Πράσινο Ακρωτήρι

Γνωστό στους περισσότερους μόνο από τα τραγούδια της Σεζάρια Έβορα, το Πράσινο Ακρωτήρι, ένα αρχιπέλαγος ηφαιστειογενών νησιών στη Δυτική Αφρική, με χωριά χτισμένα σε κρατήρες κι ένα αυθεντικό καρναβάλι, αποδεικνύεται ένα ταξίδι-εμπειρία για τους αθεράπευτους εξερευνητές.

Κείμενο-φωτογραφίες: Κύρος Κόκκας

Λίγο μεγαλύτερο από... παιδικό παιχνίδι, το μικρό αεροπλανάκι, έκανε μια απότομη στροφή και μουγκρίζοντας ακούμπησε στο διάδρομο προσγείωσης. Βγήκαμε στην ξηρή ζέστη του μεσημεριού και κατευθυνθήκαμε προς το terminal του αεροδρομίου. Ήταν ένα μικρό κτίριο διαστάσεων αποθήκης, φρεσκοβαμμένο, με μια μεγάλη επιγραφή: «Bemvindos em Fogo» («καλώς ήρθατε στη... φωτιά»!) Ούτε ο παράξενος χαιρετισμός, ούτε η ζέστη, ούτε το γυμνό τοπίο με ξάφνιασαν τόσο όσο η θέα που μόλις είχα δει: το αεροπλανάκι είχε πετάξει δίπλα από ένα γιγάντιο ηφαίστειο που ξεφύτρωνε από τη μέση της θάλασσας σαν ένας κώνος απίστευτων διαστάσεων και σχημάτιζε ένα στρογγυλό νησί. Όλο το νησί ένα ηφαίστειο: το Fogo (η «φωτιά»)! Βρισκόμουν στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Cabo Verde ή (όπως είναι γνωστό στην Ελλάδα) το Πράσινο Ακρωτήρι. Το «γνωστό», βέβαια, είναι σχετικό: από την εποχή της μεγάλης επιτυχίας της Σεζάρια Έβορα, οι Έλληνες έμαθαν την ύπαρξη των εξωτικών νησιών, αλλά μόνο κατ’ όνομα.

«Έλληνες!;» αναφώνησε με έκπληξη η μιγάδα ξενοδόχος καθώς ανέβαινε τις σκάλες για το δεύτερο όροφο. «Είστε οι πρώτοι που βλέπω στη ζωή μου», συνέχισε και ξεκλείδωσε μια πόρτα: ένα διαμπερές δωμάτιο με δύο μπαλκόνια και θέα στην πλατεία του χωριού από τη μία και στον Ατλαντικό από την άλλη. Το «ξενοδοχείο» ήταν ένα ανακαινισμένο αρχοντικό του 19ου αι., βαμμένο σιέλ, στην καρδιά της πόλης του Sao Filipe, της πρωτεύουσας του Φόγκο.

Μια πρωτεύσουσα-Ηφαίστειο

Παρακινημένοι από τη μουσική της χώρας και από μια αθεράπευτη διάθεση εξερεύνησης, είχαμε φτάσει σε αυτό το νησί, μέσα στον Ατλαντικό, 400 χλμ. δυτικά από το πιο δυτικό άκρο της Αφρικής. Πρώτο βήμα ήταν η εξερεύνηση του Σάο Φιλίπε Filipe, της πιο γραφικής πόλης όλου του Πράσινου Ακρωτηρίου.

