Ηράκλειο - Αξιοθέατα

Κνωσός
Το παλάτι του Μίνωα που χτίστηκε γύρω στο 1900 π.Χ. ήταν το μεγαλύτερο κέντρο του μινωικού πολιτισμού. Η επίσκεψη στην Κνωσό ξεκινά φυσικά από το ανάκτορο (από τα βασιλικά διαμερίσματα, τα θησαυροφυλάκια και την αίθουσα του θρόνου μέχρι το τελωνείο στη βόρεια πτέρυγα και το νότιο Πρόπυλο). Υπάρχουν ωστόσο μνημεία κι έξω από το Ανάκτορο, το Μικρό Ανάκτορο, η Βασιλική Έπαυλη, η Οικία των Τοιχογραφιών, ο Βασιλικός Τάφος κ.ά. Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται περίπου 10 χλμ. νότια της πόλης του Ηρακλείου και είναι ανοιχτός για το κοινό καθημερινά, από τις 8 π.μ. έως τις 5 μ.μ., εκτός από αργίες. Το εισιτήριο είναι € 6, αλλά μπορείτε να προμηθευθείτε το κοινό εισιτήριο για την Κνωσό και για το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, που κοστίζει € 10.

Φαιστός
Χτισμένη ανάμεσα στον Ψηλορείτη, τα Αστερούσια Όρη και τα Λασιθιώτικα βουνά ήταν το δεύτερο σε σπουδαιότητα κέντρο του μινωικού πολιτισμού. Άρχισε να κατοικείται από τη νεολιθική εποχή και άκμασε στα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ., την εποχή του χαλκού. Ένα από τα πιο σημαντικά ευρήματα των ανασκαφών το οποίο φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείου Ηρακλείου είναι ο περίφημος Δίσκος της Φαιστού ο οποίος χρονολογείται πιθανώς στο 17ο αιώνα π.Χ. και δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί πλήρως.

Γόρτυνα
Βρίσκεται στην πεδιάδα της Μεσαράς, στην οποία εικάζεται ότι κατοίκησαν οι πρώτοι άνθρωποι στην Κρήτη κάπου στα τέλη της νεολιθικής περιόδου, και απέχει 45 χλμ. από την πόλη του Ηρακλείου. Φαίνεται να κατοικήθηκε γύρω στο 3000 π.Χ. και άκμασε τη μινωική περίοδο, από το 1600 π.Χ. ως το 1100 π.Χ. Δυστυχώς μόνο ένα μικρό τμήμα της πόλης έχει ανασκαφεί, ενώ στο επισκέψιμο κομμάτι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα είναι ο πρωτοχριστιανικός ναός του Αγίου Τίτου, του 6ου αιώνα μ.Χ.

Αρχαιολογικοί χώροι Αρχανών
Νότια από την Κνωσό, η μινωική πόλη των Αρχανών ήταν μια από τις πιο σημαντικές της Κρήτης, από την ύστερη νεολιθική περίοδο μέχρι και τους ιστορικούς χρόνους. Στον αρχαιολογικό χώρο Φουρνί, βορειοδυτικά από τις Αρχάνες, έχει βρεθεί το μεγαλύτερο νεκροταφείο του Αιγαίου από τα προϊστορικά χρόνια. Στα 4 χλμ. νότια από τις Αρχάνες, στην περιοχή Πίσω Λιβάδια, βρίσκεται το Βαθύπετρο, ένα μινωικό ανάκτορο με κεντρική και δυτική αυλή, με εξωτερικούς χώρους, αποθήκη και στοές. Σε μια από τις πτέρυγές του μάλιστα ανακαλύφθηκε πιεστήριο σταφυλιών και στην αυλή του μια εγκατάσταση ελαιοτριβείου. Δεν είναι τυχαίο ότι από την αρχαιότητα έως σήμερα, οι Αρχάνες θεωρούνται μία από τις σημαντικότερες περιοχές αμπελοκαλλιέργειας και παραγωγής ελαιολάδου.

