Γιώργο Νανούρη, τι θα κάνεις την επόμενη θεατρική σεζόν;

Να ξεκινήσουμε από την επιτυχημένη επίσκεψη των παραστάσεών σου "Κατερίνα”, "Αίαντας” και "Ψηλά απ’ τη γέφυρα” στη Θεσσαλονίκη. 
Η αλήθεια είναι ότι δεν μου έχει ξανατύχει να παίζονται τρεις παραστάσεις μου στην ίδια πόλη, τον ίδιο μήνα, στο ίδιο θέατρο και μάλιστα σε ένα τόσο μεγάλο θέατρο όπως είναι το Αριστοτέλειο. Επί ένα μήνα και οι τρεις παραστάσεις είχαν ακριβώς την ίδια τεράστια ανταπόκριση και ήταν όλες σχεδόν κάθε μέρα sold out, με 17.000 θεατές συνολικά. Ήταν για όλους μας κάτι πρωτόγνωρο και πολύ συγκινητικό. Η ευθύνη βέβαια απέναντι σε όλο αυτόν τον κόσμο που έρχεται και του αρέσει η δουλειά σου είναι μεγάλη. Σε κάνει να προσπαθείς πάντα, σε κάθε επόμενο πράγμα που κάνεις, για το καλύτερο. 

Είναι η πρώτη φορά που ανέβασες στη Θεσσαλονίκη το "Ψηλά απ’ τη γέφυρα” του Άρθουρ Μίλερ, μια από τις πιο πολυσυζητημένες παραστάσεις τη φετινή σεζόν στη θεατρική Αθήνα. Πιστεύεις ότι η διαχρονικότητα των θεμάτων του έργου σε συνδυασμό με τις ερμηνείες είναι οι λόγοι που τράβηξαν τόσο πολύ τον κόσμο;
Ποτέ δεν είναι μόνο ένα πράγμα που σε κερδίζει σε μια παράσταση, αλλά ένας συνδυασμός παραγόντων. Το έργο, ο συγγραφέας, οι ηθοποιοί, η σκηνοθεσία. Αν όλα αυτά δεθούν καλά όλα μαζί και γίνει μία παράσταση που θα αγγίξει και θα συγκινήσει τον κόσμο, μετά νομίζω θα έχουμε τα αποτελέσματα που έχουμε. Κάθε χρόνο ξεκινάς από την αρχή, καταπιάνεσαι με ένα καινούργιο κείμενο, έχεις καινούργιους ηθοποιούς και φτιάχνεις μία καινούργια παράσταση, έχοντας την ίδια αγωνία αν αυτό που έκανε όλη η ομάδα θα καταφέρει να αφορά τον κόσμο. Αυτό είναι το δύσκολο αυτής της δουλειάς αλλά και το πολύ ενδιαφέρον γιατί δεν εφησυχάζεις ποτέ. Εγώ προσπαθώ τις παραστάσεις μου να τις κρατάω ζωντανές για όσο το δυνατόν περισσότερο χρονικό διάστημα. Αφενός γιατί το θέατρο είναι μια ζωντανή τέχνη όπου η αλληλεπίδραση με το κοινό είναι απαραίτητη, οπότε όταν το κοινό δείχνει ότι του αρέσουν οι παραστάσεις θέλω να τις συνεχίζω και να τις επαναφέρω, και αφετέρου επειδή όλοι μας μοχθούμε και αγωνιούμε πάρα πολύ για να τις φτιάξουμε. 

Οπότε είναι περισσότερο η ανταπόκριση του κόσμου ή και μία δική σου εσωτερική ανάγκη;
Είναι και τα δύο. Εγώ θέλω πολύ να μένουν ζωντανές για όσο περισσότερο γίνεται οι παραστάσεις γιατί τις αγαπάμε. Είναι πολύ προσωπικές οι δουλειές μου άλλωστε, και για μένα αλλά και για τους συνεργάτες μου.

"Μπαίνοντας στη δουλειά και γνωρίζοντας ανθρώπους καταλαβαίνεις την ουσία της θεατρικής τέχνης και τη δυσκολία της. Στην αρχή έχεις άγνοια κινδύνου. Δεν γνωρίζεις το πόσες ατελείωτες ώρες δουλειάς χρειάζονται για να αρχίσεις να κατακτάς κάποια πράγματα".

