«Κάποτε χώρισαν. Δεν σκέφτηκαν καν να παίξουν μια τελευταία παρτίδα, έτσι για την ιστορία. Δεν ξαναβρέθηκαν από τότε, διατηρώντας πάντως την επαφή λίγα χρόνια μετά, έως ότου εκείνη εξαφανίστηκε πλέον οριστικά από τη ζωή του χωρίς ν’ αφήσει κανένα ίχνος πίσω της κι ούτε ξανάπαιξαν φλίπερ. Tilt και Game Over μαζί στην τελευταία μπίλια.» Φυλλομετρώντας το «Tilt!: δοκίμιο για τα φλίππερ» (εκδ. futura) του Κώστα Καλφόπουλου, συναντάς ένα κόσμο που πλέον έχει ξεχαστεί – ή αν μιλάμε για τη γενιά των 00’s δεν έχει βιωθεί καν. Τα «ουφάδικα» της Αθήνας μαζί με τη «γενιά των φλίπερ» χάθηκαν κάτω από το βαρύ πέπλο του χρόνου (πέρα από κάποιες λιγοστές αναφορές σε Κουμανταρέα και Νικολαΐδη), μέχρι που ένα υπόγειο στο Κουκάκι έκανε το μπαμ.
Μέσα στον ιστορικό ιστό της πόλης, στο άλλοτε «Μέδουσα» δίπλα από το θέατρο Σφενδόνη, μια λουστραρισμένη ξύλινη σκάλα (με ειδική ράμπα αναπήρων στο πλάι) σε βγάζει σε ένα υπέροχο πανοραμικό πλάνο που δεν θα πιστεύεις στα μάτια σου: εκατόν κάτι φλιπεράκια, όλα παραταγμένα και αναμμένα, γεμάτα πολύχρωμα λαμπιόνια, αναλογικούς ήχους και φανταχτερά σχέδια, να συναγωνίζονται για το ποιο θα σε πρωτοκερδίσει, όσο οι Doors σιγοψιθυρίζουν στο βάθος τις Περίεργες Μέρες. Το πρώτο Μουσείο Φλίπερ της χώρας εδώ και λίγες ημέρες έχει ανοίξει τις πόρτες του στην οδό Μακρή, ετοιμάζει επίσημα εγκαίνια το Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου (8 μ.μ.) και έχει ήδη αναστατώσει την Αθήνα.
«Όλη η δική μου γενιά έχει συνδεθεί με τα ουφάδικα και τα φλίπερ. Ήταν η τρέλα μας, η μόνη διέξοδος για διασκέδαση αλλά και ένα συνεχές κυνηγητό λόγω ορίου ηλικίας. Απ’ όταν ξανάπαιξα, έψαξα τρόπο να βγάλω τον κερματοδέκτη από το μηχάνημα για να αποσυνδέσω το φλίπερ από την έννοια του τζόγου και να μείνει καθαρά το game story».
Η καλογυαλισμένη βιτρίνα της μυστικιστικής πριγκίπισσας-θεότητας Panthera πάνω σε ένα συλλεκτικό ρετρομπαρόκ κασόνι φλίπερ του ’80 (ένα από τα πενήντα έξι εναπομείναντα παγκοσμίως) είναι το πρώτο κομμάτι που σε υποδέχεται στην είσοδο κάτω από τα καρέ του underground. Ακριβώς από πίσω διακρίνεις το ταμπλό από το φλίπερ Tommy, το μηχανάκι που πήρε το όνομά του από το τυφλό και κωφό παιδί που έπαιζε φλίπερ τη δεκαετία του ’60 και που ίσως να έχεις ακούσει στην ομώνυμη ροκ όπερα των The Who. Πίσω από τα φανταχτερά κεκλιμένα ηλεκτρονικά κουτιά, δεν μπορείς να φανταστείς πόση ιστορία κρύβεται. Εδώ ξεκινάς από το Satellite του ’58 με θέμα την πρώτη μαϊμού που ταξίδεψε με δορυφόρο στο διάστημα, περνάς στο Gorgar του ’79-το πρώτο φλιπεράκι που μίλησε με επτά ολόκληρες λέξεις στο λεξιλόγιό του, πας στη θρυλική τριλογία The Machine των 90’s, για να φτάσεις στο Star Wars Episode I του ’00 και να πολεμήσεις με φωτόσπαθα.
Μέσα σε αυτή τη διαδρομή βρίσκεις κάθε φορά το στίγμα της εποχής. Απλές εικόνες από την καθημερινότητα στους χώρους διασκέδασης του ’50, τα πρώτα διαστημικά ταξίδια και οι sci-fi αναζητήσεις των επόμενων δεκαετιών, οι merchandise αφίσες από ταινίες και σειρές των επόμενων χρόνων (βλ. Indiana Jones, Family Guy κά) και η ορμή του classic rock με μηχανάκια αφιερωμένα σε μεγάλες μπάντες… Είναι ξεκάθαρο. Τα φλίπερ διαμορφωνόντουσαν από την κουλτούρα της κάθε περιόδου αλλά ταυτόχρονα τη διαμόρφωναν.
