Ο νέος «-ισμός» που απασχολεί τον κόσμο του τουρισμού διεθνώς δεν είναι ακόμη μία μόδα, αλλά ένα φαινόμενο που πρέπει να απασχολήσει τους δημοφιλέστερους προορισμούς – κι έχει ήδη αρχίσει να χτυπάει και τη δική μας πόρτα.
Από την Ταϋγέτη Λάζου
Από τα συνθήματα κατά των τουριστών στους τοίχους μέχρι τα σουβενίρ που προσκαλούν τους επισκέπτες να μην προσβάλλουν τη ζωή της πόλης και τις καμπάνιες που προσπαθούν να σπρώξουν τους τουρίστες σε λιγότερο γνωστές γειτονιές των δημοφιλών πόλεων, η τουριστοφοβία, ως απόρροια του υπερτουρισμού, είναι η νέα... τάση στο χώρο του ταξιδιού. Από το 1995 μέχρι και σήμερα, ο ετήσιος διεθνής αριθμός τουριστών έχει διπλασιαστεί χάρη στις αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους αλλά και τους επισκέπτες αναδυόμενων οικονομιών. O υπερτουρισμός φαίνεται να έχει μετατραπεί πλέον σε διεθνές φαινόμενο το οποίο απασχολεί τα διεθνή φόρουμ κι εκθέσεις και προβληματίζει έντονα τόσο τους φορείς όσο και τους πολίτες. Ιδιαίτερα σε περιοχές που δέχονται πάρα πολλούς επισκέπτες καθημερινά οι κάτοικοι νιώθουν ότι αλλοιώνεται η ποιότητα της ζωής τους, όπως και η ποιότητα των εμπειριών που θα αποκτούσαν όσοι επισκέπτονταν το συγκεκριμένο προορισμό.
Η Φλωρεντία συνετίζει τους «ατίθασους» τουρίστες
Με τη σύσταση της καμπάνιας «EnjoyRespectFirenze», το υπουργείο Τουρισμού της Ιταλίας επιδιώκει να «χαλιναγωγήσει» τους τουρίστες που κατακλύζουν την τοσκανέζικη πρωτεύουσα. Σουβενίρ που καλούν τους επισκέπτες να μην κάθονται στα σκαλιά των μνημείων αλλά στα παγκάκια, να μην πετάνε σκουπίδια αλλά και να μην ψωνίζουν τσάντες-μαϊμού (!) μοιράστηκαν σε κεντρικά spots της πόλης. Αυτά τα χιουμοριστικά σκίτσα πρόκειται να τοποθετηθούν το επόμενο διάστημα και σε κεντρικά σημεία της πόλης με τη μορφή μεγάλων πινακίδων. Ωστόσο, όσον αφορά την επιτυχία της καμπάνιας, οι απόψεις διίστανται, αφού ορισμένοι τη θεωρούν αναποτελεσματική ή ακόμη και προσβλητική για τον τουρίστα. Και τα μέτρα συνεχίζονται, μια και οι τουρίστες με ανάρμοστη συμπεριφορά έρχονται αντιμέτωποι με χρηματικά πρόστιμα της τάξεως των € 500. Αν κάποιος από εσάς, μάλιστα, βρεθεί στη Φλωρεντία και θελήσει να επισκεφθεί τη βασιλική Σάντρα Κρότσε, ας έχει μαζί του κάνα αδιάβροχο, καλού κακού, αφού οι ντόπιοι καταβρέχουν την περιοχή για να απομακρύνουν τους ανεπιθύμητους ταξιδιώτες.
Βενετία: απαγορεύεται να κυκλοφορείς με μαγιό!
