Ρότερνταμ

Από τα αρχιτεκτονικά landmarks του νέου

λιμανιού μέχρι τις arty γειτονιές του παλιού

κέντρου, η Δέσποινα Ζευκιλή ανακαλύπτει έναν εκκολαπτόμενο ταξιδιωτικό προορισμό για urban εξερευνητές. Updated: 12/9/2012

Καθισμένοι στο cafe του «Hotel New York», σε μια αυλή που θυμίζει νησί, στις εκβολές του ποταμού Meuse στην άκρη του λιμανιού του Ρότερνταμ, χαζεύουμε το αρχιτεκτονικό πάρκο που απλώνεται μπροστά μας. Γυάλινοι πύργοι, πανύψηλοι γερανοί, φουτουριστικές γέφυρες, παλιά τούβλινα­ κτίρια μεταμορφωμένα σε μοντέρνα λοφτ, δεκάδες διαφημιστικές πινακίδες που υπόσχονται πολυτελή διαμερίσματα­ εκεί όπου σήμερα βλέπεις μόνο σκαλωσιές. Rem Koolhaas, Renzo Piano, Alvaro Siza, sir Norman Foster... Είναι λες και η dream team της σύγχρονης αρχιτεκτονικής συναγωνίζεται για να μας εντυπωσιάσει.

Το ίδιο το αρ νουβό «Hotel New York», χτισμένο γύρω στα 1880, ξυπνάει μνήμες από την εποχή­ που στέγαζε τα γραφεία της ιστορικής ναυτιλιακής εταιρείας Holland America και ήταν το τελευταίο κτίριο της Ευρώπης το οποίο έβλεπαν όσοι μπάρκαραν για την Αμερική. Εκεί όπου άλλοτε τα πλήθη συνωστίζονταν για το μαγικό χαρτάκι που θα τους ταξίδευε στη Νέα Υόρκη σε αναζήτηση του αμερικανικού ονείρου, σήμερα οι τουρίστες απολαμβάνουν φρέσκα θαλασσινά στο ατμοσφαιρικό oyster bar με τους τούβλινους τοίχους. Πολύ νερό κύλησε στον ποταμό Meuse μέχρι η πάλαι ποτέ «πύλη της Ευρώπης» να μεταμορφωθεί σε ανερχόμενο ταξιδιωτικό προορισμό. Ζώντας από τουριστικής άποψης επί χρόνια στη σκιά του Άμστερνταμ, το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης ήταν μέχρι πρότινος μια γκρίζα εργατούπολη που δεν είχες κανένα λόγο να βάλεις στην ταξιδιωτική σου ατζέντα.

Η νέα σελίδα για την πόλη άρχισε να γράφεται στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν πάρθηκε η απόφαση να αναπλαστεί η ζώνη του λιμανιού, το οποίο αποτελεί σήμερα μια open air έκθεση επώνυμης σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Γλιστρώντας ανάμεσα στα τεράστια φορτηγά πλοία με προορισμό την Αμερική, τα θαλάσσια ταξί και τα τουριστικά πλοιάρια μεταφέρουν καθημερινά δεκάδες επισκέπτες οι οποίοι στοχεύουν με τις φωτογραφικές τους μηχανές τους ουρανοξύστες που ξεπροβάλλουν μέσα από τα κανάλια. Θα τους ξανασυναντήσετε να σταματούν με δέος μπροστά στα κυβόσχημα διαμερίσματα του Piet Blom, να διασχίζουν με ποδήλατο την Erasmusbrug, τη γέφυρα-σύμβολο της πόλης που ενώνει το παλιό με το νέο κέντρο του λιμανιού, να απολαμβάνουν τον πολιτιστικό περίπατο στο καταπράσινο Πάρκο των Μουσείων ή να χαλαρώνουν στα μοντέρνα ινδονησιακά εστιατόρια και τα hip cafes γύρω από την οδό Witte de Withstraat που μοιάζουν βγαλμένα από τις σελίδες του «Monocle».

