Είναι ένας ζωντανός θρύλος του διεθνούς θεάτρου. Κάθε παράστασή του είναι γεγονός. Κάθε σκηνοθεσία του ένα έργο τέχνης. Τρία χρόνια μετά το αριστουργηματικό «Alarme», μια παράσταση-σχόλιο για τη διαφθορά της εξουσίας, επανέρχεται με το «Αmor» κι εστιάζει στη διαφθορά των υπηκόων. Λίγο πριν από την πρεμιέρα, ο παγκοσμίως καταξιωμένος Θόδωρος Τερζόπουλος μας μιλά για τον έρωτα σε καιρούς κρίσης.
Τι λέτε με το «Αmor»;
Κάνω μια έκκληση, στέλνω ένα σινιάλο εξανθρωπισμού. Γιατί το χρήμα έφτασε να υποκαταστήσει τον ουμανισμό. Ζούμε μια τραγωδία. Η κατάσταση στη χώρα μας είναι οριακή. Θέλησα λοιπόν, βασισμένος σε κάποια κείμενα του ηθοποιού, συγγραφέα και συνεργάτη μου Θανάση Αλευρά, να θυμίσω πως ίσως ο έρωτας μπορεί να μας εξανθρωπίσει. Το ερωτικό συναίσθημα, η αγάπη, ακόμη και η σεξουαλική λίμπιντο, υπόσχονται τη δυνατότητα να μας ξανακάνουν ανθρώπους. Γιατί σε μια κοινωνία χρημάτων όπως η σημερινή ο άνθρωπος αλλοτριώθηκε και αφέθηκε να αριθμοποιηθεί, να κοστολογηθεί και να πωληθεί. Θα δείτε τελικά κάτι πολύ απλό: η σκηνή γίνεται χώρος δημοπρασίας κι εκεί ένας άντρας (Αντώνης Μυριαγκός) πουλάει μια γυναίκα (Αγλαΐα Παππά), η οποία ενδίδει κι εκποιείται, εκπορνεύεται και ξεπουλιέται. Για τι άλλο, εξάλλου, να μιλήσει κάποιος σε μια χώρα που κάνει ακριβώς αυτό;
Αναφέρεστε στη δημοπρασία της ίδιας της ελληνικής γης; Διότι υπάρχουν νησιά που πωλούνται πλέον με τιμή εκκίνησης τα 10 εκατομμύρια ευρώ...
Όλα γύρω μας πωλούνται και όλα εκποιούνται. όλα επιτρέπονται, όλα αλλοτριώνονται και όλα απαλλοτριώνονται. Δεν μας έμεινε καμία ηθική. Ας αφήσουμε όμως την κούφια γλώσσα στους πολιτικούς και στις κεφαλαιαγορές. Αν την υιοθετήσουμε κι εμείς, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες. Δεν γίνεται να ανάγεται σε αρχή της ζωής μας το «πρέπει να πουληθούμε για να σωθούμε»! Θυμάμαι κάτι που καταγράφει η κορυφαία Λιβανέζα Ετέλ Ατνάν στο ποίημα-ημερολόγιο πολέμου «Τζενίν», το οποίο είχα παρουσιάσει το 2006 στο Άττις. Αναφέρει την ιστορία ενός νέου αρχιτέκτονα που βρέθηκε στην παλαιστινιακή πόλη Τζενίν για να κάνει το διδακτορικό του. Ζώντας όμως τη σφαγή των αμάχων, πήρε ένα όπλο στο χέρι κι έγινε αντάρτης. Δεν εννοώ ότι πρέπει όλοι να γίνουμε αντάρτες. Πρέπει όμως να ζούμε σαν συγκρουσιακοί πολίτες. Γιατί διαπράττεται αυτήν τη στιγμή ένα έγκλημα μέσα στη ζωή και μέσα στην ψυχή μας.
