Νόστιμη, low budget, χαμηλών τόνων και με κάποιες γωνιές της κρατημένες μακριά από… αδιάκριτα βλέμματα η Κύθνος (ή Θερμιά όπως επίσης ονομάζεται) έρχεται πάντα στο μυαλό μας όταν η διάθεση σηκώνει Κυκλάδες από τα παλιά, και μάλιστα express, αφού το ταξίδι από το Λαύριο δεν κρατάει ούτε δύο ώρες.
Της θυμώνεις εύκολα της Κύθνου. Αν λόγου χάρη δεν επιλέξεις την «τσιμπημένη» λύση της θαλάσσιας μετάβασης από το λιμάνι του Μέριχα, για να φτάσεις στην Κολώνα, τη διασημότερη και ομορφότερη παραλία της, θα πρέπει να υπομείνεις έναν μακρύ και κακοτράχαλο χωματόδρομο από εκείνους που παρακαλάς να μην διασταυρωθείς με άλλο αυτοκίνητο. Για να βρεις το μονοπάτι που οδηγεί στο Κάστρο της Ωριάς με την υπέροχη θέα, πάλαι ποτέ πρωτεύουσα κατά τα βυζαντινά και ενετικά χρόνια και ταυτόχρονα ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της, θα πρέπει να υπομείνεις ακόμα έναν δύσκολο χωματόδρομο και κατόπιν να περάσεις μέσα από ένα χωράφι (!). Κι αν αυτά, με λίγη καλή θέληση, τα κάνεις και μόνος, ούτε λόγος να γίνεται για να κατέβεις χωρίς ντόπια συνοδεία την πλαγιά που σε βγάζει στις θαυμάσιες λιμνοσπηλιές της Τουρκάλας. Το ίδιο εύκολα όμως της ξε-θυμώνεις κιόλας. Γιατί αν γυρίσεις το νόμισμα από την άλλη όψη βρίσκεις ένα νησί το οποίο, αν και τόσο κοντά στην Αθήνα, καταφέρνει να διατηρήσει ατόφια μια αύρα Κυκλάδων από τα παλιά. Με χιλιόμετρα ξερολιθιάς (που εδώ μάλιστα έχει μια πιο διαφορετική «πλέξη» απ’ότι στις υπόλοιπες Κυκλάδες) να συντροφεύουν τις διαδρομές στο πολύ επαρκές οδικό δίκτυο, πάλλευκα εκκλησάκια παντού ακροβολισμένα και κατοίκους φιλικούς, ζεστούς, γλεντζέδες και χορευταράδες. Τις επιδόσεις τους στον μπάλο, για τις οποίες δικαίως υπερηφανεύονται, είχα την ευκαιρία να τις διαπιστώσω ιδίοις όμμασι σε ένα αυθόρμητο γλεντάκι με τσαμπούνα και λαούτο που στήθηκε στο πι και φι ένα βραδάκι στη Δρυοπίδα - είναι όμως ξακουστά και τα κυθνιώτικα πανηγύρια, αλλά και ο κυθνιώτικος γάμος που συνοδεύεται από τον αντί-γαμο και γλέντια που κρατάνε μέρες.
Για αυτούς τους ανθρώπους ο τουρισμός είναι μάλλον παράπλευρη δραστηριότητα, παρά μέθοδος πλουτισμού. Έχουν τα καΐκια τους, τα χωράφια τους, τα ζώα τους, τα τυριά τους και τα αποτελέσματα των κόπων τους δεν προορίζονται μόνο για ίδια κατανάλωση αλλά βρίσκουν το δρόμο τους προς τις ταβέρνες του νησιού. «Με λουτράρικα προϊόντα μαγειρεύουμε» μας ενημερώνουν στο τέλος ενός γεύματος πάνω στο κύμα στο «Αραξοβόλι» στα Λουτρά, «όσα φάγατε είναι δικά μας, καναλιώτικα» μας λέει η κυρία Ελένη στο «Αρχιπέλαγος» στον οικισμό της Παναγιάς Κανάλας. Και δεν θα στεκόμουν σε αυτούς τους χαριτωμένους σοβινισμούς αν το γευστικό αποτέλεσμα δεν ήταν τόσο καλό. Γιατί μια και ο δρόμος μου με έβγαλε φέτος το καλοκαίρι σε μια ντουζίνα κυκλαδονήσια και μερικές δεκάδες ταβέρνες, τολμώ να πω πως τη νόστιμη σταθερότητα της Κύθνου δεν τη συνάντησα αλλού. Τα σφουγγάτα, οι ξανθές και τραγανές εξωτερικά τυρόμπαλες γεμισμένες με λευκό τυρί, και το ταραχτό, η τοπική στραπατσάδα με κολοκύθι, είναι από τα πιάτα που τιμούσαμε ανελλιπώς μεσημέρι και βράδυ. Κατόπιν μάλιστα πρόχειρης ψηφοφορίας νικητής στα μεν πρώτα αναδείχτηκε το «Στέκι του Ντέτζη» στη Χώρα, στο δε δεύτερο ο «Μήλας» στην παραλία του Αγίου Δημητρίου. Ίσως τελικά ο ακριβέστερος δρόμος για να περιγράψει κανείς την Κύθνο να περνάει μέσα από την κουζίνα της – ρουστίκ και μακριά από περαστικές μόδες, έχει κάτι από την νοστιμιά και την θαλπωρή των κυριακάτικων οικογενειακών γευμάτων, τα οποία, ό,τι κι αν έχεις κάνει το προηγούμενο βράδυ, δεν χάνεις ποτέ.
