Jan Versweyveld
Όταν υπάρχει σκηνοθετικό ταλέντο, μια κωμωδία του Μολιέρου μπορεί να μεταμορφωθεί σε σύγχρονο δράμα βαθιάς δραματουργικής ουσίας. Αυτό συνέβη με τη σκηνοθεσία του "Ταρτούφου ή ο υποκριτής / Le Tartuffe ou l’ Hypocrite" του Μολιέρου από τον Ίβο Βαν Χόβε. Ο Μολιέρος, ο δημιουργός της λεγόμενης "υψηλής κωμωδίας" θέτοντας παράλληλα τα θεμέλια της ρεαλιστικής δραματουργίας, έγραψε μια σπινθηροβόλα, με δόσεις ειρωνείας κωμωδία, που σατιρίζει την υποκρισία και την εκμετάλλευση των πιστών από απατεώνες που λυμαίνονταν τους εκκλησιαστικούς χώρους της εποχής του Λουδοβίκου του ΙΔ΄. Ο Ταρτούφος είναι ένας άνδρας, που εμφανίζεται σαν άμεμπτος ηθικά, θρήσκος έντιμος και ανιδιοτελής. Κάτω από το μανδύα της υποκρισίας παραπλανά έναν αγαθό αστό, εγκαθίσταται στο σπίτι του και βάζει σ' ενέργεια τα σχέδιά του: ν ' αρπάξει τη γυναίκα και να του φάει την περιουσία. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος απαγόρευσε αρχικά το έργο, εξαιτίας του περιεχομένου του, αλλά μετά από τον επίμονο αγώνα του Μολιέρου επιτράπηκε το ανέβασμά του, με συνέπειες, ωστόσο, στην υγεία του δημιουργού του "Ταρτούφου" που τελικά πέθανε έπειτα από τέσσερα χρόνια. Το έργο που γνωρίζουμε από τότε με τον τίτλο "Ταρτούφος ή ο υποκριτής" είναι μια εκδοχή που τροποποιήθηκε το 1669. Η Κομεντί Φρανσέζ, θεατρικό σπίτι του Μολιέρου, τιμώντας τον σπουδαία Γάλλο συγγραφέα με ένα πανόραμα έργων του, επιχείρησε μια ανασύσταση του πρώτου κείμενο του 1664, που δεν υπάρχει πια, και δημιούργησε ένα έργο κοντινό στο πρωτότυπο. Ανασύνθεσε μερικούς χαρακτήρες αλλά και τη δεύτερη και την πέμπτη πράξη, που προσδιορίστηκαν ως μεταγενέστερες προσθήκες. Είναι φοβερό, αλλά αν ζούσε σήμερα ο Μολιέρος, ο μέγας κωμωδιογράφος, θα έβλεπε, να παίζεται στην πραγματικότητα το έργο του.
Φυσικότητα και αλήθεια αναζήτησε η σκηνοθεσία του Ίβο Βαν Χόβε
Ο Ίβο Βαν Χόβε, διαθέτοντας την εξαιρετική δραματουργία του Koen Tachelet, τα λειτουργικά και ατμοσφαιρικά σκηνικά – φωτισμούς του Jan Versweyveld, τα κοστούμια της An D’Huys και την πρωτότυπη μουσική του Alexandre Desplat (συνεργασία στη μουσική Solrey), έστησε ένα άκρως ενδιαφέρον αστικό δράμα. Με ευρηματικότητα, με κριτική αντίληψη για την κοινωνία, αξιοποίησε το ίδιο το έργο για να σχολιάσει την υποκρισία, ενώ εστίασε στην παράνομη ερωτική σχέση της γοητευτικής Ελμίρας και του μποέμ Ταρτούφου, που ζει από ελεημοσύνες. Η ευγένεια και η γοητεία του πείθουν τον πλούσιο Οργκόν να τον λυπηθεί κι εκείνος δεν τον περιποιείται απλά ως άστεγο, αλλά του δίνει θέση στην οικογενειακή εστία και τον ορίζει κληρονόμο του. Τα παιδιά του Οργκόν έρχονται σε σύγκρουση μαζί του, αλλά εκείνη που τελικά οδηγεί τα πράγματα για να αποκαλυφτεί ο καιροσκοπισμός του Ταρτούφου είναι η Ελμίρα. Ο κοινωνικός και υπαρξιακός σχολιασμός του Χόβε υπήρξε εύστοχος, στέρεος, δραστικότατος και ταυτόχρονα απολαυστικός, καθώς στηρίχτηκε σε ερμηνείες ταλαντούχων ηθοποιών, ιδιαίτερα του ελληνικής καταγωγής Denis Podalydès (Οργκόν), της Marina Hands (Ελμίρα) και του Christophe Montenez (Ταρτούφος). Η παράσταση της Αθήνας είναι sold out. Οι τυχεροί που προμηθεύτηκαν νωρίς εισιτήρια θα απολαύσουν την παράσταση "Ταρτούφου ή ο υποκριτής / Le Tartuffe ou l’ Hypocrite", στις 16-18/6 στην Πειραιώς 260.
