© Πάρις Ταβιτιάν
Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;
Σε ένα από τα μεγαλύτερα πρότζεκτ που έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στρέφει το βλέμμα στον φεμινισμό και τις θηλυκότητες. Αφιερώματα στις πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες Λήδα Παπακωνσταντίνου και Χρύσα Ρωμανού, μια αλλόκοτη ατομική έκθεση από τη Δανάη Ανεσιάδου, αλλά κι ένα μεγάλο αφιέρωμα σε διεθνείς γυναίκες δημιουργούς είναι μόνο η αρχή για το ΕΜΣΤ, που από το νέο έτος θα συνεχίσει τον νέο κύκλο εκθέσεων με θέμα "Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;"
Info: ΕΜΣΤ | 14/12/23-φθινόπωρο 2024 | Ώρες λειτουργίας: Τρ., Τετ., Παρ., Σαβ., Κυρ.: 11 π.μ. - 7 μ.μ., Πεμ.: 11 π.μ. - 10 μ.μ. | Είσοδος: €8, €4
Επιφάνειες, οδηγίες χρήσης
Η έκθεση της Ρένα Παπασπύρου στην Εθνική Πινακοθήκη είναι η πρώτη μιας σειράς δράσεων του μουσείου για το πρόγραμμα "Ενδιάμεσος Χώρος", που θα ενεργοποιεί κάθε φορά διαφορετικούς χώρους τόσο στον εσωτερικό, όσο και στον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου. Με τον τίτλο να κάνει αναφορά στο βιβλίο του Georges Perec, "Ζωή, Οδηγίες χρήσεως", η έκθεση παρουσιάζει έργα της καλλιτέχνιδας από όλα τα στάδια της καριέρας της, από το 1976 έως σήμερα. Η Παπασπύρου θέτει ερωτήματα γύρω από την πολλαπλότητα της εικόνας, τη σχέση της ύλης με το βλέμμα, την αισθητική εμπειρία της καθημερινής ζωής και τη δυνατότητα του ανθρώπινου νου να δημιουργεί εικόνες και να κάνει ελεύθερους συνειρμούς.
Info: Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου | 12/12/23-16/6/24 | Ώρες λειτουργίας: Δευτ., Πεμ., Παρ., Σαβ., Κυρ.: 10 π.μ. – 6 μ.μ., Τετ.: 10 π.μ. – 8 μ.μ. | Είσοδος: €10, €5
Αστυγραφία
Διαβάστε Επίσης
Μιας και μιλάμε για την ΕΠΜΑΣ, στον χώρο του κεντρικού κτιρίου παρουσιάζεται ένα ακόμα must-see εγχείρημα, το πρότζεκτ "Αστυγραφία / Urbanography. Η ζωή της πόλης τις δεκαετίες 1950-1970". Από την Ακρόπολη, τις λεωφόρους και τη νυχτερινή ζωή της πόλης, στα σοκάκια και τις λαϊκές αθηναϊκές συνοικίες, τις βιτρίνες καταστημάτων και τα διαμερίσματα των Αθηναίων, η μεγάλη περιοδική έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης μάς παρασέρνει σε ένα ταξίδι τριών δεκαετιών κάνοντας μία καλλιτεχνική καταγραφή της ελληνικής πρωτεύουσας. Η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Συραγώ Τσιάρα, ανέλαβε την επιμέλεια του μεγαλόπνοου αφιερώματος με στόχο να παρουσιαστεί μία πιο συμπεριληπτική εικόνα της μεταπολεμικής Αθήνας.
Info: Εθνική Πινακοθήκη | 21/6/23-3/3/24 | Ώρες λειτουργίας: Δευ, Πεμ., Παρ., Σαβ.: 10 π.μ. – 5 μ.μ., Τετ.: 12-8 μ.μ., Κυρ.: 10 π.μ. – 6 μ.μ. | Είσοδος: €10, €5
Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο
Μία ιστορική μάχη έγινε αφορμή για το νέο, τρομερά ενδιαφέρον εγχείρημα που παρουσιάζει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού. Παρά το γεγονός ότι η έκθεση "Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο" έχει ως αφετηρία της ένα μονάχα γεγονός, η αλήθεια είναι ότι κοιτάει πολλές, διαφορετικές οπτικές της Χαιρώνειας, μέσα από ιστορικά τεκμήρια αλλά και σύγχρονες μεθόδους. Η μάχη της Χαιρώνειας δεν θεωρείται τυχαία ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα της ελληνικής αρχαιότητας. Όχι μόνο αποτέλεσε την είσοδο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην πολιτική και στρατιωτική σκηνή της χώρας, αλλά σηματοδότησε επίσης τη μετάβαση από την κλασική στην ελληνιστική περίοδο. Οι επιμελητές της έκθεσης, Δρ. Παναγιώτης Π. Ιωσήφ (Επιμελητής Κλασικών Αρχαιοτήτων) και Δρ. Ιωάννης Φάππας (Επιμελητής Προϊστορικών Αρχαιοτήτων) είχαν από τις αρχές του 2023 συμφωνήσει ότι η έκθεση θα περιστρέφεται γύρω από τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Οι δύο αρχαιολόγοι ήθελαν να οπτικοποιήσουν τις συνέπειες της μάχης αλλά να εξετάσουν επίσης τι την προκάλεσε. Το συμβάν ήταν απλώς η αφορμή για να ξεκινήσει μία πολύ μεγαλύτερη συζήτηση για τον ελληνιστικό κόσμο που ανθίζει μετά την ήττα του Ιερού Λόχου των Θηβαίων.