Χτισμένη σε επικλινές έδαφος (το Φόγκο έχει ελάχιστα επίπεδα σημεία), με δρόμους-καλντερίμια, αποικιακά σπίτια βαμμένα σε χρώματα παστέλ, μια μεγάλη εκκλησία της Παναγίας και καταπληκτική θέα στον ωκεανό, με μικρότερες πλατείες διάσπαρτες στην πόλη, το Σάο Φιλίπε δεν έχει εμφανισιακά παρά ελάχιστη σχέση με το υπόλοιπο νησί. Θα μπορούσε να είναι ένα μικρό χωριό της Πορτογαλίας – δεδομένου ότι το Πράσινο Ακρωτήρι ήταν πορτογαλική αποικία μέχρι το 1975. Το πραγματικό Φόγκο βρίσκεται παραέξω κι έχει... διχασμένη προσωπικότητα: λόγω της διαφοράς στα ποσοστά βροχόπτωσης, το μισό νότιο κομμάτι είναι ξερό και το μισό βόρειο καταπράσινο – και όλα αυτά σ’ ένα νησί διαστάσεων Νάξου! Μικρά χωριά είναι διάσπαρτα σε όλη την περιφέρειά του, με γραφικά σπιτάκια, ελάχιστα μπακάλικα, ίσως ένα μπαρ και σπανιότερα ένα εστιατόριο. Ωστόσο, εδώ το κύριο αξιοθέατο είναι το ηφαίστειο. Ένας φιδίσιος δρόμος ανεβαίνει τη νότια πλαγιά του, φτάνει στο χείλος του, στα 1.800 μ., και μετά κατεβαίνει μέσα στον κρατήρα! Μετά τη μεγάλη έκρηξη του 1995 το ηφαίστειο κοιμάται, αλλά τα τεράστια πεδία φρέσκιας λάβας του κρατήρα –κατάμαυρης σαν πίσσα, «τσαλακωμένης», ανακατεμένης με πέτρες όλων των διαστάσεων– είναι τρομακτικά. Στον τεράστιο κρατήρα, με διάμετρο περίπου 8 χλμ., βρίσκεται μια μυτερή κορυφή που φτάνει τα 2.829 μ. ύψος. Το θέαμα είναι συγκλονιστικό και γίνεται ακόμη πιο παράξενο όταν συνειδητοποιήσει κανείς ότι στον κρατήρα υπάρχει ένα ολόκληρο χωριό – χρειάστηκε να εκκενωθεί το 1995, αλλά το εύφορο έδαφος ξανάφερε τους κατοίκους εδώ πάνω πολύ γρήγορα.

Καρναβάλι στο Μιντελο

Αν το Φόγκο εντυπωσιάζει με το ηφαίστειό του, ο επόμενος σταθμός μας, το νησί Sao Vincente, μας εξέπληξε με τη γεωγραφία του. Ένας άνυδρος τόπος που έχει μόνο μία πόλη, το Μιντέλο, κι ένα ολοστρόγγυλο λιμάνι, σαν να είναι σχεδιασμένο με διαβήτη. Στην πραγματικότητα είναι ο κρατήρας ακόμη ενός ηφαιστείου που έχει βουλιάξει κατά το ένα τέταρτο της περιφέρειάς του, σχηματίζοντας έτσι το πιο ασφαλές λιμάνι του Ατλαντικού. Κέντρο ναυσιπλοΐας για δύο αιώνες, το Μιντέλο εξελίχτηκε γρήγορα στην πιο πλούσια πόλη του Πράσινου Ακρωτηρίου. Οι Άγγλοι το είχαν απόλυτη ανάγκη ως σταθμό ανεφοδιασμού για τα ταξίδια τους στην Ινδία, οι Ολλανδοί για την Ινδονησία, οι Γάλλοι για τη Μαδαγασκάρη και την Ινδοκίνα. Η ευφορία, όμως, τελείωσε με την ανακάλυψη του ατμού και το άνοιγμα της διώρυγας του Σουέζ, που του στέρησαν τα χρήματα και τη δόξα. Σήμερα το Μιντέλο εντυπωσιάζει με τη νοσταλγική ατμόσφαιρα περασμένων εποχών, τα αρχοντικά του 18ου και του 19ου αιώνα, τα μεγάλα κτίρια των ναυτιλιακών εταιρειών, το πανέμορφο, ροζ θέατρό του, την προκυμαία, τα ιστιοπλοϊ­κά που δένουν στο λιμάνι. Όντας το κέντρο της πορτογαλικής επιρροής για αιώνες, δεν είναι περίεργο το ότι, παρά το μικρό του μέγεθος, είναι η πιο ευρωπαϊκή πόλη της Αφρικής. Έτσι δεν προκαλεί έκπληξη το ότι κάθε Φεβρουάριο γιορτάζει με φτερά και τύμπανα, κοστούμια και μάσκες το καρναβάλι, το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς. Παρότι πολύ θα το ήθελε –και το παλεύει όσο μπορεί–, μια πόλη 70.000 κατοίκων δεν μπορεί να συναγωνιστεί το Ρίο. Ωστόσο, τα κοστούμια στο δρόμο, το μακιγιάζ, η μουσική, η παρέλαση, τα πάρτι στις ντίσκο κάνουν το Μιντέλο να ξεχωρίζει απ’ όλες τις αφρικανικές πόλεις. Καταφέραμε να βρεθούμε εκεί τις σωστές ημέρες και ζήσαμε ένα αυθεντικό καρναβάλι μακριά από τις κραυγαλέες επιδείξεις, την εμπορευματοποίηση και τον οργανωμένο τουρισμό, χαρακτηριστικά πλέον των μεγάλων καρναβαλιών ανά τον πλανήτη.

