Οι διεθνείς σκηνοθέτες που δεν πρέπει να χάσετε στο Φεστιβάλ Αθηνών

Για ακόμη ένα καλοκαίρι, το Φεστιβάλ Αθηνών γίνεται το επίκεντρο του θεατρικού ενδιαφέροντος και ειδικά οι ξένοι σκηνοθέτες που θα καταφτάσουν από κάθε γωνιά του πλανήτη επικυρώνουν το χαρακτήρα του ως του σημαντικότερου θεσμού που κρατάει τους Έλληνες θεατές σε επαφή με την παγκόσμια πρωτοπορία. Η καρδιά του χτυπάει σταθερά στην Πειραιώς 260, αλλά και στο θέατρο Παλλάς, που προστίθεται φέτος ως νέος not to miss προορισμός. Η προπώληση έχει ήδη ξεκινήσει, οπότε φροντίστε για τα εισιτήριά σας για εσάς και την παρέα σας, αφού συμβουλευτείτε τον αναλυτικό οδηγό που ακολουθεί. Στην περίπτωση που για τη μετακίνησή σας από/προς τις παραστάσεις, επιλέξετε ένα UberTaxi, μην ξεχάσετε τη δυνατότητα επιμερισμού του κόστους της διαδρομής, χωρίς την ανάγκη να ανταλλάσσετε μετρητά. Απλώς ζητήστε από την εφαρμογή να τα μοιράσει  και να σας στείλει το λογαριασμό.

Διεθνής χαρακτήρας ήδη από την πρεμιέρα με τον κορυφαίο σκηνοθέτη της Πολωνίας, και έναν από τους σημαντικότερους παγκοσμίως, Κριστόφ Βαρλικόφσκι και την παράσταση "Elizabeth Costello / J. M. Coetzee. Επτά μαθήματα και πέντε παραβολές" (Πειραιώς 260, 5-7/6). Πολυαγαπημένος και στην Ελλάδα, την οποία επισκέπτεται αδιαλείπτως από το 2008, ο Βαρλικόφσκι φημίζεται για τις επικές παραστάσεις του, όπου η λεπτομερής υποκριτική ερμηνεία παντρεύεται υποδειγματικά με την κινηματογραφική γλώσσα, ενώ καταφεύγει σε πολλές διακειμενικές αναφορές, αντλώντας από θεατρικά, κινηματογραφικά και λογοτεχνικά αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης, για να καταλήξει σε μία εντελώς δική του γλώσσα. Η παράσταση που θα δούμε αμέσως μετά  την παγκόσμια πρεμιέρα της στην Πολωνία, στηρίζεται σε δύο έργα του Νοτιοαφρικανού νομπελίστα συγγραφέα Τζ. Μ. Κουτσί, στον οποίο ο Βαρλικόφσκι ανατρέχει συχνά. Η Ελίζαμπεθ Κοστέλο, ο επινοημένος χαρακτήρας και alter ego του Κουτσί, "στοιχειώνει" το θέατρό του, καθώς έχει εμφανιστεί σε πέντε παραστάσεις του και αυτή τη φορά γίνεται το κεντρικό πρόσωπο μιας παράστασης που θέτει το ερώτημα: "Μπορεί η τέχνη να σώσει τον κόσμο ή μήπως πρόκειται για μια ουτοπική επιθυμία των καλλιτεχνών;".

Ακολουθεί η Καρολίν Γκιγελά Ενγκιγέν, στην τρίτη της επίσκεψη στην Ελλάδα, με την παράσταση "Lacrima" (Πειραιώς 260, 13-14/6). Η Γαλλίδα με αλγερινο-βιετναμέζικη καταγωγή στηρίζει τις παραστάσεις της σε δικά της κείμενα, που προκύπτουν ύστερα από έρευνα και μοίρασμα των εμπειριών της με αυτές των ηθοποιών, και δημιουργεί παραστάσεις μεγάλης ευαισθησίας και συγκινησιακής φόρτισης με ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό και εστίαση στις οικογενειακές και ανθρώπινες σχέσεις. Η φετινή παράσταση έχει στον πυρήνα της μία φανταστική ιστορία, τη διαδικασία δημιουργίας ενός νυφικού προορισμένου για την αγγλική βασιλική οικογένεια, και ήρωες είναι οι άνθρωποι που εμπλέκονται στη δημιουργία του. Πίσω από τη συγκινητική ιστορία που υφαίνεται για τη μοίρα και τα όνειρά τους, η Ενγκιγέν καταθέτει ένα σχόλιο για τα δάκρυα που κρύβονται πολλές φορές πίσω από την ομορφιά.

Έντονο πολιτικό προβληματισμό  φέρνει η παράσταση του Λιβανέζου Ραμπί Μρουέ, "Looking for a missing employee" (Πειραιώς 260, 17-18/6), που γεννήθηκε με αφορμή μία πραγματική ιστορία. Η εξαφάνιση ενός υπαλλήλου του Υπουργείου Οικονομικών στη Βυρηττό το 1996 εμπνέει μια παράσταση που ο σκηνοθέτης ετοίμαζε εδώ και δεκαετίες, συλλέγοντας σχετικό δημοσιογραφικό υλικό και εκθέτοντας τελικά το πόσο χειραγωγούμενες, αμφίσημες και σε απόλυτη συμφωνία με τα κυβερνητικά συμφέροντα είναι οι πληροφορίες που βγαίνουν στο φως.

