Εδώ και παραπάνω από μισό αιώνα, ο Εουτζένιο Μπάρμπα γράφει, σκηνοθετεί και ζει για το θέατρο, ένα θέατρο συνδεδεμένο με τον κοινωνικό περίγυρο και τη δημόσια σφαίρα, που δεν αρκείται στο θέαμα και δεν κλείνεται στον εαυτό του και στους λίγους εκλεκτούς του. Αν και Ιταλικής καταγωγής, ο Μπάρμπα μετοίκησε στη Δανία, όπου ίδρυσε το Θέατρο του Όντιν, έναν από τους σημαντικότερους θεατρικούς οργανισμούς παγκοσμίως, που μαζί με το Θέατρο του Καταπιεσμένου του Αουγκούστο Μποάλ και το Θέατρο του Ήλιου της Αριάν Μνουσκίν μεταξύ άλλων, επανίδρυσαν τη θεατρική συνθήκη και το επανατοποθέτησαν στην κοινωνία. Είναι επίσης, ιδρυτής της Διεθνούς Σχολής Θεατρικής Ανθρωπολογίας, την οποία έχει διδάξει και αναπτύξει στα βιβλία του. Πρόσφατα με επιστολή του ανακοίνωσε στον τύπο την αποχώρηση του από την καλλιτεχνική διεύθυνση του Θεάτρου Όντιν.
Διαβάστε τι αναφέρει στην επιστολή του:
«Στις 31 Δεκεμβρίου 2020 θα αφήσω οριστικά το ρόλο μου του διευθυντή του θεάτρου Όντιν στο Holstebro. Το έργο του καλλιτεχνικού συντονιστή θα αναληφθεί από την Julia Varley και από την 1η Ιανουαρίου 2021 η γενική ευθύνη θα είναι στα χέρια ενός νέου διευθυντή επιλεγμένου από το διοικητικό συμβούλιο. Ήμασταν πέντε το 1964, εγώ και τέσσερα παιδιά που είχαμε απορριφθεί από την Κρατική Σχολή Θεάτρου στο Όσλο της Νορβηγίας, μεταξύ των οποίων οι Torgeir Wethal και Else Marie Laukvik που έμειναν κοντά μου. Ιδρύσαμε μια καλλιτεχνική κοινότητα για δράσεις και τις χωρίσαμε μεταξύ μας, επειδή η γη ανήκει σε όποιον τη δουλεύει. Της δώσαμε το όνομα ενός σκανδιναβικού θεού, του Όντιν, που απελευθερώνει τις σκοτεινές δυνάμεις του για να καταστρέψει ή να δωρίσει τη γνώση. Ήμασταν μια μικροσκοπική αρχάρια ομάδα, περίεργη και αφελής. Αγαπούσαμε να ταξιδεύουμε στο βασίλειο των νεκρών- στην ιστορία του θεάτρου. Ήμασταν πεπεισμένοι ότι οφείλαμε να πληρώσουμε από την τσέπη μας για το θέατρο που θέλαμε να κάνουμε. Στη σιωπή, με μια αυστηρότητα των Τραπιστών, αναλάβαμε τα πρώτα βήματα από αυτοδίδακτοι προς μία γνώση που κατακτήθηκε επίσης από τη διαφορετικότητά μας.
Το 1966 η ομάδα μας μεταφέρθηκε από το Holstebro στη Δανία. Οι πολιτικοί της υποδέχτηκαν αυτούς τους νεότατους ξένους άγνωστους ηθοποιούς και -κατ’ εξαίρεση στην ιστορία της Ευρώπης- γενιά μετά από γενιά τους υποστήριξαν ακόμη όταν κατά τα πρώτα χρόνια ο πληθυσμός εμφανιζόταν εχθρικός στον περίεργο τρόπο τους να κάνουν θέατρο. Το Holstebro έγινε η πατρίδα μας, εδώ γεννήθηκαν τα παιδιά μας, εδώ θάφτηκαν κάποιοι από εμάς, εδώ αναπτύχθηκαν τα φτερά μας. Μετά χρόνια το μεταμορφώσαμε στο Θέατρο Όντιν, ένα διεθνές περιβάλλον από καινοτομίες στο πεδίο της τεχνικής του ηθοποιού και της χρήσης του επαγγέλματός του στην κοινότητα. Το θέατρο δεν μπορεί να μειώνεται απλά σε ένα θέαμα που αποκτάται με ένα εισιτήριο. Το επάγγελμά μας περιέχει μια διάσταση, οι αξίες της οποίας είναι αστάθμητες, αλλά που αφήνουν βαθιά ίχνη: η ποιότητα των σχέσεων, η ανάπτυξη μιας μικρό-κουλτούρας, μία πρακτική κοινωνικού εργαστηρίου σε συνεχή αναζήτηση, ένα καθημερινό πείσμα που είναι μια πνευματική και πολιτική δέσμευση, η ικανότητα να τρέφεται μια δύναμη ψυχής ενάντια στην αδίστακτη αδιαφορία της ρουτίνας και της εποχής.
