Vasia Anagnostopoulou©
Σ’ ένα Ινστιτούτο για το Αλτσχάιμερ νοσηλεύεται σε άσχημη κατάσταση, ύστερα από αυτοσχέδια απόπειρα έκτρωσης, μια νεαρή έφηβη. Όταν καταφτάνει, ύστερα από παράκληση των γονιών της, ένας καθολικός ιερέας να τη μεταλάβει, η επικεφαλής του Ινστιτούτου του απαγορεύει να τη δει, ισχυριζόμενη ότι θα της προκαλέσει αναστάτωση. Το κορίτσι πεθαίνει και γρήγορα ξεσπούν έριδες μέσα στο ιατρικό συμβούλιο, όσο και στην κοινωνία και στα social media. Είχε το δικαίωμα η γιατρός να αρνηθεί την είσοδο στον ιερέα; Έπαιξε ρόλο στην απόφασή της πως αυτός είναι καθολικός, ενώ η ίδια Εβραία στην καταγωγή και άθεη; Μήπως τελικά την παρακινούσε μια αίσθηση ανωτερότητας της επιστημονικής της θέσης έναντι της θρησκείας, μια έμμεση επιθυμία για άσκηση εξουσίας ή ακόμη χειρότερα ο ρατσισμός, καθώς ο ιερέας είναι μαύρος; Αυτός είναι ο πυρήνας του έργου του Ρόμπερτ Άικ, που βασίζεται στο –γραμμένο προ εκατονταετίας– "Ο καθηγητής Μπερνάρντι" του Άρθουρ Σνίτσλερ. Ο Βρετανός συγγραφέας πιάνεται από το θέμα της μάχης θρησκείας-επιστήμης όπως και αυτό του αντισημιτισμού του πρωτότυπου και επεκτείνεται και σε πολλά άλλα ζητήματα που έχουν προκύψει στον σύγχρονο διάλογο: σύγκρουση ορθολογισμού και πίστης, έμφυλες ταυτότητες, "κουλτούρα της ακύρωσης", "λαϊκά δικαστήρια" που στήνονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, "δολοφονίες προσωπικότητας" κ.λπ. Το έργο είναι πυκνογραμμένο και καταιγιστικό, ανοίγει πάρα πολλά φλέγοντα ζητήματα και θέτει στο θεατή ερωτήματα που σίγουρα αφορούν τις σημερινές κοινωνίες, ενώ τον βάζει σε ένα συνεχές διανοητικό παιχνίδι αμφισβήτησης ή αναθεώρησης των βεβαιοτήτων του.
Παράλληλα, ο συγγραφέας προτείνει να μη γίνει ταύτιση φύλου και φυλής μεταξύ των ρόλων και των ηθοποιών που τους ερμηνεύουν (κάτι που ακολούθησε και η Κατερίνα Ευαγγελάτου), κι έτσι τα έμφυλα και τα φυλετικά ζητήματα εισάγονται στην ίδια την κατασκευή της παράστασης· κάτι που συνιστά το πιο ενδιαφέρον ίσως στοιχείο του "The doctor" από σκηνικής άποψης. Κι αυτό επειδή δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο ότι, παρά τη σπουδαιότητα του περιεχομένου, το έργο αποδεικνύεται σε σημεία σκηνικά δυσλειτουργικό. Λόγω συγγραφικού στόχου, οι περισσότεροι ρόλοι είναι εκεί για να εκπροσωπήσουν μια θέση και να τροφοδοτήσουν τα πολλαπλά ζητήματα που θίγει το έργο και όχι για να συστήσουν χαρακτήρες· το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχουν, πάντως, αυτοί της γιατρού και του ιερέα. Η δράση εξελίσσεται μέσω συνεχών αντικρουόμενων αντεπιχειρημάτων -που τραβάνε μάλιστα εις μάκρος- μεταξύ της γιατρού και των συναδέλφων της, του ιερέα, του πατέρα της κοπέλας, των εκπροσώπων διαφόρων θεσμών και κοινωνικών ομάδων, τους οποίους αντιμετωπίζει σε ένα τηλεοπτικό debate, σε μια πολύ ενδιαφέρουσα σκηνή. Επιπλέον, υπάρχουν δραματουργικά στοιχεία που δεν αποσαφηνίζονται επαρκώς, όπως η σχέση της γιατρού με το τρανς κορίτσι, ενώ το γεγονός ότι το όλο ζήτημα διαδραματίζεται σε ένα Ινστιτούτο για το Αλτσχάιμερ, "αναγκάζει" τον συγγραφέα να εισάγει μια σκηνή και γι’ αυτή την ασθένεια.
