Με την έναρξη της σεζόν κι υπό το –ριζωμένο πλέον– φόβο ότι ένα ακόμη lockdown ίσως έλθει εξ ουρανού και μας πετάξει στην εφιαλτική ζώνη της αδράνειας, όλες οι γκαλερί, οι ανεξάρτητοι εικαστικοί χώροι, τα ιδρύματα και τα μουσεία έσπευσαν να εγκαινιάσουν τις εκθέσεις τους, έτσι που σχεδόν ταυτόχρονα απασφαλίστηκε μια πελώρια (και δύσκολα διαχειρίσιμη) εικαστική ορμή σε όλη την πόλη. Όλα αυτά μαζί με το μεγάλο γεγονός της 7ης Μπιενάλε Αθήνας.
Το ευτυχές, όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος, είναι ότι οι απανωτές αναβολές των προηγούμενων μηνών εξασφάλισαν παραπάνω χρόνο στους καλλιτέχνες, πράγμα το οποίο, ειδικά στην περίπτωση των νέων παραγωγών, απέδωσε καρπούς. Ως εκ τούτου, πολλά είναι τα «σημαντικά», πολλά τα «πρωτότυπα» και πολλαπλές οι «εκρήξεις» που αναμένουν το κοινό αυτή τη στιγμή, δημιουργώντας την αίσθηση μιας συλλογικής εκτόνωσης που, όμως, δεν παύει να ισορροπεί σε ένα τεντωμένο σκοινί. Συγκεντρώσαμε 21 εκθέσεις, οι οποίες παρουσιάζονται σε δύο μέρη (εδώ το Α' μέρος), για να ισορροπήσετε με τόλμη.
#11 Συστήματα, Οργανισμοί, Συμβίωση
Η έκθεση που πρωτοπαρουσιάστηκε τον Ιούνιο, ως μέρος της έκδοσης Instituting του New Alphabet School / HKW, επιστρέφει στο χώρο Οχτώ με όλη τη διάθεση να ξεδιπλώσει το παράλληλο πρόγραμμά της. Μέσα από διαφορετικές καλλιτεχνικές πρακτικές, ακτιβιστικές δράσεις και έρευνα, η έκθεση επιχειρεί να αποτελέσει πεδίο αναστοχασμού γύρω από τον τρόπο δόμησης των αστικών και των κοινωνικών συστημάτων, με πηγή έμπνευσης τη φύση και τις συμβιωτικές πρακτικές που αναπτύσσει.
Συμμετέχουν με έργα τους άκρως δυναμικά ονόματα, όπως Forensic Architecture, Arbit City Group, Εύα Γιαννακοπούλου, Ανδρέας Ragnar Κασάπης, Ελένη Τζιρτζιλάκη, κ.ά.
Οχτώ (Πολυτεχνείου 8) | Έως 22/10 | Πέμ.-Σάβ.: 6-9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#12 Steve McQueen: End Credits
Ως δορυφόρος συμπληρώνει την 7η Μπιενάλε Αθήνας η Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, καθότι στο υπόγειο του κτιρίου της προβάλλεται έως 24 Οκτωβρίου το εν εξελίξει έργο «End Credits» του βραβευμένου με όσκαρ Steve McQueen («12 χρόνια σκλάβος»). Ο επιφανής κινηματογραφιστής ακολουθεί μια τολμηρή παράλληλη πορεία στο τοπίο της σύγχρονης τέχνης (κατέχει βραβείο Turner, ενώ έργο του παρουσιάζεται και στην «Πύλη», στο Καπνεργοστάσιο), ξεχύνοντας την κριτική του έναντι της (μετα)αποικιοκρατίας, έξω από αφηγηματικές φόρμες.
Το χειμαρρώδες φιλμ που προβάλλεται στη Στέγη αποτελεί ένα φόρος τιμής στον Αφροαμερικανό τραγουδιστή και ακτιβιστή Paul Robeson που κυνηγήθηκε απ’ το FBI, καθώς και σε όσους μαρτύρησαν στον αγώνα κατά του ρατσισμού.
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση | Έως 24/10 | Παρ.-Κυρ.: 4-10 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη με προκράτηση θέσης
#13 Περικλής Πραβήτας: Déjà Visité
Το παράδοξο déjà visité, συγκοινωνούν δοχείο του déjà vu, αφορά τη στιγμιαία αίσθηση ότι έχεις ξαναβρεθεί στον ίδιο χώρο, χωρίς ταυτόχρονα το μνημονικό σου να μπορεί να ανακαλέσει κάποια περαιτέρω πληροφορία για αυτή την τόσο οικεία εμπειρία. Σαν να συνέβη σε μια παράλληλη πραγματικότητα. Αυτό το λεπτό σημείο εσωτερικής διαμάχης εξερευνά ο εικαστικός Περικλής Πραβήτας με τη νέα του έκθεση στη γκαλερί Έκφραση Γιάννα Γραμματοπούλου.
