18 βιβλία για τον Αύγουστο

Κάθε θερινή περίοδος φεύγει αφήνοντας αναμνήσεις. Όπως και να την περνάει κάθε άτομο, είτε τη βρει στα νησιά, είτε πάρει τα βουνά, είτε μείνει στην πόλη –κι όλα αυτά με παρέα ή χωρίς–, η εποχή μοιάζει να ελκύει εμπειρίες που δεν φαντάζεται ο χειμώνας. Πλάι σε αυτές, εμείς σας προτείνουμε και τις παρακάτω δεκαοκτώ. Μικρά ή μεγάλα βιβλία, διαφορετικών ειδών, που ανοίγουν μικρούς χωροχρόνους μέσα στην κάψα ή τη δροσιά. Ανακαλύψτε τους, λοιπόν, και καλό καλοκαίρι!

"Ο αυτοκράτορας της Χαράς"

Το νέο βιβλίο του Όσιαν Βουόνγκ βρήκε τη θέση του στα βιβλιοπωλεία μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού. Ο Αμερικανο-Βιετναμέζος συγγραφέας, που σάρωσε με το "Στη γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι", τώρα μας παραδίδει το δεύτερο μυθιστόρημά του. Στις σελίδες του διαβάζουμε την ιστορία του Χάι, ενός δεκαεννιάχρονου αγοριού που έχει την ίδια καταγωγή με τον συγγραφέα – τα βιώματα του Βουόνγκ, άλλωστε, τροφοδοτούν τακτικά τη λογοτεχνία του. Ο Χάι, από την Ανατολική Χαρά του Κονέκτικατ, είναι έτοιμος να πέσει από μια γέφυρα. Μια γυναίκα από τη Λιθουανία με αρχές άνοιας θα τον σώσει. Κάπως έτσι ξεκινά μια δυνατή σχέση μεταξύ τους, που αποδεικνύει ότι την οικογένεια μπορούμε να την επιλέξουμε – και ότι αξίζει να σηκώνουμε τον εαυτό μας ψηλά όταν όλα μοιάζουν ακατόρθωτα (εκδ. Gutenberg, μτφρ. Δημήτρης Μαύρος).

"Εορταστικό τριήμερο στα Γιάννενα"

Ένα βιβλίο που έκανε comeback αυτήν τη σεζόν. Από τη μία, ίσως βοήθησε η (αβάσιμη στην ουσία) φημολογία ότι η συγγραφέας του, Έρση Σωτηροπούλου, ήταν φαβορί για το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Από την άλλη, πιθανότερο είναι ότι τώρα το κοινό είναι πιο δεκτικό στις φεμινιστικές ή ακόμα και κουίρ αναγνώσεις του σε σύγκριση με το 1982 όταν πρωτοκυκλοφόρησε. Τώρα σε επανέκδοση από τις εκδόσεις Πατάκη, στη νουβέλα αυτή διαβάζουμε την απόδραση μιας σερβιτόρας κι ενός πελάτη που γνωρίζει στη δουλειά, για την 28η Οκτωβρίου. Διαβάζοντας εν είδει ημερολογίου τις σκέψεις της, βυθιζόμαστε στον ξεχασμένο κόσμο ενός φτηνού ξενοδοχείου και σε μια σχέση βίας. Από τη μέση και μετά, το γκροτέσκο και το παράλογο κάνουν την εμφάνισή τους, με αποκορύφωμα το απρόσμενο φινάλε.

