Για το Στέλιο Μάινα, δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το να χάσεις τη μνήμη σου

Λίγο πριν από την παγκόσμια πρεμιέρα του «Κήπου» του Μπρους Γκουτς στο Από Μηχανής Θέατρο, ο Στέλιος Μάινας μας μιλάει για το θέμα του έργου, την απώλεια μνήμης, και σχολιάζει τη σύγχρονη θεατρική πραγματικότητα.

Πρωταγωνιστείς με την Κάτια Σπερελάκη στον «Κήπο» του Μπρους Γκουτς. Ποιος είναι ο ήρωας που ερμηνεύεις;
Ο Μπάρι είναι ένας πολύ μοναχικός άνθρωπος, αλκοολικός, άνεργος, πρώην οικοδόμος και βετεράνος του Βιετνάμ. Το έργο εκτυλίσσεται τη δεκαετία του ’70, λίγα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου του Βιετνάμ, κι έχει να κάνει από τη μία με έναν απόκληρο της ζωής, έναν άνεργο της εργατικής τάξης στη Νέα Υόρκη. Ένας άνθρωπος χωρίς πρόσωπο, χωρίς ταυτότητα, που ύστερα από μια επέμβαση επουλώνει τις πληγές του στο διαμέρισμά του τρώγοντας κονσέρβες. Τον επισκέπτεται μια υπάλληλος από τη «Φροντίδα στο σπίτι», την οποία πληρώνει ο ανιψιός της πρώην γυναίκας του καθαρά από φιλανθρωπία.
Η Κάτια ερμηνεύει αυτήν τη γυναίκα που πηγαίνει να τον φροντίσει. Εκείνος αντιδρά βίαια, επιθετικά, αλλά μετά την αποχώρησή της σκέφτεται το λάθος του. Προσπαθεί να την βρει σε ένα πολιτιστικό κέντρο κι έτσι ανακαλύπτει έναν καινούργιο κόσμο, τον κόσμο των λέξεων, της τρυφερότητας, της γαλήνης, έναν κόσμο που δεν γνωρίζει. Συναντιούνται σε ένα πάρκο, προσπαθεί να την προσεγγί­σει, αλλά εκείνη παθαίνει εγκεφαλικό. Στο δεύτερο μέρος της παράστασης αντιστρέφονται οι ρόλοι. Τώρα αυτός ο άντρας-θηρίο είναι αυτός που θέλει να τη βοηθήσει. Οι δυο τους προσπαθούν να επικοινωνήσουν υπό το καθεστώς της απώλειας μνήμης. Και όλα αυτά συμβαίνουν με φοβερό χιούμορ, αφού το έργο είναι μια κωμική μάτια πάνω στη δυστυχία των ανθρώπων.

Η απώλεια της μνήμης είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε έναν άνθρωπο;
Για μένα πάντα ήταν τεράστιος φόβος. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το να χάσεις τη μνήμη σου. Πρόκειται ουσιαστικά για την αποκοπή από την προσωπικότητά σου. Δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς παρελθόν, αφού αυτή είναι η αφετηρία σου. Όταν κόβονται οι άξονες που σε συνδέουν με τη μνήμη σου, ξεχνάς από πού ξεκίνησες κι έτσι χάνεται η συνέχειά σου.

Πώς έφτασε στα χέρια σου το έργο;
Ένας φίλος μου Άγγλος που ζει στον Καναδά έχει δημιουργήσει το New Fangled Stages με τον Μπρους Γκουτς, Αμερικάνο ηθοποιό και σεναριογράφο πολλών χολιγουντιανών ταινιών, που εγκατέλειψε τη Νέα Υόρκη και μετακόμισε στον Καναδά. Μου το πρότεινε, μας άρεσε το έργο και ο Δημήτρης Μυλωνάς αποφάσισε να κάνει την παραγωγή και να το σκηνοθετήσει. Η παράστασή μας θα ταξιδέψει στο Τορόντο, ενώ το διάστημα που θα παίζουμε στο Από Μηχανής Θέατρο το έργο θα παρουσιάζεται και στα αγγλικά, με ελληνικούς υπέρτιτλους, από τον ίδιο τον Γκουτς.

Ποιο είναι το ιδιαίτερο στοιχείο που σε τράβηξε;
Η κωμικότητά του. Το έργο είναι μια τραγική κωμωδία, μια δραμεντί. Το είδος της κωμωδίας είναι απαιτητικό· προϋποθέτει ακρίβεια, αμεσότητα, ευρηματικότητα, λαμπερό μυαλό και αντανακλαστικά.