Η Βενετία είναι εδώ και χρόνια ένας υπερβολικά τουριστικός προορισμός, όμως εξαιτίας των αμέτρητων κρουαζιερόπλοιων –πενταπλάσια στον αριθμό σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία– που αράζουν στο βενετικό λιμάνι αλλά και των εξαιρετικά υψηλών ενοικίων, οι πολίτες αδυνατούν να παραμείνουν στη γενέτειρά τους. μέχρι το 2030 υπολογίζεται ότι δεν θα υπάρχει κανένας ντόπιος στη Βενετία! Με την εκστρατεία «EnjoyRespectVenezia» οι αρχές έχουν βαλθεί να ελέγξουν το τουριστικό κύμα, «διακοσμώντας» την πόλη με ρατσιστικές προς τους επισκέπτες γιγαντοαφίσες που σε παρακινούν να μη χαζεύεις π.χ. στις γέφυρες ή στα πεζοδρόμια εμποδίζοντας την κυκλοφορία και θεσπίζοντας πρόστιμα για όσους κάνουν πικνίκ καταγής, για όσους βουτούν στη λιμνοθάλασσα αλλά και για όσους κυκλοφορούν με το μαγιό! Επίσης γίνονται προσπάθειες για μείωση των καταλυμάτων, ενώ βασικότερη επιδίωξη των πολιτών είναι η πλήρης απαγόρευση των κρουαζιερόπλοιων, πράγμα με το οποίο μέχρι στιγμής δεν δείχνει να συμφωνεί η κυβέρνηση.
Η τουριστοφοβία χτυπά τη Βαρκελώνη
«Η Βαρκελώνη δεν είναι απλώς ένα διασκεδαστικό σαββατοκύριακο. Είναι κάτι πολύ παραπάνω. Ζουν άνθρωποι εδώ», φωνάζουν οι Καταλανοί. Ο τρίτος δημοφιλέστερος τουριστικός προορισμός παγκοσμίως είναι από τις πρώτες πόλεις που βιώνουν τις συνέπειες του υπερτουρισμού, με τους πολίτες να απαντούν με εχθρικά συνθήματα στους τοίχους, όπως το χαρακτηριστικό «Tourists go home» αλλά και πιο βίαιες δράσεις π.χ. βανδαλισμούς σε ξενοδοχεία και τουριστικά λεωφορεία. Στην προσπάθειά της να «χαλιναγωγήσει» τα τουριστικά πλήθη και να ικανοποιήσει τους κατοίκους, η δήμαρχος της πόλης εισήγαγε το νέο Στρατηγικό Σχέδιο για τον Τουρισμό 2020. Στα μέτρα συγκαταλέγονται περιορισμοί στη δημιουργία ξενοδοχειακών μονάδων στο κέντρο, μείωση των airbnb καταλυμάτων, αύξηση του κόστους των τουριστικών πάρκινγκ και κατ’ επέκτασιν αύξηση της τιμής του εισιτηρίου των τουριστικών λεωφορείων.
Το Ντουμπρόβνικ του «Game of Thrones»
Ειδικά μετά τα γυρίσματα της παγκόσμιας επιτυχίας «Game οf Thrones», τα οποία ως επί το πλείστον έλαβαν χώρα στα παράλιά της, η μεσαιωνική κροατική πόλη (χαρακτηρίστηκε το 1979 Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO) βιώνει ήδη τις συνέπειες του υπερτουρισμού να την απειλούν σαν τους… δράκους της Deanaerys Targaryan. Γι’ αυτό και ο δήμος δημιούργησε ένα διετές σχέδιο που μπορεί βραχυπρόθεσμα να βλάψει την τοπική οικονομία, αλλά μακροπρόθεσμα έχει στόχο να προστατεύσει την περιοχή από την τουριστική απειλή. Μεταξύ των μέτρων περιλαμβάνεται και η μείωση κατά πολύ του αριθμού των τουριστών που επισκέπτονται τα μεσαιωνικά τείχη ημερησίως, οι οποίοι μέχρι σήμερα ανέρχονταν στους 8.000!
