© Αντρέας Σιμόπουλος
Η Αναργύρειος και Κοργιαλένειος Σχολή Σπετσών διοργανώνει το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών Anargyros Art Residency στις Σπέτσες τον Μάιο του 2025. Το πρόγραμμα στοχεύει να φιλοξενεί ετησίως στους χώρους της Σχολής καλλιτέχνες όλων των πεδίων και να παρέχει το απαραίτητο πλαίσιο για την παραγωγή νέων πρωτότυπων έργων. Η Σχολή θα αποτελέσει χώρο διαμονής και εργασίας των καλλιτεχνών, έκθεσης των τελικών τους έργων, καθώς και συνάθροισης της τοπικής κοινότητας μέσα από μια σειρά δράσεων ανοιχτών στο κοινό. Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες ωθούνται να ανακαλύψουν άγνωστες πτυχές του νησιωτικού τοπίου πέρα των στερεοτυπικών αναφορών ενός τουριστικού προορισμού και να επεξεργαστούν και να ερμηνεύσουν την κοινωνική τους σημασία για την τοπική κοινότητα, σε διάλογο με αυτήν. Η ιδιαιτερότητα της νησιωτικής συνθήκης, που χαρακτηρίζεται παράλληλα από την απομόνωση και τη συνδεσιμότητα μέσα από ένα δίκτυο αρχιπελάγους, είναι το ευρύτερο πλαίσιο που κατευθύνει το πρόγραμμα.
Το πρόγραμμα είναι μια πρωτοβουλία της Αναργυρείου και Κοργιαλενείου Σχολής Σπετσών (ΑΚΣΣ) υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της επιμελήτριας Εύας Βασλαματζή.
Στην εναρκτήρια χρονιά του, το residency εστιάζει στον χώρο που φιλοξενείται - στις Σχολές, όπως είναι γνωστός ο χώρος της ΑΚΣΣ στις Σπέτσες - που λειτούργησε σαν οικοτροφείο αρρένων από το 1927 έως και το 1983. Πως μπορούμε να σκεφτούμε μια εναλλακτική σχολή σήμερα σε αυτόν τον ιστορικά φορτισμένο χώρο; Κάτω από ποιες συνθήκες μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο οριζόντιας διαδικασίας μοιράσματος και αμοιβαιότητας; Πώς μπορούμε να αναδείξουμε την παιδαγωγική διάσταση μιας ανταλλαγής γνώσης χωρίς να την αναγάγουμε σε μεθοδολογικό εργαλείο;
Μέσα από την έρευνα και το έργο τεσσάρων καλλιτέχνιδων, της Rowena Hughes, της Κωνστάντζας Καψάλη, της Ναταλίας Μαντά και της Ιωάννας Παρασκευοπούλου, η έναρξη του προγράμματος με τίτλο School of Transitions, φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια εναλλακτική σχολή μέσα στη σχολή. Αυτή η κατεύθυνση αποτελεί μεθοδολογικό άξονα του προγράμματος που αρθρώνεται μέσα από μια σειρά εργαστηρίων και συζητήσεων, ανοιχτά στο κοινό, που οργανώνονται από τις συμμετέχουσες καλλιτέχνιδες και τέσσερις εξωτερικές συνεργάτιδες, επιμελήτριες και εικαστικούς, την Δάφνη Δραγώνα, την Λήδα Παπακωνσταντίνου, την Ayumi Paul και την Rachael Rakes, αλλά και μέσα από μια σειρά πιο αυθόρμητων συναντήσεων και δραστηριοτήτων όπως η συλλογική ανάγνωση κειμένων ή οι προβολές ταινιών αναφοράς για το έργο των συμμετεχουσών.
