Στην καρδιά του κέντρου της πόλης στοχεύει η πιλοτική παρέμβαση που ετοιμάζει ο Δήμος Αθηναίων, θέλοντας να αλλάξει την εικόνα του ομφαλού του εμπορικού τριγώνου αλλά και τη διάθεση των Αθηναίων. Ο Ηλίας Βλαχάκης, εντεταλμένος σύμβουλος για το ιστορικό κέντρο του δημάρχου Γιώργου Καμίνη, μας την παρουσιάζει.
Θέλεις να δώσουμε ραντεβού στην πλατεία Καραμάνου; Ή μήπως στην πλατεία Ιερού Λόχου; Λέτε σε μερικά χρόνια οι παραπάνω φράσεις να μην προκαλούν βλέμμα απορίας στους Αθηναίους που θα βολτάρουν στο ιστορικό κέντρο ανεμπόδιστοι από παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, ενώ οι τουρίστες θα τσεκάρουν τα σημεία ενδιαφέροντος μέσω της σχετικής εφαρμογής στο κινητό τους και θα βγάζουν selfies στους πεζόδρομους με τα λουλουδιασμένα σκίαστρα και τα λιθόστρωτα που θα αναδεικνύουν τις διαφορετικές ιστορικές περιόδους της εποχής; Η πιλοτική παρέμβαση που ετοιμάζει ο Δήμος Αθηναίων σε μια μικρή σε έκταση αλλά μεγάλη σε σημασία περιοχή του εμπορικού τριγώνου σκοπεύει να αλλάξει την εικόνα στην καρδιά της πόλης χωρίς μεγαλεπήβολα σχέδια, αλλά με ήπιες παρεμβάσεις μικρής κλίμακας, ξεκινώντας από τα αυτονόητα και την εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας.
«Ως περιοχή της παρέμβασης ορίσαμε την καρδιά του εμπορικού τριγώνου. Αυτό το κομμάτι που περικλείεται από τις οδούς Ευριπίδου, Πραξιτέλους, Αθηνάς, Αγίας Ειρήνης, Αθηναΐδος, Περικλέους. Μικρό μεν, αλλά εξαιρετικά σημαντικό για την εικόνα της πόλης. Είναι ο ομφαλός του ιστορικού κέντρου», μας λέει ο Ηλίας Βλαχάκης, εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος για το ιστορικό κέντρο, γνωστός επιχειρηματίας στο χώρο της ένδυσης και μέλος στο διοικητικό συμβούλιο του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών. Ξετυλίγει μπροστά μας το χάρτη του κέντρου και μας δείχνει πόσο κομβικό είναι το εν λόγω σημείο. «Δεν υπάρχει άλλος τέτοιος πυρήνας στην πόλη, από τον οποίο περνάνε καθημερινά 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, αλλά και όπου συγκεντρώνεται η παραβατικότητα και η παραοικονομία.
Το ιστορικό κέντρο είναι η βιτρίνα της πόλης και θα μπορούσε να είναι ο κινητήριος μοχλός ως προς την ανάπτυξη, τον τουρισμό και την παραγωγή πλούτου. Η θέα των σκουπιδιών ή των παράνομα παρκαρισμένων αυτοκινήτων στο ιστορικό κέντρο δημιουργεί μια εντελώς αρνητική εικόνα για ολόκληρη την πόλη. Αφήσαμε απ’ έξω ήδη “δουλεμένους” δρόμους, όπως η Ερμού, η Μητροπόλεως ή η Πανεπιστημίου, για την οποία εκκρεμεί το Rethink Athens. Το σημαντικό είναι πάντως πως, ξεκινώντας την πιλοτική παρέμβαση από το σημείο που επιλέχθηκε, μπορούμε στη συνέχεια να επεκταθούμε και σε γειτονικές περιοχές όπως Ακρόπολη, Ψυρρή, Μεταξουργείο, Εξάρχεια, Μουσείο. Εκεί, συναντάμε βέβαια και άλλες μορφές παραβατικότητας, αλλά αν δεν ξεκινήσουμε από την καρδιά του τριγώνου, αυτές θα μας ξεφεύγουν συνέχεια».
