Η διαδρομή από τα Δαρδανέλια μέχρι την Αττάλεια είναι ένα ταξίδι μοναδικό στην κοινή ιστορία, τις μνήμες,
τις αντιθέσεις και ομοιότητες της Ελλάδας και της Τουρκίας. Περιδιαβάζοντας στα παράλια της Ιωνίας και της Λυκίας, επιβεβαιώνεις με τις αισθήσεις αυτό που ήδη γνωρίζεις: Οι απέναντι ακτές του Αιγαίου είναι δύο κόσμοι συμπληρωματικοί, αλληλένδετοι.
Hμουν καθισμένος από ώρα στην ίδια καρέκλα και δεν μπορούσα να χορτάσω τη θέα. Μπροστά στα πόδια μου είχα το μικρό, ρωμαϊκό λιμάνι της Αττάλειας, γεμάτο καΐκια και ιστιοφόρα. Γύρω του, ημικυκλικά, ορθώνονταν αγέρωχα τα παλιά τείχη της πόλης. Στέκονταν εκεί από την εποχή των Βυζαντινών, άθικτα, μια τέλεια θωράκιση για όπλα και κινδύνους που δεν υπάρχουν πια. Οι στέγες των σπιτιών της πρώτης σειράς έκρυβαν όλα τα υπόλοιπα και δεν έβλεπα τίποτε από το μοντέρνο κέντρο της πόλης. Προς τα δυτικά απλώνονταν η Μεσόγειος, η παραλία της Παμφυλίας, ενώ στην άκρη του ορίζοντα στεκόταν ένας τεράστιος όγκος, ένα θεόρατο βουνό 2300 μέτρων, χωρίς πρόποδες, με τα πόδια στη θάλασσα και με χιόνια στην κορυφή, ο Όλυμπος της Λυκίας.
Ο ήλιος είχε κρυφτεί πίσω του εδώ και ώρα και τα χρώματα της δύσης άρχιζαν να μετατοπίζονται προς τις αποχρώσεις του μπλε. Τα πρώτα φώτα άναψαν και άστραψαν πάνω στον καθρέφτη του λιμανιού. Βρισκόμουν στην Αττάλεια εδώ και δύο μέρες και ακόμη δεν είχα εξερευνήσει όλη την περιοχή. Η πόλη που έχτισε τον 1ο π.Χ. αιώνα ο Έλληνας βασιλιάς της Περγάμου, Άτταλος ο δεύτερος, είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες της Τουρκίας και η γύρω της περιοχή, η Παμφυλία, είναι γεμάτη από μνημεία, αρχαίες πόλεις και καταπληκτικές παραλίες. Δεν είναι τυχαία ένα από τα μεγαλύτερα τουριστικά κέντρα της χώρας με απευθείας πτήσεις από τη βόρεια και τη δυτική Ευρώπη. Η Αττάλεια, που άνθησε στους Ελληνιστικούς χρόνους, πέρασε αργότερα στα χέρια των Ρωμαίων. Ο αυτοκράτορας Αδριανός την επισκέφτηκε το 130 μ.Χ. και έχτισε μια τριπλή αψίδα, που στέκεται σχεδόν άθικτη μέχρι σήμερα στο κέντρο της πόλης.
Στα 1207 οι Σελτζούκοι την πήραν από τους Βυζαντινούς και από τότε παραμένει στην τουρκική κυριαρχία. Παρ' όλα αυτά, μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924, ζούσε εδώ μια μεγάλη ελληνική κοινότητα με 15.000 κατοίκους (σχεδόν το 1/3 του πληθυσμού), που τα ίχνη της διακρίνονται σήμερα: παλιά σπίτια με ελληνικά γράμματα στα υπέρθυρα, μια όμορφα ανακαινισμένη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που λειτουργεί σαν μουσείο, μια άλλη μισογκρεμισμένη πια, που μετατράπηκε μετά από πολλές ανακατασκευές σε τζαμί (Κορκούτ τζαμί).