Σε αυτά τα τελευταία θα εντοπίσετε και τους εκατοντάδες καλλιτέχνες της πόλης, οι οποίοι μυρίστηκαν από νωρίς τα φτηνά ενοίκια, μετέφεραν εδώ τα ατελιέ τους και πυροδότησαν τη γέννηση μιας ανερχόμενης σκηνής που δίνει στο κατά τα άλλα «επαρχιώτικο» παλιό κέντρο μια ενδιαφέρουσα μοντέρνα πνοή. Στην άλλη όχθη... αρνούνται να περάσουν. Το διαρκώς αναπτυσσόμενο Wilhelminapier, η νέα ζώνη του λιμανιού, δεν τους εκφράζει: κοιτάζουν με μισό μάτι τα πολυώροφα κτίρια με τα πολυτελή διαμερίσματα, τα γυμναστήρια στον ημιώροφο, τα multiplex και τα εστιατόρια στο ισόγειο. Και η αλήθεια είναι ότι, πέρα από τον εντυπωσιακό πρωινό αρχιτεκτονικό περίπατο, δεν έχετε και πολλούς λόγους να επιστρέψετε εδώ – η καρδιά της πόλης χτυπάει στο παλιό κέντρο: στα κρυμμένα μπιστρό, στα ραντεβού για arty κοινοβιακά dinners σε παλιά εργοστάσια που κανονίζονται μέσω e-mail, στα μοντέρνα μουσεία, στα αρχετυπικά ολλανδικά cafes με τις μεγάλες τζαμαρίες και τη χαλαρή μποέμικη ατμόσφαιρα, στις αβανγκάρντ μπουτίκ...

Στους δρόμους της τέχνης

«Λίγους μήνες να λείψεις και όταν επιστρέψεις τρία νέα κτίρια θα έχουν σκάσει μύτη. Το ίδιο ισχύει και για τα clubs, τα cafes, τις γκαλερί», λέει ο Mathijs Alderliesten, ένας από τους ανθρώπους πίσω από τη δημιουργική ομάδα We Own Rotterdam (WOR), η οποία έχει αναλάβει να προωθήσει τα καλύτερα της πόλης. Και συνεχίζει: «Στο Άμστερνταμ είναι πολύ πιο εύκολο να βρεις τι τρέχει: ακολουθείς απλώς τα πλήθη. Στο Ρότερνταμ τα πράγματα είναι πιο διάσπαρτα, οπότε χρειάζεσαι βοήθεια. Γι’ αυτό είμαστε εμείς εδώ». Όντως στο Ρότερνταμ τα στέκια που αξίζουν είναι συνήθως σκορπισμένα μες στην πόλη, χωρίς να ακολουθούν τη λογική της πιάτσας. Μία από τις πιο ενημερωμένες ιστοσελίδες για ό,τι νέο τρέχει στην πόλη­ είναι η weownrotterdam.nl, όπου θα βρείτε από τα «μυστικά» προσωρινά εστιατόρια μέχρι τα πιο κουφά φεστιβάλ, όπως φέρ’ ειπείν αυτό της αφήγησης συνοδεία πικνίκ σε εσωτερικούς χώρους.

Πέρα από τα προσωρινά events, πάντως, η καλύτερη βόλτα ξεκινάει από την κεντρική οδό Westersingel, στις όχθες του καναλιού, όπου θα συναντήσετε τους φοιτητές αραχτούς στα πουφ-έργα τέχνης. Η ατμόσφαιρα στους γειτονικούς κήπους του Πάρκου των Μουσείων –παρότι εμείς τους πετύχαμε εν μέσω έργων ανάπλασης– είναι εξίσου χαλαρωτική και προσφέρει την απαιτούμενη δόση εξοχής σε ένα κατά τα άλλα urban τοπίο. Εδώ βρίσκονται το πιο γνωστό μουσείο της πόλης, το Bojimans van Beuninen, με μια μεγάλη συλλογή από αριστουργήματα Ολλανδών και Ευρωπαίων καλλιτεχνών από τον Μεσαίωνα μέχρι τον 21ο αιώνα –από Ρέμπραντ και Βαν Γκογκ μέχρι Νταλί και Κρίστο–, αλλά και η Kunsthal, το μουσείο σύγχρονης τέχνης, σε ένα πολύ ιδιαίτερο κτίριο με την υπογραφή του Rem Koolhaas, ίσως του σημαντικότερου σύγχρονου αρχιτέκτονα. Ο Koolhaas κατάγεται από το Ρότερνταμ και, παρότι το γραφείο του (OMA) έχει πλέον παραρτήματα από τη Νέα Υόρκη μέχρι το Πεκίνο, η έδρα του παραμένει εδώ. Ο ίδιος βρίσκεται και πίσω από το De Rotterdam, το πιο φιλόδοξο εν εξελίξει αρχιτεκτονικό project στην πόλη, το οποίο υψώνεται στα 150 μέτρα στο Wilhelminapier και καταλαμβάνει έκταση 160.000 τ.μ. Όταν ολοκληρωθεί (υπολογίζεται το 2013) το πιο μεγάλο κτίριο στην Ολλανδία, χτισμένο στη λογική μιας πόλης σε επίπεδα, θα περιλαμβάνει από δια­μερίσματα και ξενοδοχείο μέχρι εστιατόρια, cafes, γυμναστήριο και μαγαζιά.

