Πόση διάρκεια έχει αλήθεια η επίγευση ενός ταξιδιού! Αυτή η απαλή αίσθηση του ονείρου από ύπνο ελαφρύ, μεσημεριανό, καλοκαίρι. Λίγες μέρες στις πόλεις και τα χωριά της περιοχής του Σαλέντο, στην Απουλία της νοτιοανατολικής Ιταλίας, ενός τόπου αγροτικού, απλού, χωρίς τη γυαλάδα του σύγχρονου τουριστικού προορισμού, ήταν αρκετές για μια «μεγάλη», αλησμόνητη ταξιδιωτική ανάμνηση.
Αν κοιτάξει κανείς το νότο της γειτονικής Ιταλίας, απέναντι από τις Αλβανικές ακτές, πάνω και δυτικά από τη δική μας Κέρκυρα, θα δει τη γη να σχηματίζει την περίφημη «μπότα». Εκεί, στην καρδιά του μεγαλύτερου ελαιώνα της χώρας (παράγει το 40% περίπου του λαδιού της Ιταλίας), στο «τακούνι της μπότας» κρύβονται μικρά και μεγάλα ιστορικά χωριά, πόλεις, μνημεία και αξιοθέατα παγκόσμιας κλάσης. Τόπος ιδιαίτερα θρησκευτικός, με την έννοια των πάμπολλων σπουδαίων, περίτεχνων ναών, δημιουργήματα διαβόητων επισκόπων, που σφράγισαν και διαμόρφωσαν σε πολλές περιπτώσεις την ιστορία του. Οι ντόπιοι τιμούν ναούς και Αγίους, διατηρώντας έθιμα και ιστορικές συνήθειες, κρατώντας δεμένες τις οικογένειες τους , ενώνοντας τες στις μεγάλες γιορτές.
Με αφορμή για μια τέτοια γιορτή με πάμπολλους συμβολισμούς, ουσιαστικούς, διαχρονικούς, την γιορτή του Αγίου Ιωσήφ, βρέθηκα στην περιοχή και γνώρισα μια χούφτα από χωριά και πόλεις, αλλά και ανθρώπους όμορφους και απλούς. Φινετσάτους ιταλούς, όμως με την κουλτούρα του Νότου που τους κάνει πιο χαλαρούς, γελαστούς (και ηλιοκαμένους), ανθρώπους που ακολουθούν την αρμονία της φύσης και του κλίματος του τόπου τους. Βάση μας η μικρή πόλη Minervino di Lecce, επαρχιακή, κέντρο και έδρα ενός λιλιπούτιου αγροτικού Δήμου, με ελαιοκαλλιεργητές και κάμποσους αμπελουργούς. Βρίσκεται ανατολικά της χερσονήσου του Σαλέντο, μισή ώρα μακριά από την πόλη του Λέτσε. Κοντινότερο λιμάνι και αεροδρόμιο, αυτό του Μπρίντιζι, που απέχει περίπου 1,5 ώρα. Ήρεμα τοπία, με ατέλειωτους ελαιώνες και ενίοτε αμπέλια, η διαδρομή προς την πόλη και γύρω από αυτή, με λόφους και λοφίσκους να κόβουν πρόσκαιρα τη θέα.
Εξερευνώντας το Minervino di Lecce
Στο Minervino di Lecce, ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει. Τα απομεινάρια της ιστορίας της που χάνονται στα βάθη των αιώνων μαρτυρούν την ρωμαϊκή καταγωγή της μικρής αυτής κωμόπολης, που κρύβεται στην αγκαλιά του τεράστιου ελαιώνα της περιοχής. Κεφαλοχώρι της περιοχής, έχει στην «προστασία της ακόμη 2 χωριά την Specchia Gallone και την Cocumola. Ήταν φέουδο της οικογένειας Filomarini, από το 1500, με μεγάλες αριστοκρατικές οικογένειες να ζουν και να ακμάζουν εκεί στο πέρασμα των χρόνων. Μια από τις οικογένειες, ήταν αυτή των Venturi, με το παλάτι – φρούριο της στο κέντρο της πόλης, να έχει μετατραπεί σήμερα σε ένα εξαιρετικό ξενοδοχείο 5 αστέρων.
Τα θρησκευτικά μνημεία δεσπόζουν ως αξιοθέατα στο Minervino di Lecce, με τον εμβληματικό ναό που είναι αφιερωμένος στον Αρχάγγελο Μιχαήλ να εντυπωσιάζει, όντας μια από τις ωραιότερες αναγεννησιακές εκκλησίες στο Salento. Χτισμένος στα μέσα του 1500, ο ναός είναι ιδιαίτερα μεγάλος για το μέγεθος της πόλης, υποδεικνύοντας έτσι το ρόλο μιας μητρικής εκκλησίας, σχεδιασμένης να συγκεντρώνει και να κρατάει μαζί τον πληθυσμό. Στην κύρια πρόσοψη του το μπαρόκ στυλ είναι έντονο με το ροζ παράθυρο ενώ το εσωτερικό του ακολουθεί τους κανόνες της Αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής.