Η παλιά περιτειχισμένη πόλη, το Καλέ Ιτσί (το εσωτερικό του κάστρου), με τα στενά δρομάκια και τα παραδοσιακά της σπίτια, είναι μοναδική σε όλη την Τουρκία, τόσο για τη γαλήνη της όσο και για την ατμόσφαιρά της. Δεν χόρταινα να τριγυρίζω, να κοιτάζω τις αυλές με τα λουλούδια και τις κληματαριές, τα περίτεχνα κάγκελα και τα κουρτινάκια στα παράθυρα, τις γιαγιάδες που καθάριζαν το ρύζι στο κατώφλι του σπιτιού, τα παιδιά που έτρεχαν με τα ποδήλατα στα στενά, τους άντρες που έπαιζαν τάβλι στο πεζοδρόμιο.
Αλλά εκτός από την ίδια την πόλη, και η περιοχή γύρω από την Αττάλεια είναι γεμάτη αξιοθέατα. Η Τερμισσός, χτισμένη πάνω σε ένα άγριο βουνό ανάμεσα σε πουρνάρια και βελανιδιές, είναι ίσως η πιο εντυπωσιακή αρχαία πόλη της Τουρκίας με μια θέα που κόβει την ανάσα.
Το Γυμνάσιον, η οδός των κιόνων, η Αγορά, οι ναοί του Διός και της Αρτέμιδος, το εκπληκτικό θέατρο είναι όλα χτισμένα σε ένα τεράστιο φυσικό μπαλκόνι που βλέπει από ύψος τριακοσίων μέτρων την πεδιάδα της Αττάλειας και όλη την ακτογραμμή της Παμφυλίας. Δεκαπέντε χιλιόμετρα στα ανατολικά, η Πέργη ιδρύθηκε από Έλληνες που πολέμησαν στον Τρωικό Πόλεμο. Άνθησε στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Ρωμαίων, αλλά εγκαταλείφθηκε μερικούς αιώνες αργότερα την εποχή των Βυζαντινών. Η αρχαία της δόξα λάμπει ακόμη μέσα από τα εντυπωσιακά της ερείπια, τις πύλες της, τις λεωφόρους με τους κίονες, τα λουτρά, την αγορά, το στάδιο, το Νυμφαίον. Τα αγάλματά της με θεούς και ήρωες, αλλά και επιφανείς πολίτες, στολίζουν τις περισσότερες αίθουσες του αρχαιολογικού μουσείου της Αττάλειας.
Παρότι όλα τους είναι αξιοθέατα πρώτης τάξεως, κανένα τους δεν συγκεντρώνει τόσα πλήθη, όσα το αρχαίο θέατρο της Ασπένδου. Αν και από την πόλη αυτή καθαυτή έχουν απομείνει ελάχιστα ίχνη, το μεγαλειώδες θέατρό της παραμένει ακέραιο. Η σκηνή, οι κερκίδες, μέχρι οι σκεπαστές γαλαρίες, όλα διατηρούνται τέλεια, μια και το θέατρο είχε την τύχη να μην καταστραφεί ούτε από Βυζαντινούς, ούτε από Τούρκους και να αναστυλωθεί μετά από διαταγή του Ατατούρκ, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από τις διαστάσεις του. Κάθε καλοκαίρι στα τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου το φεστιβάλ Όπερας και Μπαλέτου που διεξάγεται εδώ γνωρίζει ιδιαίτερη δημοσιότητα στην Τουρκία.
από την αττάλεια στο καλκάν
Είχα συμπληρώσει πλέον μια εβδομάδα, όταν αποφάσισα να αφήσω την Αττάλεια και να κατευθυνθώ προς τα βόρεια. Έχοντας μπει με το αυτοκίνητό μου στην Τουρκία από τον Έβρο, είχα ταξιδέψει βιαστικά μέχρι το νότο από εσωτερικούς δρόμους και τώρα θα γύριζα σιγά σιγά πίσω ακολουθώντας την ακτογραμμή. Δεκάδες αρχαίες πόλεις, είτε ελληνικές είτε εξελληνισμένες, είναι σπαρμένες κατά μήκος της διαδρομής, τόσο στην παραλία όσο και στο εσωτερικό. Τα ερείπια είναι τόσα πολλά που κανείς αναγκάζεται να παραλείψει τα μισά ή να επιστρέψει για δεύτερη φορά για να δει τα υπόλοιπα. Και παρότι η περιοχή έχει τη φύση και το κλίμα της Ελλάδας, η όψη της είναι αρκετά διαφορετική. Ούτε οι διαστάσεις των βουνών και των κάμπων ούτε αυτές των αρχαίων πόλεων ούτε ο πλούτος τους θυμίζουν κάτι ανάλογο στη χώρα μας. Η Μικρά Ασία ήταν πάντα πλουσιότερη, πιο εύφορη, πιο κοσμοπολίτικη από την άγονη ελληνική χερσόνησο, που από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα δεν έπαψε να την αποικίζει. Μέχρι το χωρισμό των δύο κρατών, Ελλάδας και Τουρκίας, και το τράβηγμα των συνόρων ανάμεσά τους, οι επαφές των νησιών μας με τις πόλεις της απέναντι ακτής ήταν καθημερινές.