Σαντο Ανταο: στο χείλος της καταστροφής

Μια και το Σάο Βινσέντε έχει λίγα να προσφέρει πέρα από το Μιντέλο, αναζητήσαμε δράση και περιπέτεια στο επόμενο νησί, το Σάντο Αντάο, μόλις οκτώ μίλια μακριά. Βέβαια, ο δίαυλος που χωρίζει τα δύο νησιά, το Mar d’ Canal των ντόπιων, λόγω των βουνών και των δυνατών αέρηδων του Ατλαντικού έχει τα πιο άγρια νερά του αρχιπελάγους. Ευτυχώς, το πλοίο που κάνει τη διαδρομή 2 φορές την ημέρα ήταν σταθερό, το ταξίδι σύντομο και ο καιρός ιδανικός για βόλτες στο κατάστρωμα. Έχοντας ταξιδέψει πολλές φορές στη μαύρη Αφρική, δεν σταματούσα να τρίβω τα μάτια μου: το πλοίο ήταν άψογο τόσο από άποψη καθαριότητας όσο και όσον αφορά το σεβασμό στο ωράριο!

Το Σάντο Αντάο είναι το δεύτερο μεγαλύτερο νησί του Πράσινου Ακρωτηρίου, με ένα ανάγλυφο που όμοιό του δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Είναι και αυτό ηφαιστειογενές, αλλά εδώ η διάβρωση και οι δυνάμεις της φύσης δίνουν την εντύπωση ότι ένα γιγάντιο χέρι ανακάτεψε με τα δάχτυλά του φρέσκο «ζυμάρι» και το άφησε να στεγνώσει και να γίνει νησί. Κρατήρες ηφαιστείων, απότομες χαράδρες, βουνά σαν πυραμίδες, τεράστια βράχια και γκρεμοί συνθέτουν ένα σκληρό και απόκοσμο τοπίο. Σύννεφα πάνε κι έρχονται στις κορυφές, μια τις κρύβουν, μια τις αποκαλύπτουν και δημιουργούν το ιδανικό σκηνικό για μεγάλους περιπάτους και trekking στο εσωτερικό του νησιού.

Μια τέτοια εξόρμηση μας έφερε στην κυριολεξία στο χείλος της καταστροφής, που ακούει στο όνομα Delgadim. Ακόμη κι αν ξέρετε πορτογαλικά και καταλαβαίνετε ότι κάτι έχει να κάνει με το «λεπτό, αδύνατο», και πάλι δεν φαντάζεστε τι σας περιμένει. Σαν δύο γιγάντιες κούπες ακουμπισμένες δίπλα δίπλα, δύο κρατήρες αρχαίων ηφαιστείων σχηματίζουν στο κοινό τους χείλος μια στενή «ακρολοφία» πάνω από την οποία περνάει ένας δρόμος φάρδους 2,5 μ.! Η θέα και από τις δύο πλευρές είναι ανατριχιαστική: πεντακόσια κάθετα μέτρα κενού!