Παιχνίδια-μινιατούρες κι άλλα καθημερινά μικροαντικείμενα εξασκούν την ισορροπία τους σε κάθετο και οριζόντιο άξονα. Ένας αεράκι ίσως αρκεί για να τα ρίξει από το βάθρο τους, γι’ αυτό και πολλά είναι τοποθετημένα μέσα σε προθήκες. Εύθραυστα, όπως και τα απομεινάρια των παιδικών μας ονείρων. Συνεχίζεται έως τέλος Οκτωβρίου.
Έκφραση «Γιάννα Γραμματοπούλου» | Έως 30/10 | Τρ., Πέμ.-Παρ.: 12-8 μ.μ., Τετ.: 12-6 μ.μ., Σάβ.: 12-3 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#14 Ραλλού Παναγιώτου: Μικροκλίμα τσέπης
«Τα αντικείμενα στα οποία επικεντρώνομαι φέρουν μια πολυπλοκότητα στην οικονομική τους διάσταση, είναι αντικείμενα που από μαζικά γίνονται προσωπικά και συνδέονται με μηχανισμούς επιμέλειας του εαυτού», αναφέρει η Ραλλού Παναγιώτου για την πρακτική της. Ένα λαστιχένιο βατραχοπέδιλο, μια μεταλλική θήκη σαπουνιού, ένα κρύο πλακάκι που ακουμπάς την πλάτη σου, μια τσέπη παντελονιού κι άλλα μεμονωμένα αντικείμενα καθημερινής χρήσης αποκόπτονται από το περιβάλλον τους κι αναδομούνται στην γλυπτική της Ραλλούς, έτσι που μεταφέρουν την αύρα τους σε νέα σημασιολογικά μονοπάτια.
Στην νέα έκθεση που παρουσιάζει (έως 7/11) στο Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, «η αστική κλίμακα συνδέεται με τη μικροκλίμακα του σώματος», όπως αναγράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος στο συνοδευτικό κείμενο.
Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων | Έως 7/11 | Τρ.-Παρ.: 11 π.μ.-7 μ.μ., Σάβ.-Κυρ.: 10 π.μ.-3 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#15 Metahaven - Passphrases
Στην εποχή που το συναίσθημα αποτελεί το κυρίαρχο εργαλείο της πολιτικής πρακτικής, μια δραστήρια, διορατική κολεκτίβα από το Άμστερνταμ χρησιμοποιεί την αισθητικοποίηση ως όπλο διαφάνειας, κριτικής και αντι-προπαγάνδας.
Οι Metahaven, έχοντας εκθέσει σε μεγάλα μουσεία και ιδρύματα του εξωτερικού, έρχονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο State of Concept, με δύο φιλμ και μια σειρά υφαντών έργων, διεγείροντας τις αισθήσεις και τη σκέψη του αθηναϊκού κοινού. Στις οθόνες προβάλλονται το «Chaos Theory» (2021) και το «Hometown» (2018), αμφότερα μέρη της ίδια τριλογίας, τα οποία ασχολούνται με τον γνωσιακό κόσμο των παιδιών και τα αινίγματα που περιλαμβάνει. Συνεχίζεται έως 13 Νοεμβρίου.
State of Concept | έως 13/11 | Τετ.-Παρ.: 4.30-8.30 μ.μ., Σάβ.: 12-5 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#16 Giuseppe Penone: Bodies imprinted in the Air
Από τα 60s που τάραξε τα νερά της σύγχρονης τέχνης εκθέτοντας στα δάση γύρω από την ιδιαίτερη πατρίδα του, στο Πιεμόντε, μέχρι σήμερα και όλη την πορεία του σε μεγάλα μουσεία και γκαλερί, ο Giuseppe Penone είναι ένας καλλιτέχνης της arte povera, o οποίος μέσω του πολύπλευρου έργου του –περφόρμανς, γλυπτά, εγκαταστάσεις και έργα σε χαρτί– δοκιμάζει κάθε φορά τα όρια μεταξύ ανθρώπινου σώματος και μητέρας φύσης.