Οι εμπορικές και πολιτιστικές ανταλλαγές, συνεχείς. Είναι εντυπωσιακή η ομοιότητα του Καστελλόριζου και της Σύμης, για παράδειγμα, με τις απέναντι πόλεις του Καλκάν (Καλαμάκι), της Ντάτσας, του Λιβίσι.
Ξεκινώντας από την Αττάλεια και με κατεύθυνση προς τα δυτικά, αφού πέρασα δίπλα από τον όγκο του Ολύμπου, κατευθύνθηκα προς τα Μύρα της Λυκίας, την πατρίδα του Αγίου Νικολάου, με το μεγάλο του ναό, και από κει συνέχισα για το Κας. Για λίγα χιλιόμετρα ο δρόμος απομακρυνόταν από την παραλία. Έτσι, όταν ξαφνικά είδα ξανά τη θάλασσα από ένα βουνό πάνω από την πόλη, σταμάτησα έκπληκτος. Δεν με παραξένεψε τόσο η δαντελωτή ακτή, ούτε το ότι στα ανοιχτά του Κας υπήρχαν τρία-τέσσερα νησάκια, όσο το ότι σε ένα από αυτά πλησίαζε ένα κρουαζιερόπλοιο της ελληνικής εταιρείας «Νομικός». Ελληνικό πλοίο της γραμμής στην Τουρκία; Πώς και γιατί; Με πήρε μερικά δευτερόλεπτα να υποπτευθώ τι συνέβαινε και χρειάστηκε να κοιτάξω το χάρτη για να πειστώ. Δεν ήταν μόνο η καθαρή, ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα που έφερνε το Καστελλόριζο σε μια δρασκελιά από το Κας, αλλά η ίδια η γεωγραφία!
Το Κας, ένα μικρό ψαροχώρι χτισμένο στη θέση του αρχαίου Αντίφελλου, ήταν παλιότερα τόπος εξορίας για αντιφρονούντες. Σήμερα όμως είναι ένα από τα πιο γαλήνια τουριστικά θέρετρα της τουρκικής παραλίας του Αιγαίου. Οφείλει τη φήμη του όχι τόσο στις παραλίες, οι οποίες είναι λίγες και μικρές, όσο στην «καλή ζωή» που προσφέρει: μικρά ξενοδοχεία και οικογενειακές πανσιόν, ταβέρνες με κήπους και κληματαριές, καφενεία και μπαράκια. Από τον αρχαίο Αντίφελλο δεν έχει μείνει παρά ένα καλοδιατηρημένο θέατρο και μερικοί ιδιόρρυθμοι τάφοι-σαρκοφάγοι, χαρακτηριστικοί της περιοχής: ένας μεγάλος ογκόλιθος λαξευόταν σε παραλληλεπίπεδο σχήμα και καλυπτόταν από έναν άλλο εξίσου μακρύ, αλλά με καρδιόσχημη διατομή.
