Η καλοδουλεμένη και σε σημεία άκρως απολαυστική παράσταση τιμάει ένα αστραφτερό κείμενο, ορόσημο του κινήματος του θεάτρου του παραλόγου, όχι όμως χωρίς να δείχνει σημάδια αμηχανίας μπροστά στην απίθανη παραδοξότητά του.
Τι κρίμα που δεν βλέπουμε συχνότερα αυτό το απολαυστικό έργο με τον τρελό τίτλο, που είναι μάλιστα το πρώτο του σπουδαίου εκπροσώπου του θεάτρου του παραλόγου. Πηγή της έμπνευσής του στάθηκε μια μέθοδος διδασκαλίας αγγλικής γλώσσας άνευ διδασκάλου, κάτι που έχει τη σημασία του: σε πρώτο επίπεδο προέκυψε ένα έργο που εκμεταλλεύεται κωμικά τη βρετανική ταυτότητα (διαδραματίζεται σε «ένα εγγλέζικο σαλόνι, λίγο αφότου ο κύριος και η κυρία Σμιθ έχουν απολαύσει το εγγλέζικο γεύμα τους κι έχουν βάλει για ύπνο τα εγγλέζικα παιδιά τους»), και, το κυριότερο, αποδομεί πλήρως την ικανότητα της γλώσσας να προσφέρει επικοινωνία.
Η δράση εκτυλίσσεται μέσα από τυποποιημένες, επαναλαμβανόμενες κουβέντες που αναιρούνται συνεχώς και καταλήγει στην ολοκληρωτική αποσυναρμολόγηση της γλώσσας και την αποσύνδεσή της από κάθε λογικό νόημα. Επιπροσθέτως το σατιρικό βλέμμα του Ιονέσκο απέναντι στην καλοβαλμένη, καθωσπρέπει αστική τάξη, εκπρόσωποι της οποίας είναι τα δύο ζευγάρια του έργου που αναλώνονται σε ακατάπαυστες μπουρδολογίες, δεν περνάει φυσικά απαρατήρητη.
Η παράσταση που υπογράφει η Μαρία Ξανθοπουλίδου κερδίζει από τις πρώτες λεπτομέρειες, για παράδειγμα από τα κοστούμια, που είναι φτιαγμένα από τυπικά βρετανικά υφάσματα κι έχουν αντίστοιχα μοτίβα (τουίντ, κοτλέ και σκοτσέζικα καρό). Μεταδίδεται έτσι άμεσα και περιπαικτικά το περιβάλλον της δράσης, συμπληρούμενο από τα ελάχιστα αλλά εξίσου χαρακτηριστικά έπιπλα που συνθέτουν το λιτό «βρετανικό σκηνικό» (σκηνικά-κοστούμια: Αριάδνη Βοζάνη). Με πολύ ωραίο ρυθμό στο πρώτο μισό, η παράσταση προσφέρει στιγμές μεγάλης ευφορίας.
Η Φαίη Ξυλά ενσαρκώνει απολαυστικότατα την κυρία Σμιθ και καταφέρνει να αναδείξει απολύτως το μεταίχμιο στο οποίο κινείται η ιονεσκική ηρωίδα: με την όψη, το λόγο, ακόμη και την κίνησή της, που έχει τη δική της σημειολογία, δείχνει ταυτοχρόνως την κενότητα αλλά και όσα υποβόσκουν πίσω από το αιχμηρό της βλέμμα! Συνοδεύεται πολύ ωραία από τον Αλέξανδρο Μυλωνά στον ρόλο του συζύγου της, που εμφανίζεται εξαιρετικά άνετος στον «μπλαζέ» όσο και φλεγματικό ρόλο του. Συνολικά η διανομή της παράστασης είναι το δυνατό της σημείο. Ο Σωκράτης Πατσίκας και η Ευγενία Αποστόλου, στους ρόλους των Μάρτινς, φέρουν τη δική τους σφραγίδα –ειδικά ο τύπος που πλάθει η Αποστόλου–, ενώ η Σοφιάννα Θεοφάνους είναι όσο εμπρηστική χρειάζεται ως υπηρέτρια των Σμιθ.
Με την εμφάνιση του πυροσβέστη (Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος), όταν δηλαδή το έργο αφήνει κατά μέρος κάθε λογικό ειρμό, η παράσταση αρχίζει να ζορίζεται. Η ευρυθμία πέφτει και η σκηνοθεσία φαίνεται να εγκλωβίζεται σε ένα δρόμο προσγειωμένης απόδοσης. Όμως μια πιο σουρεαλιστική ματιά πάνω στα όσα απίθανα εξιστορεί ο πυροσβέστης, μια αποδιοργάνωση της αυστηρής σκηνοθετικής κατασκευής, ένα παιχνίδι με τη φόρμα, με λίγα λόγια η κλιμάκωση του παράλογου θεωρώ ότι θα βοηθούσαν την παράσταση να φτάσει τον πήχη που η ίδια έθεσε τόσο ψηλά.
ΘΕΑΤΡΟ ΟΔΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ - Β΄ ΣΚΗΝΗ Κεφαλληνίας 18, Κυψέλη, 2114117878. Διάρκεια: 70΄.
Περισσότερες πληροφορίες
Η φαλακρή τραγουδίστρια
Η εποχή στην οποία έζησε ο συγγραφέας αντικατοπτρίζεται στο πιο γνωστό του έργο, που μιλάει για την παθητική στάση των ανθρώπων απέναντι στις ιδεολογίες που καθορίζουν τη ζωή τους.