Μετά τον "Γυάλινο κόσμο” του Τενεσί Ουίλιαμς ακολούθησε το "Ψηλά απ’ τη γέφυρα” του Άρθουρ Μίλερ. Βρήκες κάτι που σε εκφράζει μέσα από το αμερικάνικο θέατρο;
Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα καταπιαστεί ξανά με τους αμερικανούς συγγραφείς. Για μένα αρχικά ο "Γυάλινος κόσμος” έφερε μια πολύ μεγάλη συγκίνηση μιας και όλο το έργο είναι μία ανάμνηση του ήρωα, οπότε αυτό συνδέθηκε με πολλά προσωπικά δικά μου πράγματα, όπως νομίζω έγινε και με τους θεατές. Το "Ψηλά απ’ τη γέφυρα” μου το πρότεινε ο παραγωγός μου γιατί θεώρησε, βλέποντας τη δουλειά που έκανα στον "Γυάλινο κόσμο” ότι με έναν τρόπο μου ταιριάζει το αμερικανικό θέατρο. Όταν το διάβασα πρώτη φορά, όντως με άγγιξε. Αυτό που συμβαίνει με τους αμερικανούς συγγραφείς είναι ότι κάνουν τα ψυχογραφήματα των ηρώων και μέσα από τα έργα τους καταπιάνονται με πολλά θέματα. Μου αρέσουν πάρα πολύ τα έργα που στο κέντρο τους έχουν την ψυχή του ανθρώπου.

Θα έλεγες ότι έχεις αποκτήσει πια απόλυτη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις σου ως σκηνοθέτης και ως δημιουργός παραστάσεων;
Απόλυτη όχι, αυτή είναι μία πολύ βαριά λέξη για μένα. Σίγουρα, όμως, σε σχέση με τα πρώτα χρόνια που σκηνοθετούσα αρχίζω να αισθάνομαι πια ότι πατάω πιο γερά στα πόδια μου. Νιώθω ότι έχω μάθει πολλά για τον τομέα της σκηνοθεσίας και τους κώδικες αυτής της δουλειάς και φυσικά έχω δουλέψει πάρα πολύ και εγώ με τον εαυτό μου αλλά και με τους συνεργάτες μου, ψάχνοντας συνέχεια. Απόλυτα ασφαλής όμως δεν νιώθεις ποτέ. Γιατί δεν υπάρχει κάποια συνταγή για να την ακολουθείς κάθε χρόνο και τα πράγματα να πηγαίνουν το ίδιο καλά. Η εμπειρία των χρόνων σε κάνει να νιώθεις σίγουρα πιο δυνατός.

Γενικότερα χαρακτηρίζει τις παραστάσεις σου η αφαιρετικότητα στο σκηνικό περιβάλλον και η έμφαση στις ερμηνείες. Θα έλεγες ότι αυτή είναι ουσιαστικά η σκηνοθετική σου υπογραφή; 
Δεν γίνεται εσκεμμένα η αλήθεια είναι. Κάπως μου βγαίνει στην πορεία γιατί βασίζομαι πάρα πολύ στο κείμενο και τις ερμηνείες. Δουλεύουμε πάρα πολύ με τους ηθοποιούς. Η μεγαλύτερή μου χαρά είναι που πολλές φορές μου λέει ο κόσμος ότι βλέπει τους ηθοποιούς στις παραστάσεις μου όπως δεν τους έχει ξαναδεί κάπου αλλού. Μου αρέσει πολύ αυτό γιατί όντως δουλεύουμε πάρα πολύ προς αυτή την κατεύθυνση. Γιατί για μένα το νούμερο ένα είναι το τι έχεις να πεις, το πώς θα το πεις και με ποιους θα το πεις. Οπότε είναι το κείμενο, η ερμηνεία και έπειτα η σκηνοθεσία, η οποία είναι πρωτίστως η καθοδήγηση των ερμηνευτών. Όλα τα υπόλοιπα φροντίζω να είναι εκεί για να υποστηρίξουν τις ερμηνείες των ηθοποιών και όχι για να τους καπελώσουν. Και κάπου μοιραία οδηγούμαι στον μινιμαλισμό, χωρίς όμως να είναι αυτή η πρώτη μου σκέψη. Απλώς επειδή με διέπει μια συγκεκριμένη αισθητική μοιραία γίνονται κάποια πράγματα και άθελά μου, λιγότερο συνειδητά.

"Οι αξίες και η σημασία που δίνουμε στα πράγματα αλλάζουν και επαναπροσδιορίζονται. Μετά από κάποιους θανάτους που ήρθαν στη ζωή μου κατάλαβα ότι άλλα είναι τα σημαντικά και η αγωνία μας σε σχέση με τη δουλειά θα πρέπει να μετριάζεται".

