Αντώνης Μυριαγκός: "Οι προσωπικές φωνές λείπουν από το χώρο της τέχνης, υπάρχει μια φλυαρία"

Με ποιες σκέψεις ξεκίνησες να δουλεύεις πάνω στη ζωή και το έργο του Γιανούλη Χαλεπά;
Για τόσο σημαντικά πρόσωπα της τέχνης όπως είναι ο Χαλεπάς χτίζεται ένας μύθος γύρω από το πρόσωπό τους, οπότε η πρώτη σκέψη μου ήταν το πώς θα συνδεθώ με όλα αυτά που γνωρίζω για εκείνον.

Κινήθηκες ερευνώντας περισσότερο τη βιογραφία ή το καλλιτεχνικό έργο του;
Γνώρισα τον Χαλεπά ως φοιτητής στη Σχολή Καλών Τεχνών. Είχε αυτό που λέμε "θεία χάρη" και το διακρίνεις στα σχέδια και στα γλυπτά του. Το έργο του δεν μπορεί να ξεχωρίσει από τη ζωή που έζησε και την ψυχική ασθένεια που τον ταλαιπώρησε. Δουλεύοντας την παράσταση δεν πήγα τόσο πολύ στην περιοχή της βιογραφίας, προσπάθησα να αισθανθώ ποιο αντίκρισμα έχουν μέσα όλα όσα γνωρίζω για εκείνον. Με απασχολεί περισσότερο το πρακτικό κομμάτι σε μία παράσταση.

Μίλησέ μας για το λιμπρέτο της παράστασης"Χαλεπάς".
Το λιμπρέτο του Αλέξανδρου Βούλγαρη-The Boy είναι αρκετά ελλειπτικό, έχει τη μορφή ενός μουσικού έργου, είναι σαν μια παρτιτούρα. Νομίζω ότι ένα μεγάλο μέρος ήταν ήδη γραμμένο, αλλά ακολουθώντας τη ροή των προβών συμπλήρωσε κομμάτια για να μπορέσει να εξυπηρετήσει τη ροή της παράστασης.

Το συναίσθημα ήταν ένας οδηγός για να μπεις στο ρόλο της Σκιάς, που έχεις αναλάβει;
Δεν κινήθηκα βάσει του συναισθήματος γιατί, αν το έκανα, πιστεύω ότι θα θόλωνε την κρίση μου. Η Σκιά, όπως την αντιλαμβάνομαι, είναι η αθέατη πλευρά του Χαλεπά, είναι μια πτυχή που έχουμε όλοι οι άνθρωποι, είναι πιο σκιώδης, πιο περίπλοκη και πολλές φορές λειτουργεί ως υποβολέας σ' αυτό που σκεφτόμαστε. Μπορεί να είναι το alter ego του, αλλά μπορεί να είναι και ο ίδιος ο Χαλεπάς, ο οποίο σαμποτάρει τον εαυτό του…ένας μικρός προβοκάτορας.

Ποια οδηγία δόθηκε από την Αργυρώ Χιώτη για την σκηνική συνάντηση σου με τον Σίμο Κακάλα, ο οποίος ερμηνεύει τον Χαλεπά;
Από τη στιγμή που άρχισαν οι πρόβες και έβλεπε ότι υπάρχει ένα υλικό διαθέσιμο οδηγηθήκαμε σε μια συνθήκη, δουλέψαμε μαζί με τον Σίμο και χαράξαμε έναν άξονα. Ο Σίμος είναι το πρόσωπο του Χαλεπά και αυτό το πρόσωπο για να μπορέσει να φωτιστεί θα πρέπει να έχει ένα σκοτάδι δίπλα ή μέσα του. Δουλέψαμε πάνω σε αυτήν την αντίθεση. Το καλό της Αργυρώς είναι ότι δημιουργεί ένα κλίμα ελευθερίας. Υπάρχει στόχος πάντα, αλλά δίνει στους συνεργάτες της χώρο και αυτό είναι σημαντικό, τόσο για εμένα όσο και για τα υπόλοιπα παιδιά της παράστασης, τον Δημήτρη Σωτηρίου, την Χαρά Κότσαλη, την Τζωρτζίνα Χρυσικιώτη, τον Γιώργο Νικόπουλο, την Αλίκη Στενού και βέβαια τον Σίμο Κακάλα με τον οποίο συναντιόμαστε θεατρικά πρώτη φορά.

Νιώθεις να ήρθατε πιο κοντά με τον Σίμο Κακάλα;
Υπήρχε πάντα μια επαφή, παρακολουθεί ο ένας τις παραστάσεις του άλλου και τελικά τώρα, που δουλέψαμε μαζί, ταιριάξαμε και ως άνθρωποι. Μεγαλώσαμε και οι δυο στον Καναδά, έχουμε πολλά κοινά βιώματα. Ο Σίμος δουλεύει θεατρικά σε ένα πιο ερευνητικό πεδίο, δεν κάνει μέινστριμ πράγματα, είναι ένα ανήσυχο παιδί, ψάχνεται και έχει κάνει φοβερή δουλειά με τη χρήση της μάσκας στο θέατρο. Είναι από τους τελευταίους καλλιτέχνες που υπερασπίζονται ένα θέατρο ερευνητικό, που δεν ακολουθεί απαραίτητα τους νόμους της αγοράς. Χρειάζεται μια αντίσταση απέναντι στην επικρατούσα άποψη που υπάρχει στο θέατρο. Δεν μπορούν να εμπορευματοποιηθούν όλα και να γίνουν περιποιημένα προτζεκτάκια. Αυτή τη στιγμή, οι νόμοι της αγοράς υπαγορεύουν μια σούπερ ντούπερ επικοινωνία στο ίνσταγκραμ, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά το περιεχόμενο υστερεί και αυτό είναι πολύ απογοητευτικό. Πρέπει να βρεθεί μία ισορροπία. Ο Σίμος αντιστέκεται, έχει τη δική του φωνή. Οι προσωπικές φωνές λείπουν από το χώρο της τέχνης, υπάρχει μια φλυαρία. Ακούγεται κάποια στιγμή στην παράσταση η φράση: "Τα δώρα λέν’ πως μαλακώνουν και θεούς και το χρυσάφι περνάει στους ανθρώπους περισσότερο από χιλιάδες λόγια". Ίσως ναι, τα πολλά λόγια ξεπερνάνε και το χρυσάφι… είναι κούφια τις περισσότερες φορές και ευτυχώς αυτή η παράσταση δεν έχει πολλά λόγια. Θέλει να ενεργοποιήσει περισσότερο τις αισθήσεις και να μπορέσει ο θεατής να τρυπώσει μέσα στον κόσμο του Χαλεπά.