Τι ακριβώς περιλαμβάνει η μελέτη; «Ξεκινάμε από τα αυτονόητα, όπως το να πεζοδρομηθούν δρόμοι που έχουν ήδη καθοριστεί ως πεζόδρομοι αλλά κάτι τέτοιο δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ. Δεν μας ενδιαφέρει ένα σκίαστρο του Καλατράβα ή ένα παγκάκι του Φίλιπ Σταρκ. Προτεραιότητά μας είναι η οργάνωση των χώρων κίνησης και στάσης, αλλά και των χώρων τραπεζοκαθισμάτων και έκθεσης εμπορευμάτων, η ανεμπόδιστη προσβασιμότητα στην κίνηση πεζών και ΑμεΑ, η ενίσχυση της φύτευσης και του οδοφωτισμού με χρήση LED, η προσθήκη καλαθιών απορριμμάτων και καθιστικών και η χωροθέτηση της στάθμευσης ποδηλάτων και μοτοποδηλάτων.
Παράλληλα με τη λειτουργική αναβάθμιση της περιοχής προτείνουμε και κάποιες παρεμβάσεις αισθητικής αναβάθμισης, με την ανάδειξη των σημείων ενδιαφέροντος επιτόπου και μέσω εφαρμογής και των ιστορικών στοιχείων της περιοχής που θα αποτυπωθούν στο οδόστρωμα, με τη χρήση ψυχρών και φυσικών υλικών (πέτρα, μάρμαρο, ψυχροί κυβόλιθοι κ.ά.) και με εικαστικές παρεμβάσεις».
Μπορούν ωστόσο αυτές τις παρεμβάσεις να τις αντέξουν οι πενιχροί προϋπολογισμοί της εποχής μας; «Το σημαντικό είναι ότι δεν χρειάζονται χρήματα αλλά πολιτική βούληση για να αλλάξουμε την εικόνα του κέντρου της πόλης. Ο στόχος μας είναι η ανάκτηση του δημόσιου χώρου με την εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας και μέσα στο ισχύον πλαίσιο. Η ίδια η τεχνική παρέμβαση είναι ήπια. Όλοι θυμόμαστε την εικόνα της πόλης το 2004.
Η εποχή εκείνη δεν είναι τόσο μακριά, οι υποδομές που κληρονομήσαμε εξακολουθούν να υπάρχουν, αυτό που μας λείπει είναι καταρχήν να εφαρμοστούν οι υπάρχοντες κανόνες. Με τη μελέτη αυτή ο δήμος βάζει σε προτεραιότητα το κέντρο της πόλης, το οποίο από το 2008 ταυτίστηκε απολύτως με την απαξίωση του δημόσιου χώρου με πολλαπλούς τρόπους: από το σπάσιμο των μαρμάρων σε ένδειξη διαμαρτυρίας ως την ανεξέλεγκτη επέκταση των τραπεζοκαθισμάτων στα πεζοδρόμια» επισημαίνει ο κ. Βλαχάκης».
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται όμως η μελέτη; «Η μελέτη είναι έτοιμη, έχει περάσει από το δημοτικό συμβούλιο, ο προϋπολογισμός έχει εγκριθεί, απαιτούνται όμως περίπου τρεις μήνες διαβούλευσης και δώδεκα μήνες γραφειοκρατίας ώστε να εξασφαλιστούν όλες οι υπογραφές για να ξεκινήσει η υλοποίηση. Στόχος μας είναι να μειωθεί αυτός ο χρόνος στους τέσσερις μήνες. Υπολογίζουμε ότι από τη στιγμή που θα μπουν οι τελικές υπογραφές η υλοποίηση χρειάζεται τέσσερις μήνες περίπου.
