Ο Νίκος Παττίχης, ο μεγαλύτερος εκδότης της Κύπρου, βέρος ευζωιστής και κοσμοπολίτης, είναι ο καλύτερος ξεναγός που θα μπορούσαμε να βρούμε για να μας αποκαλύψει τις πιο ιδιαίτερες όψεις της πατρίδας του και να μας δώσει τα μυστικά για να την απολαύσουμε όπως ένας ψαγμένος ντόπιος.
Νέος, ωραίος, επιτυχημένος, ανατρεπτικός, με κοινωνικές ευαισθησίες, ο Νίκος Παττίχης, ο μεγαλύτερος εκδότης της Κύπρου, ένας άνθρωπος του κόσμου που ταξιδεύει πολύ συχνά, ένα ελεύθερο και δημιουργικό πνεύμα με ιδιαίτερες καλλιτεχνικές ευαισθησίες. Η Aρχιτεκτονική και η Iστορία Tέχνης, τις οποίες και σπούδασε, παραμένουν το απωθημένο του, άλλωστε, το οποίο εκφράζεται μέσω της ιδιαίτερα σημαντικής συλλογής έργων τέχνης Κυπρίων και Ελλήνων καλλιτεχνών την οποία διαθέτει. Μάλιστα, στην πρόσφατη παρουσίαση μέρους της συλλογής του στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας Παλιά Ηλεκτρική, ο ίδιος ανέλαβε προσωπικά και την επιμέλεια της έκθεσης. «Αυτός ήταν ο λόγος και ο τρόπος που με έπεισαν! Ευκαιρία να χρησιμοποιήσω και τον αρχιτέκτονα, και τον ιστορικό τέχνης εαυτό μου», μας είπε χαρακτηριστικά. Ναυαρχίδα των εκδόσεων, τις οποίες ξεκίνησε ο παππούς του Νίκος Χρ. Παττίχης το 1932 και ανέπτυξαν τα τελευταία 22 χρόνια ο ίδιος και η Μυρτώ Μαρκίδου, η τρίτη γενιά, είναι, βέβαια, ο «Φιλελεύθερος», η μεγαλύτερη με διαφορά καθημερινή πολιτική εφημερίδα στην Κύπρο. Στο εκδοτικό του συγκρότημα ανήκουν, μεταξύ άλλων, η μεγαλύτερη αγγλόφωνη εφημερίδα της Κύπρου –και δεύτερη σε κυκλοφορία γενικότερα–, μία οικονομική εφημερίδα, τέσσερα μεγάλα μουσικά ραδιόφωνα καθώς και δεκαοκτώ περιοδικά, ανάμεσά τους οι καλύτεροι τίτλοι ευζωίας.
Ο Νίκος Παττίχης αγαπά πολύ την πατρίδα του για τους ρυθμούς της, τις μεγάλες εναλλαγές τοπίου και το καλό φαγητό. Παρέα με την κομψή και κοινωνικότατη σύντροφό του Μύρνα και τη μόλις ενάμισι έτους κόρη τους Ίντια-Ολύμπια απολαμβάνουν τις διαφορετικές πτυχές της με το ίδιο πάθος. Γνωρίζοντας καλά την Κύπρο, παρακολουθώντας τις νέες εξελίξεις και απολαμβάνοντας εξ επαγγέλματος αλλά και από άποψη τις πιο ευζωιστικές πλευρές της, είναι ο ιδανικός άνθρωπος για να μας αποκαλύψει την καλύτερη Κύπρο και τις πιο up to date διευθύνσεις για ν’ απολαύσουμε το σύγχρονο lifestyle όπως ένας ντόπιος insider.