Πολλές φορές ενσωματώνει τα ίχνη των χεριών του κατά τη στιγμή της γλυπτικής πράξης κι άλλες φορές αναπαριστά στοιχεία του κορμιού με γήινα υλικά. «Σκοπός μου είναι να σας κάνω να κατανοήσετε τι εστί δημιουργία, ποια είναι η αλληλουχία σκέψεων και πράξεων», αναφέρει ο ίδιος. Μια σαφή εικόνα από την πορεία και τη φιλοσοφία του προσφέρεται στο αθηναϊκό κοινό, μέσω της έκθεσης «Bodies Imprinted in the Air» στην Gagosian Gallery, έως 13 Νοεμβρίου.
Gagosian Gallery (Αναπήρων Πολέμου 22) | Έως 13/11 | Τρ.-Τετ., Παρ.-Σάβ.: 11 π.μ.-7 μ.μ., Πέμ.: 11 π.μ.-8 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#17 Ήλιος ανατέλλει, ήλιος δύει της Ντόρας Οικονόμου και Katfish της Ellen Gallagher
Μέρος της ομότιτλης έκθεσης στο Ρότερνταμ, το εικαστικό double-bill που παρουσιάζεται στο Akwa Ibom, με την υποστήριξη του οργανισμού ΝΕΟΝ, παρεμβαίνει στο χώρο με τρόπο πρωτότυπο.
Ααπό τη μία, το έργο της Ellen Gallagher ξεδιαλέγει δύο πάνελ από τα περίπου τρεις χιλιάδες στριπάκια της σειράς κόμικ «Krazy Kat» του George Herriman για να τα παρουσιάσει στον τοίχο, ως ενσωματωμένα στοιχεία στον τριμμένο σοβά^ από την άλλη, η Ντόρα Οικονόμου στρώνει στο πάτωμα ένα βαμβακερό, φωτιζόμενο τοπίο που παραπέμπει στην ανατολή και τη δύση του ηλίου: οι επισκέπτες καλούνται να το παρατηρήσουν αλλά και να διαδράσουν, αφήνοντας τελικά το ίχνος τους στην επιφάνεια. Συνεχίζεται έως 15/11.
Akwa Ibom (Βαλτετσίου 35, Εξάρχεια) | Έως 15/11 | Τετ.: 4-8 μ.μ., Σάβ.: 2-6 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#18 Πράσινο Πέρα(σ)μα
Μετά το κενό που επέβαλε η πανδημία, το πολιτιστικό πρόγραμμα «Sharing Perama» της επιμελήτριας Μπαρμπαρά Πολλά –μια προσπάθεια ανάδειξης της πλούσιας ταυτότητας του Περάματος και ενεργοποίησης της τοπικής κοινωνίας μέσω της σύγχρονης τέχνης– επιστρέφει με μια έκθεση στο Μουσείο Αλιείας και Ναυπηγικής Αλιευτικών Σκαφών, το οποίο για χρόνια παρέμενε ανενεργό.
Σε συνεργασία με τον Δήμο Περάματος αποκαταστάθηκε και επιστρέφει ως λειτουργικό κύτταρο στην περιοχή, ξεκινώντας με τη φιλοξενία δεκατριών αναγνωρισμένων καλλιτεχνών (μεταξύ των οποίων ο Robert Montgomery αλλά και η ταλαντούχα Κυριακή Γονή). Η σχέση τέχνης και οικολογίας πρωταγωνιστεί σε έναν τόπο με αυξημένο φορτίο περιβαλλοντικής ρύπανσης. Επιμέλεια: Μάριος Φούρναρης και Μπάρμπαρα Πολλά. Συνεχίζεται έως 19 Νοεμβρίου.
Αλιείας και Ναυπηγικής Αλιευτικών Σκαφών (Λ. Δημοκρατίας & Μ. Κιουρί, Πέραμα) | Έως 19/11 | Πέμ.-Παρ.: 6-9 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#19 Διονύσης Σοτοβίκης: Το σπίτι του Ροδάκη. Προς μια συναισθηματική δόμηση
«Από τι είναι φτιαγμένα τα κτίριά μας; Πώς δομεί ο άνθρωπος το περιβάλλον του και τι είναι αυτό που προσδιορίζει τον ανθρώπινο πολιτισμό; Νομίζω ότι η μοναδική απάντηση θα ήταν, ή θα έπρεπε να ήταν, σύμφωνα με τα συναισθήματά του», αναφέρει ο αρχιτέκτονας-εικαστικός Διονύσης Σοτοβίκης για να πλαισιώσει την έκθεση που παρουσιάζει στο Μουσείο Χατζημιχάλη.
