Ο Θοδωρής Αμπαζής έκανε τη σύνθεση των χορικών και ανέλαβε να διδάξει το Χορό στο δίγλωσσο «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Ρούμας Τούμινας που θα παιχτεί στην Επίδαυρο στις 29 και 30/7. Ο συνθέτης και αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου μίλησε στη Μαρία Κρύου για την εμπειρία αυτής της πρώτης συνεργασίας του Εθνικού με το ιστορικό θέατρο Βαχτάνγκοφ.
Εδώ και καιρό δουλεύεις τα χορικά της δίγλωσσης παράστασης με τον ελληνικό θίασο. Έχεις αγωνία για τη συνάντησή σας με το ρώσικο θίασο; Αυτή η προσμονή κάνει το καλλιτεχνικό κομμάτι όλο και πιο ενδιαφέρον. Είναι σαν να έχουμε ερωτευτεί μέσω chat και τώρα να έρχεται η ώρα της πραγματικής συνάντησης. Δεν τους έχουμε αγγίξει, δεν τους έχουμε μυρίσει ακόμα, αλλά αδημονούμε να βρεθούμε σε λίγο όλοι μαζί στη σκηνή.
O σκηνοθέτης Ρούμας Τούμινας σου έθεσε περιορισμούς;
Έχω την απόλυτη εμπιστοσύνη του και στις πρόβες που παρακολούθησα στη Μόσχα, με άφησε να μιλήσω στους ηθοποιούς για να τους εξηγήσω τι είναι για εμάς ο Χορός και ποιος είναι ο ρόλος του στην παράσταση.
Η έννοια του Χορού είναι κάτι γνώριμο σ’ εκείνους;
Έρχονται από μια παράδοση ψυχολογικού θεάτρου και δεν γνωρίζουν την έννοια του Χορού. Εμείς έχουμε άλλη σχέση με τη χορικότητα, είναι στο DNA μας. Το ελληνικό κοινό έχει παρακολουθήσει πολλά πειράματα για το τι θα μπορούσε να είναι σήμερα ένας Χορός τραγωδίας. Εμάς μας ενδιαφέρει να αναδειχθεί η χορικότητα στην παράσταση, η αίσθηση ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι αντιπροσωπεύουν, συμβολίζουν την πόλη.
Τι σου έκανε εντύπωση στον τρόπο δουλειάς του Βαχτάνγκοφ;
Οι πρόβες τους διαρκούν λίγη ώρα κι όλα είναι πολύ συμπυκνωμένα. Κάνουν παράσταση, συνεχίζουν με δίωρη πρόβα για τον «Οιδίποδα», μετά κάνουν πρόβα για κάποιο άλλο έργο του ρεπερτορίου τους και το βράδυ έχουν άλλη παράσταση. Δεν δουλεύουν σαν κι εμάς, που αφοσιωνόμαστε σε ένα έργο για μήνες. Βρίσκονται διαρκώς σε κινητικότητα, αλλά έχουν έναν κοινό κώδικα ο οποίος ξεκινά από τις σπουδές τους.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση με την οποία ήρθες αντιμέτωπος σ’ αυτή την παράσταση;
Είναι μια άκρως καλλιτεχνική συνύπαρξη, ανοιχτή στα πάντα. Είμαστε τόσο ανοιχτοί που αν αύριο μας πει ο σκηνοθέτης «θέλω να κάνετε κάτι τελείως διαφορετικό», είμαστε έτοιμοι να τ’ αλλάξουμε όλα.
Οι Ρώσοι ηθοποιοί αγωνιούν για την Επίδαυρο;
Συνήθως παίζουν σε κλειστά θέατρα και η Επίδαυρος, πέραν του ότι τους προκαλεί δέος, τους θέτει και πολλά ερωτηματικά για το πώς μπορούν να υπάρξουν εκεί. Όταν τους πήγα υλικό από τις πρόβες, όλος ο θίασος άκουγε με τρομερή προσοχή. Κάποια στιγμή τους είπε ο Τούμινας: «Αυτή την ενέργεια των Ελλήνων πρέπει να έχουμε για να μπορέσουμε να βγούμε έξω».
Πώς αντιμετωπίζει ο Τούμινας τη σοφόκλεια τραγωδία;
Στο θέατρό του η εικόνα και η ατμόσφαιρα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Κάνει ένα θέατρο πλούσιο σε εικόνες, με πολύ έντονες δράσεις, χειρονομίες και συναίσθημα και το κάνει πάρα πολύ καλά. Αντιμετωπίζει το ψυχολογικό κομμάτι της ιστορίας και κινείται κυρίως πάνω στην πλοκή και όχι στην ποίηση του δράματος. Ένα πράγμα που τον ενδιαφέρει πολύ στο έργο είναι να δώσει βάθος και να ψάξει το ζήτημα της Ιοκάστης, καθώς στη δική του οπτική αυτή είναι πραγματικά η τραγική φιγούρα.
Ποια είναι η ταυτότητα του Χορού στην παράσταση;
Ο Χορός στον «Οιδίποδα» αποτελείται από γέροντες, οι οποίοι δεν στρατεύονταν, άρα έμεναν πίσω και έπαιρναν την ευθύνη της πόλης. Στη σημερινή εποχή οι 35άρηδες, οι 40άρηδες και οι 50άρηδες έχουν πάνω τους το βάρος όλης της κρίσης στην Ελλάδα. Είναι αυτοί που πρέπει ν’ αλλάξουν κάτι για να μπορέσουν να ελπίσουν σε κάτι. Σε αντιστοιχία, φτιάξαμε μια ομάδα ανθρώπων αυτών των ηλικιών που πρέπει να σηκώσουν το βάρος των αποφάσεων, είναι αυτοί που πρέπει να προχωρήσουν την ιστορία για να βρεθεί μία λύση. Το μεγάλο πρόβλημα του Χορού δεν είναι το αν ο Οιδίποδας κοιμάται με τη μάνα του ή αν έχει σκοτώσει τον πατέρα του αλλά τι θα γίνει με το λοιμό, γιατί ο λοιμός μαίνεται. Τα μέλη του Χορού είναι πολίτες. θα τους δείτε να φορούν κοστούμι, γιλέκο και καπέλο. Μπορεί το ύφος να θυμίζει δεκαετία ’30 όμως είναι άχρονο. Πιστεύω ότι θα μιλήσει στον κόσμο. Αυτό δεν μας νοιάζει πάνω απ’ όλα;
Περισσότερες πληροφορίες
Οιδίπους Τύραννος
Ρώσοι κι Έλληνες ηθοποιοί πρωταγωνιστούν, ρωσικά κι ελληνικά ακούγονται μαζί κι ένα ιστορικό θέατρο, το Βαχτάνγκοφ, ενώνεται με το Εθνικό για να μας παρουσιάσουν το πιο εμβληματικό ίσως δράμα της αρχαίας γραμματείας.