Info: Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης | 14/12/23-31/3/24 | Ώρες λειτουργίας: Δευτ., Τετ., Παρ., Σαβ.: 10 π.μ. – 5 μ.μ., Πεμ.: 10 π.μ. – 8 μ.μ., Κυρ.: 11 π.μ. – 5 μ.μ. | Είσοδος: €6
Unboxing Callas: Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Πυρομάλλη και το αρχείο της ΕΛΣ
Οι επιμελητές Δημήτρης Ζηδιανάκης και Στέφη Στούρη τιμούν τη Μαρία Κάλλας με ένα πολυμορφικό πρότζεκτ που "σκαλίζει" τη συλλογή Πυρομάλλη και δίνει νέες οπτικές για τη σπουδαία υψίφωνο. Παράλληλα με το αρχειακό υλικό που βλέπουμε στην έκθεση, παρουσιάζονται τα έργα δέκα καλλιτεχνών, οι οποίοι μελέτησαν τη συλλογή, εμπνεύστηκαν από αυτή και δημιούργησαν έργα που "ξεκλειδώνουν" νέες πτυχές της σοπράνο, από άγνωστες ιστορίες για τη ζωή της μέχρι μύθους για την ίδια.
Info: 2ος όροφος ΕΒΕ και Φουαγέ ΕΛΣ – ΚΠΙΣΝ | 26/11/23-10/1/24 | Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 10 π.μ. – 9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη με προκράτηση
Αφιέρωμα στον Ιάννη Ξενάκη
Οι δύο αναδρομικές εκθέσεις για τον καινοτόμο καλλιτέχνη Ιάννη Ξενάκη ρίχνουν αυλαία στις αρχές Ιανουαρίου, οπότε ίσα που προλαβαίνετε να την επισκεφθείτε. Συνθέτης, μουσικός, αρχιτέκτονας, μαθηματικός, θεωρητικός, μηχανικός, συγγραφέας - λίγοι άνθρωποι σημάδεψαν με τόσους πολλούς τρόπους την τέχνη του 20ου αιώνα. Ανά διαστήματα έχουν διοργανωθεί αρκετά μικρά αφιερώματα και διαλέξεις για το έργο του Ιάννη Ξενάκη, λίγα πράγματα έχουμε δει όμως, για την πορεία της καριέρας του και τη συμβολή του στον χώρο της τέχνης. Η πρωτοβουλία να παρουσιαστεί ένα τέτοιου είδους αφιέρωμα στο ΕΜΣΤ οφείλεται στο γενικότερο ενδιαφέρον του μουσείου για την ανάδειξη της πειραματικής τέχνης, μέσα από το έργο σημαντικών πολιτιστικών δημιουργών. Αν μη τι άλλο, ο Ιάννης Ξενάκης είναι συνώνυμο του πειραματισμού και της καινοτομίας, ωστόσο δεν αναγνωρίστηκε στο μέγεθος που του άρμοζε, όσο ζούσε.
Info: ΕΜΣΤ | 29/6/23-7/1/24 | Ώρες λειτουργίας: Τρ., Τετ., Παρ., Σαβ., Κυρ.: 11 π.μ. - 7 μ.μ., Πεμ.: 11 π.μ. - 10 μ.μ. | Είσοδος: €8, €4
Από τη Μεγάλη… στη Σύγχρονη Ελλάδα: Οι Πρόσφυγες
Λίγες ημέρες πριν αποχαιρετήσουμε τη φετινή καλλιτεχνική σεζόν, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο παρουσιάζει το σίκουελ της μεγάλης έκθεσης "Από τη Μεγάλη…στη Σύγχρονη Ελλάδα". Όσοι είχατε επισκεφθεί το πρώτο μέρος του αφιερώματος, θα θυμάστε ότι αφηγείται τη συνοριακή και πληθυσμιακή εξέλιξη του νέου ελληνικού κράτους. Μετά την εξιστόρηση των γεγονότων που οδήγησαν στην καταστροφή της Σμύρνης, το δεύτερο μέρος της έκθεσης φέρει τον τίτλο "Οι Πρόσφυγες" και επικεντρώνεται στην πληθυσμιακή διαμόρφωση της Ελλάδας μέσα από τις μετακινήσεις πληθυσμών επί έναν αιώνα. Μέσα από τέσσερις ενότητες παρουσιάζονται φωτογραφικά τεκμήρια, ιστορικά έγγραφα και αντικείμενα από τις συλλογές του μουσείου, πλαισιωμένα από μαρτυρίες, αποσπάσματα πηγών και δημοσιεύματα του Τύπου.
