Στο θέατρο 'Άβατον επιστρέφουν οι "Λέξεις των άλλων" του Μάνου Θηραίου που μας μεταφέρουν σε μια νύχτα του Αυγούστου, όπου μια ξαφνική μπόρα εγκλωβίζει δύο άντρες στο ίδιο διαμέρισμα, αναγκάζοντάς τους να βουτήξουν σε βαθιά κρυμμένες, σκοτεινές αλήθειες. Για δεύτερη χρονιά παίζεται το θεατρικό μπρα ντε φερ, σε σκηνοθεσία Θοδωρή Βουρνά και με πρωταγωνιστές τον Χρίστο Γεωργίου και τον Βλάση Πασιούδη, που μέσα από έντονους διαλόγους, ψυχολογικά παιχνίδια και συνεχείς ανατροπές, εξερευνά τι σημαίνει χειραγώγηση, ενοχή και απελπισία, θέτοντας στο κοινό ερωτήματα που δεν έχουν εύκολες απαντήσεις. Εμείς μιλήσαμε με τον συγγραφέα Μάνο Θηραίο για το πρώτο θεατρικό του, που, όπως μας είπε, κατάφερε να βρει το δρόμο του για τη σκηνή. Η αγάπη του για τον κινηματογράφο, εκτός από το θέατρο, τα οποία υπηρετεί εξίσου και από την πλευρά της κριτικής, τον κάνουν να ονειρεύεται ένα ψυχολογικό θρίλερ δωματίου στη μεγάλη οθόνη. Οι "Λέξεις των άλλων" άλλωστε είναι γραμμένες με κινηματογραφική ματιά και ταχύτητα.
Οι "Λέξεις των άλλων" είναι το πρώτο σας θεατρικό έργο; Πώς γεννήθηκε η ιδέα και με ποια αφορμή γράφτηκε;
Οι "Λέξεις των άλλων" δεν είναι το πρώτο θεατρικό που έχω γράψει, υπήρξε όμως το πρώτο που "αυθαδίασε" και σχεδόν απαίτησε από μόνο του να βρει τον δρόμο μέχρι τη σκηνή, σαν από μία εσωτερική ανάγκη των ηρώων του. Μια ίδια ανάγκη οδήγησε κι εμένα να γράψω το έργο, ανοίγοντας διεξόδους στο μυαλό και στην ψυχή μέσα από μία δύσκολη πραγματικότητα, η οποία εν τέλει έρχεται και σε πλακώνει. Η δημιουργική διαδικασία ήταν αυτή που λειτούργησε ως άρση "βαρών", εξερευνώντας πιθανότητες και αναζητώντας την απάντηση στο "τι θα γινόταν αν;…". Αυτή καθαυτή η ιδέα άλλωστε βασίστηκε στην πεζή πραγματικότητα, παρατηρώντας απλούς, καθημερινούς ανθρώπους που γνωρίζονται από λίγο έως καθόλου, και θέτοντας στον εαυτό μου το ερώτημα "τι θα γινόταν εάν δύο σχεδόν άγνωστοι που όμως συναντιούνται καθημερινά, αναγκάζονταν να βρεθούν μαζί στο ίδιο μέρος για λίγες ώρες". Προσωπικά, αγαπώ τις τυχαίες συναντήσεις, καθώς είναι αυτές που μπορεί να αποβούν καθοριστικές για τη ζωή μας.
Τι σημαίνουν για εσάς "Οι λέξεις των άλλων"; Μπορεί να είναι η μεγαλύτερη παρηγοριά ή κι ένα πολύ ισχυρό όπλο;
Οι λέξεις των άλλων είναι αυτές που υποσυνείδητα μας καθορίζουν, μας διαμορφώνουν και μας αναγκάζουν είτε να εξελιχθούμε είτε να αποτραβηχτούμε και να μείνουμε στάσιμοι. Αν το καλοσκεφτούμε, όλη μας η ζωή αντηχεί τις λέξεις των άλλων, από τα πρώτα μας κιόλας χρόνια, όλη μας η ύπαρξη καθρεφτίζει την άποψη που σχηματίζουν για εμάς όσοι βρίσκονται ολόγυρά μας, μέσα από τις λέξεις που χρησιμοποιούν για να μας προσεγγίσουν, να μας χαρακτηρίσουν, να μας κατατάξουν, να μας κρίνουν, να μας επιβραβεύσουν, να μας αγαπήσουν… Οι λέξεις μπορούν να γίνουν η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης και παρηγοριάς αλλά και το πιο θανάσιμο όπλο που διαθέτει ο άνθρωπος. Τα λόγια των άλλων μπορούν να μας διαλύσουν χωρίς καμιά ελπίδα σωτηρίας. Αυτό που σπάνια συνειδητοποιούμε όμως είναι ότι κι εμείς από την πλευρά μας είμαστε οι "άλλοι" για τους δίπλα μας, οπότε η ευθύνη των λέξεων δεν επιβαρύνει μόνο εκείνους αλλά και εμάς τους ίδιους. Καθρέφτης ο ένας του άλλου είμαστε.