Αν το Κας είναι ένα ταπεινό χωριουδάκι με μικρά, μονώροφα σπίτια, το Καλκάν, το ελληνικό Καλαμάκι, λίγα χιλιόμετρα βορειότερα, έχει δεκάδες αρχοντόσπιτα, διώροφα με μπαλκόνια και μια εκκλησία. Ένας σχεδόν ακριβής αντικατοπτρισμός του Καστελλόριζου, που το μιμείται ακόμη και στον ασυνήθιστο «ψευδογοτθικό» ρυθμό της εκκλησίας! Γιατί, όμοια με το Καστελλόριζο, το Καλαμάκι είχε και αυτό τα δικά του ιστιοφόρα. Όμως με την ανταλλαγή των πληθυσμών, οι κάτοικοί του μεταφέρθηκαν στα νότια προάστια της Αθήνας, όπου ίδρυσαν μια ομώνυμη συνοικία. Σήμερα το Καλκάν, με τις προσεγμένες του πανσιόν και τα εστιατόρια στην παραλία, τις λουλουδιασμένες αυλές και τις ψαρόβαρκες στο λιμάνι, είναι αποκλειστικά αφιερωμένο στον τουρισμό. Το χειμώνα η κίνηση σταματά, το χωριό ερημώνει.
Έρημο, αλλά σε αυτήν τη περίπτωση χειμώνα-καλοκαίρι, είναι ένα άλλο παλιό ελληνικό χωριό, πενήντα χιλιόμετρα βορειότερα του Καλκάν, το Λιβίσι, ή σήμερα πια, Καγιάκιοϊ. Τα δύο χιλιάδες σπίτια του, χτισμένα αμφιθεατρικά στην πλαγιά ενός λόφου, οι δύο εκκλησίες του, η Κάτω Παναγιά και ο Ταξιάρχης, τα καλντερίμια, οι βρύσες του, όλα άδεια, εγκαταλειμμένα, καταρρέουν. Δεδομένου ότι από την Τουρκία έφυγαν 1,5 εκατομμύριο Έλληνες, αλλά ήρθαν μόνο 500 χιλιάδες Τούρκοι από την Ελλάδα, μοιραία πολλά χωριά έμειναν ακατοίκητα. Ένα λόγο παραπάνω να μείνει έρημο είχε το Λιβίσι, για το οποίο οι Τούρκοι της περιοχής πιστεύουν ότι οι Έλληνες φεύγοντας καταράστηκαν όποιον θα πήγαινε να μείνει στα σπίτια τους. Επί πενήντα χρόνια το χωριό γκρεμιζόταν ξεχασμένο, μέχρις ότου στη δεκαετία του ’80 η τουριστική ανάπτυξη του γειτονικού Φέτχιγιε (Μάκρη) και της ονειρικής παραλίας vlHdeniz, έδωσε την ιδέα της εκμετάλλευσής του. Ευτυχώς, με την κινητοποίηση αρχιτεκτόνων και καλλιτεχνών, το Υπουργείο Πολιτισμού της Τουρκίας ανακήρυξε το Λιβίσι ιστορικό μνημείο και το έσωσε από την «αξιοποίηση», όχι όμως από τον αργό θάνατο. Χωρίς κονδύλια για επισκευές, το χωριό συνεχίζει να καταρρέει, στο έλεος των στοιχείων της Φύσης.
στα μέρη του ενδυμίωνος
Η ακτογραμμή συνεχίζει προς τα βόρεια απίστευτα δαντελωτή, με κόλπους, χερσόνησους, ακρωτήρια, νησάκια, και άλλους κόλπους, και άλλες παραλίες, μέχρι την πεδιάδα του Μαιάνδρου στη γη της Ιωνίας, όπου βρίσκονται τα μεγαλόπρεπα ερείπια των Διδύμων, της Μιλήτου και της Πριήνης. Φιγουράρουν στις σελίδες όλων των τουριστικών οδηγών, στα λευκώματα, στις διαφημίσεις του τουρκικού οργανισμού τουρισμού και προσελκύουν, δικαίως, ορδές τουριστών. Λιγότερο γνωστή αλλά ιδιαίτερα μαγευτική είναι η γειτονική «λίμνη» Μπάφα, και ιδιαίτερα η ανατολική της παραλία. «Λίμνη», γιατί στην πραγματικότητα είναι το απομεινάρι ενός αρχαίου κόλπου, το στόμιο του οποίου κλείστηκε από τις προσχώσεις του Μαιάνδρου. Έτσι, θαλασσινό νερό παγιδεύτηκε μέσα σε μια σχεδόν παραθαλάσσια λίμνη. Η αρχαία πόλη «Ηράκλεια του Λάτμου» (για να ξεχωρίζει από εκείνη του Πόντου), χτισμένη σε μια μικρή χερσόνησο, ζούσε από την κίνηση του λιμανιού της. Με τον αποκλεισμό της μέσα στη λίμνη, παράκμασε, εγκαταλείφθηκε, και σήμερα πια υπάρχουν μόνο τα ερείπιά της για να θυμίζουν τη μακρινή της δόξα. Τεράστιοι ογκόλιθοι, τείχη, θεμέλια σπιτιών και ναών, η Αγορά.
