Ιδιωτικά ιδρύματα και πολιτισμός: μια σχέση υπό διαπραγμάτευση

Με χαρά μάθαμε ότι η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση είναι η επίτιμη καλεσμένη στο φεστιβάλ International Theater Amsterdam και ένα ενδιαφέρον μείγμα του τι "τι είναι το ελληνικό θέατρο σήμερα" από "Το Σπίτι" του Δημήτρη Καραντζά και το "Romáland" των Ανέστη Αζά και Πρόδρομο Τσινικόρη μέχρι το "Goodbye Lindita" του Μάριο Μπανούσι και τον "Σεισμό" του Βασίλη Βηλαρά θα παρουσιαστεί εκεί στις αρχές του 2024. Είναι γεγονός ότι η Στέγη έχει δουλέψει με συνέπεια για την πολυπόθητη "Εξωστρέφεια" της τοπικής καλλιτεχνικής παραγωγής στο πλαίσιο και του ομώνυμου προγράμματός της, ενώ τελευταία στην κατεύθυνση αυτή δουλεύουν και το Εθνικό Θέατρο και το Φεστιβάλ Αθηνών, με τα προγράμματα Showcase και Grape, αντίστοιχα, βάζοντας τις βάσεις για μια πιο συντονισμένη και πιο πλουραλιστική "εξαγωγή" του ελληνικού θεάτρου στο εξωτερικό. Αντίστοιχα, στα εικαστικά, σημαντικό είναι και το νέο Διεθνές Πρόγραμμα Επίσκεψης Επιμελητών του ΕΜΣΤ με στόχο την ανάδειξη και προώθηση του καλλιτεχνικού έργου των Ελλήνων εικαστικών στην διεθνή πολιτιστική σκηνή, το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας "Ελλάδα 2.0" με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU". 

Η δυσανάλογα μεγάλη επιρροή των ιδιωτικών ιδρυμάτων στη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής

Οι αυξημένες απαιτήσεις που έχει η προετοιμασία και η επιτυχής κατάθεση πρότασης για τα Ευρωπαϊκά προγράμματα αποκλείει μεγάλο μέρος του δημιουργικού δυναμικού από αυτά, και ακόμη και όταν παρατηρείται ικανοποιητική απορρόφηση συνήθως μεγάλα ιδρύματα ή οργανισμοί που έχουν ειδικευτεί στην κατάθεση σχετικών προτάσεων βρίσκουν το δρόμο προς αυτά. 

Η εξωστρέφεια και οι συνέργειες δημόσιων και ιδιωτικών πρωτοβουλιών είναι απαραίτητες για να γίνει ο πολιτιστικός τομέας φορέας βιώσιμης ανάπτυξης σύμφωνα και με την ενδιαφέρουσα έρευνα "Ο πολιτισμός στην Ελλάδα" της διαΝΕΟσις. Όσο βέβαια κι αν ο ρόλος των ιδιωτικών ιδρυμάτων κρίνεται απαραίτητος στις μέρες μας για τη χρηματοδότηση και ανάπτυξη του πολιτισμού, η δυσανάλογα μεγάλη επιρροή τους στη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής στην Ελλάδα είναι κάτι που επισημαίνεται στην έρευνα τόσο από τους ανθρώπους του πολιτισμού που συμμετέχουν όσο και από τους συγγραφείς, ορισμένοι από τους οποίους έχουν και προσωπική επαγγελματική πορεία σε κορυφαία ιδρύματα. Όπως επισημαίνεται, τα ιδρύματα ιδανικό θα ήταν να συμπληρώνουν με δικούς τους πόρους τα κενά του κράτους, όχι όμως να το υπαθιστούν. Οι αυξημένες απαιτήσεις που έχει η προετοιμασία και η επιτυχής κατάθεση πρότασης για τα Ευρωπαϊκά προγράμματα αποκλείει μεγάλο μέρος του δημιουργικού δυναμικού από αυτά, και ακόμη και όταν παρατηρείται ικανοποιητική απορρόφηση συνήθως μεγάλα ιδρύματα ή οργανισμοί που έχουν ειδικευτεί στην κατάθεση σχετικών προτάσεων βρίσκουν το δρόμο προς αυτά. 