Είναι αλήθεια πως έχετε μετατρέψει τη σκηνή της Στέγης σε ανθώνα;
Το σκηνικό που είχε ετοιμάσει η Έφη Μπίρμπα είναι μία πολύ σωστή επιλογή για την παράσταση. Έχει δημιουργήσει έναν κυπαρισσώνα και τα δέντρα αυτά, με την ολοκλήρωση των παραστάσεων, θα φυτευτούν σε διάφορα πάρκα της πόλης. Πίσω από την ιδέα υπάρχει κυρίως μια μεταφορική πρόθεση: το ψυχικό τοπίο του Χαλεπά τι άλλο θα μπορούσε να είναι πέρα από ένα δάσος;

Είναι αρκετοί οι καταξιωμένοι καλλιτέχνες που άγγιξαν την τρέλα. Άραγε όταν είσαι ιδιοφυία τα όρια ανάμεσα στο λογικό και το παράλογο είναι ακαθόριστα;
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι που νοσούν ψυχικά έχουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Δεν ξέρω αν αυτό ισχύει, όμως όταν μιλάμε για μια ψυχική ασθένεια δεν πιστεύω πως ένας καλλιτέχνης υποφέρει περισσότερο από εκείνον που κάνει ένα άλλο επάγγελμα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες η ψυχική ασθένεια έχει να κάνει με μια δυσλειτουργία εγκεφαλική, μια δυσλειτουργία των ορμονών. Υπάρχει μια απορρύθμιση στον οργανισμό και γι' αυτό χρειάζεται εξωτερική βοήθεια, φαρμακευτική ή ψυχοθεραπευτική. Φαντάσου την εποχή του Χαλεπά, που η επιστήμη δεν είχε προχωρήσει τόσο πολύ, τι συνέβαινε! Η κοινωνία δαιμονοποιεί αυτό που συμβαίνει σε ανθρώπους με ψυχικά νοσήματα.

Μιλάς για μια προκατάληψη που συνεχίζει να υπάρχει;
Παρόλο που έχουμε προχωρήσει επιστημονικά, στην κοινωνία υπάρχει ακόμα μια προκατάληψη και κυρίως ένας φόβος απέναντι τους ανθρώπους που έχουν ψυχικά νοσήματα. Νομίζω ότι ο κόσμος υποσυνείδητα φοβάται να μην βρεθεί στη θέση τους και στέκει αμήχανος. Θα πρέπει οι άνθρωποι αυτοί να ενταχθούν στην κοινωνία και όχι να είναι απομονωμένοι και να αποκόπτονται από αυτή. Επίσης, θα πρέπει η πολιτεία να είναι δίπλα τους. Στην Ιαπωνία, λόγω του υψηλού ποσοστού αυτοκτονιών, έχει δημιουργηθεί το Υπουργείο Μοναξιάς. Προσπαθούν να επιλύσουν τα προβλήματα και να πλησιάσουν τους πολίτες που έχουν αυτοκτονική τάση ή αυτούς που θέλουν να απομονωθούν και να γίνουν αναχωρητές. Ο άνθρωπος απομακρύνεται πολύ από την οικογένεια και τον εαυτό του ακολουθώντας τον ρυθμό της καπιταλιστικής κοινωνίας. Στο βαθμό που ο άνθρωπος θα απομακρύνεται από τον διπλανό του τα πράγματα θα γίνονται πιο δύσκολα.

Ποιες συνεργασίες σχεδιάζεις;
Στο Φεστιβάλ Αθηνών θα παρουσιάσουμε τη νουβέλα της Γιαπωνέζας Γιόκο Ογκάουα  "Ο παράμεσος" σε μορφή ραδιοφωνικού έργου. Το σκηνοθετεί η Έλενα Καρακούλη και συμμετέχω εγώ μαζί με τον Νίκο Ψαρρά και τη Μαρία Καλλιμάνη. Σε ένα περίπου μήνα θα ξεκινήσουμε τις πρόβες για την παράσταση που θα σκηνοθετήσει ο Γιάννης Χουβαρδάς στο Φεστιβάλ Αθηνών, ενώ με τον Θεόδωρο Τερζόπουλο θα ταξιδέψουμε με παραστάσεις στην Ουγγαρία και στο Piccolo Teatro του Μιλάνο. Γίνονται ωραίες συναντήσεις στο θέατρο και κάποιες είναι αξιοσημείωτες για τη ζωή μας, με αυτές πορευόμαστε.