Με τα δεδομένα ενός έργου με πολύ αυστηρή κατασκευή, η Κατερίνα Ευαγγελάτου προχώρησε σε μια παράσταση που τονίζει την ψυχρότητα και τη σκληρότητά του και το τοποθέτησε μέσα στο "αποστειρωμένο" ιατρικό περιβάλλον της Εύας Μανιδάκη, τους ψυχρούς φωτισμούς και τα απότομα σκοτάδια του Νίκου Βλασόπουλου, τους οξείς ήχους του Αλέξανδρου Δράκου Κτιστάκη. Επιχείρησε, και σε ένα βαθμό τα κατάφερε, να δώσει ρυθμούς αγωνίας σε ένα λογοκρατούμενο έργο και συντόνισε την ωραία ομάδα ηθοποιών να υποστηρίξουν ένθερμα τους (διπλούς σε πολλές περιπτώσεις) ρόλους τους, υπακούοντας και στη συγγραφική επιθυμία να υποδυθούν πρόσωπα άλλου φύλου και φυλής: Μαριάννα Δημητρίου, Κίττυ Παϊταζόγλου, Αurora Marion, Ζωή Ρηγοπούλου, Σταύρος Καλλιγάς, Λευτέρης Πολυχρόνης, Αμαλία Νίνου, Νίκη Σερέτη, Αλίκη Ανδρειωμένου· αδιαμφισβήτητα, πάντως, επιβάλλονται η Στεφανία Γουλιώτη στον κομβικό ρόλο της Γιατρού, που βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ταραχώδους –εσωτερικής και εξωτερικής– διαδικασίας και τιμωρείται όχι τόσο για κάτι που έκανε αλλά για την ακλόνητη ορθολογιστική στάση της, και ο Νίκος Χατζόπουλος και ως Ιερέας, αλλά και στον μικρότερο ρόλο του Πατέρα του κοριτσιού.
Περισσότερες πληροφορίες
The doctor
Το έργο, που σπάει τα ταμεία στο West End, αποτελεί ένα θρίλερ ιδεών, που βασίζεται πολύ ελεύθερα στο κείμενο “Καθηγητής Μπερνάρντι” του Άρτουρ Σνίτσλερ, ανεβαίνει σε μια σαρωτική παράσταση για δεύτερη χρονιά. Όταν μία έφηβη μεταφέρεται σε κρίσιμη κατάσταση στο Ινστιτούτο “Ελίζαμπεθ” μετά από μια αυτοσχέδια έκτρωση, η Καθηγήτρια Ρουθ Γουλφ αρνείται την είσοδο ενός ιερέα στο θάλαμο του κοριτσιού, διότι δεν διαθέτει επαρκείς πληροφορίες για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις της ασθενούς. Γύρω από αυτήν την απόφαση, ξεσπά ένα σκάνδαλο που σύντομα λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι διαστρεβλώσεις κάθε είδους διαδέχονται η μία την άλλη, αναδεικνύοντας την περιπλοκότητα της κατάστασης. Όλοι έχουν γνώμη. Kαι την εκφράζουν με πάθος μέσα σε αυτήν τη δίνη που νομοτελειακά βυθίζει μαζί της όποιον βρεθεί στο επίκεντρό της. Η πορεία προς την αποκαθήλωση φαντάζει μη αναστρέψιμη. Μέσα από αντιπαραθέσεις και αντιφάσεις η ιστορία ξετυλίγεται σαν ένα καυστικό νοητικό πείραμα, το οποίο αναδεικνύει όχι μόνο τα ηθικά διλήμματα και τα αδιέξοδα της πολιτικής ταυτοτήτων (identity politics), αλλά και την ανθρωποφάγα «κουλτούρα της ακύρωσης» (cancel culture), που λογοκρίνει, εξοστρακίζει και αποκαθηλώνει με εργαλείο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