"Μαύροι πίνακες"

Μιας και τα αστυνομικά πάνε πολύ στο καλοκαίρι, εδώ έχουμε μια τέτοια πρόταση που ακολούθησε μια πορεία αντίστροφη από τη συνηθισμένη: πρώτα προβλήθηκε από τη συχνότητα του STAR και ύστερα έγινε βιβλίο με τον ίδιο τίτλο από τους σεναριογράφους του, Σοφία Καζαντζιάν και Μάριο Ιορδάνου. Ο τίτλος αναφέρεται στην ομώνυμη σειρά ζωγραφικών έργων του Ισπανού ζωγράφου Φρανσίσκο Γκόγια. Οι πίνακες αυτοί, πνιγμένοι στο μαύρο και την ώχρα και γεμάτοι γκροτέσκες μορφές, εμπνέουν έναν δολοφόνο-λάτρη του καλλιτέχνη, που ταράζει τα νερά σε μια ελληνική κωμόπολη. Όλα ξεκινούν όταν βρίσκεται νεκρή η κόρη του δημάρχου. Την εξιχνίαση αναλαμβάνει η αστυνόμος Άννα, η οποία παλεύει με τους δικούς της δαίμονες, προσπαθώντας παράλληλα να σταματήσει τον σίριαλ κίλερ (εκδ. Κάκτος).

"Τεφλόν"

Εκτός από τα βιβλία, μια υποκατηγορία της εκδοτικής παραγωγής που πάντα κρύβει αξιοπρόσεκτα διαμάντια είναι τα λογοτεχνικά περιοδικά. Να, όπως το τριακοστό τρίτο τεύχος του "Τεφλόν", ενός "ποιητικού σκεύους" που, αν και δεν υπόσχεται να κάνει το τηγάνι σας αντικολλητικό, σίγουρα θα σας "ξεκολλήσει" από την ποιητική πεπατημένη. Κι αυτό επειδή τα αφιερώματα που φιλοξενεί, καθώς και η ντόπια αλλά και η –πολύ καλά– μεταφρασμένη ποίηση που θα βρείτε στις σελίδες του (μαζί με το πρωτότυπο), βρίσκεται στην αιχμή των σύγχρονων προβληματισμών. Στις σελίδες του τελευταίου τεύχους φιλοξενούνται, μεταξύ άλλων, ποίηση της Ολιβιά Ελιάς, Παλαιστίνιας της διασποράς, και της Βραζιλιάνας Μπεατρίς Νασιμέντου, καθώς και ντανταϊστικά ποιήματα της Έλσα φον Φράιταγκ-Λορινγκχόφεν και ένα αφιέρωμα στη σύγχρονη ρωσόφωνη underground ποίηση.

"Χωλ"

Η Κατερίνα Χανδρινού, μετά την επιστροφή στο πατρικό του "Κόρκυρα", συνεχίζει να ακτινογραφεί τα σπίτια της ζωής μας. Μόνο που σε αυτήν τη νουβέλα επικεντρώνεται στην κατεξοχήν κατοικία της πόλης: την πολυκατοικία. Η αρχιτεκτονική των διαμερισμάτων της, όπως το χολ, οι κρεβατοκάμαρες κι οι διάδρομοι, τα πιο μικρά της στοιχεία, από την τηλεόραση ως τη λάμπα και τα κουδούνια, μοιάζουν να συμπρωταγωνιστούν με την ανθρώπινη παρουσία, που κάνει κλήσεις βάιμπερ και πηγαίνει στη γενική συνέλευση. Τα σύντομα κεφάλαια και ο γρήγορος ρυθμός κρατούν σε εγρήγορση τον αναγνώστη, ενώ εντός τους εξελίσσονται αλλόκοτες αφηγήσεις, μνήμες αναδύονται, παρεμβάλλονται ποιήματα και γενικά υπάρχει μια αφηγηματική τόλμη εκ μέρους τη συγγραφέα, που εικάζουμε ότι θα συνέβαλε και στο βραβείο Νουβέλας 2025 που πήρε το "Χωλ" από το περιοδικό "Αναγνώστης" (εκδ. Κείμενα).

