Σεργκέι Πολούνιν: «Οι χορευτές δεν έχουμε μια φυσιολογική ζωή»

Ο διάσημος χορευτής έρχεται στην Αθήνα μαζί με την κορυφαία συμπρωταγωνίστριά του Νατάλια Οσίποβα για τέσσερις παραστάσεις στο Παλλάς στις 1-3/12, ενώ το βιογραφικό ντοκιμαντέρ με θέμα τη ζωή του Πολούνιν «Ο Χορευτής» κυκλοφορεί στις αίθουσες από σήμερα Πέμπτη 24/11. Διαβάστε την αποκλειστική συνέντευξη που έδωσε στο «α» ο βιρτουόζος Ουκρανός στο πλαίσιο της προβολής της ταινίας στις πρόσφατες Νύχτες Πρεμιέρας.

Ο Σεργκέι Πολούνιν είναι μια ξεχωριστή περίπτωση στο παγκόσμιο χορευτικό στερέωμα. Σε ηλικία μόλις 21 χρόνων έγινε ο νεότερος πρώτος χορευτής στην ιστορία του Βασιλικού Μπαλέτου του Λονδίνου. Από εκείνη τη στιγμή και μετά μετατρέπεται σε enfant terrible του παγκόσμιου μπαλέτου, προκαλώντας με τη συμπεριφορά του, τις καυστικές συνεντεύξεις του και τις καταχρήσεις. Η απόφασή του να παραιτηθεί από την υψηλή θέση του και να επιστρέψει στη Ρωσία ενίσχυσε την εικόνα του «κακού παιδιού» που υπήρχε γι’ αυτόν. Η δεύτερη και πιο μεστή καριέρα του επί ρωσικού εδάφους, αλλά κυρίως το βίντεο κλιπ του «Take me to Church» που έγινε άμεσο youtube hit, απογείωσε ξανά την καριέρα του. Τώρα ο Σεργκέι Πολούνιν έρχεται στην Αθήνα μαζί με την κορυφαία συμπρωταγωνίστριά του Νατάλια Οσίποβα για τέσσερις παραστάσεις στο Παλλάς (1-3/12), ενώ το βιογραφικό ντοκιμαντέρ με θέμα τη ζωή του Πολούνιν, «Ο Χορευτής» που κυκλοφορεί στις αίθουσες από την Πέμπτη 24/11 μας προετοιμάζει για μια μοναδική live εμπειρία.

Η κλασική χορευτική παιδεία έχει εφοδιάσει τον Πολούνιν με άψογη τεχνική και, σε συνδυασμό με το εκφραστικό του χάρισμα, τον κάνει περιζήτητο παρτενέρ. Δεν έρχεται για πρώτη φορά στη χώρα μας. τον έχουμε χειροκροτήσει στην κλασική «Ζιζέλ» δίπλα στην τσαρίνα του χορού Σβετλάνα Ζαχάροβα το 2015. Τώρα, μετά τη μεγάλη επιτυχία που έκανε η παράσταση μοντέρνου χορού των Πολούνιν - Οσίποβα στο ναό του σύγχρονου χορού, το Sadler’s Wells του Λονδίνου, η εταιρεία Λάβρυς προσκαλεί στην Αθήνα το εκρηκτικό χορευτικό ζευγάρι. Το θέαμα που θα δούμε χωρίζεται σε τρία μέρη και φέρει την υπογραφή τριών εξαίρετων χορογράφων, του Σιντί Λαρμπί Τσερκαουί, του Ράσελ Μάλιφαντ (πρόσφατα μας κατέπληξαν οι χορογραφίες τους στην παράσταση του Αακάς Οντέντρα στο Παλλάς) και του Άρθουρ Πίτα. Στο «Qutb» ο Τσερκαουί δημιουργεί μια ιδιαίτερη μυσταγωγία μπλέκοντας σύγχρονη ηλεκτρονική μουσική με παραδοσιακούς ήχους του τάγματος των Σούφι.