Τι αγαπάτε και τι μισείτε στην Κύπρο;
Αγαπώ τους χαλαρούς κι εύκολους ρυθμούς ζωής (σε σύγκριση με τις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης), τον ήλιο, τη θάλασσα, τις κοντινές αποστάσεις και το καλό φαγητό. Με συναρπάζουν οι εναλλαγές στο τοπίο: βουνά, δάση, θάλασσες, σύγχρονο αστικό τοπίο, εμπορικοί δρόμοι, παραδοσιακά χωριά – όλα σε λιγότερο από μία ή δύο ώρες απόσταση με το αυτοκίνητο. Πάνω απ’ όλα μ’ ενοχλεί η ανεξέλεγκτη οικοδομική ανάπτυξη, χωρίς αρμονία και πολεοδομικό σχεδιασμό. Τα πιο άσχημα κτίρια έχουν την τάση να ξεφυτρώνουν στα πιο όμορφα μέρη... Οι πόλεις δεν έχουν πάρκα, ενώ οι δημόσιες συγκοινωνίες δεν επαρκούν. Ειδικά η Παλιά Πόλη της Λευκωσίας είναι ένα ανεκμετάλλευτο κεφάλαιο, με πραγματικά ελάχιστη υποδομή πολιτισμού. Ακόμη περιμένουμε θέατρο, χώρους συναυλιών, μουσεία, πινακοθήκες...
Πώς θα ορίζατε τη σύγχρονη κυπριακή κουλτούρα;Η σύγχρονη κυπριακή κουλτούρα είναι μια μείξη των πολιτισμών που πέρασαν από το νησί – ως κατακτητές μεν, αλλά αφήνοντάς μας και κάποια καλά στοιχεία. Αυτά τα στοιχεία ο «πανέξυπνος» Κύπριος τα αφομοίωσε και τα αξιοποίησε με τον δικό του μοναδικό τρόπο επιβίωσης. Η παράδοση θα μπορούσε να «παίζει» δυνατά στο σύγχρονο κυπριακό lifestyle. Δυστυχώς, όμως, ως σχετικά «φρέσκια κοινωνία», επιμένουμε με αρχοντοχωριατισμό στην ξενομανία.
Η Κύπρος είναι για σας 5.900 τ.χλμ. ή 9.250;9.250 τ.χλμ. τουλάχιστον!
Ως εκδότης της μεγαλύτερης ημερήσιας πολιτικής εφημερίδας της Κύπρου, του «Φιλελεύθερου», παρακολουθείτε στενά τις πολιτικές εξελίξεις. Αισιόδοξος ή απαισιόδοξος;Απαισιόδοξος. Τελεία.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει πρόσβαση, με περιορισμούς κι ελέγχους βέβαια, στο κατεχόμενο κομμάτι του νησιού. Πώς αντιδρά σ’ αυτό ο Κύπριος;Όσοι επισκέπτονται πια τα Κατεχόμενα –και είναι πολύ λίγοι– φεύγουν με μια πικρή γεύση στο στόμα. Επισκέπτης στον τόπο σου; Δεν το δέχεσαι.
Είστε εδώ και πολλά χρόνια συλλέκτης έργων τέχνης. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που δημιουργούν την κυπριακή εικαστική σχολή; Ποιους νέους καλλιτέχνες ξεχωρίζετε;
Ο Κύπριος καλλιτέχνης είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος. Γνωρίζει ποιος είναι και από πού κατάγεται. Δεν παλινδρομεί μεταξύ Ανατολής και Δύσης, γνωρίζει τις ρίζες του κι αυτό φαίνεται στη δουλειά του. Σπάνια μιμείται και δεν αναπαράγει συνταγές για να πουλήσει. Όπου έχει αναφορές, το κάνει με σεβασμό. Ξέρει πολύ καλά από πού ξεκίνησε και τι έχει αφομοιώσει στην πορεία. Ένα σπουδαίο παράδειγμα είναι ο γλύπτης Άγγελος Μακρίδης. Μια επίσκεψη στο εργαστήρι του στη Λευκωσία θα απλώσει μπροστά σας ολόκληρη την Κύπρο. Υπάρχουν, όμως, και πολλοί καλλιτέχνες που κάνουν καριέρα στο εξωτερικό, όπως οι Σάββας Χριστοδουλίδης, Θεόδουλος, Μαρία Λοϊζίδου, Χάρις Επαμεινώνδα, Χριστόδουλος Παναγιώτου, ενώ από τη νέα γενιά θυμηθείτε τους Φάνο Κυριάκου, Λευτέρη Τάπα, Πόλυ Πεσλίκα, Μαρία Περεντού.
