«Μήδεια», «Ανθρώπινη δίψα», «Δράκουλας», «Πρώτη Ύλη»... Η λίστα με τα ανθρωποκεντρικά έργα του Δημήτρη Παπαϊωάννου είναι μεγάλη. Σε αυτήν έρχεται να προστεθεί το «Great Tamer», μια διεθνής συμπαραγωγή που θα παρουσιαστεί στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση από 24/5. Πόσο καλά γνωρίζετε όμως τον Έλληνα χορογράφο, που στη συλλογική συνείδηση έχει καταγραφεί ως ένας από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας; Η Μαρία Κρύου μάς θυμίζει δέκα σταθμούς από το ξεκίνημα μέχρι την απογείωση της καριέρας του.
1.Η αλχημεία της τέχνης
«Θέλω να φτιάξω ένα είδος “μοριακής κουζίνας” στα έργα μου, όπου να αποσπώ από την πρώτη ύλη το αιθέριο έλαιο και να προτείνω τις γεύσεις αλλιώς, να συνθέτω τα γνώριμα υλικά σε μια έκπληξη», έχει δηλώσει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου επιτρέποντας να καταλάβουν ακόμη κι εκείνοι που δεν έχουν δει ποτέ δουλειά του πόσο αναγκαίο είναι γι’ αυτόν να «λερώνει» τα χέρια του με τα πρωταρχικά υλικά, όπως στα χρόνια της Καλών Τεχνών.
2.Από κομικάς χορευτής
Η μαθητεία του δίπλα στον Γιάννη Τσαρούχη σε ηλικία 17 ετών και στη συνέχεια οι σπουδές του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, στα εργαστήρια του Δημήτρη Μυταρά και της Ρένας Παπασπύρου (1986), του χάρισαν πολλά. Κι ενώ το εικαστικό του ταλέντο άρχισε να αποκαλύπτεται με επιτυχία στα κόμικς, μας κέρδισε τελικά με τη γλώσσα του σώματος και τις κιναισθητικές ιστορίες που έπλασε.
3.Μια υβριδική μορφή χορού
Έκανε μαθήματα χορού στις σχολές της Μαίρης Τσούτη αλλά και του Έρικ Χόκινς στη Νέα Υόρκη. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα της τεχνικής Butoh και, ενώ χόρευε, παράλληλα πειραματιζόταν με τη σχεδίαση κοστουμιών και σκηνικών αλλά και το μακιγιάζ. Η αναζήτηση δεν σταμάτησε. Και αυτό το διαρκές ψάξιμο καθώς και η εμμονή του στην αισθητική τελειότητα τον οδήγησαν στη δημιουργία μιας υβριδικής μορφής χορού, φωτίζοντας με μοναδικό τρόπο το σώμα και την κίνησή του.
4.Συνάντηση κορυφής
Με την Αγγελική Στελλάτου συναντήθηκε σε μια ταράτσα, για να μοιραστεί μαζί της τις εμπειρίες του από την Αμερική και όπως έχει δηλώσει ο ίδιος: «Αν και δεν το ξέραμε εκείνη τη στιγμή, αυτή έμελλε να είναι η πρώτη πρόβα της Ομάδας Εδάφους». Το ιδρυτικό ζευγάρι της περίφημης ομάδας παρουσίασε, ξεκινώντας από υπόγεια και καταλήψεις, από τα μέσα των ήδη ξεθυμασμένων ’80s μέχρι και τις αρχές των άγουρων ακόμη ’90s, δεκαεπτά έργα και απέσπασε κρατικά βραβεία χορού και παραγωγής.
5.Από το άντεργκραυντ στην επιτυχία Το 1990 είχε την τύχη να παρακολουθήσει τον Ρόμπερτ Ουίλσον και τον Τομ Γουέιτς να δημιουργούν το έργο «The Black Rider: The Casting of the Magic Bullets» και αυτή η εμπειρία έδωσε άλλη τροπή στην καλλιτεχνική σκέψη του. Ο τρόπος με τον οποίο εμφυσά σύγχρονο πνεύμα σε κλασικούς μύθους ή μοτίβα μπορεί να συναρπάσει ακόμη και ορκισμένους λάτρεις της χορευτικής παράδοσης. Υποκλιθήκαμε στη μεταγραφή της «Μήδειας» σε χοροθέατρο, μια παράσταση σημαδιακή για την Ομάδα Εδάφους, αφού συμβολίζει το πέρασμά της, το 1993, από την εναλλακτική σκηνή στο μεγάλο θέατρο. Η παράσταση εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Αμβέρσα, την τότε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, και διακρίθηκε με το Α´ Κρατικό Βραβείο Χορογραφίας, ενώ στην πορεία ήρθαν και άλλες βραβεύσεις: τα έργα «Aνθρώπινη Δίψα» (1999) και «Για Πάντα» (2001) απέσπασαν τα βραβεία καλύτερης παραγωγής.