Κούλε
Το διώροφο ενετικό Φρούριο (Rossa a Mare ή Castello a Mare) χτίστηκε μεταξύ 1523 και 1540 στην είσοδο του λιμανιού για να προστατεύει την πόλη από επιθέσεις. Κατά την τουρκική πολιορκία (1646-1669) κάποιοι χώροι του μετατράπηκαν σε φυλακές. Οι επάλξεις του φρουρίου έχουν αναστυλωθεί, ενώ στη βορειοανατολική, δυτική και νότια πλευρά του σώζονται εξωτερικά, ακρωτηριασμένες, οι μαρμάρινες ανάγλυφες παραστάσεις του φτερωτού λέοντα της Βενετίας. Σήμερα κάποια τμήματα του φρουρίου χρησιμοποιούνται για καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, παραστάσεις και συναυλίες. Στο μόλο του λιμανιού, ακριβώς πίσω από το τείχος, έχει διαμορφωθεί ένας πεζόδρομος που προσφέρεται για βόλτες.

Ενετικά τείχη
Το επιβλητικό τείχος της περιόδου της Ενετοκρατίας έχει μήκος 3 χιλιόμετρα, ξεκίνησε να χτίζεται το 1426 και είναι το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο της Μεσογείου. Έχει τέσσερις πύλες (του Μόλου, του Αγίου Γεωργίου ή Λαζαρέτου, του Ιησού και του Παντοκράτορα) και επτά προμαχώνες (Sabbionera, Vitturi, Ιησού, Martinengo, Βηθλεέμ, Παντοκράτορα και Αγίου Ανδρέα). Η περιήγηση συνήθως ξεκινά από τον προμαχώνα του Αγίου Ανδρέα στην οδό Εθνάρχου Μακαρίου. Στον πύργο Μαρτινένγκο, στο νότιο μέρος του τείχους, βρίσκεται ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη, που έχει χαραγμένη πάνω του τη φράση «Δεν ελπίζω τίποτε. Δεν φοβάμαι τίποτε. Είμαι ελεύθερος».

Ενυδρείο Cretaquarium - Θαλασσόκοσμος
Στις 32 δεξαμενές συνολικής χωρητικότητας 1.600.000 λίτρων του μεγαλύτερου ενυδρείου της χώρας έχουν δημιουργηθεί βιότοποι όπου φιλοξενούνται 2.500 οργανισμοί από 200 είδη. Θα δείτε από μεγάλα θηλαστικά μέχρι μικροσκοπικούς ιππόκαμπους. Μπροστά από κάθε δεξαμενή υπάρχουν υπομνήματα όμως η περιήγηση γίνεται πιο ζωντανή με τη βοήθεια των οπτικοακουστικών συστημάτων. Στεγάζεται στην παλιά Αμερικάνικη Βάση Γουρνών.

Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Ένα από τα σημαντικότερα μουσεία στην Ελλάδα, με μια εξαιρετικά μεγάλη και πλούσια συλλογή που περιλαμβάνει μινωικούς θησαυρούς από όλο το νησί. Στις αίθουσες που μοιράζονται σε δύο ορόφους θα δείτε αγαλματίδια, όπλα, κοσμήματα, εργαλεία, τοιχογραφίες, όλα σύμβολα της χρυσής εποχής της Κνωσού, το περίφημο Κόσμημα των μελισσών από το ανάκτορο των Μαλίων, το Δίσκο της Φαιστού, την τοιχογραφία των λευκών κρίνων από την Έπαυλη των Κρίνων στην Αμνισό και πολλά ακόμη άλλα ευρήματα. Στην Πλατεία Ελευθερίας, πάνω από το ενετικό λιμάνι.

Άγιος Τίτος
Η εκκλησία χτίστηκε το 961, όταν το Βυζάντιο ανέκτησε την Κρήτη από τους Άραβες. Κατά την παράδοση του Χάνδακα στους Οθωμανούς, το 1669, όλα τα κειμήλια μεταφέρθηκαν στη Βενετία. Αργότερα ο μεγάλος σεισμός του 1856 τον κατέστρεψε κι ο  ναός ξαναχτίστηκε  σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αθ. Μούση. Εδώ φυλάσσεσαι η Κάρα του Αγίου Τίτου που μεταφέρθηκε από τον Άγιο Μάρκο της Βενετίας.