Τελευταία ετοιμάζονται σημαντικά αρχιτεκτονικά projects στην Κύπρο – τι αξίζει να προσέξει κανείς;
Αν και η Κύπρος δεν είναι αυτό που λέμε αρχιτεκτονικός προορισμός, πολλοί αρχιτέκτονες-σταρ έχουν βάλει την υπογραφή τους σ’ έργα που θα δούμε να ολοκληρώνονται στο μέλλον, όπως η Ζάχα Χαντίντ στην κεντρική πλατεία της πόλης, ο Ζαν Νουβέλ στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη ή ο Πίτερ Κουκ στο Μέγαρο Μουσικής. Υπάρχει, επίσης, μια ενδιαφέρουσα τάση στις αρχιτεκτονικά μοντέρνες ιδιωτικές κατοικίες, ενώ και τα παραδοσιακά χωριά έχουν πολλά να πουν στον επισκέπτη από αυτήν την άποψη.
Τι έχει να επιδείξει η Κύπρος του σήμερα στο χώρο του design;Έχουμε πολλά ονόματα που βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στην αιχμή τους. Ο industrial designer Μιχάλης Αναστασιάδης, δημιουργίες του οποίου βρίσκονται στο ΜοΜΑ, ο Κωνσταντίνος Οικονομίδης, που συνεργάζεται με τους αδερφούς Campana για το νέο ξενοδοχείο του Δάκη Ιωάννου στην Αθήνα, και ο Πάνος Βασιλείου, που έκανε με το Lime Studio πέρυσι την κεντρική καφετέρια για την 100% Design στο Λονδίνο, είναι μερικά από αυτά. Αλλά και στο χώρο της μόδας υπάρχει ο Ερωτόκριτος, με έδρα το Παρίσι και παρουσία στα πιο prestigious περιοδικά μόδας, η Ιωάννα Λουκά, που υφαίνει στον αργαλειό δικά της υφάσματα για να φτιάξει μοναδικές τσάντες που πωλούνται σε γνωστές μπουτίκ και concept stores στο εξωτερικό, η Σοφία Αλεξάνδρου, σχεδιάστρια με πολύ προσωπικό στιλ, που μετράει ήδη τρεις παρουσίες στην Εβδομάδα Μόδας του Λονδίνου, ο γνωστός στους Αθηναίους σχεδιαστής και blogger Filep Motwary κ.ά.
Προσωπικά εσείς πώς απολαμβάνετε την Κύπρο;Το χειμώνα μ’ αρέσει να ξεφεύγω με σύντομες –συνήθως διήμερες– αποδράσεις σε παραδοσιακά boutique hotels, όπως το διατηρητέο «Apokryfon» στο Λόφου ή σε αγροτουριστικά ξενοδοχεία όπως το «Modus Vivendi» στον Ψεματισμένο, το «Paradisos Hills» στο χωριό Λυσός, το «Ayioi Anargyroi Spa & Resort» κοντά στην Πάφο, το οποίο διαθέτει και ιαματικά λουτρά-spa. Τα καλοκαίρια προτιμώ τη Λεμεσό, όχι μόνο γιατί προσφέρει τη μεγαλύτερη γκάμα επιλογών για διαμονή, φαγητό και διασκέδαση, αλλά και γιατί έχει μια ενέργεια, μια εξωστρέφεια που ταιριάζει στην εποχή. Εμένα, πάντως, το πιθανότερο είναι να με βρείτε να χαλαρώνω στο «Anassa» στο Λατσί, χωμένο στην άγρια φύση του Ακάμα – είναι το αγαπημένο μου resort στο νησί, τόσο για το μοναδικό φυσικό τοπίο όσο και για την αισθητική του αλλά και για το εξαιρετικό εστιατόριο «Βασιλικό».
Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες της κάθε πόλης και πότε είναι η καλύτερη εποχή για να τις απολαύσεις;
Για το καλοκαίρι διαλέγω σίγουρα τη Λεμεσό, την πόλη που μεταμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια, παίρνοντας τη ρεβάνς στον ντόπιο τουρισμό από τον Πρωταρά και την Αγία Νάπα. Όλη η ζωή της Λεμεσού έχει μεταφερθεί στην παραλία, με πεζόδρομο-ποδηλατόδρομο να τη διασχίζει ολόκληρη, καφετερίες, εστιατόρια, μπαράκια, clubs, οργανωμένες παραλίες και καλά ξενοδοχεία («Amathus», «L’ Onda», «Le Meridien»). Οι ντόπιοι ζουν πια ολοχρονίς by the sea. Το χειμώνα, προσωπικά προτιμώ τις εξορμήσεις εκτός πόλης, σε αγροτουριστικές μονάδες, ορεινές ταβερνούλες και κρασοχώρια. Στη Λευκωσία, παρόλα αυτά, μπορείς ν’ απολαύσεις τις μουσικές σκηνές, τη νυχτερινή ζωή και το φαγητό στα εστιατόριά της. Το μειονέκτημά της είναι ότι παρέχει ελάχιστες –ή μάλλον αποσπασματικές– ευκαιρίες να την περπατήσεις και να ζήσεις έξω, γι’ αυτό και δεν τη συνιστώ για το καλοκαίρι! Η θερμοκρασία ξεπερνάει τους 40 βαθμούς και τον Αύγουστο η πόλη «εκκενώνεται». Η (τραγική) ιδιαιτερότητά της είναι αυτή της μοιρασμένης πρωτεύουσας. Κατά μήκος της Παλιάς Πόλης συναντάς παντού φυλάκια, σημαίες και σκουριασμένες επιγραφές «ΑΛΤ» σε δρόμους που κόβονται με βαρέλια και μπάρες. Η Πάφος είναι μια πόλη με έντονη τουριστική ανάπτυξη, αν απομακρυνθείς ωστόσο από το λιμανάκι και πιάσεις το δρόμο προς την Πόλη Χρυσοχούς θα βρεις τη φυσική ομορφιά και τη γραφικότητα στα χωριουδάκια και τα περιβόλια της.
Ποια είναι η αγαπημένη σας διαδρομή στο νησί;Η διαδρομή στην Κοιλάδα των Κέδρων προς τον Σταυρό της Ψώκας.
Η ωραιότερη παραλία του νησιού;Αν θέλεις να ανακαλύψεις «κρυφές» θάλασσες, «κλεισμένες» σε κόλπους εξαιρετικής ομορφιάς, θα πρέπει να διαλέξεις τον Ακάμα. Στα δυτικά ξεχωρίζω την παραλία της Λάρας και στα βόρεια τα Φοντάνα Αμορόζα, έναν κολπίσκο με καταγάλανα νερά. Οι ωραιότερες οργανωμένες αλλά και πιο πολυσύχναστες παραλίες βρίσκονται στον Πρωταρά και στην Αγία Νάπα. Στην ίδια περιοχή όμως προτιμώ τον Κόννο. Μπορεί να είναι από τις πιο δημοφιλείς, αλλά αν πας ένα απόγευμα στις αρχές ή στα τέλη του καλοκαιριού, θα καταλάβεις γιατί ο Σεφέρης την αποκάλεσε «κρυφό περιγιάλι».
Αγαπημένη βόλτα στη Λευκωσία;Άνοιξη, την ώρα που δύει ο ήλιος, στα σοκάκια της Παλιάς Πόλης, ανάμεσα στη Χρυσαλινιώτισσα και τη Φανερωμένη.
Ποιες γεύσεις σάς γεννούν μνήμες από το χτες;Άγρια σπαράγγια (αγρέλια) με αβγά, άγρια μανιτάρια, χαλούμι στα κάρβουνα, κεφτέδες με μπόλικη κανέλα, ψητό κοτόπουλο με πατάτες, μπόλικη ντομάτα και μπαχαρικά ψημένο σε φούρνο με ξύλα – και γενικά όλες αυτές οι γεύσεις που μας πάνε πίσω στα παιδικά μας χρόνια.