Info: Εθνικό Ιστορικό Μουσείο | 16/12/23-30/6/24 | Ώρες λειτουργίας: Τρ.-Παρ.: 9 π.μ. – 4 μ.μ., Σαβ., Κυρ.: 10 π.μ. – 4 μ.μ. | Είσοδος: €10, €5
Γιώργος Σεφέρης. Εξήντα χρόνια από το βραβείο Νόμπελ
Στις 24 Οκτωβρίου 1963 ανακοινώθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία η βράβευση του Γιώργου Σεφέρη με το Βραβείο Νόμπελ. Εξήντα χρόνια μετά, το Μουσείο Μπενάκη στήνει ένα εκτενές αφιέρωμα για τον εμβληματικό συγγραφέα. Πυρήνας της έκθεσης είναι το Βραβείο Νόμπελ που ανήκει στη μόνιμη συλλογή της Πινακοθήκης Γκίκα. Τα τεκμήρια και φωτογραφικό υλικό που το συνοδεύουν, χωρίζονται σε τρεις ενότητες: η πρώτη αφορά την ημέρα ανακοίνωσης του βραβείου, η δεύτερη τη βραδιά της απονομής και η τρίτη τις δημοσιεύσεις και συγχαρητήριες επιστολές που δέχτηκε ο Σεφέρης μετά τη νίκη του.
Info: Πινακοθήκη Γκίκα | 25/10/23-24/2/24 | Ώρες λειτουργίας: Τετ.-Σαβ.: 10 π.μ. - 6 μ.μ. | Είσοδος: €5
Γιώργος Χατζημιχάλης. Έργα από το 1966 έως το 2022 (μέρος Β)
Το δεύτερο μέρος της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη για τον Γιώργο Χατζημιχάλη μας αποκαλύπτει ακόμα περισσότερες πτυχές του πολύπλευρου δημιουργού. Τα έργα που θα εκτεθούν καταγράφουν τη διαδρομή του καλλιτέχνη μέσα στην περιπέτεια της ζωγραφικής αυτά τα πενήντα έξι χρόνια. Στην έκθεση παρουσιάζονται επίσης έργα για πρώτη φορά στο κοινό.
Info: Μουσείο Μπενάκη | 22/11/23-14/2/24 | Ώρες λειτουργίας: Πεμ., Κυρ.: 10 π.μ. - 6 μ.μ., Παρ., Σαβ.: 10 π.μ. - 10 μ.μ. | Είσοδος: €12, €9
Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr.
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Αστυγραφία / Urbanography. Η ζωή της πόλης τις δεκαετίες 1950-1970
Μία πρωτότυπη σύλληψη που παρακολουθεί τρεις δεκαετίες ραγδαίου μετασχηματισμού της μεταπολεμικής Ελλάδας και επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην αστικοποίηση και τον τρόπο που ο άνθρωπος συμμετέχει ή αντιστέκεται στη νέα συνθήκη που του υπαγορεύει το ολοένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον του. Για την ανίχνευση της ανθρώπινης εμπειρίας του αστικού βιώματος η έκθεση φέρνει σε συνομιλία τις εικαστικές τέχνες –ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, εγκαταστάσεις, φωτογραφία, σχέδια και αφίσες– με αποσπάσματα από τον δημοφιλή ελληνικό κινηματογράφο, τις ταινίες κριτικού ρεαλισμού και τις έκκεντρες αφηγήσεις. Παρουσιάζοντας 77 δημιουργούς, 202 εικαστικά έργα και 21 ταινίες, η "Αστυγραφία" επιχειρεί να χαρτογραφήσει το συνολικό εύρος της έννοιας "αστικό βίωμα" σκιαγραφώντας το κοινωνικό υποκείμενο εντός της πόλης, με όλη τη γοητεία που μπορεί να του ασκεί αλλά και με όλους τους περιορισμούς ή και τους αποκλεισμούς που τη συνοδεύουν, "με την εκθεσιακή αφήγηση να μετακινείται διαρκώς από τη μεγάλη στη μικρή κλίμακα, από την πανοραμική λήψη στο κοντινό πλάνο", όπως εξηγεί η διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ και επιμελήτρια της έκθεσης, Συραγώ Τσιάρα. Σύμφωνα με το επιμελητικό σκεπτικό, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η αστικοποίηση, η ανοικοδόμηση και η μετανάστευση –εσωτερική και εξωτερική– προσδιορίζουν καθοριστικά το πλαίσιο των ραγδαίων αλλαγών που συμβαίνουν στην ελληνική κοινωνία. Το αστικό τοπίο μεταβάλλεται ριζικά με την αντιπαροχή και τη σταδιακή εξαφάνιση της μονοκατοικίας. Η καθημερινή ζωή αλλάζει με την εξάπλωση της αστικής κουλτούρας, την ανάδυση