Ο Βρετανός χορογράφος παίζει με τη σημειολογία της λέξης «Qutb», που στα αραβικά σημαίνει «άξονας», «στύλος», και με επίκεντρο το σώμα της Νατάλια Οσίποβα οι διάσημοι χορευτές Τζέισον Κιτελμπέργκερ και Τζέιμς Ο’Χάρα βοηθούν να αναπτυχθεί η γεμάτη συμβολισμούς χορογραφία. Ύστερα από ένα εικοσάλεπτο διάλειμμα στη σκηνή του Παλλάς θα ανεβούν ο Πολούνιν μαζί με την Οσίποβα για να μας γοητεύσουν με το ατμοσφαιρικό «Silent Echo» του Ράσελ Μάλιφαντ. Τα δύο κορμιά, φωτισμένα σαν γλυπτά από τον «αλχημιστή» Μάικλ Χολς, επιδίδονται σε κλασικά pas de deux – ντουέτο, σόλο, σόλο, ντουέτο.

Στην τρίτη και τελευταία χορογραφία, το «Run Mary Run» του Άρθουρ Πίτα, Οσίποβα και Πολούνιν λύνονται ακόμη περισσότερο και χορεύουν με χάρη, σκέρτσο και μπόλικο σεξαπίλ μια ιστορία τοξικής αγάπης, εμπνευσμένη εν μέρει από τη σχέση της Έιμι Γουάινχαουζ και του Μπλέικ Φίλντερ Σίβιλ, η αφήγηση της οποίας ξεκινά από το τέλος κι έχει ως ηχητικό background τη μουσική των Shangri-Las, που έκαναν επιτυχία στην ποπ σκηνή­ του 1960, και του Frank Moon. ­Δείτε όμως τι μας είπε ο ίδιος ο ­Πολούνιν.

Είδα πρόσφατα την ταινία «Ο Χορευτής», που αφηγείται τη ζωή σου και πραγματικά έμεινα έκπληκτος! Μοιάζει σαν να έχεις ζήσει σε fast forward…
Η αλήθεια είναι ότι κι εγώ παρακολούθησα την ταινία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το αποτέλεσμα είναι πραγματικά εξαιρετικό και οφείλεται στη δημιουργική ομάδα που τη γύρισε.

Ποιανού ιδέα ήταν να γυριστεί μια βιογραφική ταινία για την περιπετειώδη ζωή σου;
Η ιδέα ήταν της Γκάμπριελ Τάνα, που είναι και η παραγωγός της ταινίας. Στην αρχή ήθελε να μου δώσει ένα ρόλο σε μια μυθοπλαστική ταινία που ετοίμαζε. Μετά άλλαξε γνώμη και μου πρότεινε να κάνουμε ένα βιογραφικό ντοκιμαντέρ για τη ζωή μου. Δέχτηκα, αλλά δεν ήξερα αν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί ένα τέτοιο πρότζεκτ: Πρωταγωνιστούσα σε μια βιογραφική ταινία που γυριζόταν χωρίς συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, την ίδια στιγμή που συνέχιζα να ζω κανονικά τη ζωή μου. Για πέντε ολόκληρα χρόνια που κράτησαν τα γυρίσματα δεν ήξερα ποιο ακριβώς θα ήταν το τελικό αποτέλεσμα.

Πότε ακριβώς ξεκίνησαν τα γυρίσματα του «Χορευτή»;
To 2012. Πρέπει όμως να πω ότι μου πήρε αρκετό καιρό για να εμπιστευτώ απόλυτα την Γκάμπριελ Τάνα και να την αφήσω να μπει –μαζί με το υπόλοιπο συνεργείο– στη ζωή μου. Είναι εύκολο να συμφωνήσεις να γίνει μια ταινία για σένα, το ζήτημα είναι, όμως, πώς επιτρέπεις να εισβάλει μια κάμερα στον ιδιωτικό σου χώρο.

Απ’ ό,τι κατάλαβα βλέποντας την ταινία, όταν είσαι επαγγελματίας χορευτής ζεις στα όρια. Ή δεν είναι ακριβώς έτσι;
Πρέπει πρώτα απ’ όλα να συνηθίσεις να ζεις κάτω από έντονη συναισθηματική φόρτιση. Ο χορευτής έχει πάντοτε στη ζωή του μεγάλες δόσεις δράματος. Είναι κάτι που κουβαλάς από τη σκηνή στην πραγματική σου ζωή. Μάλιστα, τις περισσότερες φορές το αναζητάς υποσυνείδητα.