Το αδιάφορο χωριό Kapikiri, χτισμένο ανάμεσα στα αρχαία ερείπια, σκονισμένο και ξεχασμένο, είναι η βάση για εκδρομές στα νησάκια της λίμνης, καθώς και στις πλαγιές του όρους Λάτμος (ή Λάτρος) που βρίσκεται ακριβώς δίπλα της. Στα βυζαντινά χρόνια, γύρω στον 8ο αιώνα, ερημίτες εγκαταστάθηκαν στα νησάκια της λίμνης και στις σπηλιές του βουνού. Από αυτά τα ασκηταριά σχηματίστηκαν με τον καιρό μικρές μοναστικές κοινότητες και αργότερα χτίστηκαν μοναστήρια. Η εισβολή των Τούρκων στη Μικρά Ασία όμως το 1072 σήμανε το τέλος τους, παρότι τα ίχνη τους παραμένουν ευδιάκριτα μέχρι σήμερα.
Πριν συνεχίσω το ταξίδι μου προς τα βόρεια, στην εντυπωσιακή Έφεσο, στην Πέργαμο, στη Σμύρνη και στο Αϊβαλί, αποφάσισα να μείνω για λίγες μέρες στη λίμνη. Τριγύρισα τα γκρεμισμένα μοναστήρια στο βουνό και τα νησιά, πήγα για ψάρεμα, είδα το ηλιοβασίλεμα από τα ερείπια της Ηράκλειας, αλλά μόνο το τελευταίο βράδυ έμαθα την τραγική ιστορία του τόπου. Βρισκόμουν ακριβώς στην περιοχή όπου πολλά χρόνια πριν, πριν την αρχή της Ιστορίας, όταν οι θεοί ζούσαν ακόμη ανάμεσα στους ανθρώπους, ο πανέμορφος Ενδυμίων έβοσκε τα πρόβατά του. Σαν ένας Ντόριαν Γκρέι της αρχαιότητας, για να μη χάσει την ομορφιά του και τα νιάτα του, έκανε μια συμφωνία με τον Πατέρα των Θεών. Θα τα διατηρούσε μόνο αν κοιμόταν για πάντα, μέχρι το τέλος του χρόνου.
Η Σελήνη, μην ξέροντας τίποτε γι’ αυτή τη συμφωνία, με το που είδε τον κοιμισμένο νέο, τον ερωτεύτηκε παράφορα. Και από τότε απελπισμένη, επιστρέφει κάθε βράδυ στη Γη, για να θαυμάσει «του Ενδυμίωνος την φημισμένην καλλονήν», να τον δει να κοιμάται γαλήνιος και να τον χαϊδέψει με τις ακτίνες της. Έτσι λέει ο μύθος. Που όμως δεν απέχει πολύ από τη πραγματικότητα. Στο λίγο διάστημα που έμεινα στην Ηράκλεια, κάθε βράδυ η σελήνη έβγαινε πίσω από τον Λάτμο και φώτιζε, ασημένια, τις βουνοπλαγιές του. Τα κουδουνίσματα των αρνιών και τα βελάσματά τους που έφερνε ο αέρας από μακριά, το άρωμα της άγριας λεβάντας από το βουνό, τα σύννεφα που έτρεχαν σπρωγμένα από το σιρόκο, ήταν βέβαια σημάδια ότι κάπου εκεί κοντά ο πανέμορφος Ενδυμίων, ξαπλωμένος πάνω στο χορτάρι των λιβαδιών, συνέχιζε το μακάριο ύπνο του.
ΠΥΞΙΔΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΠΑΡΑΛΙΑ κωδικός κλήσης 0039 πώς θα πάτε
Οδικώς: Από τους Κήπους περνάτε στην ανατολική Θράκη, κατευθύνεστε προς Καλλίπολη (Canakkale), περνάτε με φεριμπότ τα Δαρδανέλια και ταξιδεύετε νότια, παράλληλα με την ακτή του Αιγαίου. Οι δρόμοι γενικά είναι καλοί. Συνεννοηθείτε με την ασφαλιστική σας για την επέκταση της ασφάλισής σας (πράσινη κάρτα).