"Το αήττητο καλοκαίρι της Λιλιάνα"

Η Κριστίνα Ριβέρα Γκάρσα δεν είναι απλώς η συγγραφέας του βιβλίου (εκδ. Carnivora). Είναι και η αδερφή της κοπέλας του τίτλου, που δολοφονήθηκε από το σύντροφό της το 1990, σε ηλικία είκοσι ετών. Η Λιλιάνα ήταν φοιτήτρια αρχιτεκτονικής. Προσπαθούσε να ξεφύγει από τον άντρα που κάποτε είχε ερωτευτεί, όμως πια την καταπίεζε με την κτητικότητα και την οξυθυμία του. Είκοσι εννέα χρόνια μετά τη δολοφονία, η συγγραφέας ανατέμνει το τραύμα της απώλειας και ανασυνθέτει τη μνήμη της αδερφής της μέσα από αναφορές της αστυνομίας, προσωπικά ημερολόγια, συζητήσεις με τους αγαπημένους της – όλα δεμένα με μια ποιητικότητα που υμνεί εκείνη τη θαρραλέα κοπέλα από το Μεξικό, η οποία διεκδίκησε το δικό της καλοκαίρι (μτφρ. Ασπασία Καμπύλη, Χριστίνα Φιλήμονος)

"Ζωντανά πλάσματα"

Είναι καλοκαίρι. Τέσσερις νεαροί άντρες από την Ισπανία έχουν μόλις πάρει το πτυχίο τους και ξεκινούν για ένα ταξίδι στη Νότια Γαλλία, προκειμένου να δουλέψουν στον τρύγο. Ο λόγος; Φαινομενικά, τα χρήματα. Αν κοιτάξουμε πιο βαθιά, όμως, θα διαπιστώσουμε ότι η παρέα αναζητά εμπειρίες, τα μέρη και τις καταστάσεις όπου κρύβεται η ζωή, την οποία θέλουν να αποτυπώσουν και στο χαρτί ως λογοτέχνες. Όταν φτάνουν, τα σχέδιά τους ανατρέπονται κι ακολουθούν απρόσμενες δουλειές αλλά και απρόσμενες καταστάσεις εκτός ελέγχου. Αυτό που κάνει το βιβλίο να ξεχωρίζει είναι οι συχνότατες αναφορές του συγγραφέα του, Μουνίρ Ατσέμι, σε άλλους συγγραφείς, σε βιβλία, ρήσεις, αλλά και ευρύτερα στο τι σημαίνει για την αλήθεια μιας εμπειρίας το να γίνεται λογοτεχνία. (εκδ. Αντίποδες, μτφρ. Σωτήρης Παρασχάς, Λουίς Εντοάρντο Τόρες).

"Η λευκή σκέψη"

Υπάρχουν μερικά αναγνώσματα που μας κάνουν να κοιτάζουμε την πραγματικότητα γύρω μας με άλλα μάτια. Ή να μάθουμε πτυχές του παρελθόντος που αποσιωπήθηκαν κι όμως είναι κλειδί για να κατανοήσουμε σύγχρονα ζητήματα. Ένα τέτοιο είναι και το συγκεκριμένο δοκίμιο του Λιλιάν Τιράμ (εκδ. Αντίποδες, μτφρ. Άγγελος Μουταφίδης). Μη διαβάζετε, ωστόσο, "δοκίμιο" και σκέφτεστε κάτι πληκτικό. Αντίθετα, το βιβλίο του πρώην διάσημου ποδοσφαιριστή και νυν συγγραφέα κι επίτιμου διδάκτορα "ρέει" και περιέχει πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Ο Τιράμ κάνει ένα μικρό χρονικό όλων των βίαιων μεθοδεύσεων που κατέστησαν μια ομάδα ανθρώπων υποδεέστερη με σκοπό το κέρδος και πρόφαση το χρώμα του δέρματος. Στη συνέχεια, αναλύει πώς το λευκό προνόμιο καθορίζει τη λευκή ταυτότητα, αλλά και την ανάγκη να δούμε τον κόσμο με άλλα, "καθαρά" μάτια.