Μια ενδιαφέρουσα συμπαραγωγή κρύβει η επόμενη παράσταση, καθώς ο σημαντικός Βέλγος σκηνοθέτης Γκι Κασίερς, σκηνοθετεί τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη στη νουβέλα του Φιλίπ Κλοντέλ, "Η αγαπημένη του κυρίου Λιν" (Πειραιώς 260, 21-26/6). Πρόκειται για μια μονολογική παράσταση που έκανε πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Μάρτιο και αποτελεί ένα έξοχο δείγμα του σκηνοθετικού ύφους του Κασίερς. Τα οπτικά μέσα και η λογοτεχνία συνδυάζονται δεξιοτεχνικά με την υποκριτική ερμηνεία του Έλληνα ηθοποιού, ο οποίος αφηγείται μια συγκινητική ιστορία προσφυγιάς και φιλίας με κεντρικό πρόσωπο έναν άντρα που εγκαταλείπει την εμπόλεμη χώρα του με τη μικρή του εγγονή και ζητάει καταφύγιο στην Ευρώπη.

Διαβάστε τι μας είπε ο Γκι Κασίερς:

Από τη Μεγάλη Βρετανία έρχεται η θρυλική ομάδα Forced Entertainment, που έχει διακριθεί για τον ευφάνταστο και σωματικό τρόπο με τον οποίο κάνει θέατρο πάνω σε διαφορετικές θεματικές. Η δουλειά που θα δούμε εδώ, "Signal to noise" (Πειραιώς 260, 26-27/6), φέρνει στο επίκεντρο της προβληματικής της τη σχέση μας με την τεχνολογία. Πρωταγωνιστής της παράστασης είναι κατά μία έννοια το ανθρώπινο σώμα, δηλαδή τα σώματα των ερμηνευτών, που επιμένουν να υπάρχουν, να κινούνται και να παίζουν, ενώ το περιβάλλον γίνεται όλο και πιο τεχνητό και εχθρικό προς τη φυσική παρουσία.

Το ανθρώπινο σώμα απασχολεί σε τελείως διαφορετικό σκηνικό ύφος, όμως, τη Γερμανίδα Σουζάνε Κένεντι, μία από τις πλέον ριζοσπαστικές παρουσίες του Φεστιβάλ, που φημίζεται για το φουτουριστικό χαρακτήρα που έχουν οι παραστάσεις της. Έρχεται με την "ANGELA (a strange loop)" (Πειραιώς 260, 4-5/7), όπου συνεργάζεται με τον εικαστικό καλλιτέχνη Μάρκους Ζελγκ και θέτει το ερώτημα "Τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος;". Ηρωίδα είναι μια ασθενής γυναίκα και μέσω αυτής η Κένεντι μελετάει εξονυχιστικά κάθε στιγμή που μεσολαβεί στη ζωή ενός ανθρώπου ανάμεσα στη γέννηση και το θάνατο. Ερευνώντας τη δυναμική σχέση ανάμεσα στο ανθρώπινο σώμα, την τεχνολογία και την τέχνη στη μεταπανδημική εποχή, προσεγγίζει τα θεμελιώδη ερωτήματα της ύπαρξης και της ταυτότητας μέσα από το πρίσμα της ασθένειας.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα θα δούμε δουλειά του Αυστραλού Σάιμον Στόουν, σκηνοθέτη και συγγραφέα που γράφει νέα έργα πάνω σε γνωστές δραματουργίες. Εδώ έρχεται με το Internationaal Theater του Άμστερνταμ και τη "Μήδεια" (Παλλάς, 9-11/7), μια σύγχρονη διασκευή της ευριπίδειας τραγωδίας εμπνευσμένη από την ιστορία μιας γιατρού στο Κάνσας που σκότωσε τον άντρα της και δύο από τα τρία παιδιά τους στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Ο τραγικός μύθος ζυμώνεται με φόντο τη μεσοαστική Αμερική του σήμερα σε μια παράσταση που έχει αποκτήσει παγκόσμια εμβέλεια κατά τα δέκα χρόνια της παρουσίασής της, μετά την πρεμιέρα της στο Άμστερνταμ το 2014.

Κοινωνικοπολιτικές εκφάνσεις της ζωής της πατρίδας του απασχολούν τον Ούγγρο Κόρνελ Μούντρουτσο, που έρχεται για τρίτη φορά στο Φεστιβάλ, με την παράσταση "Parallax" (Πειραιώς 260, 14-15/7). Αυτή τη φορά το θέμα του στρέφεται σε θέματα εθνικής ταυτότητας και έχει ως αφετηρία μια ουγγρική οικογένεια. Το πώς βιώνουν την εβραϊκότητα τα μέλη μιας οικογένειας από γενιά σε γενιά απασχολεί έναν καλλιτέχνη που στήνει επί σκηνής συναρπαστικές σύγχρονες ηθογραφίες και με αυτή τη δουλειά έρχεται να αναρωτηθεί αν μπορεί να παραμένει κανείς ουδέτερος  εν μέσω της όξυνσης των κοινωνικών αντιθέσεων και της ανόδου της ακροδεξιάς στην Ευρώπη.