«Granma» ήταν το όνομα του πλοίου που μετέφερε από το Μεξικό στις ακτές της Κούβας, το χειμώνα του 1956, τον Φιντέλ Κάστρο, τον αδερφό του Ραούλ, τον Τσε Γκεβάρα και μερικές δεκάδες ακόμη μέλη του Κινήματος της 26ης Ιουλίου, του κινήματος δηλαδή –και μετέπειτα κόμματος– με ηγέτη τον Φιντέλ ενάντια στον δικτάτορα Μπατίστα. Εξήντα χρόνια αργότερα τέσσερις νεαροί Κουβανοί ανεβαίνουν στη σκηνή της Στέγης για να αναζητήσουν τα ίχνη της Iστορίας της χώρας τους, σε μια παράσταση που επιχειρεί να αναστοχαστεί πάνω στο παρελθόν για να κατανοήσει το παρόν και να χαράξει το μέλλον.
Πίσω από το εγχείρημα βρίσκονται οι πολυμήχανοι Rimini Protokoll, η ομάδα που καθιέρωσε τους όρους «θέατρο-ντοκουμέντο» και «θέατρο των “ειδικών”» στο παγκόσμιο θεατρικό λεξικό. Στην Ελλάδα τους γνωρίζουμε καλά, ειδικά αφού τα τελευταία χρόνια είναι συχνοί επισκέπτες και συνεργάτες της Στέγης. Το θέατρο που κάνουν είναι θαρραλέο, πολύ συχνά ευφάνταστο, αλλά κυρίως ακτιβιστικό. Οι δουλειές τους κάθε φορά μαρτυρούν την αγωνία των ιδρυτών της ομάδας (Helgard Haug, Stefan Kaegi και Daniel Wetzel) να ρίξουν φως σε καίρια κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα παγκόσμιας αλλά και τοπικής κλίμακας. Και γι’ αυτόν το λόγο για τη δημιουργία των παραστάσεών τους δεν στηρίζονται απλώς στα ντοκουμέντα και στις μαρτυρίες των εμπλεκόμενων, αλλά ανεβάζουν τους ίδιους στη σκηνή: στις παραστάσεις των Rimini Protokoll δεν βλέπουμε επαγγελματίες ηθοποιούς, αλλά τους πρωταγωνιστές των γεγονότων ή ανθρώπους που έχουν κληθεί, λόγω συγκεκριμένης ιδιότητας, να συνεισφέρουν στο σκηνικό debate.
Πράγματι, οι παραστάσεις τους δείχνουν να χτίζονται σε πραγματικό χρόνο, σαν ένα ζωντανό θεατρικό ρεπορτάζ που φωτίζει από διαφορετικές οπτικές γωνίες το ζήτημα, ενώ ταυτόχρονα κινούνται στα όρια μεταξύ θεάτρου, multimedia εγκαταστάσεων και διαδραστικών παιχνιδιών, κάνοντας χρήση κάθε διαθέσιμης τεχνολογίας και συχνά εγκαταλείποντας τη δομή ενός προπαρασκευασμένου γεγονότος που προορίζεται μόνο προς θέαση. Για παράδειγμα, ποιος έχει ξεχάσει το «ζωντανό» σκηνικό της παράστασης «Mnemopark» (2007), μια πιστή αναπαράσταση του ελβετικού σιδηροδρομικού δικτύου, κάπου στις Άλπεις, όπου ένα τρένο-μινιατούρα εφοδιασμένο με μικροκάμερα αφηγούνταν, μαζί με τους ερασιτέχνες ηθοποιούς, ιστορίες για την ανθρωπογεωγραφία της Ελβετίας; Ή το «Bubble Jam», την πρόσφατη παράσταση για εφήβους που δημιούργησαν στη Στέγη, ένα σχόλιο για τις διάφορες «φούσκες» τις οποίες κρύβει το διαδίκτυο, που δημιουργήθηκε πάνω στη λογική του online gaming και η έκβασή της καθοριζόταν από τους θεατές/συμμετέχοντες;
Στο «Granma: Trombones from Havana», που παρουσιάζεται σε σύλληψη και σκηνοθεσία του Stefan Kaegi, συμμετέχουν ένας μαθηματικός και κινηματογραφιστής –κι εγγονός του Faustino Pérez, πρώτου υπουργού Ανάκτησης Περιουσιών και Ανακατανομής Πλούτου στην Κούβα του Κάστρο–, ένας προγραμματιστής, μια φοιτήτρια Ιστορίας και μια μουσικός. Όλοι τους Κουβανοί, επιλέχτηκαν από τον σκηνοθέτη, αφότου είχε απευθυνθεί σε αρκετούς από τους επιγόνους των πρωτεργατών της επανάστασης, προκειμένου να συλλέξει το απαραίτητο υλικό.Η παράσταση, συμπαραγωγός της οποίας είναι η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, έκανε παγκόσμια πρεμιέρα το περασμένο καλοκαίρι στο Βερολίνο.
Τώρα ήρθε η σειρά μας να επιβιβαστούμε στο θρυλικό «Granma» για ένα ταξίδι στο χρόνο και σε μια χώρα που εκπροσωπεί ταυτοχρόνως την ουτοπία και την άρνησή της. Οι οικογενειακές ιστορίες των ερμηνευτών μπλέκονται με τη σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα μιας θρυλικής χώρας που βρίσκεται σε μετάβαση και η Ιστορία της ξαναγράφεται υπό τους ήχους των τρομπονιών – όπως άλλωστε μας υπόσχεται και ο τίτλος της παράστασης...
Παραστάσεις-σταθμός των Rimini Protokoll
«Hot spots - Ήμουν εδώ»
Η πρώτη παρουσία των Rimini Protokoll στην Ελλάδα, το 2004, έκρυβε μια έκπληξη, καθώς συνεργάστηκαν με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό. Θέμα της παράστασης η Αθήνα ως τουριστικός προορισμός.
«Ο Προμηθέας στην Αθήνα»
Το καλοκαίρι του 2010 εκατόν τρεις «ανώνυμοι» Αθηναίοι εκμυστηρεύτηκαν στο κοινό του Φεστιβάλ Αθηνών τι σημαίνει γι’ αυτούς ο μύθος του Προμηθέα και με ποιον ήρωα ταυτίζονται.
«Situation rooms»
Με ένα i-pad στο χέρι έμπαινε κάθε θεατής στη δαιδαλώδη εγκατάσταση που είχε στηθεί στον Ταύρο το 2014 για να πάρει μέρος στο διαδραστικό όσο και οδυνηρό θεατρικό βιντεογκέιμ που επικεντρωνόταν στο θέμα του πολέμου.
Περισσότερες πληροφορίες
Granma: Trombones from Havana
Οι Γερμανοί εισηγητές του θεάτρου-ντοκουμέντο φέρνουν στη σκηνή τέσσερις από τους απογόνους των comrades που έμελλε να αλλάξουν το τοπίο της Κούβας τη δεκαετία του 1960. Η παράσταση θέτει ερωτήματα: «Κι αν ξαναζούσε η Κούβα του Φιντέλ Κάστρο; Κι αν η νέα γενιά Κουβανών οραματιζόταν μια άλλη ουτοπία; Κι αν οι τρομπέτες της Buena Vista ηχούσαν και πάλι;»