"Νεαρά τομάρια"

Η σύγχρονη ιρλανδική λογοτεχνία έχει κερδίσει δημοφιλία στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Ένα από τα δείγματά της που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Στερέωμα και αξίζει να διαβάσετε είναι αυτή η συλλογή διηγημάτων του Κόλιν Μπάρετ (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη). Καθεμιά από τις σύντομες ιστορίες συνδέεται με τις άλλες και έχει για πρωταγωνιστές κάποιους νέους σε μια φανταστική πόλη της Ιρλανδίας. "Στην πόλη μου δεν έχετε έρθει, αλλά το στιλ της το ξέρετε" είναι η πρώτη φράση και, πράγματι, πρόκειται για μια γνώριμη επαρχιακή περιοχή, όπου οι νέοι (κυρίως τραυματισμένοι άντρες οι πρωταγωνιστές) τα βγάζουν δύσκολα πέρα οικονομικά, μπλέκονται, προσπαθούν να ξεφύγουν από τους δαίμονές τους, αλλά θέλουν και να περνούν καλά.

"Στη γύρα"

Αφιερωμένη στα "τεταρτόβραδα" είναι αυτή η συλλογή μικρο-διηγημάτων της Ελισάβετ Φωτοπούλου. Μια αφιέρωση που "βγάζει γλώσσα" με χιούμορ στα συνηθισμένα – ποιος αφιερώνει βιβλία σε μέρες της εβδομάδας και γιατί να επιλέξει την ακριβώς μεσαία εργάσιμη; Επειδή είναι παρεξηγημένη, θα μας απαντήσει η ίδια η συγγραφέας προτού μας ξεδιπλώσει τον κόσμο της μέσα από τριάντα ιστορίες που διαβάζονται σαν σφηνάκια. Ό,τι πρέπει, δηλαδή, για θερινές, δροσιστικές αναγνώσεις. Τη διάθεση της αφιέρωσης συνεχίζουν οι ανατρεπτικοί κόσμοι που χτίζει η Φωτοπούλου. Ιστορίες με πολιτικό υπόβαθρο και αφηγητές πράγματι "στη γύρα", αφού λαμβάνουν χώρα σε τριάντα τοποθεσίες: από το ασανσέρ και το εργατικό κέντρο ως την τράπεζα, την Ακρόπολη και την παραλία. Έρωτες, επαναστάσεις και υπαρξιακά ζητήματα βρίσκουν χώρο ανάμεσα σε απλά καθημερινά γεγονότα (εκδ. ΚΨΜ).

"Για την εξαφάνιση των τελετουργιών"

"Οι τελετουργίες είναι για το χρόνο, ό,τι είναι η οικία για το χώρο": Αυτή η φράση του Νοτιοκορεάτη φιλοσόφου Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν στο οπισθόφυλλο του δοκιμίου του ήταν αρκετή για να με παρακινήσει να το διαβάσω. Κι είναι πολλές ακόμη οι φράσεις εντός του που υπογράμμισα, για τον τρόπο με τον οποίο εξηγούν τη σύγχρονη ζωή. Ο φιλόσοφος εδώ εξετάζει πώς οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές έχουν οδηγήσει στο μαρασμό των τελετουργιών, δηλαδή των συλλογικών και συμβολικών εκείνων πράξεων που "τακτοποιούν τον [ανθρώπινο] χρόνο". Οι συνέπειες της υποκατάστασής τους με τους αλλοτριωμένους τρόπους που προσφέρει η καπιταλιστική κοινωνία, καθώς και άλλες οξυδερκείς παρατηρήσεις, περιλαμβάνονται σε αυτό το αποκαλυπτικό πόνημα (εκδ. Opera, μτφρ. Βασίλης Τσαλής).

"Mixtape"

Τι παίρνεις όταν συνδυάζεις την πένα του δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Τσάβαλου με τα σχέδια του "Κουραφέλκυθρου" Αντώνη Βαβαγιάννη; Μα, φυσικά, ένα από τα πιο φαν και πολύχρωμα βιβλία του καλοκαιριού. Το "Mixtape" είναι ένα μουσικό κόμικ, το οποίο διαρθρώνεται σε είκοσι τέσσερις ιστορίες. Καθεμία από αυτές εξηγεί την έμπνευση πίσω από θρυλικά τραγούδια της ροκ μουσικής. Ιστορίες… απίθανες, βέβαια, πλην όμως με πολύ χιούμορ και σπιρτόζικη διάθεση. Έτσι, αν αναρωτιέστε ποιο είναι το "μυστικό" πίσω από το "Smells like teen spirit" των Nirvana ή το "I can’t escape myself" των The Sound ή δεν ξέρετε ποιος ροκ καλλιτέχνης είχε κακό προαίσθημα τη νύχτα που δολοφονήθηκε ο Λένον, τότε αυτό το graphic novel είναι για εσάς (εκδ. Μεταίχμιο).