Με πλοίο: Μπορείτε να περάσετε με το αυτοκίνητό σας από τη Χίο στην Κρήνη (Τσεσμέ) όλο το χρόνο, ή από τη Σάμο στο Κουσάντασι από το Πάσχα μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Χωρίς αυτοκίνητο μπορείτε να περάσετε και από τη Μυτιλήνη στο Αϊβαλί, από την Κω στην Αλικαρνασσό και από τη Ρόδο στη Μαρμαρίδα, και από την Μεγίστη/Καστελλόριζο στο Κας.
Αεροπορικώς: Δεν χρειάζεστε βίζα. Από την Κωνσταντινούπολη υπάρχουν πτήσεις για Σμύρνη, Bodrum, Dalaman και Αττάλεια. Από κει θα μετακινηθείτε με τοπικά λεωφορεία (συνδέσεις ικανοποιητικές) είτε με αυτοκίνητο.
πού θα μείνετεΆσσος (0286)
Hotel Assos Kervansaray Πρόσφατα ανακαινισμένο με πισίνα, σάουνα και εστιατόριο στην αυλή. (7217017, το δίκλινο από € 45 με ημιδιατροφή)
Assos Kipos
Λίγο πριν φτάσετε στο λιμάνι, έχει τη καλύτερη θέα από όλα. (72173 66, δίκλινο από € 47 με ημιδιατροφή)
Hotel Nazlihan
Στη δυτική άκρη του λιμανιού. Δύο ανακαινισμένα σπίτια με όμορφα διακοσμημένα δωμάτια (www.assosdengroup.com, 7217385, δίκλινο από € 80 με ημιδιατροφή)
Αϊβαλί (0266)
Chez Beliz Pansyon
Ανήκει στη διάσημη ηθοποιό Beliz Soysal και έχει δωμάτια στο παλιό αρχοντικό, αλλά και μπάγκαλοους. (3124897, δίκλινο από € 25)
Bonjour Pansyon Ένα όμορφο αρχοντικό «ευάερο και ευήλιο», με ζωγραφιστά ταβάνια, στα βόρεια του κέντρου. (312 8085, από €
20)
Πέργαμος (0232)
Anil Hotel
Κεντρικό ξενοδοχείο με άνετα δωμάτια και ωραία θέα από το roof garden. (6313031, από € 50 με πρωινό)
Hotel Berksoy
Δύο χιλιόμετρα από το κέντρο, χτισμένο μέσα σε λουλουδιασμένους κήπους. (6332595, από € 60)
Έφεσος-Σελτζούκ
Sirince (0232)
Nisanyan Evleri
Πολύ όμορφα ανακαινισμένα σπίτια, με καλό γούστο και σεβασμό στην παράδοση. Νοικιάζετε ολόκληρο το σπίτι με δύο υπνοδωμάτια. Ζητήστε το Hamamli Ev (το σπίτι με το χαμάμ). (8983117, από € 100)
Κουσάντασι (0256)
Hotel Kismet
Ιστορικό ξενοδοχείο με ξεχωριστή ατμόσφαιρα και οθωμανική διακόσμηση. Σε ειδυλλιακό σημείο στην παραλία, δίπλα από τη μαρίνα. (6181290, δίκλινο από € 100)
Captain's House Pension
Μέσα στην πόλη, ένα μέρος με στιλ και σπάνια «ναυτική» διακόσμηση. Χάρτες, γκραβούρες, μινιατούρες πλοίων, πυξίδες. (6127404, δίκλινο από € 25)
Αλικαρνασσός /Bodrum (0252)
Su Otel
Το καλύτερο ξενοδοχείο της πόλης, με έναν κήπο γεμάτο με λουλούδια και πισίνα. Έχει μόνο 30 δωμάτια: απαραίτητη η έγκαιρη κράτηση. (3166906, από € 65)
Kaya Otel
Στο ανατολικό λιμάνι, με καλά μονωμένα δωμάτια, ανεμιστήρες οροφής και caf, στην πρόσοψη. (3162907, από € 25)
Hotel Marina Vista