Πώς συνδέεται στο «Αmor» η αγάπη με το χρήμα;
Το χρήμα έγινε το μεγάλο άλλοθι. Λειτούργησε ως υποκατάστατο πολλών πραγμάτων, ακόμη και της αγάπης. Ο άνθρωπος έχει φτάσει να υποκαταστήσει τη ζωή του με τους αριθμούς και τη σχέση του με την τεχνολογία. Ο ένας από τους δύο ηθοποιούς της παράστασης, ο Αντώνης Μυριαγκός, είναι σαν να βρίσκεται σε trance, σαν να έχει καταληφθεί από τον νέο θεό Διόνυσο που σπέρνει στο διάβα του τη μανία των αριθμών, των τραπεζών, των γραφείων αξιολόγησης, του χρηματιστηρίου – έχει μεταμορφωθεί στον ανθρωπάκο, τον Kleine Man που έλεγε ο Μπρεχτ. Είναι ένα θύμα. Ωστόσο, αυτό το θύμα θυματοποιεί και τον διπλανό του. Θα τον δούμε να δειγματίζει και να κοστολογεί την Αγλαΐα Παππά και όλα να πωλούνται και να ξεπουλιούνται μέσα από τον κατεξοχήν ερωτικό χορό: ένα φλαμένκο [μουσική Παναγιώτης Βελιανίτης].
Γιατί όχι μέσα από ένα ζεϊμπέκικο;
Γιατί η παιδεία μου προέρχεται από τη μεγάλη σχολή του Μπρεχτ, από το Berliner Ensemble, όπου και φοίτησα. Εκεί έμαθα για την αποστασιοποίηση, το aus der Ferne, την ισχύ της αποξένωσης στο θέατρο, της απομάκρυνσης από το οικείο προκειμένου αυτό να γίνει καλύτερα αντιληπτό. Εξάλλου, αυτήν τη στιγμή από την κρίση δεν πάσχει μόνο η Ελλάδα, αλλά όλη η λεκάνη της Μεσογείου. Το φλαμένκο λειτουργεί σαν συλλογικό σύμβολο. Και όλη η παράσταση κινείται σε δύο ταχύτητες: από τη μια η ιλιγγιώδης ταχύτητα των αριθμών και από την άλλη η παθιασμένη εσωτερικότητα, ο βαθύς χρόνος του έρωτα.
Περιοδεύετε διαρκώς με τον θίασο του Άττις – από τη Ρωσία μέχρι την Κίνα και από την Αμερική μέχρι την Αγγλία. Επιμένετε όμως να διατηρείτε το θέατρό σας στο Μεταξουργείο.
Το θέατρό μου είναι το σπίτι μου. Εδώ εργάζονται οι ηθοποιοί και οι συνεργάτες μου, εδώ συναντιέμαι με τους Έλληνες θεατές μου, με πολλούς από τους οποίους έχουμε γίνει πλέον φίλοι. Αν ζούσα μόνιμα στην Ελβετία ή τη Σουηδία, θα αυτοκτονούσα! Δεν θα άντεχα τη δήθεν ηρεμία, τάξη και ησυχία, τα παγωμένα αισθήματα, το ψυχρό κλίμα των ανθρώπινων σχέσεων, τις υποκριτικές συμπεριφορές που κρύβουν πίσω τους νευρώσεις, απωθημένα, ψυχώσεις και καταθλίψεις… Ταξιδεύω πολύ. διαπιστώνω λοιπόν πως ο Έλληνας, με όλες τις ατέλειες, την ανωριμότητα και τα τραύματά του, διατηρεί ακόμη κάτι βαθιά ανθρώπινο.
Η παράσταση «Αmor» κάνει πρεμιέρα στο Θέατρο Άττις στις 6/12.
Περισσότερες πληροφορίες
Amor
Σε ένα εικαστικής υφής θέαμα, δύο ηθοποιοί ερμηνεύουν ακραίες συμπεριφορές, χειραγωγούνται από την εξουσία και χειραγωγούν ο ένας τον άλλον. Ίσως όμως ο έρωτας μπορεί να τους σώσει
