Γραμμένη σε πρώτο πρόσωπο, σαν να απαγγέλλεται απνευστί, με λίγα κεφάλαια και παραγράφους, παρά τις 553 σελίδες της, η ιστορία της «μεσαίας αδελφής», της ανώνυμης ηρωίδας της Άννα Μπερνς είναι ένα ανατριχιαστικό και ενοχλητικό χρονικό παρενόχλησης, όχι μόνο από τον γαλατά που δεν ήταν γαλατάς –παρά ένας μεσήλικας υψηλού κύρους εθνικιστής που ήθελε μια δεκαοκτάχρονη– αλλά και από μια ολόκληρη κοινωνία που φοβάται το διαφορετικό.
Με άμεσες αναφορές στην εποχή των Ταραχών της Βόρειας Ιρλανδίας, της πατρίδας της συγγραφέως, τη δεκαετία του ‘70, παρότι ο τόπος, ο χρόνος, οι πρωταγωνιστές δεν κατονομάζονται ποτέ, όπως ο «σχεδόν ένα χρόνο ίσως φίλος», ο «τρίτος γαμπρός» ή ο «άντρας που δεν αγαπούσε κανέναν», το βιβλίο που κέρδισε το βραβείο Booker το 2018 και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg σε μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου, σε αφοπλίζει με την αιχμηρότητα, τον παιγνιώδη χαρακτήρα αλλά τη μουσικότητά του.
Το βιβλίο «Γαλατάς» που κέρδισε το βραβείο Booker το 2018 και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg σε μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου, σε αφοπλίζει με την αιχμηρότητα, τον παιγνιώδη χαρακτήρα αλλά τη μουσικότητά του.
Η ηρωίδα ενσαρκώνει τον παραλογισμό του να ζεις «μεγαλωμένη σε μια κοινωνία έτοιμη να εκραγεί, όπου οι βασικοί κανόνες ήταν: αν δεν ασκούσαν πάνω σου σωματική βία, αν δεν σε έβριζαν κατάμουτρα, αν δεν σου ‘ριχναν ανοιχτά προσβλητικές ματιές, τότε δεν έτρεχε τίποτα, πώς γινόταν λοιπόν να κινδυνεύεις από κάτι που δεν υπήρχε καν;» και παρόλα αυτά να ενοχλείς γιατί περπατάς στην πόλη διαβάζοντας τον Ιβανόη και άλλα μυθιστορήματα του 19ου αιώνα (τα βιβλία του 20ου αιώνα δεν της αρέσουν γιατί δεν της αρέσει ο 20ος αιώνας). Δεν μιλά όμως μόνο για το Μπέλφαστ της εποχής που μεγάλωνε η συγγραφέας αλλά και για την πατριαρχία, την καταπίεση, το φεμινισμό, τη διαφορετικότητα, με μια επίκαιρη μα διαχρονική ματιά που σε κάνει να ταυτιστείς αλλά και να φοβηθείς μαζί με την ηρωίδα.
Η χειμαρρώδης τζοϋσική «Πηνελόπη» της Μπερνς ζει σε μια πόλη χωρισμένη, όπου όλοι ξέρουν ποιό είναι το τσάι της πατριωτικής αφοσίωσης και ποιό το τσάι της προδοσίας ή το λάθος βούτυρο, όπου λέξεις όπως το «εξαιρετικό» είναι πολύ χρωματισμένες, πολύ «πέρα από το νερό»… Είναι όμως την ίδια στιγμή μια σημερινή, θυμωμένη γυναίκα αντιμέτωπη με τις δυσκολίες της ενηλικίωσης σε μια πατριαρχική, πολυ-φοβική κοινωνία που δεν σε αφήνει σε ησυχία μέχρι να φτάσεις στην τελευταία γραμμή της διήγησής της, όπου για μια στιγμή μόνο, σχεδόν της φάνηκε ότι γελούσε.
«Γαλατάς», Άννα Μπερνς, εκδ. Gutenberg, μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, σελ 553, Τιμή: € 18.80