Ο "Αίαντας” του Σοφοκλή με τον Μιχάλη Σαράντη και η "Κατερίνα” του Αύγουστου Κορτώ με την Λένα Παπαληγούρα είναι δύο παραστάσεις που μετρούν ήδη αρκετά χρόνια στη σκηνή. Φέρουν μια έντονη συναισθηματική φόρτιση για σένα;
Έχουν όντως μια συναισθηματική φόρτιση γιατί  και οι δύο αυτές παραστάσεις είναι ουσιαστικά μονόλογοι, οι ηθοποιοί όμως καλούνται να ερμηνεύσουν πολλούς και διαφορετικούς ρόλους. Στον "Αίαντα” ο Μιχάλης Σαράντης υποδύεται όλους τους ρόλους της τραγωδίας του Σοφοκλή, ενώ στην "Κατερίνα”, τη μεταφορά του μυθιστορήματος του Αύγουστου Κορτώ για τη μητέρα του, η Λένα Παπαληγούρα ερμηνεύει μια ηρωίδα με διπολική διαταραχή που αλλάζει διαρκώς συναισθήματα, χαρακτηριστικά και συμπεριφορές. Έχουμε δουλέψει και με τους δύο πάρα πολύ προσωπικά και με μεγάλη αγωνία. Για μας είναι πολύ συγκινητική η ανταπόκριση του κόσμου γιατί έχουμε ζήσει αυτές τις παραστάσεις από τη γέννησή τους, όταν ακόμη δεν γνωρίζαμε ποια πορεία θα ακολουθήσουν. Η αλήθεια είναι ότι σε καμία από τις δύο περιπτώσεις δεν περιμέναμε αυτή την ανταπόκριση.

Τι θα κάνεις το καλοκαίρι;
Το καλοκαίρι θα επαναλάβουμε τον "Γυάλινο κόσμο” του Τενεσί Ουίλιαμς σε περιοδεία με αλλαγές στη διανομή. Θα παραμείνουν η Κάτια Δανδουλάκη και ο Κωνσταντίνος Μπιμπής, ενώ προστίθενται στον θίασο η Ιωάννα Παππά και ο Ρένος Ρώτας.

Ποια είναι τα σχέδια σου για τον χειμώνα;
Πρώτα από όλα θα κάνω τον "Θάνατο του εμποράκου” του Άρθουρ Μίλερ με τον Βλαδίμηρο Κυριακίδη στο θέατρο "Ζίνα". Θα κάνω επίσης τον "Σιρανό ντε Μπερζεράκ” του Εντμόν Ροστάν με τον Μιχάλη Σαράντη και τη Λένα Παπαληγούρα. Παράλληλα, υπάρχει η πρόθεση να συνεχιστεί και το "Ψηλά απ’ τη γέφυρα" λόγω της επιτυχίας του.

Υπάρχει κάτι που θα έλεγες ότι είναι το δικό σου "αμερικάνικο όνειρο” παίρνοντας αφορμή από τον "Θάνατο του εμποράκου” που θα σκηνοθετήσεις;
Το πραγματικό μου όνειρο είναι να είμαι καλά εγώ και όσοι αγαπώ. Όλα τα άλλα τα φτιάχνουμε και τα δημιουργούμε ανάλογα με την εποχή, τη φάση ζωής και την ηλικία στην οποία βρισκόμαστε. Οι αξίες και η σημασία που δινουμε στα πράγματα αλλάζουν και επαναπροσδιορίζονται. Ας πούμε πριν μερικά χρόνια ίσως ήταν πολύ πιο σημαντικό για μένα το να φτιάξω μία παράσταση. Μετά όμως από κάποιους θανάτους που ήρθαν στη ζωή μου κατάλαβα ότι άλλα είναι τα σημαντικά και η αγωνία μας σε σχέση με τη δουλειά θα πρέπει να μετριάζεται.

"Η κοινωνία έχει αλλάξει πολύ όπως και ο τρόπος επικοινωνίας εξαιτίας των social media. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να κρατηθούμε από τους λίγους ανθρώπους που έχουμε κοντά μας, να προσπαθήσουμε να οχυρωθούμε και να είμαστε όσο πιο προσηλωμένοι γίνεται στη δουλειά μας και στο στόχο μας, μακριά από όλες αυτές τις χιλιάδες φωνές που ακούμε γύρω μας".