Συγκεκριμένα, αν και η συμμετοχή ελληνικών πολιτιστικών οργανισμών στο σκέλος Culture του ευρωπαϊκού προγράμματος Creative Europe κρίνεται από τους ερευνητές σχετικά ικανοποιητική, παρατηρείται περιορισμένη συμμετοχή οργανισμών του ευρύτερου δημόσιου τομέα και μεγάλων οργανισμών του ιδιωτικού με εξαίρεση τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Στο άμεσο μέλλον σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει το European Institute of Innovation and Technology Regional Innovation Scheme (ΕΙΤ), ο κορυφαίος, ανεξάρτητος φορέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δημιουργήθηκε για να προωθήσει την καινοτομία σε ολόκληρη την Ευρώπη, ενσωματώνοντας επιχειρηματικά, εκπαιδευτικά και ερευνητικά εργαστήρια και πανεπιστήμια. Πρόκειται για μακροχρόνια χρηματοδοτικά προγράμματα που δημιουργούν Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας, ενώ στη νικητήρια ομάδα που θα χτίσει το επόμενο ΕΙΤ Πολιτισμού και Δημιουργικότητας συμμετέχουν από την Ελλάδα το Bios και το δίκτυο European Creative Hubs Network, το οποίο συντονίζεται από την Αθήνα (Bios). 

Παράλληλα, συχνά αντί ήδη επιτυχημένοι πολιτιστικοί φορείς να μπορούν να βρουν τρόπο χρηματοδότησης των πάγιων εξόδων τους και χάραξης μακροπρόθεσμου προγράμματος, στήνονται νέοι χώροι από την αρχή όπως συνέβη με το πολύ ενδιαφέρον κατά τ’ άλλα εργαστήριο για τον οπτικό πολιτισμό ViZ Lab, σε συνεργασία με την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και το Ίδρυμα Ωνάση, το οποίο στεγάστηκε στο πρώην Guru Bar, αλλά όταν ολοκληρώθηκε η χρηματοδότηση το πρόγραμμα σταμάτησε καθότι δεν βρέθηκε τρόπος να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά του. Άλλωστε η εξασφάλιση των πάγιων εξόδων των μη κερδοσκοπικών χώρων τέχνης αποτελεί σταθερό αίτημα τα τελευταία χρόνια, και ούτε τα ιδρύματα ούτε το Υπουργείο Πολιτισμού έχουν κινηθεί σε αυτή την κατεύθυνση, παρότι στο παρελθόν ο ΝΕΟΝ είχε συμβάλλει σημαντικά στη βιωσιμότητα αντίστοιχων χώρων μέσω του Outset. 

Παράλληλα, τόσο σε επίπεδο τοπικής χρηματοδότησης όσο και ευρωπαϊκής είναι σημαντικό να θεσπιστούν προγράμματα που να απευθύνονται σε ανεξάρτητους χώρους και μεμονωμένους καλλιτέχνες παρά να εστιάζουμε στο πώς οι καλλιτέχνες και πρωτοβουλίες αυτές θα εκπαιδευτούν σε νέες δεξιότητες και ειδικότερα στη δημιουργία προτάσεων και στην απορρόφηση κονδυλίων, τα οποία εξαρχής συχνά είναι πολύ δύσκολο να διεκδικήσουν όπως δείχνει και η εμπειρία επιτυχημένων χώρων τέχνης που έχουν εστιάσει στο fundraising και την εκπαίδευση που αυτό απαιτεί και παρόλα αυτά αδυνατούν να συναγωνιστούν τους μεγάλους παίκτες. 

