Μια παράσταση-στοχασμός για την άνιση σχέση μεταξύ του εφήμερου ανθρώπινου σώματος και της ανεξάντλητης δύναμης του μαρμάρου είναι η νέα παράσταση «Stones & Bones» των Rootless Root σε χορογραφία Γιόζεφ Φρούτσεκ και Λίντας Καπετανέα. Eίχε προγραμματιστεί να κάνει παγκόσμια πρεμιέρα τον Απρίλιο του 2020, αλλά αναβλήθηκε στο πλαίσιο των προληπτικών μέτρων της Πολιτείας για τη δημόσια υγεία. Τον Σεπτέμβριο του 2020 άρχισαν εκ νέου πρόβες, αλλά και πάλι η παράσταση δεν πρόλαβε να κάνει πρεμιέρα με κοινό. Είδαμε την κινηματογραφημένη εκδοχή της τον περασμένο Δεκέμβρη, μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα μεικτό είδος, αλλά παράλληλα να αναδειχθεί και να υπερτονιστεί η σημασία των παραστατικών τεχνών, προετοιμάζοντας την επιστροφή καλλιτεχνών και θεατών στους φυσικούς χώρους, στη ζωντανή συνθήκη που αποτελεί μια διαφορετική, πολύτιμη εμπειρία. Το καλοκαίρι η παράσταση παίχτηκε στο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας και τώρα, θα την δούμε στη σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση (3-7/11). Διαβάστε όσα μας είπε η χορογράφος και χορεύτρια Λίντα Καπετανέα.
Η αφετηρία για τη δημιουργία της παράστασης «Stones & Bones» ήταν η συνάντηση σας με τον γλύπτη Peter Randall;
Η αρχική ιδέα ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια όταν αποφασίσαμε να «τρύξουμε» τους πυλώνες του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Θέλαμε να φτιάξουμε αντίγραφα Δωρικών, Κορινθιακών και Ιωνικών μαρμάρινων κολόνων και να τις διαμελίσουμε με σφυρί και τα χέρια μας. Η διάρρηξη των θεμελίων αυτού που νιώθουμε υπάρχει βαθιά στον πυρήνα της ευρωπαϊκής σκέψης. Κανείς δεν ήθελε να κάνει αυτό το έργο μαζί μας. Οπότε, έπρεπε να περιμένουμε μερικά χρόνια για να συναντήσουμε τον Peter Randal και να του μιλήσουμε για τις ιδέες μας και το πώς θα μπορούσαμε να τις μεταφράσουμε σε κάτι απτό. Ωστόσο, ακόμη κι όταν άρχισε να αποκρυσταλλώνεται η ιδέα και να αποκτά σαφές σχήμα, όλοι μας ρωτούσαν, γιατί δεν χρησιμοποιούμε ψεύτικες πέτρες. Δεν θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε αντικείμενα που δεν είναι μασίφ, θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε αντικείμενα που είναι σχεδόν ακατόρθωτο να διαχειριστείς. Αυτά που χρησιμοποιούμαι στην παράσταση έχουν βάρος 300-400 κιλά, πόσο υπέροχα και μεγαλοπρεπή είναι.
Mίλησε μας για τη θεωρία που τροφοδότησε τη μελέτη μας με τον συν χορογράφο Γιόζεφ Φρούτσκεκ για τη δημιουργία του έργου.
Στις πέτρες είναι καταγεγραμμένη τη μακρά ιστορία της Γης και της ζωής. Στα ανθρώπινα οστά υπάρχει η ιστορία του δικού μας αγώνα για τη ζωή. Οι πέτρες έχουν σχετικά σταθερή δομή και αγγίζουν την ακινησία. Ωστόσο, οι άνθρωποι είναι ακριβώς το αντίθετο, είναι ασταθείς δομές που αντιστέκονται στην έλξη της βαρύτητας με την οποία επιθυμούν να ζήσουν.
Ο λόγος έχει ισχυρή παρουσία μέσα από το μονόλογο που αναπτύσσει η Έλενα Τοπαλίδου αλλά και το τραγούδι της Μάρθας Φριντζήλα. Περιγράφει αυτά που δεν μπορούν να μεταδοθούν διαφορετικά;
Κάποια πράγματα μπορούν να εκφραστούν μόνο με λόγια και κάποια άλλα μόνο με τα κινούμενα σώματα. Δεν πρέπει να προσποιούμαστε ότι το σώμα μέσα από το ρυθμό του και η μη λεκτική ικανότητα μπορεί να εκφράσει τα πάντα. Η ομιλία κινεί το κοινό με διαφορετικό τρόπο από τη γλώσσα του σώματος.
Είναι η εικόνα το ισχυρότερο μέσο αντίληψης και προσδιορισμού της ύπαρξης και της σκέψης μας σήμερα;
Αν μιλάμε για εξέλιξη, ναι, οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τις περισσότερες πληροφορίες μέσω των ματιών. Στον προφορικό διάλογο θα απορροφήσαμε 95% οπτικά στοιχεία και μόνο 5% λεκτικά στοιχεία. Τρελό, αλλά έτσι λειτουργούμε και αυτή η ικανότητα πρέπει να ήταν πολύ ευεργετική για την επιβίωσή μας. Είμαστε οπτικά πλάσματα.