Πολύ ωραία θέα στη μαρίνα, αλλά και δύο πισίνες, καλά δωμάτια και χορταστικό πρωινό. (3130356, από € 100)
Κας (0242)
Otel Sardunya
Καλό ξενοδοχείο στην παραλία στα δυτικά του κέντρου, με άνετα δωμάτια και θέα στο Καστελλόριζο. (8363080, από € 25)
Kale Otel
Μικρό, φιλικό ξενοδοχείο με ωραία διακόσμηση. Τα μισά δωμάτια έχουν θέα στη θάλασσα. Πρωινό στον κήπο με θέα όλο το Κας και το Καστελλόριζο (8361062, από € 50)
Αττάλεια/ Antalya (0242)
Hotel Alp Pasha
Ονειρεμένο ξενοδοχείο στο κέντρο της παλιάς πόλης. Ανακαινισμένο οθωμανικό σπίτι, με πολύ στιλ και ατμόσφαιρα. Κήπος με δέντρα και λουλούδια, πισίνα και χαμάμ, με τζακούζι στα δωμάτια. (2475676, από € 90)
Marina Residence Το καλύτερο ξενοδοχείο στην παλιά πόλη, με πολύ καλά δωμάτια και σέρβις. (2475490, από € 140)
πού θα φάτεΆσσος
Εκτός από τα εστιατόρια των ξενοδοχείων που προαναφέρθηκαν, υπάρχουν και τα Fenerli Han Restaurant, στο γραφικό λιμανάκι, δίπλα από το Hotel Assos, και Ev Yemekleri, που σερβίρει καλό gozleme (λεπτό τηγανόψωμο με γέμιση) και manti (τούρκικα ραβιόλι με σος γιαουρτιού)
Αϊβαλί
Στην παραλία θα βρείτε τα Kardesler και Oz Canli Balik, που σερβίρουν φρέσκο ψάρι. Επίσης εστιατόρια θα βρείτε απέναντι από το Αϊβαλί, στο ρομαντικό Μοσχονήσι (Alibei Adasi ή Chunda). Από τα καλύτερα είναι το Ada Restaurant, στην παραλία.
Πέργαμος
Saglam 3, ήσυχο εστιατόριο για κεμπάπ, κοντά στο ταχυδρομείο. Kervan 2 Kebab Salonu: Καλό για πίτα (pide) και κεμπάπ και με εθνολογικό ενδιαφέρον.
Σιρίντζε Artemis Sirince Sarapevi Restaurant: Στην είσοδο του χωριού τo παλιό ελληνικό σχολείο έχει μετατραπεί σε καλό εστιατόριο με ωραία θέα. Στο Koy, στην κεντρική πλατεία για gozleme, manti και τούρκικη πίτσα pide. Για καλό μαγειρευτό φαγητό δοκιμάστε το 1924 Greek CafΣ κοντά στην παλιά εκκλησία του χωριού.
Κουσάντασι Κοντά στο λιμάνι θα βρείτε τα Toros, Ali Baba και Diba για ψάρι. Στην παλιά πόλη το Pasa σερβίρει μεζέδες και ψητά στη αυλή ενός ιστορικού σπιτιού.
Αλικαρνασσός /Bodrum
Στο δυτικό λιμάνι το Epsilon σερβίρει τουρκική και ευρωπαϊκή κουζίνα σε ωραία αυλή. Στο ανατολικό λιμάνι το Berk CafΣ & Bar έχει καλούς μεζέδες και ψάρι. Για ρομαντική τοποθεσία πάνω στο κύμα, το Kortan στεγάζεται σε ένα παλιό αρχοντικό.
Κας
Πιο δημοφιλή τα Hani-meli για παραδοσιακή τουρκική κουζίνα και το Sadrunya Pasan-bahce με κήπο με κληματαριά.
Antalya Καλό φαγητό, πολύ όμορφος κήπος και ζωντανή παραδοσιακή μουσική με ούτι και σάζι, στο Hotel Alp Pasha στην παλιά πόλη. Στο Mermerli, επίσης στην παλιά πόλη, έχετε το λιμάνι στα πόδια σας και θέα μέχρι τον Όλυμπο της Λυκίας!
Κύρος Κόκκας