της κοινωνίας του θεάματος και της κατανάλωσης, τις νέες εμπειρίες που προσφέρει η πόλη. Η πόλη γίνεται το κατεξοχήν πεδίο συγκρότησης ταυτοτήτων για εσωτερικούς και εξωτερικούς μετανάστες, ενώ η κλίμακα, ο ορίζοντας και η αίσθηση αλλάζουν δραματικά με την κατασκευή πολυκατοικιών και σύγχρονων εμπορικών καταστημάτων, τη διάνοιξη δρόμων, τη δημιουργία πλατειών, την πύκνωση της κυκλοφορίας ανθρώπων και οχημάτων. Διαμορφώνονται καινούργιες σχέσεις ανάμεσα στο μητροπολιτικό κέντρο, τη συνοικία, το προάστιο, τις προσφυγικές γειτονιές, την εκτός σχεδίου αυθαίρετη δόμηση. Ενώ το μέσο βιοτικό επίπεδο βελτιώνεται, ταυτόχρονα εμφανίζονται νέοι κοινωνικοί διαχωρισμοί και αποκλεισμοί. Οι καλλιτέχνες ερμηνεύουν τις αλλαγές που συμβαίνουν στο αστικό τοπίο, την ανθρωπογεωγραφία και τη διασύνδεση υλικού και έμψυχου περιβάλλοντος, παρελθόντος και παρόντος. Αρχικά κυριαρχούν η νοσταλγία, οι στερεοτυπικές ή εξιδανικευτικές αφηγήσεις μιας ιδιαίτερης αστικής ταυτότητας που αλλοιώνεται μαζί με τα νεοκλασικά σπίτια που καταπίνουν οι οικοδομές, ενώ η τέχνη προσπαθεί να διασώσει την πόλη που εξαφανίζεται. Καθώς οι καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις του αστικού μετασχηματισμού συλλαμβάνουν ένα νοερό παλίμψηστο εμπειριών και συναισθημάτων σε μια φαντασιακή συνύπαρξη διαφορετικών εποχών, το έργο τέχνης αποκτά σκηνογραφική διάσταση. Η πόλη επινοείται ως σκηνικό, οι δημιουργοί επιλέγουν την οπτική γωνία και συνθέτουν το κάδρο αντλώντας αναφορές από την πραγματικότητα, τη μνήμη και την επιθυμία. Κατά τη δεκαετία του 1960 αναδεικνύεται η ρεαλιστική πρόθεση ορισμένων δημιουργών να επισημάνουν τα προβλήματα και τις αντιθέσεις της καθημερινής ζωής στη μεγαλούπολη με κριτική ματιά. Προς το τέλος της ιστορικής περιόδου που εξετάζει η έκθεση, η υλικότητα αποκτά καινούργιο νόημα στο έργο καλλιτεχνών που εξετάζουν εννοιολογικά τη διάσταση του αστικού βιώματος. Η έκθεση περιλαμβάνει 200 εικαστικά έργα, εκ των οποίων τα μισά προέρχονται από τη Συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης και τα υπόλοιπα συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση κατόπιν δανεισμού από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Στην έκθεση προβάλλονται 21 κινηματογραφικές ταινίες (αποσπάσματα από 17 ταινίες μεγάλου μήκους και 4 πλήρεις ταινίες μικρού μήκους). Αρθρώνεται σε 7 ενότητες που φέρουν τους τίτλους: "Σκηνογραφία", "Νοσταλγία", "Γιαπί", "Κοντινό Πλάνο", "Θέαμα", "Όνειρα και Συγκρούσεις", "Υλικότητες".
Ο Ξενάκης και η Ελλάδα
Στον τρίτο όροφο του ΕΜΣΤ βρίσκεται μια νέα παραγωγή σε συνεργασία με το Ωδείο Αθηνών και το Κέντρο Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας (ΚΣΥΜΕ) που ίδρυσε ο ίδιος ο Ιάννης Ξενάκης, και στεγάζεται στο Ωδείο Αθηνών. Η έκθεση διερευνά την ταραγμένη και πολύπλοκη σχέση του Ξενάκη με την πρώτη του πατρίδα, από τα χρόνια στη Γαλλία μετά την καταδίκη του σε θάνατο, έως την επιστροφή του στην Ελλάδα μετά από 27 χρόνια αυτοεξορίας και την καταξίωσή του. Με πλούσιο αρχειακό υλικό, φωτογραφίες και επιστολές, η έκθεση καταγράφει τις πτυχές της πλούσιας μουσικής ζωής στην Ελλάδα τις δεκαετίες του '60 και του '70, τις πρωτοβουλίες που προώθησαν τη μουσική πρωτοπορία και στήριξαν τους σύγχρονους συνθέτες, και φτάνει μέχρι την επιστροφή του Ξενάκη και τη διοργάνωση των μεγάλων του ελληνικών έργων, όπως το Πολύτοπο Μυκηνών.