Όσο ο Μάκης Γκουντάρας, εξειδικευμένος τεχνικός από το ’90 σε εταιρία που επισκεύαζε φλίπερ και πλέον χρυσό χέρι στο νεοσύστατο Athens Pinball Museum, με ξεναγεί στο κάθε μηχανάκι του χώρου εξιστορώντας ακούραστα την κάθε λεπτομέρεια ξεχωριστά (ναι, όλα τους είναι διαφορετικά), ανακάλυψα χονδρικά τέσσερις διαφορετικές γενιές. Στην αρχή, μέχρι το ’60 δεν υπήρχαν καν καντράν, οι βαθμολογίες έπεφταν με πλακέτες και τα μηχανάκια δούλευαν ηλεκτρομαγνητικά. Μετά έγιναν ψηφιακά. Αρκετά αργότερα, το ’90, μπήκαν οι οθόνες με δίγραμμα, οι οποίες γρήγορα εξελίχθηκαν σε dot matrix με ολόκληρα σχέδια και μηνύματα κατά των ναρκωτικών ή του καπνίσματος να περνάνε μπροστά από τον παίκτη. Και το 2000, σαν ύστατη προσπάθεια ενάντια στη φούρια των video games, βγήκαν λίγα μοντέλα με κεκλιμένη οθόνη και καθρέφτη, σε μία λογική semi 3D – αλλά ήταν ήδη πολύ αργά.
«Το αγαπημένο μου κομμάτι από τη συλλογή, το χρυσό Addams Family, που είχε βγει σε limited edition για χίλια κομμάτια που στάλθηκαν σε επιφανείς της εποχής, το βρήκαμε στην Κρήτη, σε μία άθλια κατάσταση με κολλημένα αυτοκόλλητα επάνω του από ταβέρνες», συνεχίζει. Μετά από τον άγαρμπο πολιτικό χειρισμό του 2002 που εξομοίωσε τα φλιπεράκια με τα «φρουτάκια» και τα απαγόρευσε δια ροπάλου, τα χιλιάδες κομμάτια που κυκλοφορούσαν στη χώρα είτε κρύφτηκαν σε υπόγεια και αθέατα μέρη είτε έφυγαν απευθείας για το εξωτερικό. Με την κρίση του 2009, δε, να δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την κατάσταση, ο αριθμός από τον ηλεκτρονικό θησαυρό που κάποτε αντιπροσώπευε μία ολόκληρη γενιά ελαττώθηκε δραματικά.
Εκατόν κάτι φλιπεράκια (αν δεν συνυπολογίσει κανείς τα άλλα τόσο που περιμένουν για rotation στο πίσω μέρος του μουσείου) σημαίνει εκατόν κάτι διαφορετικά παιχνίδια: διαφορετικό μέγεθος, διαφορετική κλίση, διαφορετικό «κεφάλι», διαφορετικές πίστες, διαφορετικά goals. Μπορεί ο στόχος να παραμένει ίδιος –να μείνει η μπίλια στο τραπέζι– αλλά το gameplay αλλάζει, όπως και η ευχαρίστηση που παίρνεις μόλις ακουμπήσεις τα χέρια σου στα πλαϊνά του κασονιού. «Το βασικό για μας είναι αυτός ο χώρος να προσφέρει ψυχαγωγία στο κοινό, να φεύγουν όλοι με το χαμόγελο στα χείλη», μου λέει ο Πάνος Μπίταρχος κλείνοντας τη συζήτηση. Και αν κρίνει κανείς από τα πρώτα κρούσματα το έχουν καταφέρει. «Έχουμε δει μεγάλους ανθρώπους να τρέχουν γύρω-γύρω από τα φλιπεράκια και να φωνάζουν καταχαρούμενοι, έχουμε δει νέους να κολλάνε με τις ώρες και μεγάλες γυναίκες να παίζουν για πρώτη φορά, απελευθερωμένες από το φόβο μη κακοχαρακτηριστούν».
Στα πλάνα των παιδιών είναι σε δεύτερη φάση να υπάρξουν κάρτες μελών αλλά και τουρνουά φλίπερ. Θέλουν να βελτιώσουν ακόμα περισσότερο τις παροχές για ΑμεΑ και να κρατήσουν το χώρο καθαρό χωρίς τσιγάρα και δυνατές μουσικές. Σκέφτονται, επίσης, να δημιουργήσουν αργότερα και ένα δικό τους φλίπερ με θέμα την Αρχαία Ελλάδα, μαρμάρινο κασόνι και σχέδια του Παρθενώνα. Μέχρι στιγμής, το ημερήσιο εισιτήριο ανέρχεται στα 10 ευρώ, λειτουργεί παράλληλα gift shop και αναψυκτήριο, ενώ χωρίς να υπάρχει κερματοδέκτης δεν χρειάζεται να ψάχνεις για ψιλά. Για το πρώτο Μουσείο Φλίπερ της χώρας, ένα χώρο που επαναφέρει το φλίπερ στο σήμερα και μάλιστα χωρίς όλο το subtext της παράνομης χαρτοπαιξίας, του τζόγου με το κέρμα και της κακόφημης διασκέδασης, το μόνο σίγουρο είναι πως δεν υπάρχει Game Over – ούτε κυριολεκτικά ούτε μεταφορικά.
Μουσείο Φλίπερ/ Athens Pinball Museum, Μακρή 2, Κουκάκι | 2109245958 | Δευτ.-Κυρ.: 9 π.μ.-12 μ.μ. | Γενική είσοδος: € 10 (ημερήσιο) | Επίσημα εγκαίνια: Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου.