Το νησί με μια ματιά
Χώρα (ή Μεσαριά): Τυπικά κυκλαδίτικη με ασπρισμένα σοκάκια, φροντισμένες επιγραφές, λουλουδιασμένες πλατείες κι αυλές και παλιές εκκλησιές, όπως η Παναγιά του Νίκους, ο Σωτήρας και ο Άγιος Σάββας σε κάθε βήμα. Η καρδιά της χτυπά στο κεντρικό στενό με πολλές καφετέριες και μπαράκια, όπως το «Πανωχώρι» με την ωραία ταράτσα και η «Αποκάλυψη» και ανάμεσά τους το παραδοσιακό αγγειοπλαστείο του Γεωργούλη, το «Χάρτινο Καράβι» με ωραία ρούχα και αξεσουάρ και το «Τραταμέντο» με τα υπέροχα γλυκά της κυρίας Ειρήνης που θέλεις απλώς να τα δοκιμάσεις όλα.
Λουτρά: Παραθαλάσσιος οικισμός-επίνειο της Χώρας με επίκεντρο το υδροθεραπευτήριο (έργο του Τσίλερ) δίπλα στο παροπλισμένο Ξενία. Αν έχετε όρεξη για ρετρό και πάμφθηνες ιαματικές βουτιές τολμήστε άφοβα – θα σας κατατοπίσει η λουτρονόμος κυρία Ιωάννα. Εναλλακτικά βολτάρετε στην περαντζάδα με την μαρίνα, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και τα ταβερνάκια και καθίστε στο «Καρνάγιο» για ποτάκια πάνω στο κύμα.
Δρυοπίδα (ή Χωριό): Κεφαλοχώρι αθέατο από τη θάλασσα που μοιάζει φερμένο από ορεινό προορισμό αφού τα σπίτια του στολίζουν κεραμοσκεπές. Σεργιανίστε στα φιδίσια καλντερίμια και στις πιάτσες, παρατηρήστε τους σταλακτίτες και τους σταλαγμίτες στο σπήλαιο Καταφύκι, μην παραλείψετε όμως και ένα πέρασμα από την γαλήνια απέναντι συνοικία του Γαλατά. Ταβερνάκια και καφενεία συμπληρώνουν την εικόνα.
Μέριχας: Ο πεταλωτός κόλπος του λιμανιού είναι όπως περίπου τον περιμένεις, δηλαδή με μια αλληλουχία από ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες, καφετέριες και μπαράκια. Ωραίες περιπτώσεις για ποτάκια το «Ammos» και η «Βεγγέρα».
Παναγιά Κανάλα: Η περιδιάβαση ανάμεσα στα πεύκα μέχρι το ναό της προστάτιδας του νησιού με την για πολλούς θαυματουργή εικόνα που σύμφωνα με την παράδοση βρέθηκε σε ένα κανάλι θα σας βγάλει εύκολα τον πιο ρομαντικό εαυτό σας. Λίγο παραπέρα απλώνεται και ο ομώνυμος οικισμός πάνω στη θάλασσα.
Παραλίες
Έχει πάμπολλες παραλίες το νησί. Η ξακουστή Κολώνα, όπου μια αμμουδερή λωρίδα βρέχεται εκατέρωθεν από θάλασσα συνδέοντας την Κύθνο με το νησάκι του Αγίου Λουκά, αλλά και κάποιες ακόμα παραλίες με περίεργα ονόματα όπως Σιμουσί, Σκύλλου και Γαϊδουρόμαντρα συγκαταλέγονται στις κορυφαίες επιλογές, προσεγγίζονται ωστόσο από χωματόδρομο. Όλοι όμως φτάνουν εύκολα στη φαρδιά αμμουδιά της Επισκοπής με τα αρμυρίκια και το beach bar, στην Απόκρουση, στα Μαρτινάκια, στον Άγιο Σώστη με τα διαυγή νερά, στις δίπλα-δίπλα και πιο οικογενειακού χαρακτήρα Νάουσα (μονοπάτι και κατόπιν γεφυράκι οδηγούν μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα πάνω στο βράχο), Κουρί και Ζογκάκι, όπως και στις Λεύκες, στα Φλαμπούρια με την Παναγία τη Φλαμπουριανή στην καρδιά της και στον Άγιο Δημήτριο στο νότιο άκρο του νησιού. Ωραίες βουτιές με θέα στο ανοιχτό πέλαγος στους Αντώνηδες κοντά στην Παναγιά Κανάλα.