Βασιλική του Αγίου Μάρκου
Στον πεζόδρομο της 25ης Αυγούστου στο κέντρο της πόλης βρίσκεται ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Μάρκου των Ενετών, ο οποίος σήμερα στεγάζει τη Δημοτική Πινακοθήκη. Την εποχή της ενετικής κυριαρχίας εδώ αναλάμβαναν με επισημότητα τα καθήκοντά τους όλοι οι άρχοντες και αξιωματούχοι.

Άγιος Ματθαίος
Φιλοξενεί μια σπάνια συλλογή εικόνων, στην οποία περιλαμβάνονται σημαντικά έργα της Κρητικής Σχολής, όπως «Η Σταύρωση» του Γεωργίου Καστροφύλακα (1752), «Ο Άγιος Τίτος και σκηνές του βίου των δέκα μαρτύρων» του Ιωάννη Κορνάρου (1773) αλλά και δύο ανυπόγραφες εικόνες του Μιχαήλ Δαμασκηνού. Ανεγέρθηκε στη Β΄ Βυζαντινή περίοδο και θα τη συναντήσετε κοντά στην πλατεία του Αγίου Μηνά (Ταξιάρχου Μαρκοπούλου).

Μονή Παλιανής
Σε υψόμετρο 280 μ. δίπλα στο χωριό Βενεράτο (20 χλμ. βόρεια του Ηρακλείου) είναι μια από τις παλαιότερες μονές του νησιού (του 6ου αιώνα). Ο κεντρικός της ναός είναι μια τρίκλιτη βασιλική και πίσω από την εκκλησία βρίσκεται μια μυρτιά ηλικίας 1.800 ετών που ο θρύλος θέλει να συνδέεται με την εικόνα της Παναγίας. Στο μοναστήρι λειτουργεί μουσείο με εικόνες, ιερά κειμήλια και διάφορα βιβλία μεγάλης ιστορικής αξίας.

Μουσικό εργαστήρι «Λαβύρινθος»
Τα βράδια του καλοκαιριού θα δείτε στην πλατεία του χωριού Χουδέτσι παρέες να παίζουν μουσικές και να τραγουδούν. Οι περισσότεροι έρχονται ως εδώ για να λάβουν μέρος στα εργαστήρια που οργανώνει ο Ross Daly με τη συμμετοχή καλλιτεχνών απ’ όλο τον κόσμο και οι υπόλοιποι για να θαυμάσουν την υπέροχη συλλογή μουσικών οργάνων από την Ελλάδα και τα Βαλκάνια μέχρι την Τουρκία και την Περσία.

Μουσείο Λυχνοστάτης
Φτιαγμένο με μεράκι από ιδιώτη, είναι ένας χώρος προβολής του λαϊκού πολιτισμού της Κρήτης. Μέσα από την αναπαράσταση ενός παραδοσιακού κρητικού χωριού ο επισκέπτης συλλέγει πληροφορίες για τη λαογραφία, τα παλιά επαγγέλματα, τους αυτοδίδακτους λαϊκούς καλλιτέχνες ακόμα και για τη χλωρίδα του τόπου. Στο καφενείο του μουσείου μπορείτε να δοκιμάσετε αφεψήματα με βοτάνια της Κρήτης. (Λιμένας Χερσονήσου, Θέση Πλάκα)

Παναγία η Γκουβερνιώτισσα
Στις Ποταμιές Χερσονήσου, μέσα σ’ ένα καταπράσινο τοπίο με υπέροχη θέα, βρίσκεται ο ναός μιας παλιάς μονής της περιόδου της Ενετοκρατίας, με  τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 14ου αι. Φτιαγμένες σύμφωνα με τα καλλιτεχνικά πρότυπα της Κωνσταντινούπολης, κατατάσσουν το ναό της Γκουβερνιώτισσας ανάμεσα στα σημαντικότερα μνημεία της παλαιολόγειας περιόδου στην Κρήτη.

Ιστορικό Μουσείο Κρήτης
Εκσυγχρονισμένο με οπτικοακουστικά μέσα και πολύ ενδιαφέρον, κρύβει μέσα του την Ιστορία του νησιού από τους πρώιμους χριστιανικούς αιώνες έως τη σύγχρονη εποχή. Από τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα είναι το ομοίωμα της πόλης του Χάνδακα του 17ου αι. και οι πίνακες του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου.