Ιάννης Ξενάκης: Ηχητικές Οδύσσειες
Στο ισόγειο του ΕΜΣΤ παρουσιάζεται η πρώτη ολοκληρωμένη μεγάλη έκθεση στην Ελλάδα για τον πρωτοπόρο συνθέτη Ιάννη Ξενάκη, θεωρητικό της μουσικής, αρχιτέκτονα, μηχανικό, μαθηματικό και έναν από τους πιο προοδευτικούς και δημιουργικούς στοχαστές του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Κατά τη δεκαετία του 1950, ο Ξενάκης έσπασε τους κώδικες της σύγχρονης μουσικής και δημιούργησε ένα μουσικό είδος απολύτως δικό του. Άμεσα αναγνωρισμένος, αλλά και σε διαρκή κατάσταση επανεφεύρεσης και επανάστασης, ο Ξενάκης συνέθεσε μουσική που είναι ταυτόχρονα μια αναφορά στην Αρχαιότητα, μια ωδή στη φύση και τα στοιχεία της, ένας φόρος τιμής στον μοντερνισμό στο ακρότατο σημείο του, και ένα όραμα για τη χρήση της τεχνολογίας. Το έργο του, ευρύτατα αναγνωρισμένο διεθνώς, δεν έχει μέχρι σήμερα παρουσιαστεί σε βάθος στην Ελλάδα. Ο Ξενάκης πρωτοστάτησε στη χρήση μαθηματικών μοντέλων στη μουσική, παραδείγματος χάρη της θεωρίας των παιγνίων. Υπήρξε –και είναι ακόμη σήμερα– μία από τις κορυφαίες επιρροές διεθνώς στην ανάπτυξη της ηλεκτρονικής μουσικής και της μουσικής σύνθεσης από υπολογιστή. Η έκθεση παρουσιάζει πρωτότυπο υλικό από τα πολλαπλά στρώματα της ακατάβλητης δημιουργικότητας του Ιάννη Ξενάκη: φωτογραφίες, αρχιτεκτονικά σχέδια, απεικονιστικές παρτιτούρες, μακέτες και ανέκδοτο ακουστικό υλικό. Χωρισμένη σε έξι ενότητες, η έκθεση "Ηχητικές Οδύσσειες" επικεντρώνεται στο πιο σημαντικό και αντισυμβατικό κομμάτι του έργου του και ρίχνει φως στην προσωπική του ιστορία, όπως επίσης και στην εικαστική, λογοτεχνική και μουσική παραγωγή του. Ενσωματώνει τον συνθέτη στον καιρό του και στα πολιτικά και πολιτιστικά κινήματα που τον καθόρισαν ως καλλιτέχνη. Σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, σχεδιασμένο από την Εύα Μανιδάκη και τον Θανάση Δεμίρη (Flux Office), o επισκέπτης καλείται να βυθιστεί στην πολυτάραχη προσωπική ιστορία του Ιάννη Ξενάκη, να ανακαλύψει το εύρος του έργου του και των ενδιαφερόντων του και να ταξιδέψει στο μοναδικό και πολυδιάστατο σύμπαν του.
Ρένα Παπασπύρου. Επιφάνειες, οδηγίες χρήσης
Η έκθεση είναι η πρώτη μίας σειράς δράσεων που ανήκουν στο νέο πρόγραμμα του μουσείου με τίτλο "Ενδιάμεσος Χώρος". Πρόκειται για ένα ευέλικτο πρόγραμμα με συνεχή ροή ανάμεσα σε περιεκτικές ατομικές ή ομαδικές εκθέσεις, εργαστήρια, επιτελεστικές δράσεις, θεματικά αφιερώματα, παρουσιάσεις και διατομεακά προγράμματα που θα εστιάζει στη σύνδεση του "μέσα" με το "έξω" και θα ενεργοποιεί κάθε φορά διαφορετικούς χώρους τόσο στον εσωτερικό, όσο και στον περιβάλλοντα χώρο του κτηρίου. Η έκθεση "Επιφάνειες, οδηγίες χρήσης. Η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην καθημερινότητα και την ύλη" έχει ως σημείο εκκίνησης το έργο Balbeeks που ανήκει στην συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου και δείχνει μία γυναικεία μορφή να αναδύεται στον χώρο. Παρουσιάζει έργα της Ρένας Παπασπύρου που αντιπροσωπεύουν όλα τα στάδια της δουλειάς της από το 1976 μέχρι σήμερα και περιλαμβάνει δύο νέα έργα που δημιούργησε ειδικά για την έκθεση. Το έργο της Παπασπύρου στο σύνολό του θέτει θεμελιώδη Η έκθεση εστιάζει επίσης στο γεγονός ότι η Ρένα Παπασπύρου – γυναίκα, μάνα, καλλιτέχνης και πρώτη γυναίκα καθηγήτρια σε εργαστήριο της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών - ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς της μετατρέποντάς την σε καλλιτεχνικό πεδίο έρευνας και δημιουργίας.