Στην απόλυτη γαλήνη του πρωινού, με τα σύννεφα ν’ ανεβαίνουν μέσα από τους κρατήρες, το θέαμα ήταν εξωπραγματικό. Συνεχίσαμε κατεβαίνοντας μια πράσινη χαράδρα, τη Ριμπέιρα ντε Παούλ, η οποία σε 3 ώρες μας έφερε από το κέντρο του νησιού στη βόρεια παραλία, σ’ έναν οικισμό με το πιο εξωτικό όνομα της χώρας: Vila das Pombas, το Χωριό των Περιστεριών.

Εκεί, καθισμένοι στη μικρή πλατεία, κάτω από ένα αιωνόβιο δέντρο με ροζιασμένο κορμό, περιμέναμε καρτερικά το ταξί που θα μας επέστρεφε στο ξενοδοχείο μας στη Ριμπέιρα Γκράντε.

Τότε ήταν που έκανα το «λάθος» να εξερευνήσω τα πέριξ. Πίσω από έναν αυλότοιχο λειτουργούσε ένα παραδοσιακό αποστακτήριο ζαχαροκάλαμου και οι εργάτες μάς κάλεσαν να το δούμε από κοντά: ένα μεγάλο μπρούντζινο καζάνι, δυνατή φωτιά από κάτω και από το μακρύ σωλήνα που ψύχονταν με νερό έτρεχε το πιο θεσπέσιο ρούμι που έχω πιει. «Από την πηγή στην κατανάλωση», σχολίασε η φίλη μου και άδειασε το ποτήρι που της προσέφεραν. «Ακόμη ένα ποτηράκι», συμπλήρωσα εγώ. Δεν θυμάμαι ακριβώς πόσα ποτήρια αδειάσαμε, αλλά είμαι σίγουρος ότι γυρίσαμε στη Ριμπέιρα Γκράντε πετώντας!

Πράσινο ΑΚρωτήρι Know How

Νόμισμα Εσκούδο Πράσινου Ακρωτηρίου (CVE): € 1 = 100 CVE. Στα περισσότερα μέρη μπορείτε να πληρώσετε και με ευρώ (μόνο χαρτονομίσματα).

Βίζα Είναι απαραίτητη και την προμηθεύεστε από το αεροδρόμιο του Sal μόλις φτάσετε (€ 20). Γλώσσα Πορτογαλικά. Στα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια και γαλλικά, αγγλικά.

Ασφάλεια Το Πράσινο Ακρωτήρι είναι η πιο ασφαλής χώρα της Αφρικής. Μόνο η πρωτεύουσα Πράια θεωρείται επικίνδυνη τη νύχτα και συνιστάται η χρήση ταξί. Όλη η υπόλοιπη χώρα είναι εντελώς ασφαλής.

Πώς να πάτε

Δεν υπάρχουν απευθείας πτήσεις από την Ελλάδα. Φτάνετε μέσω Λισαβόνας (με ενδιάμεσο σταθμό) ή μέσω Ρώμης και Ντακάρ. Στην ουσία χρειάζονται τρεις πτήσεις.

Πότε να πάτε

Όλο το χρόνο. Η περίοδος των βροχών είναι από Ιούλιο μέχρι Σεπτέμβριο, αλλά η βροχόπτωση

δεν θα επηρεάσει το ταξίδι σας.

Πώς θα μετακινηθείτε

Το διεθνές αεροδρόμιο βρίσκεται στο νησί Sal. Από κει πετάτε σχεδόν για όλα τα νησιά με την εθνική εταιρεία TACV. Όλες οι κρατήσεις μπορούν να γίνουν από την Ελλάδα. Προσοχή: τα δρομολόγια μπορεί ν’ αλλάξουν βραχυπρόθεσμα. Ελέγξτε τις ώρες αναχωρήσεων μια-δυο μέρες πριν από κάθε πτήση. Στα νησιά μετακινείστε με τα τοπικά λεωφορειάκια ή ταξί.

Επικοινωνία

Τα κινητά από και προς Ελλάδα στοιχίζουν πανάκριβα. Υπάρχουν παντού τηλεφωνεία (μέσω Internet) σε πολύ καλές τιμές. Σε όλες τις μεγάλες πόλεις θα βρείτε Internet cafes.