Οι καλλιτεχνικές συνεργασίες, ενώ είναι σημαντικές, ενέχουν πάντα ένα ρίσκο...
Πράγματι, η απόφαση να υλοποιηθεί αυτή η συνεργασία είναι αποκλειστικά ιδιωτική πρωτοβουλία του Δημήτρη Μυλωνά και είναι μεγάλο ρίσκο. Είναι ένας παραγωγός και σκηνοθέτης που επενδύει στο θέατρό του, θέλει να δημιουργήσει ένα καλλιτεχνικό πορτφόλιο για να κερδίσει το σεβασμό του κοινού αλλά και ανθρώπων του σιναφιού. Σήμερα όλα γίνονται χάρη και στην αυτοθυσία των καλλιτεχνών. Οι αμοιβές των καλλιτεχνών είναι πολύ χαμηλές. Για την ακρίβεια, η έννοια «αμοιβή» είναι φαντασιακή για τους νεότερους, δεν τη γνωρίζουν. Παλιότερα έρχονταν στις σχολές ο Βραχωρίτης, ο Βολανάκης, ο Βογιατζής να επιλέξουν μαθητές για τις παραστάσεις τους και να τους πληρώσουν. Τώρα εννοείται ότι δεν πληρώνεται κανείς. Η αξία της ανθρώπινης εργασίας έχει υποβαθμιστεί.

«Το είδος της κωμωδίας είναι απαιτητικό· προϋποθέτει ακρίβεια, αμεσότητα, ευρηματικότητα, λαμπερό μυαλό και αντανακλαστικά.»

Πιστεύεις πως μια αλλαγή του πολιτικού σκηνικού θα μπορούσε φέρει σημαντικές αλλαγές σε όλους τους τομείς;
Το πρόβλημα δεν είναι οι κυβερνήσεις. Υπάρχει ένα συμπαγές αποτέλεσμα πολλών χρόνων που έχει να κάνει με τον δικό μας φαντασιακό κόσμο στο οποίο ζούσαμε και ξυπνήσαμε δυστυχώς απότομα. Η κατάσταση που επικρατεί μπορεί να αλλάξει μόνο με επιμονή και με αρχές. Μπορούν να γίνουν αργά, μεθοδικά βήματα επί της αρχής. Πρέπει να ξαναρχίσουμε να μάθουμε να περπατάμε σαν μωρά.

Η επίδραση της πολιτικής τις ζωές μας είναι καταλυτική;
Η πολιτική πάντα επηρέαζε τη ζωή μας γιατί είναι η ανταπόκριση της καθημερινότητας, δεν είναι κάτι στη σφαίρα της φαντασίας. Κι αυτό είναι κάτι που το αισθανόμαστε κι εμείς, στην Ελλάδα σήμερα.

Γιατί το λες αυτό;
Μην ξεχνάμε ότι τα χρόνια της κρίσης έχει χαθεί το 25% περίπου του Α.Ε.Π. Έχουμε πέσει σε βαθμό αποδοτικότητας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη απίστευτα κι εκεί που νομίζαμε ότι είμαστε Ευρωπαίοι γίναμε πάλι Βαλκάνιοι. Η οικονομία είναι ψυχολογία. Με αφορμή και τις παραστάσεις του «Κήπου» βλέπω ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ για το Βιετνάμ και φαίνεται πως οι Αμερικάνοι γνώριζαν από το πρώτο λεπτό που πάτησαν το πόδι τους εκεί ότι ο πόλεμος ήταν χαμένος. Μπήκαν σ’ αυτόν για ψυχολογικούς λόγους, για λόγους τόνωσης του αντικομμουνισμού στον κόσμο. Ο πατριωτισμός δεν έχει μόνο κακή πλευρά, έχει και καλή. Υπήρχαν παιδιά που νόμιζαν ότι πήγαν να πολεμήσουν για την πατρίδα τους, για τα ιδανικά τους και δεν ξανά γύρισαν πίσω. Ο απλός άνθρωπος, η εργατική τάξη πληρώνει πάντα το τίμημα κι αυτό φαίνεται στον ήρωα που ερμηνεύω.

Η παράσταση θα παιχτεί σε avant premiere για τους αναγνώστες του www.athinorama.gr, στις 22/10. Για να κερδίσετε διπλές προσκλήσεις, ακολουθήστε το σύνδεσμο.