Γιώργος Καλφαμανώλης©
Σχεδόν εκατό χρόνια μας χωρίζουν από το 1929, όταν ο Ζαν Κοκτώ έγραφε την "Ανθρώπινη φωνή", τον δραματικό μονόλογο μιας γυναίκας που συνομιλεί με τον πρώην εραστή της στο τηλέφωνο λίγο μετά το χωρισμό τους και ενώ αυτός ετοιμάζεται να παντρευτεί μια άλλη γυναίκα. Ο Κοκτώ επιλέγει να αφήσει στην αφάνεια τη φωνή που βρίσκεται στην άλλη πλευρά του ακουστικού και φέρνει στο προσκήνιο μόνο την γυναίκα, που βιώνει με οδύνη την πραγματικότητα της στέρησης του αγαπημένου προσώπου. Το έργο αποτελεί σίγουρα ερμηνευτική πρόκληση (και δεν είναι τυχαίο ότι έχει ερμηνευθεί από ηθοποιούς κλάσης όπως οι Σιμόν Σινιορέ, Ίνγκριντ Μπέργκμαν, Λιβ Ούλμαν, και η δική μας Έλλη Λαμπέτη), και θέτει σε ιδιαίτερη ψυχική δοκιμασία την ηθοποιό που καλείται να το ενσαρκώσει. Ο λαβύρινθος των συναισθημάτων που βιώνει η ηρωίδα, από την προσποιητή αυτοσυγκράτηση και ψυχραιμία έως την απόγνωση και την κατάρρευση, θέτει τον πήχη της δυσκολίας ψηλά. Από την άλλη, η "Ανθρώπινη φωνή" δεν παύει να αποτελεί ένα αβανταδόρικο κείμενο, καθώς το θέμα του εύκολα ανασύρει συναισθήματα, δημιουργεί συγκίνηση, συμπαρασύρει τον θεατή – ο κίνδυνος, μάλιστα, να εκπέσει προς τον μελοδραματισμό δεν είναι ανύπαρκτος.
Η αποφυγή αυτού του κινδύνου χρεώνεται ως μεγάλο επίτευγμα στην παράσταση που σκηνοθετεί ο Νικορέστης Χανιωτάκης, ο οποίος έδωσε το χώρο και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη συνταρακτική ερμηνεία της Λουκίας Μιχαλοπούλου, που φτάνει σε μια ουσιαστική, χωρίς ίχνος μελοδραματισμού, απόδοση της ηρωίδας του Κοκτώ. Ο ερμηνευτικός έλεγχος, η βαθιά εσωτερικότητα που επιδεικνύει, η ενσάρκωση (κυριολεκτικά, καθώς δονεί με το σώμα της ένα κατεξοχήν λογοκρατούμενο έργο), λειτουργούν αφοπλιστικά – και παράλληλα δίνουν νόημα σε σκηνικές επιλογές που, σε άλλη περίπτωση, ίσως έδειχναν πως εκβιάζουν το συναίσθημα: στο φορτισμένο μουσικό μοτίβο του Γιάννη Μαθέ, στο ανδρικό πουκάμισο που φοράει η ηρωίδα, το ακατάστατο υπνοδωμάτιο (σκηνικά-κοστούμια: Αρετή Μουστάκα). Σκηνοθεσία και ερμηνεία επιτυγχάνουν επίσης κάτι ακόμη, μάλλον σημαντικότερο: δικαιώνουν τη σκηνική παρουσίαση ενός έργου που, παρά τη δραματική του αξία, ακούγεται σε σημεία κάπως παρωχημένο. Είναι τέτοια η δύναμη της παράστασης ώστε και το μάλλον εύκολο συγγραφικό εύρημα των συνεχών διακοπών στην τηλεφωνική συνομιλία, προκειμένου να κλιμακωθεί η συναισθηματική αγωνία, όσο, κυρίως, η συνολικότερη συνθήκη που θέλει την ηρωίδα να αυτοθυματοποιείται και να αυτοενοχοποιείται περνούν σε δεύτερη μοίρα.
Περισσότερες πληροφορίες
Η ανθρώπινη φωνή
Η ηρωίδα που έχουν ερμηνεύσει μερικές από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς διεθνώς, βιώνει την έννοια του θανάτου μέσα από έναν έρωτα που πεθαίνει.