Ο επαγγελματίας χορευτής έχει μια έντονη και καθημερινή σχέση με τον πόνο;
Συνηθίζεις να ζεις με τον πόνο. Δεν ξυπνάς ξαφνικά μια μέρα και ζεις μια κόλαση. Από μικρός παίρνεις μικρές δόσεις πόνου καθημερινά. Δοκιμάζεις συνεχώς τα όρια του κορμιού σου, από τις αρθρώσεις σου μέχρι την πίεση του αίματος.

Πριν από μερικά χρόνια είδα τον «Μαύρο Κύκνο» του Ντάρεν Αρονόφσκι και θεώρησα ότι αρκετά από τα πράγματα που αφηγούνταν η ταινία ήταν υπερβολικά. Μετά τον «Χορευτή» αρχίζω να αναθεωρώ αυτήν την άποψή μου…
Προσωπικά δεν βρήκα κανένα στοιχείο υπερβολής στο φιλμ του Αρονόφσκι. Ξέρω εκατοντάδες αληθινές ιστορίες μπαλαρίνων που μοιάζουν σε μεγάλο βαθμό με την ηρωίδα που ερμήνευσε η Νάταλι Πόρτμαν. Όταν ήμουν ακόμη στη σχολή είδα αρκετές μανάδες να πιέζουν αφόρητα τα παιδιά τους, εκπληρώνοντας τις δικές τους επιδιώξεις και εμμονές μέσα από αυτά. Επίσης, έχω δει αρκετούς χορευτές και χορεύτριες να «σπάνε» και να καταρρέουν ψυχολογικά κυνηγώντας το όνειρο μιας μεγάλης καριέρας. Δεν μπορεί να καταλάβει κάποιος που ζει έξω από τη μικροκοινωνία του επαγγελματικού χορού εύκολα, ότι εμείς οι χορευτές δεν έχουμε μια φυσιολογική ζωή. Ζούμε και αναπνέουμε απόλυτα συγκεντρωμένοι στον καλλιτεχνικό σκοπό μας. Το περίεργο είναι ότι δεν το κάνουμε για τα λεφτά. Δεν υπάρχουν τρελά λεφτά στο χορό. Επίσης, δεν μιλάμε καν για μια ομαδική δουλειά. Πρόκειται για μια απόλυτα προσωπική μάχη, που δεν έχει κάποιον άλλο στόχο εκτός από μια αόριστη αναγνώριση.

Η δική σου περίπτωση είναι σίγουρα ξεχωριστή. Διότι, ενώ κατάφερες να φτάσεις με ταχύτητα φωτός στην κορυφή, αποτελώντας τον νεότερο πρώτο χορευτή στην ιστορία του Βασιλικού Μπαλέτου του Λονδίνου, στη συνέχεια πήρες την απόφαση να παραιτηθείς και να ξεκινήσεις από την αρχή.
Όταν έγινα πρώτος χορευτής στο Βασιλικό Μπαλέτο, έμεινα έκπληκτος με αυτό που συνάντησα. Δεν υπήρχε καμιά προστασία για εμάς τους χορευτές, ούτε εργασιακή, ούτε νομική, ούτε τίποτα. Κανένα είδος υποδομής που να μπορεί να υποστηρίξει την απαιτητική δουλειά μας. Δεν υπήρχε κάποιος στα καμαρίνια για να με υποστηρίξει. Το μόνο που ισχύει είναι ο λόγος ενός παντοδύναμου σκηνοθέτη που καθορίζει απόλυτα τη ζωή σου. Αν επιλέξεις να παραιτηθείς από μια δουλειά και να ψάξεις για κάτι άλλο, οι παλιοί εργοδότες σου εμποδίζουν κάθε νέα απόπειρα να ασχοληθείς σε υψηλό επίπεδο με το χορό. Μιλάμε για έναν ασφυκτικό μικρόκοσμο. Βρίσκεσαι κολλημένος κάπου και δεν έχεις τη δυνατότητα να διαπραγματευτείς οτιδήποτε. Ο χορευτής δεν πρέπει να έχει άποψη, απλώς να αισθάνεται τυχερός που βρέθηκε τόσο ψηλά.