Η έρευνα των καλλιτέχνιδων
Η Rowena Hughes δουλεύει με την τεχνική του φωτογράμματος, αποδίδοντας φόρο τιμής σε μια από τις πρώτες γυναίκες βοτανολόγους και φωτογράφους που δούλεψαν με αυτό το μέσο για να καταγράψει τη φύση, την Anna Atkins. Μαζεύοντας υλικά από τις παραλίες και το φυσικό περιβάλλον γύρω από τη σχολή, όπως αχινούς και φύκια, αλλά και τεχνητά υπολείμματα που μερικές φορές παραπέμπουν σε φυσικές φόρμες, δημιουργεί συνθέσεις με τα αποτυπώματά τους θολώνοντας περισσότερο τις διαφοροποιήσεις τους. Στο έργο της Hughes η σχολαστική παρατήρηση, βασική μεθοδολογία των επιστημών, περιπλέκεται με το απρόβλεπτο της φύσης, καθώς και της αναλογικής διαδικασίας που χρησιμοποιεί.
Η Κωνστάντζα Καψάλη καθοδηγείται για την έρευνα της από ένα ηχητικό μήνυμα που της απευθύνεται από μια κοντινή φίλη της, μια ειλικρινής και άμεση αφήγηση για την πρόσφατη απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου και την επίσκεψη στη βιβλιοθήκη του όπου μέσα από τα βιβλία του σκιαγραφείται ένα απρόσμενο πορτρέτο του. Μέσα από την τεχνική της βιβλιομαντείας, έναν τυχαίο, παιγνιώδη αλλά και στοχαστικό τρόπο ανάγνωσης, προσπαθεί να κατανοήσει πώς οι βιβλιοθήκες αντανακλούν τις ταυτότητές μας, πώς η ανάγνωση μπορεί να γίνει μέσο κατανόησης του εαυτού και του κόσμου – μια πράξη συνάντησης.
Η Ναταλία Μαντά θα ερευνήσει με ποικιλία μέσων - κεραμικά, υφάσματα, γλυπτά, ήχο και βίντεο - την έννοια της κυοφορίας, της δημιουργίας του ανθρώπινου συστήματος μέσα σε μια υγρή μάζα μέσα από αρχετυπικές φόρμες χωρίς διαμεσολάβηση που επανέρχονται στο έργο της. Εμπνευσμένη από τα χειροποίητα εργαλεία του πατέρα της (που δραστηριοποιούταν στην ευρύτερη περιοχή του Πόρτο Χέλι) για τη μέτρηση του βυθού, η Μαντά αναζητά μια νέα ανατομία που να συνδέει το σώμα με το τοπίο, τη χρηστικότητα με το παιχνίδι, το τοπικό με το οικουμενικό. Στο έργο της, η ψευδοεπιστημονική διάσταση της διαδικασίας - η συστηματική καταγραφή ημερολογιακού τύπου σε μορφή σημειώσεων και σχεδίων- παίρνει τη μορφή μιας ιδιοσυγκρασιακής σπουδής/μεθοδολογίας, της οποίας τα αποτελέσματα επικοινωνούνται περισσότερο μέσω της ενσυναίσθησης, παρά μιας ορθολογικής κατανόησης.
Η Ιωάννα Παρασκευοπούλου θα πραγματοποιήσει μια ηχητική-χορευτική έρευνα πάνω στη χειρωνακτική εργασία και τα επαγγέλματα που σταδιακά εξαφανίζονται, εστιάζοντας στο σωματικό αποτύπωμα. Στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται η σχέση του σώματος με το εργαλείο, η επανάληψη και η σιωπηλή τελετουργία που διαμορφώνεται μέσα από την καθημερινή επαφή με το υλικό. Συνδυάζοντας ήχο, εικόνα και κίνηση, το έργο επιχειρεί να δημιουργήσει έναν παραστατικό φόρο τιμής στην αθέατη χορογραφία της χειρωνακτικής εργασίας — μια χορογραφία που εκτελείται καθημερινά σε εργαστήρια, κουζίνες, χωράφια και συνεργεία. Η έρευνα αναδεικνύει τη διαλογιστική διάσταση της χειρωνακτικής επανάληψης και καλεί το κοινό να επανασυνδεθεί με έναν ρυθμό ζωής που αντιστέκεται στην ταχύτητα, την παραγωγικότητα και τη λήθη.