Εντυπωσιακό, ακόμη και με τις σκαλωσιές, σε υποδέχεται στο Wilhelminapier, καθώς διασχίζεις τη γέφυρα Erasmus. Η διαδρομή από το Πάρκο των Μουσείων μέχρις εδώ είναι περίπου μισή ώρα περπάτημα μέσα από την πρώην ναυτική γειτονιά Scheepvaartkwartier. αν κουραστείτε υπάρχουν πάντα τα τραμ. Το αρχιτεκτονικό τουρ του νέου λιμανιού μπορεί να γίνει με κάποιο από τα πλοιάρια, με τα πιο action Splash Tours, αλλά και με τα πόδια (ενημερωθείτε για τα οργανωμένα τουρ στο www.rotterdam-archiguides.nl). Στα οπωσδήποτε σημειώστε το φουτουριστικό Drylvent Pavillion, που επιπλέει στη θάλασσα, τα γραφεία της KPN Telecom του Renzo Piano, το κτίριο New Orleans του Alvaro Siza, το World Port Centre του Norman Foster, τα Kubuswoning (κυβόσχημα σπίτια) του Piet Blom, αλλά και τον viewing tower Euromast (χτισμένος τη δεκαετία του 1960, θυμίζει κατάρτι πλοίου και διαθέτει cafe-restaurant με θέα 360 μοιρών). Οι... δρόμοι της τέχνης καταλήγουν στη hip Witte de Withstraat με προορισμό το κέντρο σύγχρονης τέχνης Witte de With –από τα πιο πειραματικά του είδους στην Ευρώπη– και την ενδιαφέρουσα γκαλερί Tent με την οποία μοιράζονται το κτίριο. Οι hard-core τεχνόφιλοι αξίζει να αναζητήσουν την γκαλερί Wilfried Lentz, που αντιπροσωπεύει ανερχόμενους Ολλανδούς καλλιτέχνες σε ένα χώρο-αξιοθέατο στο χαοτικό εμπορικό κέντρο εποχής απέναντι από τον κεντρικό σταθμό της πόλης. Φορτωμένος σκαλωσιές με διαφημιστικά πλακάτ για το πώς πρόκειται να γίνει, ο σταθμός είναι και η πρώτη, απόλυτα αντιπροσωπευτική εικόνα του Ρότερνταμ που θα αντικρίσετε ερχόμενοι με το τρένο από το Άμστερνταμ (το ταξίδι από το αεροδρόμιο διαρκεί περίπου τρία τέταρτα με μία ώρα, ανάλογα με το είδος του τρένου).