Υπάρχει κάποιος χορογράφος που υπήρξε μέντοράς σου;
Δεν θα έλεγα μέντορας, αλλά θαυμάζω τη δουλειά του χορογράφου του «Take me to Church» Τζέιντ Χέιλ Κριστόφι. Εκτός από το χορό, έχει γούστο και γνωρίζει πολλά πράγματα σχετικά με την ηθοποιία. Θέλω να συνεργαστώ μαζί του στο μέλλον, για να κάνουμε το μπαλέτο πιο προσιτό και ποπ.

Σοκαρίστηκα όταν είδα στην ταινία ότι επιστρέφοντας στη Ρωσία, μετά την παραίτησή σου από το Βασιλικό Μπαλέτο, αναγκάστηκες να συμμετάσχεις σε reality show χορού για να αποδείξεις την αξία σου...
Στην Αγγλία ήμουν γνωστός στο χορευτικό κύκλο. Αλλά όταν μετανάστευσα στη Ρωσία ουσιαστικά δεν με ήξερε κανείς. Ο κόσμος εκεί έχει διαφορετικές πολιτιστικές αναφορές. Θα ήταν πολύ δύσκολο να γίνω και πάλι γνωστός μέσα από τις επιδόσεις μου στη σκηνή. Έκανα πέντε ολόκληρα χρόνια να φτιάξω το όνομά μου στην Αγγλία και δεν είχα την πολυτέλεια να ξοδέψω τόσο χρόνο στη Ρωσία. Το reality ήταν ένας γρήγορος τρόπος να δείξω άμεσα το χορό μου στο κοινό.

Πίστευες ότι ένα χορευτικό βιντεοκλίπ όπως το «Take me to church» θα προκαλούσε τέτοια φρενίτιδα στο κοινό; Ήδη έχει φτάσει κοντά στα 17 εκατομμύρια χτυπήματα στο youtube!
Όχι, σε καμία περίπτωση. Δεν μπορούσα να πιστέψω την ανταπόκριση του κόσμου.

Από πού προέκυψε αυτή η πρωτότυπη ιδέα;
Ήταν ιδέα της παραγωγού Γκάμπριελ Τάνα. Αυτή βρήκε τον σκηνοθέτη του βίντεο κλιπ Ντέιβιντ Λασαπέλ. Μοιράστηκα μαζί του το όραμα, μιλήσαμε πολύ για τη χρήση του φωτός και ταυτιστήκαμε στην καλλιτεχνική προσέγγιση. Η άποψη της Τάνα ήταν ότι ο χορός θα πρέπει να είναι η καρδιά του ντοκιμαντέρ και γι’ αυτό έπρεπε να γυρίσουμε αυτό το βίντεο κλιπ, το οποίο και θα εντασσόταν στο κινηματογραφικό σύνολο. Το έβλεπε ως αναπόσπαστο κομμάτι του «Χορευτή». Το αστείο είναι ότι ο Ντέιβιντ Λασαπέλ το ανέβασε στο youtube χωρίς να μας ρωτήσει! Δεν ξέρω γιατί το έκανε…

Στην αρχή, η Γκάμπριελ έγινε έξαλλη. Μου είπε ότι «μόλις ξοδέψαμε 400.000 δολάρια για κάτι που κυκλοφορεί ελεύθερα στο ίντερνετ». Μετά συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό που έκανε ήταν εκπληκτικό. Οι πάντες άρχισαν να επικοινωνούν μαζί μας για να μάθουν τι ακριβώς είναι αυτό το υπέροχο κλιπ που φτιάξαμε. Είναι απίστευτο τι μπορεί να προκαλέσει ένα τόσο σύντομο και μικρό έργο τέχνης. Προτού κυκλοφορήσει το βίντεο κλιπ ήμουν απλώς το «κακό παιδί» του χορού. Ξαφνικά όλοι άρχισαν να ακούνε για πρώτη φορά αυτά που έλεγα.