Δημόσιο Πρόγραμμα
Κυριακή 8 Ιουνίου
17.00 - 18.30: Εργαστήριο " Ripples of Randomness " της Rowena Hughes (εικαστικός)
Η Rowena Hughes αξιοποιεί υλικό από τη δωρεά πρώην καθηγητή της ΑΚΚΣ στο οποίο απεικονίζονται χάρτες ως βάση για να πειραματιστούμε με την Ιαπωνική τεχνική Sumi Nagashi, μια διαλογιστική αρχαία τεχνική στην οποία με τη χρήση μελανιού σε επιφάνεια νερού δημιουργούνται μοτίβα που προέβλεπαν το μέλλον. Το εργαστήριο θα είναι αφορμή για να εξοικειωθούμε με αυτήν την τεχνική και να παρατηρήσουμε την αντίθεση μεταξύ των γεωμετρικών και μελετημένων σχημάτων που συναντάμε σε ένα χάρτη και των απρόβλεπτων σχημάτων που αποδίδει η ρευστότητα του νερού.
19.00 - 20.30: Ομιλία - Ζητήματα ύλης και βιωσιμότητας στην περίοδο της κλιματικής κρίσης της Δάφνης Δραγώνα (επιμελήτρια, θεωρητικός)
Πώς μετασχηματίζονται οι καλλιτεχνικές και επιμελητικές πρακτικές στην περίοδο της κλιματικής κρίσης; Τι συνδηλώσεις φέρει σήμερα η έννοια βιωσιμότητα; Τι αλλαγές μπορούν να προκληθούν στην τέχνη και μέσα από αυτή; Το εργαστήριο θα επιδιώξει να απαντήσει τα παραπάνω ερωτήματα λαμβάνοντας υπόψη διαφορετικά παραδείγματα εικαστικών έργων και εκθέσεων καθώς και σχετικές θεωρητικές τοποθετήσεις. Ιδιαίτερη σημασία θα δοθεί στην αυτενέργεια και τον κύκλο της ύλης, τη σχέση και αλληλεπίδραση των υλικών με στοιχεία της φύσης και ζωντανούς οργανισμούς, και τη διαμόρφωση τεχνοφυσικών συναθροίσεων και συνεργειών.
(Οι υπόλοιπες δράσεις θα ανακοινωθούν κατά τη διάρκεια του residency)
Σημαντικές ημερομηνίες
20 Ιουνίου, 18.00 - 23.00: Εγκαίνια έκθεσης
27 Ιουνίου, 19.00, Συζήτηση με τις Rowena Hughes, Κωνστάντζα Καψάλη και Ναταλία Μαντά
Συντονισμός: Εύα Βασλαματζή, Φωτεινή Σαλβαρίδη
Το Anargyros Art Residency θα πραγματοποιηθεί εξ ολοκλήρου στην Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή των Σπετσών. Η σχολή, που εγκαινιάστηκε το 1927, λειτούργησε ως πρότυπο ιδιωτικό σχολείο και υποδειγματικό οικοτροφείο αρρένων με πρωτοποριακή παρουσία στον ελληνικό πνευματικό βίο. Μεταξύ των αποφοίτων της σχολής ήταν και ο Ιάννης και Κοσμάς Ξενάκης ενώ ως καθηγητής δίδαξε στη σχολή ο λογοτέχνης John Fowles, ο οποίος βασίστηκε στην εμπειρία του στο νησί για το μυθιστόρημά του The Magus. Η λειτουργία της σχολής ανεστάλη το 1983 και έκτοτε δραστηριοποιείται ως συνεδριακό κέντρο. Η σχολή διαθέτει μια πλούσια βιβλιοθήκη με πάνω από 5000 τίτλους, εξοπλισμένους εργαστηριακούς και συνεδριακούς χώρους και εξωτερικούς χώρους όπως το ανοιχτό θέατρο για εκδηλώσεις.
Υπό την αιγίδα του Δήμου Σπετσών.