Το αίτημα για μια πιο δημοκρατική χάραξη πολιτιστικής πολιτικής

Ένα από τα αιτήματα που φαίνεται να επαναφέρει η έρευνα είναι αυτό της δημιουργίας Συμβουλίου Σύγχρονου Πολιτισμού, η οποία είχε επισημανθεί και στην Πρόταση για μια Νέα Πολιτιστική Πολιτική που είχε ανατεθεί το 2011 από το τότε Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού επί υπουργίας Παύλου Γερουλάνου σε ομάδα ειδικών με εμπειρία στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Ένα τέτοιο συμβούλιο ή μια αναδιοργανωμένη Γενική Διεύθυνση Σύγχρονου Πολιτισμού θα μπορούσε πιθανόν να δουλέψει στην κατεύθυνση μιας πιο ουσιαστικής και εκσυγχρονισμένης με τα σημερινά αιτήματα υποστήριξης του πολιτιστικού δυναμικού της χώρας, μιας πιο δημοκρατικής συμμετοχής στα υπάρχοντα χρηματοδοτικά εργαλεία αλλά και μιας πιο υγιούς συνεργασίας μεταξύ κρατικών και ιδιωτικών φορέων. Ειδικότερα εφόσον τα projects που βασίζονται σε μια πιο βαθιά συνέργεια δημόσιου και ιδρυμάτων από την απλή χρηματοδότηση και ενέχουν το στοιχείο της συμπαραγωγής τείνουν να κανονικοποιηθούν, όπως για παράδειγμα η δεύτερη συνεχόμενη επιλογή μιας πρότασης που συνδέεται με το Ίδρυμα Ωνάση για την ελληνική εκπροσώπηση στη Μπιενάλε της Βενετίας.  

Όπως έχει επισημάνει ο Θεόφιλος Τραμπούλης στο κείμενό του "Ιδιωτικοποιώντας το ιδιωτικό: Τα Ιδρύματα και η απεδαφικοποίηση του πολιτιστικού προϊόντος" (marginalia, Τεύχος #11, Ιδρύματα Πολιτισμού: Μια εισαγωγή, 2020) οι χρηματοδοτήσεις μέσω των ιδρυμάτων και η παράλληλη αύξηση των residencies συμβαίνουν σε συνθήκες απεδαφικοποίησης του πολιτιστικού προϊόντος, το οποίο παύει να συνδέεται οργανικά με συγκεκριμένους χώρους στην πόλη που παρουσιάζουν ένα έργο με διάρκεια, ομογενοποιείται και δημιουργούνται εφήμερες, αναλώσιμες πολιτιστικές ελίτ. Η έρευνα της Προσωρινής Ακαδημίας Τεχνών  "Συμφωνία χωρίς Αρχές - Προς μια ιστορία για τη σύγχρονη ελληνική τέχνη, Από το θεσμικό, στο αντιθεσμικό και το εξωθεσμικό” που παρουσιάστηκε το 2017 στο ΙΣΕΤ έχει επισημάνει κάποιες από τις αλλαγές που έχει φέρει στην πολιτιστική παραγωγή της πόλης, ειδικότερα ως προς τα εικαστικά, το πέρασμα από την εποχή των γκαλερί στην εποχή των ιδρυμάτων: "αντί η χρηματοδότηση να διαχέεται έτσι ώστε να αναπτυχθεί η καλλιτεχνική παραγωγή στο πεδίο, όπως γίνεται από τους δημόσιους θεσμούς αλλά και παλιότερες μορφές χρηματοδότησης από ιδρύματα, σήμερα η πολιτική αυτών των μέγα ιδρυμάτων είναι να απορροφούν την πολιτιστική παραγωγή στήνοντας έτσι τη δική τους εταιρική ταυτότητα και επωνυμία φιλοξενώντας την στους δικούς τους λειασμένους χώρους ή σε χώρους που συνδέονται με μια παραδοσιακή αστική κουλτούρα. Έτσι, και η ίδια η παραγωγή αλλά και ο δημόσιος χώρος νοηματοδοτούνται με όρους μαζικής ψυχαγωγίας. Με αυτόν τον τρόπο ζητήματα που αφορούν αμφισβητούμενες κοινωνικές ομάδες και πολιτικά αιτήματα σε σχέση με το δημόσιο χώρο ουδετεροποιούνται και έτσι, εξουδετερώνονται. Επίσης η συχνή χρηματοδότηση, έστω και μέσω μικρών ποσών, από τα ιδρύματα στους όλο και περισσότερους μη κερδοσκοπικούς, εναλλακτικούς χώρους και εγχειρήματα έχει φαινομενικά διαμορφώσει μια σκηνή που διαφοροποιείται από αυτή των γκαλερί. Όμως, αυτή η άνθιση βασίζεται στις φιλάνθρωπες διαθέσεις μεμονωμένων προσώπων στην απουσία των οποίων θα σημάνει η ξαφνική τους εξαφάνιση και δεν μπορεί να αποτελέσει μια βιώσιμη δυναμική προοπτική, πράγμα που θα συνέβαινε με την ύπαρξη μιας συστηματικής προγραμματικής πολιτισμικής πολιτικής". 