Συστήστε μας τους ήρωες του έργου.
Δύο εκ διαμέτρου αντίθετοι άντρες αναγκάζονται να συνυπάρξουν για λίγο στο διαμέρισμα του ενός, ένα αυγουστιάτικο βράδυ, όταν ξεσπά μια απρόσμενη μπόρα. Οικοδεσπότης είναι ο Αλέξης, ένας μεσήλικας γκέι άντρας, καλλιεργημένος, συνειδητοποιημένος και με μια αστική ευγένεια παλαιάς κοπής, ο οποίος όλη του τη ζωή άκουγε και προσάρμοζε τις λέξεις των άλλων στις μεταφράσεις που έκανε για τον κινηματογράφο. Φιλοξενούμενος είναι ο Άρης, ένας νεαρός ντελιβεράς στο μικρό all day μαγαζί της γειτονιάς, ο οποίος του φέρνει την παραγγελία (την τελευταία της ημέρας) μούσκεμα από την ξαφνική μπόρα που τον έπιασε στον δρόμο, γι’ αυτό και δέχεται την πρόσκληση του καλού του πελάτη να μείνει στο διαμέρισμά του μέχρι να κοπάσει η καταιγίδα. Μοναχικός άνθρωπος ο Αλέξης, γοητεύεται από τον ατίθασο, γεμάτο ερωτήσεις και γήινα αυθάδη Άρη, με τον οποίο αρχίζει σταδιακά να μοιράζεται στιγμές από τη ζωή του, παίζοντας με τα όρια, χωρίς όμως να γνωρίζει τη δυναμική του άντρα που έχει απέναντί του. Λάθος εκτιμήσεις, προκαταλήψεις, εναλλαγές ισχύος και ένα ακατάπαυστο, λεκτικό μπρα ντε φερ θα καθορίσουν την πορεία της βραδιάς αυτής.
"Αν το καλοσκεφτούμε, όλη μας η ζωή αντηχεί τις λέξεις των άλλων, από τα πρώτα μας κιόλας χρόνια. Η ευθύνη των λέξεων μας επιβαρύνει όλους γιατί τα λόγια των άλλων μπορούν να μας διαλύσουν χωρίς καμιά ελπίδα σωτηρίας. Καθρέφτης ο ένας του άλλου είμαστε".
Τι μαθαίνουμε μέσα από το παιχνίδι χειραγώγησης και επικράτησης που εξελίσσεται ανάμεσα στους δύο ήρωες;
Μαθαίνουμε πολλά για το παρελθόν του Αλέξη και του Άρη, ενόσω συνειδητοποιούμε πως μπορούμε να χάσουμε τον έλεγχο της κατάστασης μέσα σε μία και μόνο στιγμή. Ξέρετε, είναι πολύ εύκολο να θεωρούμε εαυτόν θύμα των προκαταλήψεων, χωρίς να συνειδητοποιούμε πως κι εμείς από την πλευρά μας κατηγοριοποιούμε τους άλλους με βάση τις δικές μας προκαταλήψεις. Εκεί είναι που βασίζονται και οι ισορροπίες του έργου, στη λανθασμένη πεποίθηση που έχουμε για τους άλλους, τους οποίους όμως κι εμείς κατηγορούμε από την πλευρά μας πως μας διαβάζουν λάθος. Βλέπουμε τους ανθρώπους γύρω μας μέσα από το δικό μας πρίσμα, χωρίς να συνειδητοποιούμε πως ουσιαστικά αυτό που κάνουν είναι να αντικατοπτρίζουν τη δική μας συμπεριφορά σε έναν αέναο κύκλο που εν τέλει δεν οδηγεί πουθενά. Οπότε, σε ένα αντίστοιχο παιχνίδι χειραγώγησης και επικράτησης, όταν ο ένας βλέπει τον εαυτό του μέσα από τα μάτια του άλλου, τα όρια μεταξύ της στοργής και της οργής είναι αδιόρατα. Ειδικά όταν το είδωλό μας στα μάτια του άλλου μάς προκαλεί τρόμο.
Σας ενδιαφέρει περισσότερο το ψυχολογικό βάθος ή η κοινωνική διάσταση των πραγμάτων;
Θεωρώ πως υπάρχουν άρρηκτοι δεσμοί μεταξύ του ψυχολογικού βάθους και της κοινωνικής διάστασης που καθορίζουν την ύπαρξή μας. Καθοριζόμαστε από την κοινωνία και της επιστρέφουμε τον εαυτό που εκείνη έχει ιχνογραφήσει για εμάς. Προσωπικά, αποζητώ το ψυχολογικό βάθος σε κάθε έκφραση επικοινωνίας, χωρίς βέβαια να αποστασιοποιούμαι από το κοινωνικό πλαίσιο. Άλλωστε, η κοινωνία αποτελεί ένα σύνολο κανόνων και θεσμών που εμείς οι ίδιοι έχουμε επιβάλλει στον εαυτό μας. Εάν, λοιπόν, επιθυμούμε κάτι να αλλάξει τότε πρέπει να αλλάξουμε κι εμείς οι ίδιοι ως άνθρωποι –εύχομαι προς το καλύτερο. Άρα, ναι, θα έδινα μεγαλύτερο βάρος στο ψυχολογικό βάθος καθώς αυτό είναι που μπορεί να βελτιώσει την κοινωνία.