Χαιρώνεια, 2 Αυγούστου 338 π.Χ.: Μια μέρα που άλλαξε τον κόσμο
Μια έκθεση-σταθμός για την ιστορική μέρα που έφερε στην πολιτική σκηνή τον Μέγα Αλέξανδρο, έναν από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της παγκόσμιας ιστορίας. Η έκθεση εντάσσεται στη νέα σειρά αρχαιολογικών εκθέσεων «Ιστορίες Ανθρώπων» του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Η έκθεση τονίζει τη σημασία της μάχης της Χαιρώνειας για τη μετάβαση από την κλασική στην ελληνιστική περίοδο. Η μάχη έφερε τους Μακεδόνες οριστικά στη θέση της κυρίαρχης δύναμης στην Ελλάδα και την ανατολική Μεσόγειο υπό τη βασιλεία του Φιλίππου. Τη μέρα αυτή, ο δεκαοκτάχρονος τότε πρίγκιπας Αλέξανδρος κάνει δυναμικά την εμφάνισή του στην πολιτική και στρατιωτική σκηνή, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ήττα του Ιερού Λόχου των Θηβαίων. Η έκθεση επιτρέπει να «αγγίξουμε» αρχαιολογικά τον μεγάλο βασιλιά, όσο ποτέ και πουθενά αλλού στον τόπο και τον χρόνο. Μέσα από περίπου 260 αντικείμενα, τα οποία θα προέρχονται από 25 ελληνικά μουσεία, 2 μουσεία του εξωτερικού και 4 ιδιωτικές συλλογές, η έκθεση θα εξετάσει τους δύο κόσμους που συγκρούστηκαν, δημιουργώντας τη μαγιά για τον νέο ελληνιστικό κόσμο που γεννήθηκε την επαύριον της ιστορικής μάχης, αλλάζοντας τον ρου της ιστορίας.
Γυναίκες, μαζί
Για τους επόμενους επτά μήνες οι γυναίκες καταλαμβάνουν το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αφού στους χώρους του παρουσιάζονται αποκλειστικά έργα γυναικών καλλιτέχνιδων και δημιουργών που αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες. Στο πλαίσιο της εκθεσιακής ανανέωσης της συλλογής του ΕΜΣΤ, θα γίνει και η πρώτη παρουσίαση ενός αριθμού έργων από τη Δωρεά Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου, τη σημαντικότερη δωρεά στην ιστορία του Μουσείου από την ίδρυσή του, μαζί με έργα της συλλογής του ΕΜΣΤ. Η παρουσίαση περιλαμβάνει, επίσης, τον νέο μακροχρόνιο δανεισμό ενός σημαντικού έργου της Etel Adnan, ευγενική παραχώρηση της SARADAR COLLECTION.
Γιώργος Χατζημιχάλης. Έργα από το 1966 έως το 2022 (Μέρος Β)
Το δεύτερο μέρος της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη για τον Γιώργο Χατζημιχάλη. Τα έργα που θα εκτεθούν καταγράφουν τη διαδρομή του καλλιτέχνη μέσα στην περιπέτεια της ζωγραφικής αυτά τα πενήντα έξι χρόνια. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν και έργα για πρώτη φορά στο κοινό.
Γιώργος Σεφέρης. Εξήντα χρόνια από το βραβείο Νόμπελ
Στις 24 Οκτωβρίου 1963 ανακοινώθηκε από την Σουηδική Ακαδημία η βράβευση του Γιώργου Σεφέρη με το βραβείο Νόμπελ. Εξήντα ακριβώς χρόνια μετά από αυτή την ιστορική μέρα, το Μουσείο Μπενάκη εγκαινιάζει έκθεση αφιερωμένη στην επέτειο της ανακοίνωσης, αλλά και της απονομής που ακολούθησε στις 10 Δεκεμβρίου 1963. Τεκμήρια και φωτογραφικό υλικό παρουσιάζονται σε τρεις ενότητες: η πρώτη αφορά την ημέρα της ανακοίνωσης, η δεύτερη επικεντρώνεται στη βραδιά της απονομής, ενώ η τελευταία στον απόηχό της, με τα σχετικά δημοσιεύματα, συγχαρητήριες επιστολές και τηλεγραφήματα. Αφίσες, εφημερίδες της εποχής, οπτικά και ηχητικά ντοκουμέντα, καθώς και προσωπικά αντικείμενα του ποιητή δημιουργούν ένα περιβάλλον που ανακαλεί την σπουδαιότητα του γεγονότος και αναδεικνύει την προσωπικότητά του.