Φάρμακο ή παυσίπονο;

Επιστρέφοντας στην έρευνα της διαΝΕΟσις διαβάζουμε ότι μια κριτική σε διεθνές επίπεδο για τα ιδρύματα είναι ότι οι "προτεραιότητες των φορέων του Τρίτου Τομέα ενδέχεται να αντανακλούν τις προτιμήσεις εκείνων που τους ελέγχουν, αντί για τις γενικότερα ή τοπικά αναγνωρισμένες κοινωνικές ανάγκες και, τέλος, οι φιλανθρωπικές δράσεις συνήθως δεν αντιμετωπίζουν ή δεν μετριάζουν τις βαθύτερες αιτίες της ανισότητας, του αποκλεισμού ή της στέρησης, αλλά λειτουργούν ως "παυσίπονο" στις συνέπειές τους. (...) Παρόλα αυτά, ο Τρίτος Τομέας, πέρα από την παρέμβαση σε τοπικό επίπεδο για τη μερική άμβλυνση της ανισότητας, που σε πολλές περιπτώσεις συμβαίνει, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση εναλλακτικών αξιών μέσω της παρουσίας του στη δημόσια σφαίρα”.

Ομογενοποιώντας πάντως, τις εκάστοτε διεκδικήσεις με μια ρομαντικοποιημένη έννοια κοινωνίας των πολιτών κάτω από γενικευμένες θεματικές, όπως πρόσφατα η φροντίδα, και φέρνοντας σε επαφή τοπικότητες με διαφορετικές συνθήκες, πολλά από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, παρότι δίνουν την ευκαιρία σε καλλιτεχνικά υποκείμενα να εργαστούν με δίκαιους όρους και να πετύχουν ακόμη και μέσω θεσμικής κριτικής μικρές μετατοπίσεις και να δημιουργήσουν κοινότητες ενδυνάμωσης, καταλήγουν συχνά σε αναποτελεσματικές διακηρύξεις αφύπνισης και επιφανειακής ταύτισης με μη προνομιούχα υποκείμενα αποδυναμώνοντας αντί να ενδυναμώνουν και να ελαχιστοποιούν τις κοινωνικές συγκρούσεις στη μεγάλη εικόνα. 

"H(E)AVENS": ένα υβριδικό φεστιβάλ για τον ρόλο των ιδρυμάτων

Σε αυτό το πλαίσιο, δεδομένης και της διαπίστωσης και της έρευνας της διαΝΕΟσις ότι στη χώρα μας δεν υπάρχει επαρκής κριτική σκέψη ως προς τον ρόλο των ιδρυμάτων, περιμένουμε με ενδιαφέρον το υβριδικό φεστιβάλ "H(E)AVENS" (7-10/12) που διοργανώνεται από μια σειρά ανεξάρτητων χώρων τέχνης και πρωτοβουλιών της πόλης με τη συμμετοχή καλλιτεχνών και διανοητών και φιλοδοξεί να καλύψει το κενό που υπάρχει στον δημόσιο λόγο για τον ρόλο των ιδρυμάτων και να αρχίσει να επεξεργάζεται τα κριτικά εργαλεία που μας λείπουν.
Το φεστιβάλ διοργανώνεται και φιλοξενείται από μια σειρά ομάδες και χώρους (Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, ΛΑΛΑ, Ο Μετεωρίτης, Noucmas, or.artspace, Twixtlab, Tanzterrain και Ρομαντικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), και περιλαμβάνει από πάνελ και ερευνητικές τοποθετήσεις μέχρι παραστασιακές διαλέξεις και εκθέσεις, όπως, μεταξύ πολλών άλλων, που προέκυψαν από ανοιχτή πρόσκληση, καθώς μια σχετική βιβλιογραφία στο βιβλιοπωλείο "Ο Μετεωρίτης".

Ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι τα τελευταία χρόνια, η όλο και μεγαλύτερη εμπλοκή ιδιωτικών ιδρυμάτων στους τομείς των εικαστικών και παραστατικών τεχνών, καθώς και στον ακαδημαϊκό χώρο, προκάλεσε μια σημαντική αναδιαμόρφωση του ελληνικού πολιτιστικού τοπίου, το φεστιβάλ "H(E)AVENS" θέτει ερωτήματα όπως: Σε τι αναφερόμαστε όμως όταν μιλάμε για "ιδιωτικά ιδρύματα πολιτισμού"; Ποια είναι τα κοινά τους σημεία και ποιες οι οργανωτικές, νομικές ή αισθητικές τους διαφορές; Πώς συνδέεται η πολιτιστική τους δράση με παρεμβάσεις στον αστικό ιστό; Υπάρχει στ’ αλήθεια, πίσω από κάθε σημαντικό ίδρυμα, ένας "φορολογικός παράδεισος" και ένα πλέγμα από "υπεράκτιες" εταιρίες; Σε ποια πολιτική και οικονομική συγκυρία αναδείχθηκαν; Σε τι είδους οφέλη προσβλέπουν, χρηματοδοτώντας απαιτητικές και ενίοτε μη κερδοφόρες προτάσεις στον χώρο των τεχνών και της έρευνας; Πώς ερμηνεύουμε το ενδιαφέρον που επιδεικνύουν για τη ζωντανή, εφήμερη τέχνη, τις παραστατικές τέχνες και το queer; Τι είδους επικοινωνία αναπτύσσουν όταν οικειοποιούνται έννοιες διαμορφωμένες μέσα σε κοινωνικούς αγώνες; 

Η ομαδική έκθεση "Another Day in Paradise" (Ανθή Κουγιά & Ευδοκία Νούλα / ΦΥΤΑ / Νεφέλη Παπαϊωάννου & Ντίνα Καφτεράνη / Vincent Meyrignac / Όλγα Σουρή / Κατερίνα Χάρου / Jean-Damien Charmoille / Rapa Nui (Marion Manika) / Patríς Valkaniçopoulos / Paul-Emile Bertoneche & Macklin Kowal) στο Noucmas ανοίγει το πρόγραμμα του φεστιβάλ "Παράδεισοι” και θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι τις 17 Δεκεμβρίου.

Για να δώσουμε μια αίσθηση από το εύρος του προγράμματος αναφέρουμε ενδεικτικά την έκθεση "Συνταγές επιβίωσης" των αποτελεσμάτων συμμετοχικού εργαστηρίου του or.artspace σχετικά με την επιβίωση στον χώρο της τέχνης στην Ελλάδα, με εργαλείο την εικαστική διαχείριση της τροφής σε συντονισμό των Σοφίας Γρηγοριάδου, Δήμητρας Κονδυλάτου, Άλκηστις Λάρα Παπαδάκη και Ελπίδας Ρίκου, την εισήγηση των Μαριάννας Στεφανίτση, Μάρθας Μιχαηλίδου και Νίκου Σουλιώτη "Μη κερδοσκοπικά ιδρύματα στον πολιτισμό: στελέχωση και καλλιτεχνική παραγωγή” που διερευνά τη στρατηγική των ιδρυμάτων, όπως αυτή αναδεικνύεται στον αναδυόμενο κόσμο της τέχνης μέσα στο τοπικό συγκείμενο, καθώς και η εξέταση της επιρροής που έχουν στην ανθρωπογεωγραφία των δημιουργικών επαγγελματιών και τη διαμόρφωση των καλλιτεχνικών τάσεων αλλά και το πάνελ "ΛΟΑΤΚΙ κινήματα και διεκδίκηση χώρου στην εποχή της θεσμικής οικειοποίησης έμφυλων πολιτικών και ταυτοτήτων” (Δανάη Παπαευαγγέλου, Μιχάλης Μπίνιος/Pride Πάτρας, Φιλ Ιερόπουλος/ΛΑΛΑ, Macklin Kowal/Sub Rosa Space) που ξεκινώντας από την παρουσίαση της έρευνας "Νεοφιλελευθερισμός και κοινωνικά κινήματα πόλης: το παράδειγμα του Athens Pride και οι χωρικές του διαστάσεις στην πόλη της Αθήνας" της Δανάης Παπαευαγγέλου, θα συζητήσει για το πώς μπορούν κοινωνικά κινήματα και ανεξάρτητες κινήσεις να απαντήσουν στη θεσμική οικειοποίηση εννοιών διαμορφωμένων μέσα σε κοινωνικούς αγώνες.