Όταν χορεύεις, είναι όλα μελετημένα ή υπάρχει χώρος για αυτοσχεδιασμό;
Όλα είναι μελετημένα. Κατά τη διάρκεια της δημιουργίας, περνάμε από τρία στάδια. Αρχική ιδέα που είναι πολύ δυνατή. Έρευνα όπου δίνουμε πολύ χώρο και χρόνο να προτείνουμε και να αυτοσχεδιάσουμε. Μέσα από την επανάληψη σιγά σιγά δομείται στο σώμα μας, το κινησιολογικό υλικό ώστε να φτάσει σ’ ένα επίπεδο υψηλό για να παρουσιαστεί στη σκηνή μελετημένο. Στις παραστάσεις μας υπάρχει πάντα χώρος να προσθέσουμε κάτι σε περίπτωση που θέλουμε και ξέρουμε ότι δεν θα χαλάσει τη ροή του έργου. Στη δική μου περίπτωση όταν βρίσκομαι στη σκηνή με κάποιον άλλον, εκτελώ με απόλυτη πειθαρχία την κίνηση. Θα αυτοσχεδιάσω μόνο αν συμβεί κάτι. Όταν χορεύω μόνη μου, έχω άλλους κανόνες.
Η τεχνική Fighting Monkey, την οποία δημιουργήσατε ως Rootless Root διδάσκετε σε σχολές του εξωτερικού. Που βασίζεται και σε τι βοηθά τους χορευτές;
To Fighting Monkey Practice είναι μια πρακτική και όχι τεχνική, που δημιουργήσαμε με τον Γιόζεφ και προέκυψε από τη βαθιά ανάγκη να κρατάμε ζωντανό το πάθος για την τέχνη μας και τη ζωή. Είναι μια πρακτική ανθρώπινης ανάπτυξης μέσω της κίνησης, μέσω ανορθόδοξων καταστάσεων, που σε βοηθά να διατηρείς νέο το νευρικό σύστημα και το σώμα σου για να βρίσκεις λύσεις επιβίωσης και δημιουργικότητας. Βασίστηκε στο ερώτημα που θέσαμε στον εαυτό μας: πώς εξασκείσαι / προπονείσαι / δουλεύεις σήμερα αφού δεν γνωρίζεις τι θα φέρει το αύριο; Τι είναι αυτό δηλαδή για το οποίο προετοιμάζεσαι τελικά; Στο fighting monkey δημιουργούμε περιβάλλοντα στα οποία οι άνθρωποι ζουν την αληθινή δυσκολία και πρόκληση της κίνησης, αλλά και των λύσεων που πρέπει να βρει το σώμα τους για να επιβιώσει, να δημιουργήσει, να επικοινωνήσει.
Ποια ήταν καθοριστική στιγμή για την καλλιτεχνική σου πορεία;
Όταν μαζί με τον Γιόζεφ αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε τη Rootless Root. Είναι υπέροχο να δημιουργείς κάτι που σου δίνει την ελευθερία να ακολουθήσεις το δικό σου δρόμο και ταυτόχρονα να έχεις την ευθύνη για όλα.
Ποια χορογραφία θεωρείς κορυφαίο έργο τέχνης;
Τον «Βόυτσεκ» του Γιόζεν Νατζ.
Ως χορογράφος με διεθνή καριέρα αλλά και ως καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας ποιες βλέπεις να είναι οι ισχυρότερες τάσεις στον σύγχρονο χορό;
Ο σύγχρονος χορός αλλάζει, μεταμορφώνεται. Επηρεάζεται από άλλα είδη χορού και αυτό έχει αλλάξει πολύ τον τρόπο που οι χορευτές κινούνται, αλλά και τον τρόπο που οι χορογράφοι δημιουργούν. Ακολουθώ διαφορετικούς κανόνες και αντιλαμβάνομαι διαφορετικά τι σημαίνει να είσαι performer ή χορογράφος. Ο τρόπος που δουλεύουμε με το σώμα είναι καθοριστικός σε ό,τι κι αν κάνουμε. Αν δεν βλέπουμε σε βάθος τα πράγματα και λειτουργούμε χωρίς σκέψη αντιγράφοντας μηχανικά στυλ οδηγούμαστε σε χορογραφικά μοτίβα που δεν εκφράζουν τις δικές μας ανάγκες και το πιθανότερο είναι να μη λειτουργήσουν στο σώμα μας. Κάθε χορευτής, όπως κάθε άνθρωπος, πρέπει να βρει την κίνησή του, τη φωνή του. Η εκπαίδευση προς τους χορευτές θα έλεγα ότι χρειάζεται εξέλιξη και αλλαγή.
Τι εύχεσαι για τη νέα χρονιά;
Υγεία.