Unboxing Callas: Μια αρχειακή εξερεύνηση στη συλλογή Πυρομάλλη και το αρχείο της ΕΛΣ
Με αφετηρία τη δωρεά της συλλογής του Δημήτρη Πυρομάλλη στο Αρχείο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο Βασίλης Ζηδιανάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής του ATOPOS cvc, μας καλεί να ανακαλύψουμε εκ νέου τη μυθική divina Μαρία Κάλλας, μέσα από ένα εικαστικό unboxing. Η συλλογή του Δημήτρη Πυρομάλλη περιλαμβάνει περίπου 4.000 δίσκους βινυλίου, 6.000 CD, εκατοντάδες βιβλία, αποκόμματα εφημερίδων, περιοδικές εκδόσεις, χιλιάδες φωτογραφίες, αυτόγραφα, ιδιόγραφα, γραμματόσημα με τη μορφή της Κάλλας από διάφορες χώρες, μετάλλια αφιερωμένα στην ίδια, αλλά και προσωπικά της είδη. Αντλώντας έμπνευση από το unboxing, όπως αυτό έγινε δημοφιλές μέσα από ψηφιακές κοινότητες, η έκθεση προτείνει έναν εικαστικό και διεπιστημονικό τρόπο προσέγγισης, εξερεύνησης και ανάγνωσης του αρχείου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, αλλά και της σπουδαιότερης λυρικής τραγουδίστριας όλων των εποχών, της Μαρίας Κάλλας. Η έκθεση διατηρεί την αίσθηση ενός ανοιχτού αρχείου στο οποίο η επιμελητική ομάδα προσκαλεί εικαστικούς, συντηρητές, αρχειονόμους και ερευνητές να δουλέψουν και να ανοίξουν κουτιά του αρχείου, προκειμένου να ανακαλύψουν ιστορίες, μνήμες, αντικείμενα, την ίδια τη διάσημη καλλιτέχνιδα, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους ακόμα εμπνέει στο σύγχρονο πεδίο έρευνας, μελέτης και δημιουργίας. Η δημιουργία ενός ανοιχτού αρχείου έγκειται ακριβώς στη δυνατότητα πρόσβασης που έχει το κοινό στα τεκμήρια, στις προσεγγίσεις αλλά και στις αφηγήσεις. Πλάι στο αρχειακό υλικό, θα παρουσιαστούν πρωτότυπα εικαστικά έργα, εμπνευσμένα από τη συλλογή του Δημήτρη Πυρομάλλη, σύγχρονων καλλιτέχνιδων και καλλιτεχνών, οι οποίοι κλήθηκαν να εξερευνήσουν, να προσαρμόσουν και να επαναπροσδιορίσουν το αρχειακό υλικό, σε μια προσπάθεια να προσφέρουν μια πιο ελεύθερη και υποκειμενική μορφή γνώσης.
Από τη Μεγάλη… στη Σύγχρονη Ελλάδα: Οι Πρόσφυγες
Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο εγκαινιάζει το δεύτερο μέρος της έκθεσης «Από τη Μεγάλη… στη Σύγχρονη Ελλάδα», η οποία παρακολουθεί την ολοκλήρωση της δημιουργίας της χώρας από άποψη συνόρων και πληθυσμού. Το δεύτερο μέρος με τον υπότιτλο «Οι Πρόσφυγες» επικεντρώνεται στην πληθυσμιακή διαμόρφωση της Ελλάδας μέσα από τις μετακινήσεις πληθυσμών επί έναν αιώνα. Η έκθεση χωρίζεται σε τέσσερεις μεγάλες ενότητες: Τα Αίτια, Ο Ξεριζωμός, Το Στέριωμα, Η Μνήμη. Τα αίτια φωτίζουν τους λόγους που οδηγούν κάποιον να εγκαταλείψει ξαφνικά και απροσδόκητα τον τόπο του: πόλεμοι, διωγμοί, αλλαγές συνόρων, ανταλλαγές πληθυσμών κ.ά. Η αναγκαστική και ελάχιστα προετοιμασμένη φυγή, το δύσκολο ταξίδι, από το οποίο δεν επιβίωναν όλοι, τα πολύτιμα που δεν αποχωρίζονταν, η υποδοχή που συναντούσαν οι πρόσφυγες, και οι πρώτες προσπάθειες περίθαλψης είναι τα θέματα της δεύτερης ενότητας. Η τρίτη ενότητα επικεντρώνεται στην προσωρινή και μόνιμη στέγαση των προσφύγων, την υγειονομική περίθαλψη, την εκτίμηση των περιουσιών, τις αποζημιώσεις, την επαγγελματική αποκατάσταση αστών και αγροτών, την εκπαίδευση. Η τελευταία ενότητα εστιάζει στη μνήμη και τη συλλογική συνείδηση των προσφύγων μέσα από τη μουσική, τον αθλητισμό, τους συλλόγους, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο. Στην έκθεση παρουσιάζονται φωτογραφικά τεκμήρια, ιστορικά έγγραφα και αντικείμενα από τις συλλογές του Μουσείου, πλαισιωμένα από μαρτυρίες, αποσπάσματα πηγών και δημοσιεύματα του Τύπου.