Επίσης, το εργαστήριο "Paradise Papers και χρηματοδότηση των ιδρυμάτων" σε συνεργασία με την δημοσιογραφική ομάδα των REPORTERS UNITED, οι οποίοι θα παρουσιάσουν και μια συζήτηση με θέμα "Ναυτιλία, κλιματική κρίση, greenwashing" με αφορμή την προβολή της ταινίας "Μαύρα Φουγάρα”, ένα διεθνές ντοκιμαντέρ για τη σχέση της (ελληνικής) ναυτιλίας με την κλιματική κρίση του δικτύου EIC (European Investigations Collaborations), αλλά και την Περιπατητική δράση "WalkΤheLaw – Περπατώντας στις γραμμές των νομικών κειμένων" των Counterpublics που εστιάζει σε χώρους που συνδέονται με θεσμικές παρεμβάσεις, στις λεπτομέρειες των νομικών κειμένων, επιχειρεί μια σύνδεση ανάμεσα στο γράμμα του νόμου και τι αυτό συνεπάγεται για τον "ζωντανό" δημόσιο χώρο. (Διαδρομή: Κωνσταντίνα Θεοδώρου / Παρεμβάσεις-δράσεις: Δημήτρης Γεωργακόπουλος, Ξένια Καλπακτσόγλου, Γεωργία Καρύδη, Γιώργος Παπαδάτος, Άννα Τσουλούφη-Λάγιου, Δημήτρης Χαλάτσης, Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου)

Αρκετά από τα έργα μεταφέρουν από πρώτο χέρι την εμπειρία των καλλιτεχνών από τη σχέση τους με τα ιδρύματα και τις αιτήσεις, όπως η παραστασιακή διάλεξη "Apply!" της Χαράς Στεργίου που έχει ως κεντρικό σημείο ανάλυσης το φορμάτ των έντυπων αιτήσεων για τη συμμετοχή σε καλλιτεχνικά προγράμματα, δωρεών ή βραβείων στην εικαστική σκηνή της Ελλάδας, η ηχητική παρέμβαση "Παπάκι Foundation" του Θάνου Πολυμενέα-Λιοντήρη βασισμένη σε συμφωνητικά κείμενα μεταξύ καλλιτεχνών και πολιτιστικών ιδρυμάτων, με έντονο το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού και με ελαφρά σκωπτική διάθεση.

Το "terri(s)tories" (Αναστάσιος Κουκουτάς, Δημήτρης Μυτιληναίος, Μαρίνα Σκουτέλα) είναι ένα βίντεο-ντοκουμέντο στο οποίο άνθρωποι της χορευτικής κοινότητας της Αθήνας αφηγούνται στιγμιότυπα και γεγονότα από την 15ετία 2005-2020 που επιβεβαιώνουν το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της κοινότητας: τον νομαδισμό, ενώ η "New Museum Saga" των ΦΥΤΑ είναι μια περφόρμανς που αφηγείται τα γεγονότα όπως εκτυλίχθηκαν ιστορικά στην τριετή επικοινωνιακή διαμάχη μεταξύ των ΦYTA και της συνεργασίας New Museum και ιδρύματος ΔΕΣΤΕ την περίοδο 2016-2019. Το πρότζεκτ υποστηρίχθηκε από το W.A.G.E. (Working Artists and the Greater Economy), μια διεθνή οργάνωση που αγωνίζεται για τα δικαιώματα των καλλιτεχνών και όσων δουλεύουν στις τέχνες. 

Το ΦΥΤΑ έχουν ασχοληθεί για χρόνια με το θέμα των ιδρυμάτων και της θεσμικής κριτικής, ειδικότερα για την εικαστική και την queer σκηνή, και πρόσφατα με το έργο τους "Woke Brutalism" στην έκθεση "Έξω φρενών από ευχαρίστηση" στο Χαλάνδρι σε επιμέλεια της Νάντιας Αργυροπούλου παρουσίασαν μια συν-αισθηματική, προσωπική και πολιτική, κατάθεση ως προς τη σχέση μας με τα ιδρύματα και τα ταυτοτικά ζητήματα γενικότερα, καλώντας μας, κατά κάποιο τρόπο, να ξανασκεφτούμε το ρόλο του καθενα μας.

Αναλυτικά το πρόγραμμα του φεστιβάλ "H(E)AVENS"