"Η δεξιά, η αριστερά και ο κυρ-Παντελής": Είδαμε πρόβα της νέας παράστασης του Σταμάτη Φασουλή

Ένα κινητό βιβλίο ελληνικής θεατρικής ιστορίας: έτσι θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς τον Σταμάτη Φασουλή, βλέποντάς τον να μιλά με το θίασο της νέας παράστασης που σκηνοθετεί. Ο λόγος είναι για την κωμωδία των Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου "Η δεξιά, η αριστερά και ο κυρ-Παντελής", που έρχεται στη σκηνή του Μικρού Παλλάς. Λίγο πριν την πρεμιέρα για δεύτερη χρονιά στις 24 Οκτωβρίου, βρεθήκαμε στις πρόβες και συνομιλήσαμε με τον σημαντικό ηθοποιό και σκηνοθέτη.

Στο έργο παρακολουθούμε την ιστορία μιας μεσοαστικής οικογένειας από την Απελευθέρωση μέχρι τα Δεκεμβριανά και τη Συνθήκη της Βάρκιζας. Όπως και εκτός, έτσι και εντός του σπιτιού, επικρατεί εμφύλιος, με τον ένα γιο της οικογένειας να είναι δεξιός (Απόστολος Καμιτσάκης) και τον άλλον να είναι αριστερός (Γιώργος Βουρδαμής). Ανάμεσα στα "πυρά" τους βρίσκεται ο πατέρας τους, ο πατριάρχης κυρ-Παντελής (Σταμάτης Φασουλής), η μητέρα τους, η Αθηνά (Ελένη Καστάνη), αλλά και η οικιακή βοηθός τους η Φρόσω (Δέσποινα Πολυκανδρίτου). Η σύγκρουσή των γιων γίνεται αντιληπτή ήδη από την πρώτη σκηνή, στην οποία τσακώνονται γιατί ο ένας "φούντωσε" τον "Ριζοσπάστη" του άλλου για να φτιάξει καφέ.

Από αυτό το "φούντωσε" μέχρι την ταπετσαρία σάπιο μήλο, τον ξύλινο μπουφέ, την κυρα-Αθηνά με τον χειροκίνητο μύλο, αλλά, φυσικά, και τους χαρακτήρες και την πλοκή, όλα στην παράσταση έχουν μια αίσθηση παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Ας δούμε, όμως, τι είπε γι’ αυτήν ο ίδιος ο σκηνοθέτης.

Γιατί επιλέξατε το έργο αυτό;
Από τη σεζόν ‘92-’93 ξεκίνησα να ανεβάζω νεοελληνικά έργα, τη στιγμή που δεν το έκανε σχεδόν κανείς εκτός από τον Παπαγεωργίου στη Στοά. Τότε, τα έργα αυτά ήταν στην απέξω. Είδη, βέβαια, όπως το μπουλβάρ είχαν αρχίσει να επανέρχονται – βλέπεις, είχαμε γκώσει στη μαυρίλα μετά την… μπρεχτίτιδα της Μεταπολίτευσης. Ανέβασα 4-5, λοιπόν, και μετά είπα "τελείωσα με αυτό" και τριγύρισα όλο το θέατρο.
Μεγαλώνοντας, όμως, ήθελα να ανεβάσω μια τελευταία μεγάλη επιθεώρηση, όπως έκανα παλιά, αλλά και μια ελληνική κωμωδία. Η πρώτη έγινε το καλοκαίρι. Για τη δεύτερη, ήθελα αρχικά το "Οι Γερμανοί ξανάρχονται", όμως το διάβασα και δεν ήταν αυτό που φανταζόμουν. Έτσι με παρέπεμψαν σε αυτή την κωμωδία, που ήταν άπαιχτη από το ’46. Τότε είχε θριαμβεύσει παρόλο που οι κριτικοί την είχαν σακατέψει. Επειδή αναφέρεται σε αυτά τα γεγονότα, όμως, έκτοτε δεν την άγγιζε κανείς. Αλλά εδώ οι Monty Python έκαναν την κωμωδία "Ένας προφήτης, μα τι προφήτης" με τη σταύρωση του Ιησού, δεν μπορούμε να κάνουμε εμείς μια κωμωδία για τη δική μας "σταύρωση"; Διαβάζοντας το έργο, λοιπόν, ενθουσιάστηκα. Σπάνια βρίσκεις θεατρικά να μιλούν για ένα σοβαρό θέμα και συγχρόνως να είναι αστεία.

Θεωρείτε ότι υπάρχει στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία η πόλωση που περιγράφει το έργο;
Εμ, δεν υπάρχει; Πολλά σημεία είναι λες και τα ακούς τώρα. Αλλά νομίζω ότι το πόσο επίκαιρο είναι ένα έργο δεν έγκειται στο αν η εποχή στην οποία διαδραματίζεται έχει σχέση με τη σημερινή. Έχει να κάνει με το αν φαίνεται σύγχρονο τη στιγμή που παίζεται. Κι αυτό είναι θέμα ανεβάσματος.

Έχετε παρέμβει καθόλου στο κείμενο;
Σε πολύ λίγα σημεία. Ένα από αυτά είναι μια παρέμβαση, εκτός έργου, στο τέλος της παράστασης. Πρόκειται για μια παράβαση, όπου οι ηθοποιοί μιλούν στο κοινό και λένε τι έγινε μετά.

Μιλήστε μας για το ρόλο που ερμηνεύετε.
Ο κυρ-Παντελής είναι από τους τύπους που δεν είναι πολιτικοποιημένοι, αλλά καθορίζουν την πολιτική κατάσταση. Δεν είναι τυχαίο ότι το όνομά του έγινε σε πρόσφατες εκλογές μια φράση που αντιπροσώπευε τον μέσο Έλληνα. Οι κυρ-Παντελήδες δεν είναι στρατευμένοι στη δεξιά, την αριστερά ή το κέντρο, αλλά ψηφίζουν κάθε φορά τον καλύτερο για την ησυχία και εξέλιξή τους.

Το ρόλο της ΕΛΑΣίτισσας πρόκειται να τον παίξει η ίδια ηθοποιός που θα παίξει και την Εθνικίστρια. Γιατί κάνατε αυτή την επιλογή;
Διότι πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Πιστεύω ότι ο ελληνικός λαός ξεγελάστηκε και από τους Άγγλους, τους Αμερικάνους και τους δεξιούς –την κορυφή, δηλαδή– και από τους Σοβιετικούς. Εκείνος έτρεξε με την καρδιά του, κι αυτοί με στρατηγικά σχέδια. Είναι μια κατάσταση που είχε προδοθεί από πάνω.

Πιστεύετε ότι το κοινό είναι έτοιμο για ένα έργο με ένα θέμα-ταμπού όπως ο εμφύλιος;
Δεν ξέρω. Είναι ένα ρίσκο. Ελπίζω το κοινό να είναι έτοιμο να γελάσει και με τα δράματά του.

Τα σκηνικά και τα κοστούμια φρόντισε ο Πάρις Μέξης. Τους φωτισμούς σχεδίασε η Χριστίνα Θανάσουλα. Βοηθός σκηνοθέτρια η Αιμιλία Καραντζούλη. Το θίασο συμπληρώνουν οι: Γιώργος Δεπάστας, Γιώργος Κορομπίλης, Μαρία Καραβά.