Το εργαστήριό μας άνοιξε το βήμα σε αρκετές δραστηριότητες: παραστάσεις σε μη συμβατικούς τόπους και στους δρόμους, εναλλακτική παιδαγωγία και αγνή αναζήτηση, κοινωνιολογικές έρευνες, δημοσίευση περιοδικών και βιβλίων, παραγωγή ταινίας, συναντήσεις και συχνές ανταλλαγές με θεατρικές ομάδες από διάφορα μέρη του πλανήτη, συνεργασία με δασκάλους ασιατικών και λατινοαμερικάνικων παραδόσεων και της αφρο-βραζιλιάνικης κουλτούρας. Οι ηθοποιοί μας έχουν γίνει σκηνοθέτες, οδηγοί γενεών, διαμορφωτές περιπετειών: η γέφυρα των ανέμων” του Iben Nagel Rasmussen, Transit Festival και το Magdalena Project της Julia Varley και των άλλων γυναικών του επαγγέλματος, το εβδομαδιαίο φεστιβάλ Όντιν της Roberta Carreri, το Villagio Laboratorio του Kai Bredholt και του Per Kap Jensen, το ISTA- το Διεθνές Σχολείο Θεατρικής Ανθρωπολογίας-, τα ζωντανά αρχεία του Θεάτρου Όντιν, η πρακτική του θεάτρου ως πολιτιστική ανταλλαγή και η Festuge-εβδομάδα της γιορτής- που θεατρικοποιεί και αποκαλύπτει την ποικιλία των υποκουλτούρων του Holstebro. Σήμερα το θέατρο Όντιν είναι βαθιά ριζωμένο στην ιστορία και στις προκλήσεις του παρόντος του Holstebro. Το περιβάλλον του συμπεριλαμβάνει αρκετούς ανεξάρτητους πυρήνες καθοδηγούμενους από καλλιτέχνες του θεάτρου, μελετητές και επιχειρηματίες των οποίων οι δραστηριότητες επιστρέφουν στην νοοτροπία και στον τρόπο να προχωρεί το “εργαστήριο”: να εξερευνεί, μέσω της τέχνης του ηθοποιού, νέες σχέσεις και συνθήκες, έτσι ώστε να λάβει χώρα το απροσδόκητο.
Είναι καιρός να παραδώσω την ηγεσία, την ευθύνη και την υποχρέωση των 101 ημερήσιων αποφάσεων σε αυτούς που θα ξέρουν να κρατούν στη ζωή το απαραίτητο που εγώ και οι συνεργάτες μου έχουμε ενσταλλάξει κατά τη διάρκεια αυτών των 56 ετών. Έχω υπάρξει ο διευθυντής ενός θεάτρου που θέλησε να παρέμβει στην πραγματικότητα που το περιέβαλλε. Ακολούθησα τη στρατηγική των κύκλων στο νερό. Πέταξα την πέτρα που ήξερα πώς και πού να ρίξω. Οι κύκλοι επιμηκύνονται, μετακινούν τα κοντινά πράγματα, παράγουν μικροσκοπικά αδιάκριτα ρεύματα. Όμως εγώ που πέταξα την πέτρα, δεν μπορώ ούτε απαιτώ να ορίζω το μέλλον τους. Σαν ένα σύννεφο συνεχίζω το ταξίδι μου. Δοκιμάζω δύο νέες παραστάσεις με τους ηθοποιούς μου του Οντίν. Θα συνεχίσω να συναντιέμαι με τις ομάδες του Τρίτου Θεάτρου. Δεν θα παραλείψω τις έρευνές μου στη μετάβαση στον εσωτερικό χώρο του ηθοποιού στην πρώτη του χειρονομία αντιληπτή στο χώρο που μοιράζεται με τον θεατή.
Δεν έχω κληρονόμους, ούτε έχω μια κληρονομιά να αφήσω. Η διδασκαλία μου δεν μεταδίδεται, ούτε σβήνεται. Εξατμίζεται. Και πέφτει σαν βροχή στο κεφάλι όποιου δεν την περιμένει». Εουτζένιο Μπάρμπα
Μετάφραση από τα ιταλικά: Νίκος Βεργίνης
πηγή: sipario.it