Λήδα Παπακωνσταντίνου. Χρόνος στα χέρια μου
Αναδρομική έκθεση για μία από τις πιο επιδραστικές καλλιτέχνιδες στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα και από τις πρωτοπόρους της φεμινιστικής τέχνης στη χώρα μας. Για πέντε σχεδόν δεκαετίες, η Παπακωνσταντίνου ανέπτυξε ένα πολύπλευρο και πολυδιάστατο έργο. Πάντα με επίκεντρο το σώμα, η δουλειά της περιλαμβάνει περφόρμανς, γλυπτική, βίντεο, site-specific εγκαταστάσεις και ζωγραφική. Ζητήματα φύλου, σεξουαλικότητας, συλλογικής και προσωπικής μνήμης, ιστορίας, πολιτικής και οικολογίας εντοπίζονται στον πυρήνα της καλλιτεχνικής της έκφρασης. Το έργο της συνολικά αποτελεί σημείο αναφοράς για την ελληνική τέχνη, αλλά και πηγή έμπνευσης για τους νεώτερους εικαστικούς.
Χρύσα Ρωμανού. Η αναζήτηση της ευτυχίας για όσους περισσότερους γίνεται
Μια παρουσίαση του έργου της Χρύσας Ρωμανού, από τις πιο αναγνωρίσιμες και καταξιωμένες Ελληνίδες καλλιτέχνιδες της γενιάς της. Η παραμονή της στη Γαλλία, τα χρόνια 1961-1981, υπήρξε καθοριστική για τη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής της ταυτότητας. Ανήκε στην ομάδα των Ελλήνων καλλιτεχνών της διασποράς, οι οποίοι έζησαν και εργάστηκαν μεταπολεμικά στα μεγάλα κέντρα τέχνης του δυτικού κόσμου. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής τέχνης, μια γυναίκα καλλιτέχνης, η Χρύσα Ρωμανού, δεν ακολούθησε απλώς τις διεθνείς καλλιτεχνικές εξελίξεις αλλά τις συνδιαμόρφωσε. Ίσως περισσότερο γνωστή για τα κολάζ της, τα οποία συνέδεαν, με κριτική αντίληψη, διαφημίσεις και εικόνες από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και την κουλτούρα της κατανάλωσης για να σχολιάσουν τις πολιτικές και κοινωνικές πραγματικότητες της εποχής της, η ασυμβίβαστη ματιά της Ρωμανού παραμένει αιχμηρή και επίκαιρη, ακόμη και σήμερα.
Δανάη Ανεσιάδου. D-Possessions
Σε συμπαραγωγή με το WIELS, στις Βρυξέλλες, το ΕΜΣΤ εγκαινιάζει την πρώτη ατομική έκθεση στην Ελλάδα της Βελγο-Ελληνίδας καλλιτέχνιδας Δανάης Ανεσιάδου. H Ανεσιάδου έχει αναπτύξει τα τελευταία 15 χρόνια μια σειρά από μεταφυσικές και προσωπικές αφηγήσεις σε ένα άκρως προσωπικό και ιδιοσυγκρασιακό έργο, το οποίο παραπέμπει στον κινηματογράφο, τις αποκρυφιστικές επιστήμες, την ελληνική αρχαιότητα και τη σύγχρονη επικαιρότητα. Οπλισμένη με έντονο ενδιαφέρον για την ιστοριογραφία και την πολιτική, θέτει υπό αμφισβήτηση αυτό που θεωρούμε αληθινό, επισημαίνοντας τα διπλά πρότυπα και τις ψευδείς διχοτομίες του κυρίαρχου λόγου και της κουλτούρας της παραπληροφόρησης. Η ατομική της έκθεση στο ΕΜΣΤ προσκαλεί τους επισκέπτες σε μια αλληγορική σκηνογραφία αποτελούμενη από νέα γλυπτά και κολάζ, που σχετίζονται με τον πληθωρισμό των πολιτικών και πνευματικών κρίσεων. Σαν σύγχρονη εξορκίστρια, η Ανεσιάδου επιχειρεί να εξαγνίσει και να μεταμορφώσει όχι μόνο τα προσωπικά της υλικά αγαθά αλλά και τις ενεργειακές ροές που δονούνται γύρω μας.
