Ιστορία σε κάθε βήμα, ηλιόλουστες παραλίες, οικείες γεύσεις αλλά και μια πανέμορφη μεσαιωνική πόλη γεμάτη ζωή. Οι νέες απευθείας πτήσεις της Croatia Airlines συνδέουν την Αθήνα με το Σπλιτ και κάνουν ακόμη πιο εύκολο το ταξίδι στο κοσμικό θέρετρο της Κροατίας. Από την Άρτεμη Τζίτζη
Tο Σπλιτ σε θαμπώνει απροσδόκητα. Περιμένεις μια τυπική μεσογειακή πόλη για καλοκαιρινό τουρισμό: ηλιόλουστες παραλίες, χαλαρή ζωή, γαλάζιες θάλασσες. Εκτός από τα παραπάνω όμως, βρίσκεσαι μπροστά στα μεγαλοπρεπή απομεινάρια του ρωμαϊκού παλατιού του Διοκλητιανού, που κλείνει μέσα του μια μεσαιωνική πόλη με στενά καλντερίμια –ένα μάλιστα ονομάζεται σε ελεύθερη μετάφραση «Άσε με να περάσω», αφού χωράει μόνο έναν άνθρωπο!– κι ένα μικροσύμπαν ζωηρό και σύγχρονο. Οι άνθρωποι ζουν κι εργάζονται ανάμεσα σε ξεναγούς και μαγεμένους επισκέπτες, μπαινοβγαίνουν στα κτίρια με τα χαρακτηριστικά σκουροπράσινα παντζούρια και τα οικόσημα στους τοίχους, ψωνίζουν από ντελικατέσεν με τοπικά προϊόντα. Σε απόσταση αναπνοής από τη στιβαρή πύλη του παλατιού απλώνεται το σύγχρονο Σπλιτ. Μια αμμώδης οργανωμένη παραλία με beach bar και το τοπικό παιχνίδι picigin σε πλήρη ανάπτυξη. το λιμάνι με τα κρουαζιερόπλοια, τα φέρι για τα απέναντι νησιά και τα ψαροκάικα. Παράλληλα με τη θάλασσα η μεγάλη περαντζάδα Riva, με κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα, καφέ, μπαρ, εστιατόρια και τραπεζάκια έξω, όπου χτυπάει η καρδιά της πιο σύνθετης, όμορφης και ζωντανής πόλης της Δαλματίας. Και λίγο παραέξω, βιομηχανίες και ναυπηγία. Το Σπλιτ τα έχει όλα!
Τα must αξιοθέατα
Το Σπλιτ, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Κροατίας μετά το Ζάγκρεμπ, μπήκε δυναμικά στο προσκήνιο της ιστορίας τον 4ο αιώνα π.Χ., όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Διοκλητιανός έφτιαξε εδώ το πελώριο παλάτι του, για να περάσει άνετα και ωραία τα γεράματά του. Και μάλλον είχε ένστικτο, διότι αυτός ο σκληρός τύπος, που γεννήθηκε στη γειτονική Solona, είναι ο μόνος αυτοκράτορας που πέθανε από φυσικά αίτια! Στο παλάτι, Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, μπαίνεις από την Μπρούτζινη Πύλη πάνω στη Riva και ξαφνικά βρίσκεσαι στο ημίφως, σε έναν εντυπωσιακό δροσερό λαβύρινθο από στοές και μαγαζάκια που πουλάνε σουβενίρ και χειροτεχνήματα από το περίφημο κοράλλι της Αδριατικής. Ανεβαίνοντας τα σκαλάκια, βγαίνεις στο δυνατό φως και στο περιστύλιο, τη μεγαλοπρεπή αυτοκρατορική αυλή του παλατιού, όπου ο Διοκλητιανός δεχόταν τους προσκεκλημένους του. Σήμερα προσκεκλημένοι είναι επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Φωτογραφίζουν τους δύο φρουρούς που είναι ντυμένοι Ρωμαίοι στρατιώτες, τους κορινθιακούς κίονες, τη μόνη Σφίγγα που διατηρεί ακόμη το κεφάλι της –τις υπόλοιπες τις αποκεφάλισαν οι χριστιανοί όταν πήραν το πάνω χέρι– και ξεκουράζονται πίνοντας καφέ και κοκτέιλ στο «Cafe Luxor». Στα δεξιά του περιστυλίου υψώνεται ο θαυμάσιος καθεδρικός ναός του Αγίου Δομίνικου. Αν αντέχετε να ανεβείτε τα σκαλιά που οδηγούν στην κορυφή του καμπαναριού, θα αντικρίσετε από ύψος 60 μ. μια ονειρεμένη θέα σε ολόκληρη τη πόλη, το λιμάνι και τη θάλασσα. Στο εσωτερικό του μεγαλοπρεπούς ναού, που είναι φτιαγμένος από πωρόλιθο, θα βρείτε μια πλούσια συλλογή από αγάλματα και ξυλόγλυπτα των 13ου-16ου αι. Η Παλιά Πόλη του Σπλιτ είναι γεμάτη γοητευτικές γωνιές. Μικροσκοπικά στενάκια, στοές και σκαλάκια υφαίνουν ένα δίχτυ που απλώνεται από την ανοιχτή αγορά τροφίμων δίπλα στα τείχη μέχρι την Πλατεία του Λαού με το Ρολόι του Πύργου και το δημαρχείο αλλά και την ήσυχη μεσαιωνική γειτονιά Veli Varos. Στο δρόμο σας θα βρείτε το Εθνογραφικό Μουσείο και την Πινακοθήκη του κορυφαίου Κροάτη γλύπτη Ivan Mestrovic.