Η συνεργασία σας με τον Θοδωρή Βουρνά στη σκηνοθεσία αλλά και με τους ηθοποιούς, πώς διαμόρφωσε την παράσταση;
'Ήταν μια εξαιρετική συγκυρία η συνύπαρξή μας με τον Θοδωρή Βουρνά στη σκηνοθεσία και με τους δύο υπέροχους ηθοποιούς που έδωσαν ζωή στον Αλέξη και στον Άρη, τον Χρίστο Γεωργίου και τον Βλάση Πασιούδη αντίστοιχα. Ήταν σχεδόν μαγικός ο τρόπος που "Οι λέξεις των άλλων" μίλησαν απ’ ευθείας και στους τρεις, σε εντελώς διαφορετικές χρονικές στιγμές και για εντελώς διαφορετικούς λόγους. Τρεις πλήρως διαφορετικοί άνθρωποι έσκυψαν με αφοσίωση επάνω στις λέξεις ενός τέταρτου ανθρώπου, τον οποίο επίσης δεν γνώριζαν και όλο αυτό εξελίχθηκε σε μια γόνιμη, δημιουργική συνεργασία που με συγκινεί και ταυτόχρονα με καθιστά περήφανο.
Ο Θοδωρής Βουρνάς αντιλήφθηκε εξ αρχής την κινηματογραφικότητα του λόγου, την οποία και ενίσχυσε, σκηνοθετώντας με μια αόρατη κάμερα που ζουμάρει όποτε χρειάζεται στον κάθε πρωταγωνιστή, την ίδια στιγμή που "διάβασε" το κείμενο μέσα από λεπτές, διακριτικές αποχρώσεις ειρωνείας, σαρκασμού και χιούμορ, βαδίζοντας στιβαρά σε μονοπάτια ρεαλισμού. Ο Χρίστος Γεωργίου χάρισε στον Αλέξη του ένα βάθος θεατρικής εμπειρίας και ταυτόχρονα αυτή την "παλαιομοδίτικη" αστική ευγένεια που τον καθορίζει, ξεπερνώντας τα όρια της στοργής και της οργής αβίαστα σαν σε αόρατα γκρο πλαν. Όσο για τον Βλάση Πασιούδη, έχω να πω ότι υπήρξε ο Άρης από την πρώτη κιόλας στιγμή, αναγνωρίζοντας και χαρίζοντας απλόχερα την ορμή και τη ζωώδη σχεδόν αυθεντικότητά του, με αφοσίωση, με ένστικτο και με πηγαίο ταλέντο. Είναι τόσο ανεπιτήδευτο και ειλικρινές αυτό που συμβαίνει στη σκηνή του θεάτρου Άβατον, κάθε Δευτέρα, που ειλικρινά νιώθω ευλογημένος που ο δρόμος μου συναντήθηκε με αυτούς τους τρεις γενναιόδωρους ανθρώπους, οι οποίοι αγάπησαν τις "Λέξεις των άλλων" τόσο πολύ και τόσο ξαφνικά.
Σκεφτήκατε ποτέ το έργο ως σενάριο κινηματογραφικής ταινίας;
Το σινεμά είναι ο μεγάλος μου έρωτας από μικρό παιδί. Οι "Λέξεις των άλλων" είναι γραμμένες με κινηματογραφική ματιά και ταχύτητα. Οπότε, ναι, θα μπορούσα να τις φανταστώ στη μεγάλη οθόνη ως ένα real time ψυχολογικό θρίλερ δωματίου. Δεν σας κρύβω ότι αποτελεί προσωπικό μου όνειρο και ενδεχομένως ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο.
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Οι λέξεις των άλλων
Ένας νεαρός ντελιβεράς προσκαλείται σ’ ένα διαμέρισμα με αφορμή μια ξαφνική μπόρα, σε μια αυγουστιάτικη νύχτα που εξελίσσεται σε παιχνίδι χειραγώγησης και επικράτησης. Πολύ σύντομα βάζει στην άκρη τις αρχικές αναστολές του και παραδίδεται στις χαλαρές αφηγήσεις του καλού του πελάτη, για τη δουλειά του στις μεταφράσεις ταινιών, την ιστορία της γειτονιάς και για κάποια χαριτωμένα περιστατικά από την προσωπική του ζωή. Γρήγορα, όμως, η δυναμική ανάμεσα στους δύο άντρες σκιάζεται από το παρελθόν του καθενός από τους δύο.