Cool-eur Locale

Αν η σύγχρονη αρχιτεκτονική και τέχνη αποτελούν τους σημαντικότερους λόγους για να έρθετε στο Ρότερνταμ, η πόλη διαθέτει ιδιαίτερα στέκια, τα οποία θα σας κρατήσουν για τουλάχιστον ένα σαββατοκύριακο. Προσπεράστε το ­αδιάφορο εμπορικό κέντρο με τα αναμενόμενα καταστή­ματα και τον επαρχιακό αέρα και κατευθυνθείτε στη Witte de Withstraat, την πιο ζωντανή και μοντέρνα πιάτσα της πόλης. Αδυναμία μας το «Hopper Coffee» (Schiedamse Vest 146, http://hoppercoffee.wordpress.com), σε έναν πολύ στιλάτο και ταυτόχρονα χαλαρό χώρο – που όμοιό του μόνο στην υπόλοιπη Ολλανδία ή στο Βερολίνο θα βρείτε. Στο μεγάλο κοινό τραπέζι δίπλα στην τζαμαρία μπορείτε να καθίσετε με τις ώρες απολαμβάνοντας φρεσκοψημένα κρουασάν (αν τα πετύχετε, γιατί έχει... λίστα αναμονής), σάντουιτς με ψωμιά που ψήνονται επιτόπου και ωραίους καφέδες.

Λεπτομέρεια που κάνει τη διαφορά: ο ντιζαϊνάτος παιδότοπος στο επάνω πάτωμα. Στο γειτονικό «Bagels Beans» (Van Baerlestraat 40) θα συναντήσετε ντόπιους με το λάπτοπ τους και μεγάλη­ ποικιλία από νόστιμα bagels, ενώ στο «Satebar» (Witte de Withstraat 51a, www.satebar.nl) θα δοκιμάσετε ινδονησιακά πιάτα (η παρουσία της πρώην αποικίας είναι έντονη στις κουζίνες της χώρας) σε μοντέρνο casual περιβάλλον. Στον ίδιο δρόμο θα βρείτε και τις δύο μπουτίκ Margreeth Olsthoorn (www.margreetholsthoorn.nl), μία για άντρες και μία για γυναίκες, με τις πιο αβανγκάρντ τοπικές και διεθνείς υπογραφές. Κλασικό στέκι είναι και το «Cafe Brasserie Dudok», σε ένα ενδιαφέρον κτίριο εποχής στο κέντρο της πόλης (Meent 88, www.dudok.nl) – ένα αρχετυπικά ολλανδικό cafe-restaurant με ιντελεκτουέλ ατμόσφαιρα, που ξεκινά από νωρίς με πρωινό και καφέδες και συνεχίζει με μεσογειακά πιάτα, πολλές επιλογές τσαγιού ή και ποτό. Από τα πλέον ξεχωριστά εστιατόρια της πόλης είναι το «Zinc» (Calandstraat 12Α, www.restaurantzinc.nl) κοντά στην πλατεία Westplein, στη βορειοδυτική πλευρά του λιμανιού. Πρόκειται για ένα sui generis μπιστρό σε ένα όμορφο, παλιό κτίριο με τουβλάκια στους τοίχους και arty φωτιστικά, όπου οι επιλογές από το μενού ημέρας βασίζονται σε εποχικά και βιολογικά προϊόντα με ιδιαίτερη προσοχή στις πρώτες ύλες. Για κάτι πιο μοδάτο­ προτείνουμε το bar-restaurant «Blender» (Schiedamsevest 9, www.blenderrotterdam.nl), ενώ στο «De Jonge De Jong» (Delistraat 52, www.dejongedejong.nl) θα δοκιμάσετε τη μοντέρνα κουζίνα ενός Ολλανδού ανερχόμενου σεφ.

Ως προς τη διαμονή, τέλος, το Ρότερνταμ δεν έχει να επιδείξει πολύ ιδιαίτερα ξενοδοχεία, εκτός από το «Hotel New York» (www.hotelnewyork.nl), το οποίο ξεχωρίζει για το πολύ σωστά ανακαινισμένο ιστορικό κτίριο στο οποίο στεγάζεται και την απροσποίητα cool ατμόσφαιρα. Σημειώστε επίσης το boutique hotel «Quartier du Port», σε ανακαινισμένα παλιά κτίρια στη Scheepvaartkwartier (www.quartierduport.nl). Φυσικά, οι περισσότερες γνωστές αλυσίδες city hotels έχουν εδώ ξενοδοχεία, ενώ στην τουριστική ιστοσελίδα της πόλης http://en.rotterdam.info θα βρείτε επιλογές για κάθε budget.