"Κάποια στιγμή θα μάθετε ποιος είμαι"

Ο Θοδωρής Γκόνης, εκτός από τη δουλειά του ως ηθοποιός του θεάτρου, έχει ασχοληθεί και με τη λογοτεχνία. Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτή η δυνατή νουβέλα από τις εκδόσεις Άγρα. Στην ουσία, πρόκειται για τον εκτενή μονόλογο μιας γυναίκας που βρίσκεται στη θάλασσα και μας εξιστορεί την παράδοξη κατάσταση της ζωής της. Πιο συγκεκριμένα, για δέκα χρόνια εκείνη μιλά στο τηλέφωνο με έναν άγνωστο κύριο, χωρίς ποτέ αυτός να της αποκαλύπτει την ταυτότητά του. Κάθε μέρα επικοινωνούν, μιλούν για ώρες, εκείνη μοιράζεται μαζί του καθημερινά και μύχια, κι όμως παραμένει ένας άγνωστος, κρυμμένος πίσω από την ατάκα του τίτλου. Το βιβλίο αποτυπώνει υπέροχα την εύθραυστη και τόσο ευαίσθητη ψυχή της γυναίκας που ετοιμάζεται για μια μεγάλη βουτιά.

"Σιντάρτα"

Η θερινή περίοδος είναι μια ευκαιρία να (ξανα)διαβάσουμε κλασικούς. Ένας από τους σύγχρονους της κατηγορίας αυτής είναι ο Έρμαν Έσε. Αν και γεννήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Γερμανός συγγραφέας παραμένει ακόμα δημοφιλής, ειδικά στους νέους. Και αυτό επειδή "ο κεντρικός άξονας των βιβλίων του αφορά ένα αιωνίως ενδιαφέρον ζήτημα: το νόημα της ζωής", σύμφωνα με τους Μαρία Αγγελίδου και Άγγελο Αγγελίδη, τους μεταφραστές του "Σιντάρτα". Στη νέα μετάφρασή τους διαβάζουμε την ιστορία του γιου ενός βραχμάνου, δηλαδή μέλους μιας ανώτερης θρησκευτικής κάστας του Ινδουισμού. Στην αρχή, εκείνος κι ο φίλος του ψάχνουν την αλήθεια της ζωής στο πνεύμα. Όμως κάτι αλλάζει στην ψυχή του Σιντάρτα και, μετά τη γνωριμία του με μια σημαντική πνευματική φιγούρα, θα ανοιχτεί πραγματικά σε ό,τι έχει να προσφέρει η ζωή (εκδ. Διόπτρα).

"Νυχτερίδες"

Πολλά έχουν ειπωθεί για τη συγγραφέα αυτού του βιβλίου. Όπως κι αν κρίνει κάποιος την αιχμηρότατη θεατρική της γλώσσα, ένα είναι σίγουρο: ως διηγηματογράφος είχε ταράξει τα νερά προτού κάνει το ίδιο στις σκηνές. Ο λόγος, φυσικά, για τη Λένα Κιτσοπούλου και τη συλλογή διηγημάτων της, για την οποία απέσπασε δεκαοκτώ χρόνια πριν το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού "Διαβάζω". Οι ιστορίες της Κιτσοπούλου δεν μασάνε τα λόγια τους. Το ίδιο και οι χαρακτήρες της. Σε κάθε κεφάλαιο, η συγγραφέας μάς τους συστήνει και τους απογυμνώνει μπροστά μας, ώστε να δούμε τα σκοτάδια τους, τις λόξες τους, ακόμα και τις ομοιότητές τους με εμάς. Άλλωστε, πρόκειται για άτομα της διπλανής πόρτας. Που αν την ανοίξεις θα τους τσακώσεις λίγο πριν το χαμό τους (εκδ. Μεταίχμιο).

