Η Άντζελα Σταματιάδου διασχίζει στα σκοτσέζικα Highlands τα μονοπάτια του «νερού της ζωής» και συγκρίνει αρώματα σε διάφορες φάσεις της απόσταξης στο Glenfiddich Distillery, αναζητώντας το βαθύτερο… spirit του ουίσκι.
Δεν ξέρω αν το γνωρίζετε, αλλά η πολυειπωμένη (και… πολυπιωμένη!) λέξη ουίσκι προέρχεται από το αρχαίο (gaelic) «uisge baetha», που σήμαινε «νερό της ζωής». Και μπορεί εμείς ως λαός να έχουμε αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση μαζί του (ώστε να το θεωρούμε ιερό μας ύδωρ), παρ’ όλα αυτά η δυναμική του μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο με ένα ταξίδι στην πατρίδα του.
Πέταξα λοιπόν για το Aberdeen, έχοντας στο discman το cd της Eddi Reader, που επένδυσε μουσικά κάποιους από τους πιο sentimental στίχους του διάσημου Σκοτσέζου τροβαδούρου Robert Burns. Και με τις folk μελωδίες να μου χαϊδεύουν τα αφτιά, κατέβηκα από το αεροπλάνο, αποφασισμένη να μάθω αν τα σκοτσέζικα υψίπεδα κρύβουν τη βαθύτερη ουσία του, μια εσάνς όντως… essential.
Αυτή η ουσία όντως υπάρχει. δεν μπορώ όμως να την τοποθετήσω σε συγκεκριμένο locus. Βρίσκεται κάπου μεταξύ μιας ατέλειωτης σειράς από εκδοχές του πράσινου, που «κονταροχτυπιούνται» για το ποια θα επικρατήσει στο τοπίο – των βουνών, των λιμνών και των ποταμών, που εξασφαλίζουν μια κρυστάλλινη,
θαρρείς, καθαρότητα στην ατμόσφαιρα, και των απέραντων βοσκότοπων με τις νωχελικές αγελάδες και τα παχουλά προβατάκια. Το νερό της ζωής γεννιέται σε άκρως αναζωογονητικό περιβάλλον: με μια γήινη, πρωτογενή ομορφιά, που δεν την αγγίζει ο χρόνος: το γεγονός ότι το κάστρο Balmoral αποτελεί τη θερινή βασιλική κατοικία από το 1885, κάτι υπαινίσσεται…
Περπατάς, ρουφώντας ενέργεια και καθαρό αέρα, στο Speyside (την κοιλάδα του ποταμού Spey), όπου βρίσκονται περισσότερα από τα μισά αποστακτήρια της Σκοτίας, και ακολουθείς το Whisky Trail, ένα «μονοπάτι» γεμάτο αρώματα και γεύσεις. Από το μικρό αποστακτήριο Benromach και το Dallas Dhu (στο Forres), στο Glen Grant (στο Rothes), στο Glenlivet στην ομώνυμη περιοχή, στο Speyside Cooperage (στο Craigelachie), στο Strathisla (στο Keith) και βέβαια στο Glenfiddich, στο Dufftown.
Το τελευταίο είναι παραδοσιακό… με περγαμηνές: το αποστακτήριο του Glenfiddich είναι από τα ελάχιστα που παραμένουν στα χέρια της οικογένειας που τα δημιούργησε.
Έχει περάσει παραπάνω από ένας αιώνας από τα Χριστούγεννα του 1887, όταν ο William Grand κρατούσε περήφανος στα χέρια του το πρώτο απόσταγμα. σήμερα οι «απόγονοι» αυτού του αποστάγματος εξάγονται σε πάνω από 180 χώρες. Την όλη ιστορία της William Grant & Sons Ltd τη μαθαίνεις οπτικοακουστικά στο Glenfiddich Theatre, ενώ μόλις η θεωρία σε βάλει στο κλίμα, έρχεται η πράξη: η ξενάγηση στα άδυτα του αποστακτηρίου.