Τι σήμαινε θέατρο για σένα όταν ξεκίνησες και τι σημαίνει τώρα;
Σίγουρα όταν είμαστε νέοι φανταζόμαστε, ό,τι και αν θέλει να κάνει ο καθένας, ότι θέλουμε να είμαστε οι πρώτοι και οι καλύτεροι. Μπαίνοντας όμως στη δουλειά και γνωρίζοντας ανθρώπους καταλαβαίνεις την ουσία αυτής της τέχνης και τη δυσκολία της. Στην αρχή έχεις άγνοια κινδύνου. Δεν γνωρίζεις το πόσες ατελείωτες ώρες δουλειάς χρειάζονται για να αρχίσεις να κατακτάς κάποια πράγματα, αλλά και πόσα χρόνια χρειάζονται. Εγώ για παράδειγμα χρειάστηκε να δουλέψω πάρα πολλά χρόνια στο χώρο για να τα καταφέρω. Δεν έγιναν όλα αμέσως μόλις βγήκα από τη σχολή. Νομίζω ότι αυτός είναι ο πιο σωστός δρόμος για να αρχίσει κανείς. Να περάσει σιγά-σιγά από όλα τα πόστα, από τον πιο μικρό ρόλο μέχρι να φτάσει στον πρωταγωνιστικό. Εγώ βέβαια άλλαξα και πλευρά και πήγα και στη μεριά της σκηνοθεσίας, κάτι που δεν είχα φανταστεί ποτέ. Όπως επίσης δεν θα μπορούσα ποτέ να προβλέψω ότι οι παραστάσεις θα είχαν τόση απήχηση. Φυσικά δεν είμαι μόνος μου σε όλα αυτά, έχω υπέροχα έργα στα χέρια μου, υπέροχους συνεργάτες και παραγωγούς που μας στηρίζουν. Είμαστε όλοι μαζί, είναι μια συνισταμένη παραγόντων. Απλώς αναγνωρίζω ότι εγώ έχω την βασική ευθύνη είτε τα πράγματα πηγαίνουν καλά είτε όχι.

Τι παρατηρείς και πώς σχολιάζεις όσα συμβαίνουν σε κοινωνικό επίπεδο;
Έχει γίνει πάρα πολύ δύσκολη η ζωή πια, πάρα πολύ άγρια θα έλεγα. Δεν ξέρω πόσο χειρότερη μπορεί να γίνει η κατάσταση. Η αλήθεια είναι ότι και πριν μερικά χρόνια λέγαμε ότι έχουμε πιάσει πάτο με την κρίση και μετά τα πράγματα έγιναν χειρότερα όταν ήρθε ο covid-19. Η κοινωνία έχει αλλάξει πάρα πολύ όπως και ο τρόπος επικοινωνίας των ανθρώπων εξαιτίας των social media. Νομίζω ότι το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να κρατηθούμε από τους λίγους ανθρώπους που έχουμε κοντά μας, που τους ξέρουμε καλά, μας αγαπάνε και τους αγαπάμε. Να προσπαθήσουμε να οχυρωθούμε, να προστατευτούμε και να είμαστε όσο πιο προσηλωμένοι γίνεται στη δουλειά μας και στο στόχο μας, μακριά από όλες αυτές τις χιλιάδες φωνές που ακούμε γύρω μας. Διαδίδονται φρικτά πράγματα, τις περισσότερες φορές ψευδή, που δεν ξέρεις ποιος τα λέει κι αν οι πηγές του είναι αληθινές. Υπάρχει μια μεγάλη παραπληροφόρηση. Η ανθρωποφαγία που επικρατεί είναι κάτι το απίστευτο. Γι’ αυτό κι εγώ είμαι πολύ ήσυχος, δεν μου αρέσει να παίρνω δημόσια θέση για πράγματα που δεν γνωρίζω, μιλάω μόνο για τη δουλειά μου. Εννοείται ότι έχω γνώμη, όλοι έχουμε γνώμη, αλλά δεν θεωρώ ότι πρέπει να μιλάμε δημόσια επί παντός επιστητού. Πιστεύω ότι κάθε άνθρωπος πρέπει να μιλάει στον τομέα του για τα πράγματα που γνωρίζει, που έχει σποδάσει και στα οποία έχει εντρυφήσει. Αυτούς τους ανθρώπους αξίζει να εμπιστευόμαστε πραγματικά. Δεν καταλαβαίνω την ανάγκη αυτή των ανθρώπων να θέλουν να μιλάνε δημόσια για τα πάντα.