"H φυλακή"

Πολλά αστυνομικά θα διαβαστούν αυτές τις μέρες, ιστορίες μυθοπλασίας με ντετέκτιβ, ανεξιχνίαστες υποθέσεις, αδρεναλίνη, σασπένς. Το βιβλίο αυτό, ωστόσο, θα είναι, κατά κάποιον τρόπο, το πιο αυθεντικό του είδους που θα πέσει στα χέρια σας, αφού αποτελεί τη μαρτυρία ενός ανθρώπου που έζησε την ελληνική φυλακή εκ των έσω. Ο Τάσος Θεοφίλου πέρασε πέντε χρόνια έγκλειστος και στο δοκίμιό του (εκδ. Αντίποδες) περιγράφει αφιλτράριστα όλα όσα βίωσε και παρατήρησε εκεί. Έτσι, σε κάθε κεφάλαιο μαθαίνουμε, μακριά από στερεότυπα, για τη ζωή στη φυλακή: ποια είναι η πρωινή κι η βραδινή ρουτίνα των κρατουμένων, σε τι συνθήκες ζουν, ποιες ιεραρχίες δημιουργούνται, πώς συνεχίζονται εντός οι παράνομες δραστηριότητες. Ένα αφήγημα που στρέφει τον προβολέα στις παθογένειες αυτού του "μαύρου κουτιού" της κοινωνίας των πολιτών, όπως γράφει ο Θεοφίλου.

"Αυτό έκανες πάντα"

Τι σημαίνει να είσαι πατέρας; Πώς επηρεάζουν έναν άντρα τα πατριαρχικά στερεότυπα όταν αποκτά παιδί – και ιδιαίτερα γιο; Τι συμβαίνει όταν παγιδεύεται σε αυτά και πώς τα φιλτράρει; Αυτές είναι κάποιες σκέψεις που προκύπτουν από τη συγκινητική νουβέλα του Νίκου Ιατρού που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος. Σε αυτήν, διαβάζουμε για έναν πατέρα που περιπλανιέται σε μια πόλη πλάι στη θάλασσα, προσπαθώντας να εντοπίσει τον γιο του που έχει χαθεί. Οι αναμνήσεις τον συντροφεύουν επίμονα. Θυμάται τα απλά και καθημερινά, τα τυχαία, κάποια όμορφα, μα κυρίως στο μυαλό του στροβιλίζονται τα λάθη του, οι ελλείψεις του, οι καβγάδες. Την ίδια στιγμή, ο ίδιος παραπαίει σωματικά, ωστόσο αφήνεται στις ενοχές του και δεν βοηθά τον εαυτό του. Καθοριστικές θα είναι οι συναντήσεις του με τρεις γυναίκες.

"Θα πέσει η νύχτα"

Ένα βιβλίο που ταιριάζει σε όσους αγαπούν τις εκτενείς αφηγήσεις μέσα στις οποίες μπορούν να περιπλανηθούν και να "χαθούν". Ο Κωνσταντίνος Τζαμιώτης γράφει, στην ουσία, τη σάγκα μιας οικογένειας του σήμερα από τη Λάρισα. Βασικό σκηνικό είναι ο απέραντος κάμπος της κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ δεν λείπει κι η φύση της Χαλκιδικής, που απειλείται από εξορύξεις, αλλά και το αστικό περιβάλλον της Αθήνας στη λούμπεν εκδοχή του. Τα μέλη της οικογένειας του πλούσιου καλλιεργητή Λευτέρη Διαμαντόπουλου μπλέκονται σε ιστορίες απ’ τις οποίες δεν λείπουν ο έρωτας, ο θάνατος, οι δυσκολίες της ενηλικίωσης, αλλά και το έγκλημα. Στο τέλος, αυτό που μένει είναι η προσπάθεια να υπερασπιζόμαστε το καλό όταν η νύχτα φαίνεται ότι πάει να κυριαρχήσει (εκδ. Μεταίχμιο).