Η Κομεντί Φρανσέζ είναι η must εμπειρία στο Παρίσι
Νιώθεις ένα δέος μπαίνοντας στην Κομεντί Φρανσέζ, το "θεατρικό σπίτι" του Μολιέρου, το παλαιότερο θέατρο της Γαλλίας, το οποίο ίδρύθηκε το 1680, αφότου κατά διαταγή του Λουδοβίκου 14ου συνενώθηκαν σε ένα σχήμα οι δύο κραταιοί θίασοι της χώρας, ένας εκ των οποίων ήταν αυτός που είχε ιδρύσει ο Μολιέρος. Πού να πρωτοκοιτάξεις μπαίνοντας στο θέατρο και τι να πρωτορωτήσεις, θέλεις απλά να "βουτήξεις" στην ιστορία του…Με "ξεναγό" τον Olivier Giel, έναν άντρα που νιώθει την Κομεντί Φρανσέζ σαν σπίτι του, όχι μόνο γιατί είναι υπεύθυνος παραγωγών κλπ., αλλά κυρίως γιατί ζει εκεί από παιδί καθώς οι γονείς του ήταν εργαζόμενοι στο θέατρο. Αυτό που τον κρατά ακόμα στην Κομεντί Φρανσέζ είναι η ιδεολογία της ομάδας που έχει ως σύνθημα το: "Simul et singulis": Όλοι μαζί και ο καθένας μοναδικός". Ένα πνεύμα ομαδικότητας διέπει τα μέλη του μοναδικού κρατικού θεάτρου της Γαλλίας, το μόνο που έχει σταθερό θίασο και που εφαρμόζει την τακτική του εναλλασσόμενου ρεπερτορίου. "Η Κομεντί είχε για χρόνια την αποκλειστική δικαιοδοσία να ανεβάζει έργα του Μολιέρου και των υπόλοιπων Γάλλων κλασικών: Κορνέιγ, Ρακίνα κ.λπ." μας λέει καθώς περνάμε μπροστά από τον πίνακα της Σάρα Μπερνάρ. Όλοι οι χώροι κοσμούνται με πίνακες, γλυπτά, προτομές συγγραφέων και ηθοποιών, έργα διάσημων καλλιτεχνών, ενώ το βλέμμα αιχμαλωτίζει ο τρούλος.
Το 1799 η κυβέρνηση, με σκοπό να ανασυσταθεί ο θίασος, του πρόσφερε την αίθουσα του θεάτρου της Δημοκρατίας (αίθουσα Ρισελιέ) στο Παλαί Ρουαγιάλ, χώρο από τον οποίο δεν μετακινήθηκαν έκτοτε. Η αίθουσα είχε κατασκευαστεί από τον αρχιτέκτονα Βικτόρ Λουί το 1787, είναι χωρητικότητας 900 θέσεων σήμερα και καλύπτεται από τρούλο ζωγραφισμένο από τον Αλμπέρ Μπενάρ. Ο κτιριακός χώρος είναι σαν μουσείο, αξίζει να τον δείτε επιλέγοντας κάποια από τα έργα του ρεπερτορίου. Η Κομεντί Φρανσέζ ρεπερτοριακά εκσυγχρονίζεται χωρίς να γυρίζει την πλάτη στο κλασικό, ο τρόπος λειτουργίας της εκφράζει ένα μοντέλο ισορροπίας. Μας το επιβεβαίωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής Ερίκ Ρυφ: "Θέλω να προτείνουμε και διαφορετικά είδη θεάτρου με το δυναμικό που έχουμε ως ομάδα με 60 ηθοποιούς. Εδώ και τρεις αιώνες, η Κομεντί Φρανσαίζ ξεχωρίζει για τον τρόπο λειτουργίας της ως μοναδικό δημιουργικό θεατρικό εργοστάσιο, ενώ κρατά ανοιχτούς του δίαυλους επικοινωνίας με σκηνοθέτες διεθνούς εμβέλειας".
Ένας από αυτούς είναι και ο Βέλγος Ίβο Βαν Χόβε, ο οποίος είχε οδηγήσει το άρμα του γαλλικού θιάσου, για πρώτη φορά, στην Επίδαυρο, το 2019, με την δυναμική και καθηλωτική παράσταση "Ηλέκτρα/Ορέστης". Τόσο εκείνη η παράσταση, όσο και ο "Ταρτούφου ή ο υποκριτής" δικαιώνουν τη μοναδική ταυτότητα του συγκεκριμένου θεάτρου, που όπως μας είπε ο καλλιτεχνικός διευθυντής δίνει περίπου 800 παραστάσεις τον χρόνο στις τρεις σκηνές της (Αίθουσα Richelieu, Théâtre du Vieux-Colombier, Studio-Théâtre), καθώς και σε περιοδείες σε όλο τον κόσμο, προσελκύοντας πάνω από 350.000 θεατές ετησίως. Συζητώντας μαζί του για την αμοιβή των ηθοποιών μας είπε πως υπάρχει μια μεγάλη γκάμα καθώς τηρείται μια ιεραρχία. "Ξεκινά από περίπου 1.000 ευρώ και μπορεί να φθάσει ως τα 3.500 ευρώ. Όποιος παίζει σε πολλές παραστάσεις μπορεί μέχρι και να διπλασιάσει τον μισθό του και εννοείται ότι οι αμοιβές μας δεν έχουν καμία σχέση με εκείνες του ελεύθερου θεάτρου".