Μουσείο Μάχης Κρήτης και Εθνικής Αντίστασης
Βιβλιογραφικά ντοκουμέντα, φωτογραφίες και πολεμικά αντικείμενα, μονογραφίες, μελέτες των ιστορικών γεγονότων, από το 1941 έως το 1945, έγγραφα και δημοσιεύματα συνθέτουν ένα πλούσιο ιστορικό της αντίστασης του κρητικού λαού κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη
Το χωριό Μυρτιά (15 χλμ. από το Ηράκλειο) είναι ο τόπος καταγωγής του Νίκου Καζαντζάκη κι εκεί δημιούργησε ο σκηνογράφος Νίκος Ανεμογιάννης ένα μουσείο με προσωπικά αντικείμενα του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη, υλικό από θεατρικές παραστάσεις έργων του  κ.ά.

Μουσείο Αγίας Αικατερίνης Σιναϊτών
Δίπλα στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά, ο ναός της Αγίας Αικατερίνης αποτελεί ένα από τα καλύτερα διατηρημένα δείγματα αστικής ναοδομίας της Ενετοκρατίας. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και στεγάζει έκθεση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης με αντιπροσωπευτικά έργα της Κρητικής Αναγέννησης. Ξεχωριστή θέση κατέχουν οι φορητές εικόνες του Μιχαήλ Δαμασκηνού, του σημαντικότερου ζωγράφου της Κρητικής Σχολής.

Μουσείο Κρητικής Εθνολογίας
Σε απόσταση 2 χλμ. από το μινωικό παλάτι της Φαιστού, στον παραδοσιακό οικισμό Βώροι, φιλοξενεί αντικείμενα του παραδοσιακού καθημερινού βίου από όλη την Κρήτη και διαθέτει ερευνητικό ίδρυμα που μελετά τις κοινωνικές διεργασίες στη Μεγαλόνησο, από το Μεσαίωνα έως σήμερα. Εγκαινιάστηκε το 1988 και βραβεύτηκε το 1992 από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Μονή Οδηγήτριας 
Στην αγκαλιά των Αστερουσίων, σε υψόμετρο 250 μέτρων, ιδρύθηκε το 14ο αι. από την οικογένεια των Καλλέργηδων. Θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Κρήτης. Έχει φρουριακή αρχιτεκτονική – σήμερα σώζονται μέρη του τείχους, η βόρεια πύλη, με την ανάγλυφη χρονολογία 1568, και ο ψηλός Πύργος του Ξωπατέρα.

Μονή Βροντησίου
Για τη μονή που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Ζαρός και Βορίζια σε απόσταση 50 χλμ από το Ηράκλειο υπάρχουν έγγραφες μαρτυρίες από το 1400, ενώ από το 1500 φαίνεται ότι γνώρισε την ακμή της. Υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα μοναχισμού της Κρήτης, όπου άνθησαν τα γράμματα και οι τέχνες, ιδιαίτερα η ζωγραφική. Παρά τις καταστροφές που έχει υποστεί παραμένει ένα από τα πιο όμορφα και επιβλητικά μοναστήρια, με καταπληκτική θέα προς την πεδιάδα της Μεσαράς και το Λιβυκό Πέλαγος.

Μονή Κουδουμά
Είναι το μοναδικό μοναστήρι της Κρήτης που είναι χτισμένο πάνω σε παραλία. Βρίσκεται περίπου 80 χλμ. νότια του Ηρακλείου – τα τελευταία 24 χιλιόμετρα είναι βατός χωματόδρομος που ξεκινά από το χωριό Στέρνες. Η αντρική μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και το ιερό βήμα βρίσκεται μέσα σε μικρό σπήλαιο. Αν έρθετε ως εδώ, αξίζει να περπατήσετε 15-25 λεπτά στα δυτικά ως τον Αβακκόσπηλιο με τους σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Οι λάτρεις της πεζοπορίας ακολουθούν μια μεγαλύτερη διαδρομή διάρκειας 45 λεπτά προς το σπήλαιο του Αγίου Αντωνίου με το ομώνυμο εκκλησάκι.