Το Άμστερνταμ αντιπροτείνει, δεν διώχνει
Η ολλανδική πρωτεύουσα –με πάνω από 14 εκατ. επισκέπτες ετησίως– ακολουθεί μια εναλλακτική προσέγγιση του προβλήματος, προτάσσοντας δημιουργικές λύσεις αντί για απαγορεύσεις. Τα τελευταία δύο χρόνια ο οργανισμός τουρισμού Udo σε συνεργασία με το γραφείο τουρισμού της πόλης «I Amsterdam» επεξεργάζονται τα δεδομένα των ειδικών καρτών που δίνουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα πρόσβασης σε αξιοθέατα και δωρεάν μετακινήσεων με τις δημόσιες συγκοινωνίες και βάσει αυτών προσπαθούν να κατανοήσουν την τουριστική συμπεριφορά και δραστηριότητα, ώστε να βρουν έξυπνους τρόπους αποσυμφόρησης της πόλης. Έτσι προβάλλουν εναλλακτικές δραστηριότητες, για να μη συνωστίζονται οι τουρίστες τις ίδιες ώρες στα «all times classic» αξιοθέατα του κέντρου, ενώ την ίδια στιγμή αναδεικνύουν νέους προορισμούς μέσω του τουριστικού μάρκετινγκ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Zandvoort, η παραλιακή πόλη στη Βόρεια Ολλανδία, σε απόσταση 8 μιλίων από το Άμστερνταμ, που βαφτίστηκε «Amsterdam Beach». Επιμένοντας δημιουργικά και με σύμμαχο πάντα την τεχνολογία, οι Ολλανδοί δημιούργησαν την εφαρμογή «Discover the city», μέσα από την οποία οι χρήστες μπορούν να ενημερώνονται για την «κίνηση» των hot spots της πόλης, ενώ τους παρέχονται κι εναλλακτικές επιλογές. Μάλιστα, μέσα στον επόμενο χρόνο οι αρμόδιοι φορείς σκοπεύουν να αξιοποιήσουν και τις παροχές του Facebook, στέλνοντας μέσω Messenger ενδιαφέρουσες προτάσεις ανάλογα με το προφίλ, τις αναρτήσεις και τα likes του κάθε χρήστη.
Η Σαντορίνη στέλνει σήμα SOS
Στην Ελλάδα το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του υπερτουρισμού βιώνεται στη Σαντορίνη, η οποία, όπως όλα δείχνουν, έχει πέσει θύμα της ίδιας της γοητείας της αλλά και της έλλειψης τουριστικού σχεδίου. Υπερβολικά πυκνή δόμηση, υπερκατανάλωση νερού, συσσώρευση σκουπιδιών, κυκλοφοριακή συμφόρηση και συνωστισμός τουριστών για ένα «κλικ» είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η Σαντορίνη λόγω του τουριστικού «τσουνάμι». Ο δήμαρχος του νησιού Νίκος Ζώρζος έστειλε φέτος σήμα κινδύνου σε διεθνή κι εγχώρια μέσα και συνέδρια, προειδοποιώντας ότι η Σαντορίνη θα καταρρεύσει τουριστικά αν δεν ληφθούν μέτρα για τη διαχείριση της υπερβάλλουσας κίνησης, με την κατανάλωση νερού αλλά και τη δόμηση να έχουν ξεπεράσει τη φέρουσα ικανότητα. Στο άμεσο μέλλον υπάρχουν σχέδια για έλεγχο στη ροή των αφίξεων και των κρουαζιερόπλοιων, ενώ ο δήμος ζητάει από την κυβέρνηση να εφαρμόσει το νόμο περί κορεσμού και να περιορίσει τη δόμηση. Παράλληλα, σε μια ομολογουμένως πολύ καλή χρονιά από άποψη αφίξεων, τα έσοδα των ξενοδοχείων του νησιού παρουσιάζουν μείωση λόγω του airbnb και των εκπτώσεων, ενώ οι επιχειρηματίες leaders μιλούν για υποβάθμισή του. Η συζήτηση για τη διαχείριση προορισμού έχει ξεκινήσει και στην Ελλάδα και οι φορείς πρέπει να κινηθούν άμεσα.