Όλα ξεκινούν από ένα κόκκο… κριθαριού. Το διογκωμένο κριθάρι μαζί με νερό από την πηγή Robbie Dhu φτιάχνουν ένα γλυκό πολτό που βράζει σε καζάνια 9100 λίτρων. Μεγάλα; Όχι. Καθώς η διαδικασία προχωράει, αυτό τοποθετείται σε βαρέλια που φτάνουν σε ύψος τα πέντε μέτρα, για να γίνει μέσα σε τρεις ημέρες η χημική διαδικασία που μετατρέπει τα σάκχαρα της βύνης με τη βοήθεια της φυσικής μαγιάς σε αλκοόλ (8%) – αν ανοίξεις το καπάκι, βλέπεις ένα αφρώδες υγρό που μοιάζει με μπίρα. Το οποίο εν συνεχεία τοποθετείται στους αποστακτήρες για τη δεύτερη απόσταξη και έπειτα αποθηκεύεται, για να ωριμάσει σε δρύινα, κυρίως, βαρέλια.
Και αφού έχεις μάθει τα πάντα για το ουίσκι, με ειδικότητα στο Glenfiddich που by the (Scottish) way σημαίνει κοιλάδα (glen) των ελαφιών (fiddich), το μόνο που λείπει είναι μια επέκταση των δραστηριοτήτων στα γύρω… glens.
Χάζι στα μαγαζάκια με τα κιλτ στα χωριά, haggis (από πνευμόνια, καρδιά και συκώτι προβάτου) για μια rough παραδοσιακή γεύση και ψητά μήλα με σάλτσα butterscotch, βόλτα στα πιο όμορφα κάστρα (Duff House, Huntly Castle στις όχθες του ποταμού Deveron, Leith Hall, Kildrummy Castle), γκολφ στις απέραντες πράσινες εκτάσεις και ψάρεμα (πέστροφας και σολομού) στους ποταμούς Fiddich και Dullan (αφού προμηθευτείς τις απαραίτητες άδειες). Και μετά, χαλαρώνεις με το αγαπημένο σου σκοτσέζικο malt στο ποτήρι – απόλαυση αυστηρώς προσωπική. Με ελάχιστο νερό, που αφήνει το άρωμα να αναδυθεί, και χωρίς πάγο (τάδε έφη ο Malt Master του Glenfiddich David Stewart, ο οποίος φέτος βραβεύτηκε με το «Grand Prix of Gastronomy» από τη βρετανική «Academy of Gastronomes», οπότε κάτι παραπάνω ξέρει επί του θέματος). Το σκουρόχρωμο aqua vitae έχει τους κανόνες του...
infoThe Glenfiddich Distillery Dufftown, 0044 01340 820373. Ανοιχτό Δευτέρα - Παρασκευή 9.30 π.μ.-4.30 μ.μ. Είσοδος δωρεάν. Connaisseur’s Tour £12.
πώς θα πάτεΠτήση Αθήνα-Aberdeen έχουν καθημερινά
η Air France μέσω Παρισιού και η KLM μέσω Άμστερνταμ.
πού θα μείνετεCraigellachie Hotel Ξενοδοχείο της Χρονιάς, σύμφωνα με το περιοδικό «Whisky Magazine». Εδώ θα βρείτε και το Quaich Bar, με μια συναρπαστική συλλογή από 500 single malts. (Speyside, Banffshire, 0044 01340 881204, από £ 62,50/άτ. σε δίκλινο)
Knockomie Hotel Ένα ξενοδοχείο με το παραδοσιακό στιλ των Highlands, σε απόσταση δύο περίπου χιλιομέτρων από το Forres. Νόστιμη σκοτσέζικη κουζίνα, με φρέσκα τοπικά υλικά και γαλλικές επιρροές. (Grantown Road, Forres, Moray, 0044 01309 673146, από £ 50,00/άτ. σε δίκλινο)
δοκιμάσαμε
Glenfiddich Special Reserve (12 ετών): Ανοιχτόχρωμο, με απαλή γεύση κι ένα φρουτένιο-καραμελένιο touch. ωριμάζει σε δρύινα βαρέλια.
Glenfiddich Solera Reserve (15 ετών): Αρωματικό, με ισορροπημένα πικάντικη και ταυτόχρονα φρουτένια γεύση.
Ωριμάζει σε δρύινα βαρέλια και sherry casks και μπορεί άνετα να συνοδεύσει το δείπνο.
Glenfiddich Ancient Reserve (18 ετών): Απαλό, ελαφρώς καπνισμένο, σύνθετο ως γεύση, με συγκρατημένη γλυκύτητα. ωριμάζει σε δρύινα βαρέλια.
Glenfiddich Grand Reserva (21 ετών): Ωριμάζει σε βαρέλια από ρούμι, είναι έντονα αρωματικό, ιδανικό για μετά το φαγητό, και συνδυάζεται πολύ ωραία με κάποιο πούρο.