Από ό,τι έχω καταλάβει, αυτό που προσπαθείς να κάνεις είναι να φέρεις το μπαλέτο πιο κοντά στον κόσμο. Ή μήπως κάνω λάθος;
Έγινε ο σκοπός μου μετά το «Take me to Church». Εκεί κατάλαβα τι μπορεί να πει ο χορός στον κόσμο. Επίσης, συνειδητοποίησα ότι το μπαλέτο μπορεί και πρέπει να εξελιχθεί. Αυτός ήταν ο ένας λόγος που φτιάξαμε την εταιρεία Project Polunin. Ο άλλος είναι ότι χρειάζεται να μπουν δικηγόροι και μάνατζερ στο χορό, για να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε τις χορεύτριες και τους χορευτές. Έχοντας, λοιπόν, την απαραίτητη βοήθεια, θα τους προσφέρουμε μια στερεή πλατφόρμα για να δημιουργήσουν. Δεν θέλουμε να στραφούμε ενάντια στις εταιρείες παραγωγής, αλλά να συνεργαστούμε μαζί τους για να έχουν τα εχέγγυα οι χορευτές να δουλεύουν απερίσπαστοι σε υψηλό επίπεδο.

Έρχεσαι στην Ελλάδα για μια σειρά παραστάσεων με τη Νατάλια Οσίποβα. Τι θα δούμε επί σκηνής στο Παλλάς;
Πρόκειται για μια παράσταση που προσεγγίζει περισσότερο το μοντέρνο χορό, παρά το μπαλέτο. Έχω μια πολύ καλή σχέση και χημεία με την Νατάλια. Αυτή με έπεισε να μπω στον κόσμο του μοντέρνου χορού, ο οποίος είναι περισσότερο δικός της. Αυτό που με ενδιαφέρει προσωπικά είναι να πάρω στοιχεία από τον μοντέρνο χορό –σαν αυτά που έχει η εξαιρετική παράσταση που θα δείτε στην Ελλάδα– και να τα προσαρμόσω στην παράδοση του μπαλέτου, απ’ όπου προέρχομαι. Βέβαια, δεν μπορείς να αναμορφώσεις πλήρως το μπαλέτο, αλλά υπάρχει πάντοτε η δυνατότητα να φρεσκαριστεί, δανειζόμενο στοιχεία από τον μοντέρνο χορό και το μιούζικαλ.

THE HIT POINT

Σεργκέι Πολούνιν
Το παιδί-θαύμα από την Ουκρανία, ο νεότερος πρώτος χορευτής στην ιστορία του Κόβεντ Γκάρντεν, προστατευόμενος του Ρούντολφ Νουρέγεφ και επί χρόνια επίτιμος προσκεκλημένος σολίστ των Μπολσόι, σε ηλικία 22 ετών άφησε έκπληκτο τον κόσμο του μπαλέτου, καθώς αποφάσισε να εγκαταλείψει ένα επάγγελμα που είχε πολλούς περιορισμούς για τα γούστα του. Με όπλα το ταλέντο και την επιμονή του κατάφερε ωστόσο να διευρύνει όχι μόνο το ρεπερτόριό του με σύγχρονα έργα πολύ σπουδαίων χορογράφων αλλά και το κοινό στο οποίο απευθύνεται.

Νατάλια Οσίποβα
Η 30χρονη Ρωσίδα Νατάλια Οσίποβα με το που αποφοίτησε, το 2004, από την Ακαδημία Μπολσόι εντάχθηκε ως επαγγελματίας στο διάσημο μπαλέτο την ίδια χρονιά. Το 2008 έγινε σολίστ και το 2010 πρώτη χορεύτρια. Παθιασμένη με το χορό, καταφέρνει να κάνει δικό της κάθε ρόλο (είναι μία από τις κορυφαίες Ζιζέλ του ομώνυμου μπαλέτου και Οντέτ της «Λίμνης των Κύκνων» όλων των εποχών), σεβόμενη ταυτόχρονα τη χορογραφία. Σύντροφος του Πολούνιν, του εμφύσησε την αδυναμία της για το σύγχρονο χορό. Μ.Κ.