6.Ολυμπιακός άθλος
Αν μέχρι το 2003 ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ήταν ο πιο διάσημος Έλληνας χορογράφος, από το 2004 και μετά έγινε στη συνείδηση όλων ένα είδος πρεσβευτή της χώρας στο εξωτερικό. «Ζωγράφισε» ως τελετάρχης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας και σύσσωμος ο διεθνής Τύπος μίλησε για θρίαμβο. Το ίδιο έκανε και ως καλλιτεχνικός διευθυντής στον τεράστιο καμβά της τελετής έναρξης των 1ων Ευρωπαϊκών Αγώνων στο Μπακού, δημιουργώντας μνημειακές εικόνες εμπνευσμένες από την κουλτούρα της χώρας.
7.Αλλαγή πίστας
Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας και μετά ο Δημήτρης Παπαϊωάννου γύρισε σελίδα και άρχισε να δημιουργεί θεάματα «μεγαλύτερης κλίμακας». Παράσταση-εγκατάσταση το «2» (2006) η πρώτη μεταολυμπιακή δουλειά του και πρώτη ιδιωτική παραγωγή στην καριέρα του έφερε στη σκηνή του Παλλάς είκοσι δύο άνδρες ερμηνευτές^ μεταξύ αυτών ήταν και ο Άρης Σερβετάλης. Απέσπασε μάλιστα πέντε Θεατρικά Βραβεία Κοινού του Αθηνοράματος: «Καλύτερου Σκηνοθέτη» (πρώτο βραβείο - Δημήτρης Παπαϊωάννου), «Καλύτερης Μουσικής» (πρώτο βραβείο - Κ. Βήτα), «Καλύτερου Φωτισμού» ( πρώτο βραβείο - Αλέκος Γιάνναρος), «Καλύτερης Παραγωγής» ( δεύτερο βραβείο - Ελληνική Θεαμάτων) και «Καλύτερου Σκηνικού» (τρίτο βραβείο - Λιλη Πεζανού). Ο πειραματισμός με τον σκηνικό χώρο συνεχίστηκε στο «Πουθενά» (2009) και τότε ανέβασε εμάς, το κοινό, στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου με την ευκαιρία των εγκαινίων του κτιρίου Τσίλλερ.
8.Παράσταση-σκηνικό πείραμα
Το «Μέσα» (2011) στο Παλλάς αποτέλεσε μια πρωτόγνωρη εμπειρία για τα ελληνικά δεδομένα. Στην εξάωρη διάρκειά του έδινε τη δυνατότητα στους θεατές να μπαινοβγαίνουν κατά βούληση για να παρακολουθήσουν 30 ηθοποιούς-χορευτές να εκτελούν ένα καθημερινό τελετουργικό το οποίο καταργούσε τα όρια του ιδιωτικού και του δημόσιου.
9.Back to basics
Ποτέ δεν ξέχασε το εικαστικό του παρελθόν, που ούτως ή άλλως διαπερνά τις χορογραφικές δημιουργίες του. Ιδιαίτερα όμως με την ποιητική παράσταση «Πρώτη Ύλη» (2012) ο Δημήτρης Παπαϊωάννου έδειξε ότι τον απασχολεί η έννοια της αφαίρεσης τόσο ως επιστροφή στα πρωταρχικά παραστατικά υλικά όσο και ως συμπύκνωση της καλλιτεχνικής του έκφρασης.
10.Διεθνείς συμπαραγωγές
Από την αρχή της παγκόσμιας περιοδείας του «Still Life» (2014) σημαντικά θέατρα και φεστιβάλ δήλωσαν την πρόθεσή τους να γίνουν παραγωγοί μαζί με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στην επόμενη δουλειά του. Κι εγένετο το ολοκαίνουργιο «The Great Tamer», που βάζει 11 περφόρμερ-χορευτές σε ένα υπαρξιακής υφής κυνήγι θησαυρού. Είναι η πρώτη διεθνής συμπαραγωγή του Δημήτρη Παπαϊωάννου και θα τη δούμε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.
Περισσότερες πληροφορίες
The great tamer-Ο μεγάλος δαμαστής
Το έργο καταπιάνεται με το κατά πόσον η ανθρώπινη ζωή μπορεί να ιδωθεί ως ένα εξερευνητικό ταξίδι, ένα κυνήγι κρυμμένου θησαυρού, μια εσωτερική ανασκαφή που υπόσχεται να φέρει στην επιφάνεια βαθύτερα νοήματα.
