Οξυγόνο

Το "Οξυγόνο” του Ιβάν Βιριπάγιεφ, σε σκηνοθεσία, μετάφραση και διασκευή του Γιώργου Κουτλή, είναι μια ροκ ανατροπή, μια trance εμπειρία που αναζωογονεί την αθηναϊκή θεατρική σκηνή. Ο εξαιρετικά ταλαντούχος σκηνοθέτης μετατρέπει την Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε μια "αρένα" rave party, συνδυάζοντας το θέατρο με την ηλεκτρονική μουσική και τον χορό. Οι DJs Reign of Time, σε κυρίαρχη θέση, καθορίζουν την ένταση και οδηγούν τη δράση, δημιουργώντας ένα ηχητικό τοπίο που άλλοτε γίνεται σκληρό, σαν μεταλλικό riff, και άλλοτε αέρινο, σαν ανάσα πριν από τη θύελλα. Σαν σύγχρονοι αγγελιοφόροι, με τη μουσική τους σε μεταφέρουν σε έναν κόσμο όπου τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας θολώνουν.

 

Μέσα στο σκηνικό χώρο του Κωνσταντίνου Σκουρλέτη και τις έντονες εναλλαγές φώτων της Ελίζας Αλεξανδροπούλου, οι 25 ερμηνευτές –έντεκα ηθοποιοί και δώδεκα χορευτές, εκπρόσωποι της Generation Z (Γαβριέλα Αντωνοπούλου, Αναστασία Βαλσαμάκη, Νοεμή Βασιλειάδου, Ιάσονας Βροχίδης, Χαρά Γιώτα, Νίκος Γονίδης, Ελευθερία Ηλιοπούλου, Θοδωρής Θεοδωρακόπουλος, Πάνος Κλάδης, Δέσποινα Λαγουδάκη, Μαριάννα Μαθιά, Ηλέκτρα Μπαρούτα, Ιωάννης Μπάστας, Αλέξανδρος Νούσκας Βαρελάς, Εβίνη Παντελάκη, Αντωνία Πιτουλίδου, Γκαλ Α. Ρομπίσα, Κατερίνα Σαμαρά, Ναταλία Σουίφτ, Γιάννης Τομάζος, Κώστας Phoenix, Μάριος Χατζηαντώνης, Νικόλας Χατζηβασιλειάδης) ακολουθούν παθιασμένα τον ρυθμό της εντυπωσιακής χορογραφίας του Αλέξανδρου Σταυρόπουλου και της κίνησης που επιμελήθηκε η Άλκηστις Πολυχρόνη.

Η συνεχής κίνηση των σωμάτων, συνδυασμένη με τη ρυθμική μουσική και τη χορογραφημένη ένταση, δημιουργεί έναν υπνωτιστικό ρυθμό που εύκολα σε βυθίζει σε έναν κόσμο αέναης ενέργειας. Αυτό που συμβαίνει στη σκηνή θυμίζει συναυλία: έχει δύναμη που σε σπρώχνει στο χείλος του καθίσματος και δεν σου επιτρέπει να πάρεις ανάσα. Ο ρυθμός και η ενέργεια αντικατοπτρίζουν την ένταση της ζωής, την αίσθηση ότι, όπως και οι πρωταγωνιστές της παράστασης, βρισκόμαστε σε έναν διαρκή αγώνα για οξυγόνο, για νόημα.

Το κείμενο του έργου είναι ένας καταιγιστικός διάλογος ανάμεσα στο ιερό και το βέβηλο, το παλιό και το νέο. Κάθε σκηνή λειτουργεί σαν χτύπημα ντραμς που αναστατώνει την ψυχή, δημιουργώντας έναν ρυθμό που σε παρασύρει. Ήρωες του έργου είναι η Σάσα και ο Σάσα από τη Ρωσία, με την ιστορία τους να λειτουργεί ως αφορμή. Ο θεατρικός πυρήνας του έργου βασίζεται στις Δέκα Εντολές της Καινής Διαθήκης, όχι με την παραδοσιακή έννοια, αλλά ως εργαλείο αμφισβήτησης και διαλόγου. Το "Οξυγόνο” εξετάζει την ηθική και την υπέρβασή της, μετατρέποντας τις Εντολές από κανόνες σε ερωτήματα.