Κύπρος Know How
Πού να μείνετε
Almyra (Πάφος, +26933091) Απλή και σικάτη διακοσμητική γραμμή, μοντέρνο spa, δίπλα στη θάλασσα. Ένα ξενοδοχείο µε μινιµάλ αισθητική και σύγχρονη κουζίνα, στην καρδιά της τουριστικής Πάφου. Anassa Resort (Λατσί, +26888000) Σ’ ένα χωριό στην επαρχία της Πάφου, η επιτοµή της πολυτέλειας, σε καταπράσινο περιβάλλον, δίπλα στη θάλασσα. Apokryfon (Λόφου, +25813777) Συνδυάζει την παραδοσιακή αισθητική µε την πολυτέλεια ενός boutique hotel. Ayoi Anargyroi Spa & Resort (Μηλιού, +26814000) Σ’ ένα χωριό στην επαρχία της Πάφου, ένα πρώην μεσαιωνικό μοναστήρι, μέσα στο πράσινο, μεταµορφώθηκε σε boutique hotel. Modus Vivendi (Ψεματισμένος, +99446479) Ένα σύµπλεγµα παραδοσιακών δωµατίων µε μεγάλη κοινή αυλή και πισίνα. Paradisos Hills (Λυσός, +26322287) Σ’ ένα χωριό στην επαρχία της Πάφου, το παραδοσιακό πετρόκτιστο «ησυχαστήριο», στην άκρη ενός λόφου, ξεφυτρώνει μέσα από το πράσινο. Πού να φάτε Αιγαίο (Λευκωσία, +22433297) Ιστορικό εστιατόριο της πόλης, µε εσωτερική αυλή κι εξαιρετικό κυπριακό κι ελληνικό φαγητό. 60one (Λευκωσία, +22590059) Δημιουργική κουζίνα στο κέντρο της πόλης. Seiko (Λευκωσία, +77777375) Για καλή γιαπωνέζικη κουζίνα. Domus (Λευκωσία, +22433722) Μεσογειακή κουζίνα με φόντο την Παλιά Πόλη. Μαυρομμάτης και Oriental (ξεν. «Four Seasons», Λεμεσός, +25310222) Με fusion κυπριακή κουζίνα και κινέζικη, αντίστοιχα. Πορφύριος (Ακάκι, +99625690) Λίγο έξω από τη Λευκωσία, για εξαιρετικό οφτό (κλέφτικο) από το φούρνο και πατάτες που λιώνουν στο στόµα. Dino Art Cafe (Λεμεσός, +25762030) Στην Παλιά Πόλη, για σαλάτες, σούσι κι ευφάνταστα light πιάτα. Barolo (Λεμεσός, +25760767) Με εξαιρετική κάβα και μεσογειακές γεύσεις. Beige (Λεμεσός, +25818860) Fusion απωανατολίτικης και μεσογειακής κουζίνας. Columbia Steak House (Λεμεσός, +25278000) Για steak, surf ’n’turf. Πιατάκια (Λεμεσός, +25745017) Για πειραγμένη κυπριακή κουζίνα. Zen Room (Λεμεσός, +25 812659) Το γιαπωνέζικο της Λεμεσού. Dolce (Λεμεσός, +25314900) Πάνω στη θάλασσα με κοσμοπολίτικο αέρα. Σκουρουβίννος (Άγιος Αθανάσης, Λεμεσός, +25720692) Παραδοσιακή κυπριακή ταβέρνα µε αξιώσεις, σ’ ένα πετρόκτιστο σπίτι που παραδίδεται από γενιά σε γενιά. Στο Nippon (Λάρνακα, +24657555) για γιαπωνέζικες γεύσεις και στο Cru (Λάρνακα, +24627000) για μεσογειακή κουζίνα. Ammos (Λάρνακα, +24828844) Στην παραλία της Λάρνακας, στα χνάρια του «N’ammos». Κουτσονικολιάς (Καλό Χωριό, Λάρνακα, +24361890) Πολύ καλή κυπριακή ταβέρνα, εκτός πόλης. Διαθέτει και ξεχωριστό μενού για θαλασσινά. Βορέας (Ορόκλινη, +24647177) Σ’ ένα χωριό έξω από τη Λάρνακα, για πολύ καλούς κυπριακούς μεζέδες κι εξαιρετικό σουβλάκι. Asiachi (Πάφος, +26883300) Εντός του ξενοδοχείου «Amathus», με γιαπωνέζικες γεύσεις. Omakase (Πάφος, +26888700) Εντός του ξενοδοχείου «Almyra», για γιαπωνέζικες γεύσεις με ευρωπαϊκές επιρροές. Εφτά Αη-Γιώργηδες (Γεροσκήπου, Πάφος, +26963176) Με concept «θα σας φέρνουµε πιάτα μέχρι να πείτε stop», σερβίρει καλό κυπριακό φαγητό σ’ ένα πετρόκτιστο κτίριο. Μέρμηγκας (Θ. Μαυρόσαββα 15, Λύμπια, +22525952) Είναι φημισμένο για τα παραδοσιακά μακαρόνια του, τα σκληνίτζια.