Ως προς την αποδοχή από την πλευρά των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή είμαστε πολύ αισιόδοξοι, αφού οι επαφές που έχουν αρχίσει εδώ και καιρό αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές αντιρρήσεις». Σύμφωνα με όσα μας λέει ο κ. Βλαχάκης, το εμπόριο εξακολουθεί να κυριαρχεί στο εμπορικό τρίγωνο. Από τα 500 ισόγεια της περιοχής, βάσει περσινής βέβαια έρευνας, τα 350 αφορούν το παραδοσιακό εμπόριο, τα 100 είναι κενά και τα 50 μόλις είναι υγειονομικού ενδιαφέροντος. «Το σίγουρο είναι ότι χρειάζεται πολιτική βούληση όχι μόνο από το δήμο αλλά από την αστυνομία, την τροχαία και όλη την κεντρική κυβέρνηση. Απαραίτητη είναι βέβαια και η συνεργασία των χρηστών, των επαγγελματιών και των κατοίκων του κέντρου.
Ως επαγγελματίας του κέντρου έχεις σοβαρό οικονομικό αντάλλαγμα, δεν γίνεται λοιπόν να δηλητηριάζεις ένα δέντρο επειδή σου κόβει τη βιτρίνα ή να μη δίνεις για ανακύκλωση τα δεκάδες μπουκάλια που καταναλώνεις και να τα πετάς στους κάδους μαζί με τα άλλα σκουπίδια σου. Φυσικά χρειάζονται κάποια μέτρα που θα βοηθήσουν τους επιχειρηματίες και έχουν να κάνουν με τη δημιουργία ενδιάμεσων σταθμών αποκομιδής των σκουπιδιών, το φωτισμό και την ασφάλεια.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα πάντως είναι πιλοτικό και για τις υπηρεσίες του δήμου, και θα μας αποφέρει πολύτιμα συμπεράσματα αφού χρειάστηκε οριζόντια συνεργασία ανάμεσα σε πολλούς διαφορετικούς τομείς και άτομα που εργάστηκαν με όλη τους την ψυχή. Αν αλλάξει η εικόνα του κέντρου, βελτιώνεται και η διάθεση του πολίτη, καθώς υπάρχουν πολλά πολλαπλασιαστικά οφέλη, πέρα από τα άμεσο αποτέλεσμα στο τουριστικό προϊόν. Πιστεύω ότι αν υλοποιηθεί η μελέτη και προχωρήσουν και τα σχέδια του Δήμου για την περαιτέρω αναβάθμιση στις γύρω περιοχές, η αλλαγή του κέντρου της πόλης θα είναι το πιο σημαντικό έργο που θα αφήσει πίσω της η δημαρχίας Καμίνη», καταλήγει ο κ. Βλαχάκης.
Σύμπραξη για την αναζήτηση χορηγιών
Ο Δήμος Αθηναίων θέτει όντως σε προτεραιότητα το κέντρο της πόλης, όπως φάνηκε στην 1η Διάσκεψη για την Αθήνα που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγο καιρό στην Τεχνόπολη. Συμμετείχαν φορείς, σύλλογοι, εκπρόσωποι πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και παραγωγικών φορέων, καθώς και πολίτες, οι οποίοι συζήτησαν για τέσσερα θέματα: την αποκατάσταση του εμπορικού τριγώνου, την αναβάθμιση του Εθνικού Κήπου, τα Ανοιχτά Σχολεία για το ζωντάνεμα της γειτονιάς και το ρόλο της τοπικής κοινωνίας στη λήψη των αποφάσεων.
Μάλιστα ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Γιώργος Καμίνης, στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ανακοίνωσε μια ακόμα νέα πρωτοβουλία: «Έχοντας πάντα ως στόχο την ενεργοποίηση σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη –δηλαδή ευρωπαϊκή και διεθνή κλίμακα– όλων όσοι θα επιθυμούσαν να στηρίξουν και να σταθούν αρωγοί στην πόλη και τους πολίτες της, προχωρήσαμε ένα ακόμη βήμα, στη σύσταση της Σύμπραξης για την Αθήνα (Athens Partnership)». Η Σύμπραξη για την Αθήνα είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που δημιουργήθηκε για να προωθήσει στοχευμένες συνεργασίες ανάμεσα στο δήμο και τον ιδιωτικό τομέα, οι οποίες θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην πόλη, τους κατοίκους και επισκέπτες της.