Πώς ζεις όταν δεν υπάρχουν απόλυτες απαντήσεις; Οι χαρακτήρες βουτούν βαθιά στις αντιφάσεις αυτές, φέρνοντας το κοινό σε μια κατάσταση συνεχούς εσωτερικής σύγκρουσης. Το έργο, γραμμένο το 2002, είναι ένα μανιφέστο της γενιάς των 00s, που αναζητά το νόημα της ζωής και την πνευματικότητα σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.

Ο Βιριπάγιεφ, με καταγωγή από το Ιρκούτσκ της Σιβηρίας, έγραψε το έργο ως κραυγή για ελευθερία. Ενσαρκώνοντας τον Σάσα στο πρώτο ανέβασμα του έργου το 2002 στη Μόσχα, εκφράζει έναν άνθρωπο που αναζητά τον δικό του δρόμο, σπάζοντας τα δεσμά κάθε εξουσίας. Επικηρυγμένος πλέον από το καθεστώς του Πούτιν, ζει με την οικογένειά του στην Πολωνία. Το "χτένισμα” που έκανε στο κείμενο ο Βασίλης Μαγουλιώτης, η δραματουργία, σήκωνε μια καλύτερη σύμπτυξη σε κάποιες σκηνές, όπως η Σύνθεση Νο 7 - "Αμνησία”, ενώ υπήρχαν στιγμές που η ένταση ήταν παραπάνω από το όριο και δεν μπορούσες να ακούσεις αυτά που έλεγαν οι ηθοποιοί.

Η παράσταση του Γιώργου Κουτλή ισορροπεί ανάμεσα στη φιλοσοφική σκέψη και τη σύγχρονη αισθητική. Ο ρυθμός, η μουσικότητα και η ποιητική υφή του έργου –συχνά θυμίζοντας rap ή spoken word– αναδεικνύουν τη μεταφορική σημασία του "οξυγόνου” ως ανάγκη για ελευθερία, δημιουργικότητα και νόημα.  Εκεί που ο μονόλογος μπροστά στο μικρόφωνο γίνεται διάλογος, οι χαρακτήρες αναζητούν το "οξυγόνο" που τους λείπει σε έναν κόσμο γεμάτο περιορισμούς, αντιφάσεις και ηθικά διλήμματα. Σε ένα κόσμο που βιώνει την κλιματική κρίση, τον θρησκευτικό φανατισμό, τις γυναικοκτονίες, τον ρατσισμό και πολλά άλλα. Η παράσταση, μια εξαιρετικά ενορχηστρωμένη πρόταση, φέρνει στη σκηνή έναν εντυπωσιακό διάλογο τεχνών: χορός, φωτισμός, μουσική (με πρωτότυπες συνθέσεις του Jeph Vanger και των Reign of Time), σκηνικά, κοστούμια (Εύα Γουλάκου & Δήμος Κλιμενώφ) και βίντεο (Uncharted Limbo Collective) συνδυάζονται άψογα.

Το "Οξυγόνο" είναι ένα έργο που σε προκαλεί να αναρωτηθείς για τη δική σου ανάγκη για "οξυγόνο". Φεύγοντας από αυτήν, την πολύ καλά ενορχηστρωμένη παράσταση-πρόταση-εγχείρημα, ένιωσα πως είναι  αναζωογονητικό να βλέπεις έργα που δεν φοβούνται να απομακρυνθούν από το "τέλειο" και να αγκαλιάσουν τη ρευστότητα, δίνοντας έμφαση στην ένταση του συναισθήματος, τον ρυθμό και την αμεσότητα.