Πού να μείνετε
Hotel Messaria, Χώρα (από €60, προαιρετικό πρωινό, 22810/31672)
Καινούργιο συγκρότημα αιγαιοπελαγίτικου στιλ στην είσοδο της Χώρας, με πλήρως εξοπλισμένα διαμερίσματα ποιοτικής κατασκευής, επώνυμα συστήματα ύπνου και κλινοσκεπάσματα και πλούσιο πρωινό.
Φιλοξενία Studios, Χώρα (από €45 χωρίς πρωινό, 22810/31644)
Κτίριο νησιώτικης αισθητικής στην πλατεία της Χώρας με δωμάτια και διαμερίσματα 2 δωματίων γύρω από πλακόστρωτη αυλή με λουλούδια.
Porto Klaras, Λουτρά (από €40 χωρίς πρωινό, 22810/31276)
Συμπαθέστατα και ευρύχωρα διαμερίσματα και στούντιο όπου τον τόνο δίνουν τα χτιστά κεφαλάρια σε νησιώτικο στιλ, οι αντίκες και οι φωτεινές χρωματικές αποχρώσεις.
Νηρηίδες, Λουτρά (από €50, τυποποιημένα προϊόντα πρωινού στο δωμάτιο, 22810/31533)
Στούντιο και διαμερίσματα λιτής νησιωτικής αισθητικής με βεράντες και πέργκολες στα 400 μέτρα από τα Λουτρά, ιδανικά για ήσυχες διακοπές με θέα στο πέλαγος.
Ξενώνας Αφροδίτη, Λουτρά (από €55, προαιρετικό πρωινό, 22810/31651)
Περιποιημένος ξενώνας στα 20 μ. από την παραλία με δωμάτια διακοσμημένα με γούστο σε έντονα χρώματα και πλούσιο πρωινό στην ταράτσα από τα χέρια της κυρίας Αφροδίτης.
Πού να φάτε
Το Στέκι του Ντέτζη, Χώρα (22810/31204)
Φημισμένη ψησταριά στο κεντρικό σοκάκι με όμορφο περιβάλλον, γενναίες μερίδες, άψογα κρεατικά (must το φριγαδέλι) και μεγάλη ποικιλία ορεκτικών, συχνά με προσωπικές πινελιές.
Μεσαριά, Χώρα (22810/31620)
Πιάστε τραπέζι στην ταράτσα και απολαύστε νοστιμότατα μαγειρευτά, από μπεκρή μεζέ, κλέφτικο χοιρινό και κατσικάκι φούρνου μέχρι κόκορα κοκκινιστό ή κρασάτο και αρνάκι στη γάστρα με ντοματίνια και φέτα.
Αραξοβόλι, Λουτρά (22810/31082)
Καλομαγειρεμένες προτάσεις από την ελληνική και τη διεθνή κουζίνα πάνω στο κύμα. Δικό τους ζυμωτό ψωμί και σπιτικά γλυκά για το τέλος.
Ρακομπερδέματα, Μέριχας (22810/32069)
Ο Αντώνης από το Ρέθυμνο και η Μαρία από την Κύθνο συνδυάζουν τα καλύτερα από τις κουζίνες των τόπων τους σε ένα έξω καρδιά μαγαζί πάνω στην περαντζάδα.
Αύρα, Μέριχας (22810/32277)
Ολοκαίνουργιο εστιατόριο που ξεχωρίζει αφενός χάρη στο προσεγμένο περιβάλλον αφετέρου χάρη στα πεντανόστιμα μαγειρευτά που φανερώνουν κουζίνα με γνώση και ικανότητα.
Αρχιπέλαγος, Παναγία Κανάλα (22810/32380)
Οικογενειακή ταβέρνα στην είσοδο του οικισμού όπου ο πατέρας φροντίζει τα ζώα και το μποστάνι, ο γιος υποδέχεται και η μητέρα μαγειρεύει τα πιο αντιπροσωπευτικά πιάτα της τοπικής κουζίνας.
Μήλας, Άγιος Δημήτριος (22810/32815)
Ταβερνάκι ιδανικό για μετά το μπάνιο στην παραλία με πιάτα λίγα αλλά πολύ καλά. Απίθανο ταραχτό, υπέροχο κατσικάκι κοκκινιστό στο φούρνο και παϊδάκια να γλύφεις και τα δάχτυλά σου.
Ημερομηνία πρώτης δημοσίευσης: 12/09/13. Updated: 27/5/14.