Όπως επισήμανε ο κ. Καμίνης, στόχος της νέας αυτής ΜΚΟ είναι να «προσελκύει στον Δήμο Αθηναίων δωρεές των Ελλήνων της διασποράς, ιδρυμάτων, επιχειρήσεων και ιδιωτών, με διεθνή πρότυπα διαφάνειας και ταχύτητα. Χρηματοδοτεί πιλοτικά προγράμματα, επιτακτικές ανάγκες και υποδομές. Υποστηρίζει υφιστάμενες δράσεις. Ως ανεξάρτητη οντότητα, στη σύζευξη μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και του ιδιωτικού τομέα, θα αξιοποιεί τους πόρους και τις δυνάμεις και των δύο. Ακολουθεί την παράδοση επιτυχημένων μοντέλων σε πόλεις όπως το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες, η Μελβούρνη».
Πεζόδρομοι και πλατείες
Το σχέδιο περιλαμβάνει πεζοδρόμηση στην πράξη των οδών Βλαχάβα, Βύσσης, Αγίου Μάρκου, Καρόρη, Αγάθωνος και Αβραμιώτου. Παράλληλα θα καλλωπιστούν και οι τρεις μικρές πλατείες Καραμάνου, Ιερού Λόχου και Αγίας Ειρήνης. Προβλέπονται ακόμη κυλινδρικά κιόσκια για τα ανθοπωλείο της πλατείας Αγίας Ειρήνης και χώροι στάσης με πέργκολες σε διάφορα σημεία.
Η ανάδειξη της πλατείας Καραμάνου (μεταξύ Αθηνάς, Βύσσης και Βορέου) περιλαμβάνει «άνοιγμα» της κίνησης της πλατείας, δημιουργία σκιασμένων χώρων στάσης με φυτά και δημιουργία πράσινης αγκαλιάς γύρω από την έξοδο κινδύνου του ΗΛΠΑΠ. Στην «αόρατη» σήμερα πλατεία Ιερού Λόχου (μεταξύ Ευριπίδου και Πραξιτέλους) θα δοθεί έμφαση στους χώρους στάσης και κίνησης της πλατείας ώστε να αποκτήσει το χαρακτήρα πλατείας κι όχι απλού περάσματος, ενώ σχεδιάζεται και τοποθέτηση καθιστικών που σχηματίζουν αγκαλιά προσδίδοντας κοινωνικότητα στο δημόσιο χώρο.
Η παρέμβαση με μια ματιά
Οργάνωση των χώρων κίνησης και στάσης
Οργάνωση των χώρων τραπεζοκαθισμάτων και έκθεσης εμπορευμάτων
Ανεμπόδιστη προσβασιμότητα στην κίνηση πεζών και ΑμεΑ
Ενίσχυση της φύτευσης και του οδοφωτισμού με χρήση LED
Προσθήκη καλαθιών απορριμμάτων και καθιστικών
Χωροθέτηση της στάθμευσης ποδηλάτων και μοτοποδηλάτων
Επισήμανση σημείων ενδιαφέροντος επί τόπου και με ηλεκτρονική εφαρμογή
Εικαστικές παρεμβάσεις
Καθαριότητα
Επιτήρηση/ αστυνόμευση
Κάμερες για έλεγχο των οχημάτων σε πεζόδρομους
Κανονισμός τροφοδοσίας
Ομάδα εργασίας:
Διεύθυνση Κοινόχρηστων Χώρων: Γεώργιος Νεοφύτου, Ευαγγελία Κράλη, Στελλίνα Περιστεριώτη, Ελευθερία Αλεξανδρή.
Διεύθυνση Πρασίνου και Περιβάλλοντος: Κατερίνα Αγοραστού, Δέσποινα Σαρακινιώτη, Γεώργιος Θέος.
Διεύθυνση Ηλεκτρολογικού: Ευαγγελία Βασιλειά.
