. Οι άνδρες ή οι κοινωνικές συμβάσεις που αυτοί δημιούργησαν, την πολέμησαν. Τα ιστορικά στοιχεία του δείπνου μπορούν να θεωρηθούν ως ένα υπόβαθρο για γυναίκες που ανέλαβαν κινδύνους και έκαναν αισθητή την παρουσία τους. Ωστόσο, η καθεμία παρουσιάζεται απομονωμένη στην ιστορική της στιγμή. Ομοίως, στις επόμενες σύγχρονες σκηνές, τα TOP GIRLS δείχνουν να έχουν πληρώσει υψηλό κόστος στην προσπάθεια να πετύχουν σ' έναν «κόσμο του ανδρός». Για κάθε Marlene, υπάρχουν πολλές γυναίκες. Όπως και οι τρεις υποψήφιες για εργασία: υποβαθμισμένες και αβέβαιες σαν την Τζανίν. Ειδικά για την Τζανίν, για να τη βοηθήσει η Μαρλήν, της προσφέρει καλοπληρωμένη εργασία αλλά θα πρέπει να παίξει με τους κανόνες των εργοδοτών - για παράδειγμα, αποσιωπώντας τα σχέδιά της να παντρευτεί και να κάνει παιδί κάποια μέρα. Ενδεχομένως, όμως, η λύση να μην προέρχεται ούτε από την Νελ ή οποιαδήποτε άλλη Νελ της σημερινής εποχής. Η επιθετική της αντιμετώπιση προκειμένου να πείσει τους εργοδότες και τους πελάτες της, να είναι μέθοδος που αναγνωρίζεται απ' τους άνδρες, τους οποίους ανταγωνίζεται. Ωστόσο, ακόμη και οι γυναίκες που καταφέρνουν να «χτυπήσουν» το πατριαρχικό σύστημα, απλώς το ξεπερνούν και δεν το μεταρρυθμίζουν, για να καταστήσουν το πεδίο πιο δίκαιο σε όλες τις γυναίκες».
Ειρήνη Μακρή
«Στο "Top Girls" καλούμαι να υποστηρίξω τρεις διαφορετικές ηρωίδες, τη νεότερη γενιά γυναικών, η οποία παρουσιάζεται περισσότερο ως παρατηρητής του συστήματος, που έχει εγκαθιδρυθεί και όχι μόνο διατηρεί, αλλά και προβάλλει την πεποίθηση ότι θα τα καταφέρει καλύτερα απ' τις προηγούμενες. Είναι κορίτσια το παρελθόν των οποίων δεν αναφέρεται καθόλου, δεν έχουν ρίζες και δε βασίζονται σε δεσμούς οικογενειακούς ή ηθικούς. Οι βλέψεις τους επηρεάζονται άμεσα απ' την τάση της εποχής που αποθεώνει το άτομο και τα θέλουν όλα, χωρίς φραγμούς. Αυτή η αφοριστική τάση της νέας γενιάς δεν είναι, όμως, κάτι νέο. Ειδικά αυτό το διάστημα που υπάρχει μια εκ νέου- αν σταμάτησε κάποτε- αναμόχλευση του ζητήματος της ισότητας των δύο φύλων, αλλά και των υπολοίπων έμφυλων ταυτοτήτων που δεν απολαμβάνουν κοινωνικά ίση μεταχείριση. Σ' ένα σύγχρονο πλαίσιο, η γυναίκα μοιάζει να δηλώνει το παρόν, μάλιστα με τρόπο ιδιαίτερα ορμητικό, ακόμη και ισοπεδωτικό. Σ' έναν εμφανώς μεγαλύτερο χώρο έκφρασης φαίνεται να ξεπηδά όλο και πιο επείγουσα η ανάγκη αναπροσδιορισμού του ρόλου της στην κοινωνία, τόσο για τη διαφύλαξη των κεκτημένων δικαιωμάτων όσο και για τη διεκδίκηση της ουσιαστικής ισότητας. Τα κορίτσια, σήμερα, θέλουν να απολαμβάνουν ακριβώς τα ίδια προνόμια με τα αγόρια, να έχουν τις ίδιες δυνατότητες και προοπτικές, να διαγράφουν τη δική τους διαδρομή ακόμα κι αν καταλήξει πολύ κοντά στην ήδη υπάρχουσα. Αυτό ήταν μια μεγάλη επανάσταση για τη δεκαετία του '80, όχι όμως λιγότερο σημαντική σήμερα. Όταν έχεις μεγάλα εμπόδια να υπερβείς, οι αγώνες οφείλουν να είναι εξίσου μεγάλοι και ηχηροί. Και στη μικροκλίμακα, όμως, η προσπάθεια θα πρέπει να είναι πιο λεπτομερής, όχι λιγότερο ισχυρή».
Άλκηστις Πολυχρόνη
«Αν και βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, τα δικαιώματα των γυναικών καταπατώνται συνεχώς ακόμα και στις υποτιθέμενες αναπτυγμένες χώρες. Η ανισότητα των φύλων είναι γεγονός και τα στοιχεία τρομακτικά: γυναικοκτονίες, σεξουαλική και σωματική κακοποίηση, μισθολογικές ανισότητες. Σ' ενα σύστημα, όπου η άσκηση εξουσίας και ο ανταγωνισμός γίνονται υπέρτατη αξία, οι άνθρωποι θέτουν ως στόχο την επικράτηση. Τις συνέπειες, όμως, τις επωμίζονται αυτοί που βρίσκονται σε δυσχερέστερη θέση: οι γυναίκες, τα παιδιά και οι οικονομικά ασθενέστεροι. Αυτή την πτυχή της γυναικείας ύπαρξης μέσα στο φεουδαρχικό αλλά και στο καπιταλιστικό σύστημα, μας παρουσιάζει η Churchill μέσα απ' τους χαρακτήρες τόσο της Γκρέτα (Dull Griet) όσο και της Άντζη. Δυο γυναίκες που ζουν μέσα στη βία, σωματική, ψυχική, λεκτική, οικονομική, εντέλει, είναι οι μόνες που καταφέρνουν να αντιδράσουν. Δρουν όμως βίαια, ίσως γιατί έτσι να έμαθαν ή γιατί ίσως αυτός να είναι ο μόνος τρόπος για να χτυπήσουν το κακό. Άλλωστε, αυτό που συμβαίνει γύρω μας είναι φοβιστικό».
Περισσότερες πληροφορίες
Top girls
Ένα έργο για τη γυναικεία χειραφέτηση, στο πρώτο μέρος του οποίου διάσημοι χαρακτήρες έργων καταθέτουν τις διαφορετικές πτυχές του «κοινωνικού επιτεύγματος» των γυναικών.