Στα λιλιπούτια καφέ της μικρής πόλης, όλοι σταματούν για λίγα λεπτά, αρκετές φορές της ημέρας για να πιούν ένα εσπρέσο. Στο διάσημο φούρνο της, Panificio Caroppo, η στάση είναι μεγαλύτερη, καθώς εκτός από ψωμί και γλυκά, μπορείς να καθίσεις για να φας αυθεντική ντόπια κουζίνα. Ο φούρναρης έχει τα δικά του χωράφια που φυτεύει τα σιτηρά του και τις δικές του μηχανές για να τα αλέθει και να παράγει εκλεκτά άλευρα. Εύκολα, αν το ζητήσετε, μπορεί να σας κάνει ένα μάθημα ζαχαροπλαστικής για να μάθετε να φτιάχνεται το περίφημο γλυκάκι Παστιτσιότο (Pasticciotto Leccese), με ζύμη και κρέμα, ιδανικό για να συνοδεύσει τον καφέ σας!
Σταματήστε για γεύμα στην trattoria – pizzeria «Volta 51» μέσα στην πόλη για εξαιρετικό ραγού και πάστα fregola. Για ψάρι και ψαρικά, θα πάτε μέχρι την κοντινή Cocumola στο «Ristorante L'Aura».
Μένοντας το Minervino, ένα βράδυ πρέπει οπωσδήποτε να αφιερώσετε στο μεγάλο αγρόκτημα Menhir όπου καλλιεργούνται αμπέλια και ελιές αλλά και οργανικά προϊόντα. Στο μεγάλο σπίτι, που είναι χτισμένο στο κέντρο του, φιλοξενούνται ένα κελάρι με τα κρασιά τους, ένα deli shop με τα προϊόντα της Φάρμας και φυσικά ένα ψαγμένο εστιατόριο. Δοκιμάσαμε εξαιρετικά πιάτα σε συνδυασμό με τα κρασιά του κτήματος, από τα οποία ξεχώρισα τους κεφτέδες από γάιδαρο, ένα εκλεκτό κρέας που αγαπάται ιδιαίτερα στην περιοχή. Τα κρασιά του κτήματος όπως και του αμπελώνα του Σαλέντο είναι κόκκινα. Τα πιο διάσημα από αυτά προέρχονται από τις τοπικές ποικιλίες Primitivo και Negroamaro, απαλά στη γεύση με πλούσια αρώματα.
Το παλιό παλάτι των Venturi, άνοιξε πέρυσι ως ξενοδοχείο. Είχε εγκαταλειφτεί πολλά χρόνια, με τα μικρά παιδιά να παίζουν στα απομεινάρια του κρατώντας το ζωντανό με τα γέλια τους. Σήμερα το «Palazzo Ducale Venturi» αποτελεί από μόνο του λόγο επίσκεψης στην περιοχή. Ένα μικρό πορτάκι, ενσωματωμένο στη γιγάντια παλιά πόρτα, ανοίγει για να μπει κανείς μέσα στο ξενοδοχείο, με σκυμμένο το κεφάλι. Μπροστά αποκαλύπτεται η αρχοντιά του Δουκάτου, η αριστοκρατική ατμόσφαιρα και το αυθεντικό στυλ των ιταλών ευγενών.
Σπάνιες αντίκες από τις συλλογές των νέων ιδιοκτητών, κοσμούν το μεγάλο σαλόνι με το τζάκι, ενώ δεξιά και αριστερά μεγάλα τζάμια αποκαλύπτουν τους υπέροχους κήπους. Μια πισίνα κρυμμένη στην εσωτερική αυλή, με ευρύχωρες σεζλόνγκ και καναπέδες μοιάζει με όαση με θέα το παλάτι. Το μικρό spa, ατμοσφαιρικό, ρομαντικό, με εξαιρετικές θεραπείες και μια prive θερμαινόμενη πισίνα.
Τα δωμάτια, είναι όλα μικρές και μεγαλύτερες σουίτες, όπου κυριαρχεί το λευκό, τα γήινα χρώματα, το μάρμαρο και φυσικά οι αντίκες σε πολλά έπιπλα και αντικείμενα. Μια μικρή ομάδα στην κουζίνα ετοιμάζει πρωϊνά, διαφορετικά κάθε μέρα, με ιταλικά τυριά και αλλαντικά που παράγουν οικογενειακές επιχειρήσεις της περιοχής, πίτες και γλυκά και κάθε λογής λιχουδιές. Οι ίδιοι ετοιμάζουν και πιάτα αυθεντικής ιταλικής κουζίνας, με ντόπιες συνταγές, φρέσκια πάστα και πρώτες ύλες που σου θυμίζουν γεύσεις που έχεις ξεχάσει.