Αγορές

Υπάρχουν ελάχιστα πράγματα που θα μπορούσατε ν’ αγοράσετε στο Πράσινο Ακρωτήρι. Καφές πολύ καλής ποιότητας από το Φόγκο, ρούμι από ζαχαροκάλαμο (grogue) –προσοχή στη μεταφορά λόγω των κανονισμών ασφαλείας για τα υγρά– και CDs.

Πού να μείνετε

Σάο Βινσέντε - Μιντέλο

Aparthotel Avenida (Av. 5 de Julho, +23823211762) Πολύ κεντρικό, ήσυχο, με φιλική ατμόσφαιρα. Άνετα δωμάτια, τα μισά με θέα στο λιμάνι.

Mindelhotel (Av. 5 de Julho, +2382328881, mihotel@cvtelecom.cv) Μια μπλε... παραφωνία στην αποικιακή αρχιτεκτονική του Μιντέλο, αλλά το καλύτερο ξενοδοχείο της πόλης.

Φόγκο - Σάο Φιλίπε

Casa Renate (+2382812518, renatefogo@hotmail.com) Στην Κάτω Πόλη, με θέα στη θάλασσα. Προτιμήστε δωμάτιο στο 2ο όροφο. Πληροφορίες και πρωινό στο «Ο Bistro» (βλ. «Πού να φάτε»).

Hotel Xaguate (+2382811222, hotelxaguate@yahoo.com) Καινούργιο ξενοδοχείο, λίγο έξω από το κέντρο. Ωραία θέα, άνετα δωμάτια, εστιατόριο, πισίνα.

Σάντο Αντάο - Ριμπέιρα Γκράντε

Hotel Tropical (+2382211129) Καινούργιο και πολύ καθαρό ξενοδοχείο στο κέντρο. Καλό εστιατόριο, αλλά αργό σέρβις.

Πόντα ντο Σολ

Residencial Fatima (+2382251008) Άνετα δωμάτια, με θέα στο λιμάνι του χωριού. Καλό εστιατόριο με θαλασσινά.

Βίλα ντας Πόμπας

Aldeia Jerome B&B Pensaγo (+2382232173, aldeiajerome@yahoo.it) Σε φυτεία ζαχαροκάλαμου, με θέα στη θάλασσα.

Πού να φάτε

Το εθνικό πιάτο είναι η κατσούπα, ένα χορταστικό μείγμα από όσπρια (ρεβίθια, καλαμπόκι, φασόλια), μαγειρεμένο είτε υπό μορφήν σούπας είτε «ξερή» στο τηγάνι. Δοκιμάστε οπωσδήποτε φιλέτο σέχα (μπαρακούντα).

Σάο Βινσέντε - Μιντέλο

Nella’s (Rua Lisboa, +2382314320) Δίπλα στην κεντρική αγορά, με ωραία ατμόσφαιρα και ζωντανή μουσική τα σαββατοκύριακα.

Chez Loutcha (Rua de Coco, +2382321636) Στην ανατολική άκρη του κέντρου, πίσω από την εκκλησία Nossa Senhora da Luz. Καλό είναι να κάνετε κράτηση.

Φόγκο - Σάο Φιλίπε

O Bistro (+2382812518) Ιταλικά πιάτα και ψάρια. Ωραία θέα από τη βεράντα του.

Vulcao Εστιατόριο για ψαρικά στην Πλατείας της Eκκλησίας.

Σάντο Αντάο - Ριμπέιρα Γκράντε

Στο εστιατόριο του Hotel Tropical Πορτογαλική κουζίνα και θαλασσινά.

Πόντα ντο Σολ

Στο εστιατόριο του Residencial Fatima Τοπική κουζίνα και ψάρι.

Ο Veleiro Ατμοσφαιρικό, με θέα στον Ατλαντικό.

Βίλα ντας Πόμπας

Στο εστιατόριο του Aldeia Jerome Απλή τοπική κουζίνα. Tο βράδυ και πίτσα.