Πρωταγωνιστής είναι το σπίτι του Αλέξανδρου Ροδάκη στην Αίγινα, μια οικία-έργο τέχνης που, αρχικά, ανέσυρε από τη λήθη ο Olaf Nicolai με ένα φιλμ στην 1η Μπιενάλε Αθήνας, ενώ τώρα «ανασταίνεται» χάρη στο ενδιαφέρον του Σοτοβίκη. Δύο περίβλεπτα γλυπτά που μεταφέρθηκαν απ’ την οικία, μαζί με ένα βίντεο-έργο, παρουσιάζονται στο ημιυπόγειο του μουσείου και μια σειρά ατμοσφαιρικών φωτογραφιών από το παρόν του κτιρίου βρίσκονται στον πρώτο όροφο. Επιμέλεια: Χριστόφορος Μαρίνος.
Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης «Αγγελική Χατζημιχάλη» Δήμου Αθηναίων (Αγγελικής Χατζημιχάλη 6) | Έως 21/11 | 11 π.μ.-7 μ.μ., Σάβ.-Κυρ.: 10 π.μ.-3 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη
#20 7η Μπιενάλε Αθήνας: Έκλειψη
Μέσα στην «Έκλειψη» των καιρών μας βουτάει η 7η Μπιενάλε Αθήνας, θέλοντας να μετατρέψει την ρευστή πραγματικότητα του σήμερα σε ένα πεδίο συλλογικού μετασχηματισμού, προκειμένου να αναζητήσει πιθανές διεξόδους από τα βάρη που μας καταπνίγουν.
Σε συνεπιμέλεια της κολεκτίβας Omsk Social Club και του Larry Ossei-Mensah, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Poka-Yio και σε συνεργασία με το Onassis Culture, η φετινή διοργάνωση καταλαμβάνει έκταση άνω των 10.000 τ.μ. εκθεσιακού χώρου, σε τρία κτίρια του κέντρου της πόλης, τα οποία εγκαταλείφτηκαν μετά την κρίση, περνώντας στην αφάνεια. Το οκτώ επιπέδων πολυκατάστημα Fokas, τα υποβλητικά πρώην Δικαστήρια Σανταρόζα μαζί με την ομώνυμη πλατεία, αλλά και το επιβλητικό Μέγαρο Σλίμαν-Μελά διαμορφώνουν τον (βασικό) χάρτη για τους επισκέπτες, ενώ τα έργα από τους ογδόντα διεθνείς καλλιτέχνες που συμμετέχουν περιστρέφονται γύρω από τα τελετουργικά, την ταυτότητα και την διαπολιτισμική συνύπαρξη, συχνά με απρόσμενους τρόπους.
AB7: «Έκλειψη» | Έως 28/11 (Τετ.-Παρ.: 1-9 μ.μ., Σάβ.-Κυρ.: 10 π.μ.-9 μ.μ.) | Εισιτήρια: € 10 (ημερήσιο), € 18 (τριήμερο) και € 25 (διαρκείας)
#21 Λήδα Κοντογιαννοπούλου: Το Σπίτι της Μνήμης
Στον Γιώργο Σεφέρη, επ’ αφορμή της συμπλήρωσης πενήντα χρόνων από το θάνατό του, αφιερώνεται η έκθεση της Λήδας Κοντογιαννοπούλου «Το Σπίτι της Μνήμης» στην Πινακοθήκη Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη. Ο κύριος όγκος των έργων προέρχεται από την οικία του μεγάλου νομπελίστα στην οδό Άγρας, όπου η εικαστικός επισκεπτόταν επανειλημμένα σε βάθος χρόνου, προκειμένου να αισθανθεί την αύρα του. Ανέκαθεν γοητευόταν η ζωγράφος από τους εσωτερικούς χώρους, τους οποίους αποτυπώνει μεν αναπαραστατικά, με μικρές παρεμβάσεις δε, ώστε να ενισχύσει το συναίσθημα που αποπνέουν.
Η ζεστασιά, τα ίχνη στο βιωμένο χώρο κι η απουσία ξεχύνονται από τα –πολύ μεγάλα, σε μερικές περιπτώσεις– κάδρα. Πέραν της οικίας του Σεφέρη, η έκθεση περιλαμβάνει ακόμη εννέα «πλάνα» από τα σπίτια του Παναγιώτη Τέτση και Ναταλίας Μελά. Συνεχίζεται έως 8 Ιανουαρίου.
Πινακοθήκη Γκίκα – Μουσείο Μπενάκη | Έως 8/1 | Παρ.-Σάβ.: 10 π.μ.-6 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 5
