Όταν το θέατρο εμπνέεται από την Επιστήμη

Οι θεατρικοί συγγραφείς έχουν επανειλημμένα πλησιάσει μέσα από τα έργα τους την επιστήμη και τις μορφές που άλλαξαν τον κόσμο με το πάθος της ανακάλυψης. Έτσι, ο Μπέρτολντ Μπρεχτ μας σύστησε τη "Ζωή του Γαλιλαίου", ο Μάικλ Φρέιν στην "Κοπεγχάγη" μάς έκανε παρατηρητές της συνάντησης του Γερμανού Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, νομπελίστα πυρηνικού φυσικού, στον οποίο ο Χίτλερ είχε αναθέσει την ομάδα κατασκευής της πυρηνικής βόμβας, με τον Δανοεβραίο Νιλς Μπορ, επίσης νομπελίστα πυρηνικό φυσικό, ενώ ο Πίτερ Παρνέλ στο "QED" μας εξήγησε τι απέδειξε ο Αμερικανός νομπελίστας φυσικός Ρίτσαρντ Φάινμαν.

Τέσσερις παραστάσεις σε αθηναϊκές σκηνές επιβεβαιώνουν ότι τα ρεύματα συνάντησης του θεάτρου με την επιστήμη είναι ισχυρά. Εδώ και μερικούς μήνες, ο Ορφέας Αυγουστίδης διαπρέπει στη σκηνή του Νέου Θεάτρου Κατερίνας Βασιλάκου στη "Μηχανή του Τούρινγκ" του Μπενουά Σολέ, που σκηνοθέτησε ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος. Ενσαρκώνοντας τον Άλαν Μάθισον Τούρινγκ, αποκαλύπτει πτυχές του ιδιοφυούς μαθηματικού, αναλυτή κρυπτογράφου, αυτού που "έσπασε" τον γερμανικό κώδικα Enigma, αποκρυπτογραφώντας τα σήματα των ναζί και αλλάζοντας την πορεία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. 
Άλλη μία σημαντική μορφή, από το χώρο των μαθηματικών, θα ζωντανέψει στον Τεχνοχώρο Fabrica από τις 11 Μαρτίου. Ο σκηνοθέτης Χρήστος Καρασαββίδης και η πολυδραστική Ομάδα Τέχνης Fabrica, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, εμπνεύστηκαν από τη σκέψη και το έργο ενός από τους σπουδαιότερους Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού, τον μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Η σκηνική σύνθεση "Το τελευταίο θεώρημα - Constantin Carathéodory" δεν είναι μια βιογραφία του Καραθεοδωρή, αλλά ξεδιπλώνει στη σκηνή το δαιδαλώδες μυαλό της ιδιοφυΐας, που επηρέασε την επιστημονική σκέψη του προηγούμενου αιώνα. 

Στο "On Ego", του διακεκριμένου συγγραφέα και σκηνοθέτη Μικ Γκόρντον, που κάνει πρεμιέρα στις 14 Μαρτίου στο Από Μηχανής Θέατρο και βασίζεται στο βραβευμένο βιβλίο "Η Σιωπηλή Χώρα" του σημαντικού νευροεπιστήμονα Πωλ Μπροκς, διερευνάται, μέσα από ένα εξωφρενικό επιστημονικό πείραμα με αναπάντεχες συνέπειες, ένας θεμελιώδης γρίφος της φιλοσοφίας και της επιστήμης. Πώς η σάρκα γίνεται πνεύμα; Πώς τα 100 δισεκατομμύρια νευρώνες του εγκεφάλου μας δημιουργούν τη συνείδηση ενός εαυτού; Υπάρχει κάτι άλλο μέσα μας εκτός από μια σύνθεση υλικών στοιχείων; Ο Γιάννης Νταλιάνης μετέφρασε και σκηνοθετεί τον Γιάννη Καπελέρη, την Αλεξάνδρα Αϊδίνη, τον Θανάση Βλαβιανό, τον Γιώργο Κορομπίλη και τη Χρύσα Νταή σ’ αυτό το σύγχρονο έργο, που έκανε αίσθηση στο Λονδίνο και θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα. 

Τη γοητεία της εκλαϊκευμένης επιστήμης, τη γεφύρωση δηλαδή του χάσματος ανάμεσα στην επιστήμη και στο ευρύ κοινό που δεν διαθέτει εξειδικευμένες γνώσεις, ανεβάζει στη σκηνή και το έργο "Αστερισμοί" του Μάικλ Πέιν, που παίζεται στο Μικρό Άνεσις. Σε σκηνοθεσία της Αικατερίνης Παπαγεωργίου, η Ελίζα Σκολίδη και ο Αλέξανδρος Βάρθης ενσαρκώνουν τους ήρωες του έργου, που απέσπασε το βραβείο Χάρολντ Πίντερ και το βραβείο καλύτερου έργου της εφημερίδας "Evening Standard", το 2012. Ο Πέιν πειραματίζεται με τα παράλληλα σύμπαντα δύο ανθρώπων και τις τροχιές που διαγράφουν οι μικρές ζωές τους. Η Μάριαν είναι ερευνήτρια της κβαντικής θεωρίας, ο Ρόλαντ είναι μελισσοκόμος. Με μια συνάντηση αρχίζει η ερωτική τους ιστορία ή, τουλάχιστον, μια από τις πολλές πιθανότητες αυτής. Γιατί, σύμφωνα με το κβαντικό πολυσύμπαν, κάθε επιλογή που έχεις κάνει, κάθε απόφαση που έχεις πάρει ή δεν έχεις πάρει στη ζωή σου συνυπάρχουν σε ένα αφάνταστα πολύπλοκο σύστημα από παράλληλα σύμπαντα. Στο φως αυτής ακριβώς της θεωρίας, παρακολουθούμε τη σχέση των δύο χαρακτήρων. Και στις τέσσερις παραστάσεις το θέατρο γίνεται ο αγωγός μέσα από τον οποίο περνά η γνώση για τον θαυμαστό κόσμο της επιστήμης, αλλά και οι ζωές λαμπρών επιστημόνων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη μάχη εναντίον της κατεστημένης ιδέας ενός αιώνιου και αμετάβλητου Κόσμου.