Τρογκίρ: ταξίδι στην ιστορία
Σε απόσταση 35 χλμ. από το Σπλιτ βρίσκεται το μεσαιωνικό Τρογκίρ (η άλλοτε ελληνική αποικία Τραγούριον), μια πόλη-μουσείο με την πραγματική έννοια της λέξης. Χτισμένη σε μια μικρή χερσόνησο που ενώνεται με τη στεριά με μια γεφυρούλα, περιβάλλεται από οχυρό που δεν εμπόδισε ωστόσο τους Σαρακηνούς, τους Ενετούς, τον στρατό της Αυστρουγγαρίας και τους Γάλλους να επιβάλουν την κυριαρχία τους και να αφήσουν το πολιτιστικό τους στίγμα στον τόπο. Στο λιθόστρωτο της πόλης απλώνονται υπέροχα παλάτια, αρχοντικά κι εκκλησίες με κυρίαρχο τον πανέμορφο καθεδρικό ναό του Αγίου Λαυρεντίου με την απίστευτης ομορφιάς Πύλη Ράντοβαν από τον ομώνυμο μεγάλο Δαλματό γλύπτη και αρχιτέκτονα που έζησε το 13ο αιώνα. Βυθιστείτε στο ρομαντισμό και στη γαλήνη κάνοντας ένα άλμα στο παρελθόν, από το οποίο δεν θα θέλετε να επανέλθετε.
Πάμε στα νησιά
Με τους Κροάτες μοιραζόμαστε τουλάχιστον ένα κοινό στοιχείο: τα πάμπολλα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες –περίπου χίλια– που κοσμούν τις ακτές της. Από αυτά κατοικημένα είναι μόνον τα 60 και αν μείνετε κάποιες ημέρες στο Σπλιτ, θα πρέπει οπωσδήποτε να κάνετε μια εκδρομή σε κάποιο από αυτά: Hvar (η αρχαία Φάρος), Vis (η αρχαία Ίσσα), Krk (δεν υπάρχει φωνήεν, αλλά το προφέρουν Κρεκ). Το Βrac είναι το πιο μεγάλο και κοντινό στο Σπλιτ. Η φημισμένη παραλία Zlatni Rat (Χρυσό Κέρατο) είναι ένα βοτσαλωτό ακρωτήρι, που αλλάζει σχήμα ανάλογα με την κατεύθυνση των κυμάτων και του αέρα. Γοητευτική η μεσαιωνική πρωτεύουσα του νησιού, η Σουπετάρ, πάνω στο γλυκύτατο παλιό λιμανάκι, με τα καλντερίμια και την ωραία εκκλησία του Ευαγγελισμού της Παναγίας από το 18ο αιώνα.