Η Γιορτή του Tavole di San Giuseppe
Αυτό το μοναδικό έθιμο, στο τέλος του Μάρτη, η Γιορτή του Αγίου Ιωσήφ (Tavole di San Giuseppe), ζωντανεύει μόνο στην περιοχή του Σαλέντο και κυρίως στην κωμόπολη του Minervino di Lecce και τα γύρω χωριά του. Τα δρώμενα και οι συμβολισμοί του, είναι πράγματι μια εμπειρία ζωής. Ουσιαστικά τιμούν το θεσμό της οικογένειας, τον πατέρα, εκείνον που κρατά, υποστηρίζει και στηρίζει όλους. Οι εκδηλώσεις διαρκούν πολλές ημέρες, με την προετοιμασία φαγητών στην οποία συμμετέχουν όλα τα μέλη της οικογένειας και κορυφώνονται γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι με ένα δείπνο γεμάτο συμβολισμούς.
Χαρακτηριστικά, τα μεγάλα ψωμιά, με λευκό αλεύρι, σε σχήμα αγκαλιάς. Αλλά και η πάστα, φρέσκια, που βράζεται με ρεβίθια και χόρτα. Την παραμονή της εορτής (18 Μαρτίου) όλα τα σπίτια, είναι ανοικτά και φωτισμένα, με το μεγάλο τραπέζι σε κάθε σαλόνι να είναι γεμάτο φαγητό, από μακαρόνια, ψάρια και γλυκά, μέχρι λάδι, κρασί, τουρσιά κ.α. Ο κόσμος πάει από σπίτι σε σπίτι για να κεραστεί και να θαυμάσει τα όμορφα στολισμένα τραπέζια και να ευχηθεί. Κάθε επισκέπτης μπορεί να συμμετέχει, αφού ο Δήμος φροντίζει να δημιουργήσει κάθε φορά ένα χάρτη με τα σπίτια που είναι ανοικτά και δέχονται κόσμο.
Εκδρομές στη γύρω περιοχή
Η «Μέκκα του Μπαρόκ», η πόλη του Λέτσε ήταν ακόμη μια βόλτα στο χρόνο. Αληθινό κόσμημα, γνωστή και ως η «Φλωρεντία του Νότου», η πόλη καυχάται για την ιστορία και την ομορφιά της. Στο παλιό τμήμα της, τα μπαρόκ κτήρια είναι αναστηλωμένα, καλά συντηρημένα, με μικρά μπαλκονάκια στολισμένα με πολύχρωμα λουλούδια, κυρίως γεράνια. Αυτά τα μπαλκόνια διαδραμάτισαν μεγάλο μέρος της κοινωνικής ιστορίας της πόλης, καθώς οι γυναίκες δεν επιτρέπονταν να βγουν έξω. Μόνη ευκαιρία ήταν να ποτίζουν τα λουλούδια τους, ρίχνοντας ματιές κρυφές, κλεφτές δεξιά και αριστερά. Το Duomo, ο επιβλητικός ναός της, αποτελεί ένα από τα κύρια αξιοθέατα, όπως και η παλιά ρωμαϊκή Αρένα. Περιπλανηθείτε στα πλακόστρωτα σοκάκια, πιείτε εσπρέσο με σιρόπι αμυγδάλου και πάγο (εκδοχή του δικού μας φρέντο), μπείτε στα μαγαζάκια γεμάτα με περίτεχνα αντικείμενα φτιαγμένα με την τέχνη της cartapesta (τεχνική παπιέ μασέ), μυρίστε και αφουγκραστείτε τη ζωή μιας άλλης εποχής.
Ακόμη μια πόλη που γοητεύει με την ατμόσφαιρα, την ιστορία και την ομορφιά της είναι αυτή του Otranto. Παραλιακή, η ανατολικότερη της Ιταλίας και αρκετά τουριστική, με την μεγάλη καστροπολιτεία να κρύβει μέσα στα τείχη της θησαυρούς. Στο εσωτερικό του καθεδρικού του ναού, το πάτωμα είναι ένα παγκόσμιο μνημείο του 12ου αιώνα, καθώς είναι διακοσμημένο με το μεγαλύτερο ψηφιδωτό στην Ευρώπη.
Αν θελήσετε να επισκεφτείτε κάποιο από τα ελληνικά χωριά της Κάτω Ιταλίας που είναι σε κοντινή απόσταση, πηγαίνετε μέχρι το Melpignano! Δύσκολα θα έλεγα ότι κατάλαβα το τρανταχτό τραγούδι στο Κέντρο Πολιτισμού, που οι υπέροχοι οικοδεσπότες τραγούδησαν στη γρεκάνικη διάλεκτο, όμως το φίλεμα και η μεγάλη αγκαλιά τους, με έκανε να νιώσω σαν το σπίτι του. Στο Melpignano σώζεται σε άριστη κατάσταση ένα από τα σπάνια υπόγεια αρχαία ελαιουργία, μαρτυρώντας τη δραστηριότητα της περιοχής.
Βίκη Βαμιεδάκη