Τι να δοκιμάσετε
Θαλασσινά, ψαρικά, πίτσα με λεπτή ζύμη κατά την ιταλική παράδοση, μπουρέκια, όπως σε όλα τα Βαλκάνια, παγωτά και κρέπες. Όπου κι αν βρεθείτε, θα απολαύσετε το τοπικό προσούτο, ζουμερό και νοστιμότατο. Η τρούφα καλλιεργείται πολύ εδώ και σε ορισμένα εστιατόρια χρησιμοποιείται με μαεστρία ως βασικό υλικό. Στις ταβέρνες (θα τις δείτε να αναφέρονται με τη λέξη «konoba») δεν κάνουν εκπτώσεις στο μέγεθος των μερίδων. Αγαπημένο συνοδευτικό στα κρεατικά αλλά και ορεκτικό το άιβαρ, η πικάντικη αλοιφή με κόκκινη πιπεριά και μελιτζάνα. Δοκιμάστε επίσης μπουρέκι με φύλλο και κάθε είδους γέμιση, το πολύ δημοφιλές σκληρό τυρί paski sir από γάλα προβάτου και τη rozata, ένα είδος κρέμας με πηχτή σάλτσα καραμέλας. Κατά τα λοιπά, θα απολαύσετε μια περίπου μεσογειακή κουζίνα με άφθονα φρέσκα ψάρια και θαλασσινά –στη Δαλματία είμαστε–, τηγανητά, ψητά και μαγειρευτά, φρέσκες σαλάτες, καλό ελαιόλαδο και πολλά ζυμαρικά. Ξεχώρισα δύο σπεσιαλιτέ: το μαύρο ριζότο με μελάνι και μικρά κομματάκια σουπιάς και την παστιτσάδα, που μόνο κατ’ όνομα θυμίζει τη δική μας κερκυραϊκή. Γίνεται με μοσχαρίσιο κρέας μαριναρισμένο σε κόκκινο κρασί, ξίδι, σκόρδο και δεντρολίβανο, σιγομαγειρεύεται για ώρες, συνοδεύεται συχνά με δαμάσκηνα και σερβίρεται με νιόκι πατάτας. Οι Κροάτες είναι υπερήφανοι για τα κρασιά τους. Ιδιαίτερα από την περιοχή Dingac (με σήμα το γαϊδουράκι), όπου η γηγενής ποικιλία Plavac Mali δίνει κόκκινα ξηρά κρασιά, και από το οινοποιείο Κutjevo με κυρίαρχο το κρασί Grasevina. Λατρεύουν επίσης το ρακί, το οποίο αρωματίζουν με διάφορα βότανα αλλά και με χαρούπι. Δεν ακολουθούν όμως τη μεσογειακή κουλτούρα του μεζέ· το πίνουν μάλλον ξεροσφύρι. Μεζέδες, δηλαδή tapas, συνοδεύουν το κρασί στα wine bars που είναι εξαιρετικά δημοφιλή. Δεν μπορώ, τέλος, να μην αναφέρω τον καφέ, καθώς εδώ τον πίνουν σε κάθε στιγμή, για να ξεκουραστούν, να κουτσομπολέψουν, να περάσουν απλώς την ώρα τους – σαν όλους τους Μεσόγειους. Και επίσης είναι καλός, πάνω κάτω όπως στην Ιταλία.
Πού να μείνετε
Park Hotel : Στεγάζεται σε ένα ιστορικό κτίριο του 1921 με θέα από τα περισσότερα δωμάτια στη Riva και τη θάλασσα κι έναν ωραίο καταπράσινο κήπο. Πολύ καλό το εστιατόριο «Bruna» μέσα στο ξενοδοχείο.
Vestibul Palace :Ολοκαίνουργιο, πανέμορφο, πολυτελές boutique hotel παραδοσιακής αρχιτεκτονικής δίπλα στο περιστύλιο του παλατιού. Άψογο σέρβις.
Peristil Ηotel : Μέσα στην Παλιά Πόλη, οικογενειακό και φιλικό με όμορφη αίθουσα φαγητού και πολύ καλό πρωινό.
Διαμερίσματα : Αν θέλετε την αυτονομία σας και μια πραγματικά οικονομική λύση, στο Σπλιτ προσφέρονται πολλά διαμερίσματα για ενοικίαση.
Πού να φάτε
Zlatna Vrata (Dioklecijanova 7) Γραφική αυλή, ξυλόφουρνος, θαυμάσιες πίτσες, ορεκτικά και πολλές σαλάτες σε συμπαθητικές τιμές.
Tifani (Poljana Kraljice Jelene 5) Χάζι στην κίνηση από την ταράτσα, φρέσκα ψάρια, κρεατικά και η τοπική παστιτσάδα.
Kod (Joze Sredmanuska 4) Οικογενειακό εστιατόριο σε στιλ μπιστρό, με ψητά κρεατικά, φρέσκα ψαρικά κι εξαιρετικό αστακό σε πολύ καλές τιμές.
Νοstromo (Kraj Sv Marije 10) Δίπλα στην ψαραγορά, με φρεσκότατα ψάρια και θαλασσινά.
Enoteca (Terra Prilaz brace Kaliterna 6) Πολύ δημοφιλές wine bar, με μεγάλη λίστα κροατικών κρασιών και τοπικών μεζέδων.
Ευχαριστούμε την Croatia Airlines για την πρόσκληση. Από τις 3/5, και κάθε Σάββατο, η εταιρεία εγκαινίασε απευθείας πτήσεις μεταξύ Αθήνας και Σπλιτ.
Πληροφορίες: www.croatiaairlines.com
