Η Νατάσσα Τριανταφύλλη, αν και άνθρωπος της ταχύτητας, βρέθηκε σε συνθήκη αναμονής αυτό το καλοκαίρι…«Περιμένοντας τον Γκοντό» στο Αίθριο του Μουσείου Μπενάκη. Μίλησε στη Μαρία Κρύου για τη συνάντησή της με τον Μπέκετ και δεν έκρυψε το θαυμασμό της για δύο σταθερούς συνεργάτες της, τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο και τη Μόνικα.
Τρία χρόνια μετά την «Αντιγόνη», επιστρέφεις στο Αίθριο του Μουσείου Μπενάκη για το «Περιμένοντας τον Godot». Είναι ένας σκηνικός χώρος που σου δίνει κάποιες σκηνικές ελευθερίες;
Είναι πολύ ωραίος χώρος και προσπαθήσαμε να αξιοποιήσουμε τον περιβάλλοντα χώρο του αιθρίου. Ενώ στην «Αντιγόνη», που ανεβάσαμε το 2013, τον ανοίξαμε από κάτω προς τα πάνω, εδώ προσπαθούμε η κίνηση να γίνεται από πάνω προς τα κάτω. Η σκηνογράφος μας, Εύα Μανιδάκη, έχει σηκώσει ένα δέντρο στον αέρα και η παράσταση διαδραματίζεται κάτω από αυτό. Μπαίνοντας στο χώρο του μουσείου αισθάνεσαι μια απομόνωση, γιατί παρότι είναι ένας μεγάλος χώρος έχουμε περιορίσει πολύ το χώρο δράσης, κι αυτό δημιουργεί μια παράξενη ένταση. Το έργο γράφτηκε μέσα στην καταστροφή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο άνθρωπος βάδιζε δίπλα δίπλα με το θάνατο. Έτσι, προσπαθήσαμε να αναπαραστήσουμε αυτό το όριο μεταξύ ζωής και θανάτου μέσα στο σκηνικό χώρο του αιθρίου, σεβόμενοι το κείμενο. Μου ασκεί φοβερή γοητεία αυτό το έργο όσο το ψάχνω αλλά και μέσα από τις πρόβες. Είναι από αυτά που σου γλιστράνε, και νιώθεις ότι εκεί που το πιάνεις, εκεί σου φεύγει.
Ο Σάμιουελ Μπέκετ υποστήριζε ότι οι ηθοποιοί είχαν περιορισμένες ελευθερίες μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, προσδιορισμένο από το κείμενο. Ποιες οδηγίες έδωσες στους ηθοποιούς της παράστασης;
Αυτό το «Περιμένοντας» του τίτλου είναι πολύ ισχυρό. Εγώ, που αγαπώ πάρα πολύ την ταχύτητα, βρίσκω επίπονο το να βάλεις τον εαυτό σου σε διαδικασία αναμονής. Δεν μπορώ να περιμένω εύκολα, και αυτό το έργο δοκίμασε την υπομονή μου και παράλληλα εξάσκησε την κατανόησή μου. Με τη μικρή εμπειρία που έχω δεν είναι εύκολος ο δρόμος των οδηγιών προς τους ηθοποιούς. Δεν μπορείς να τους πεις ψάξτε, βρείτε το μέσα σας, να το βρω κι εγώ και κάπου να συναντηθούμε. Έχει πολύ συγκεκριμένη φόρμα το έργο του Μπέκετ. Δεν χρησιμοποιήσαμε το κείμενο για να φτιάξουμε κάτι τελείως άλλο. Έχουμε ακολουθήσει κάποια βασικά πράγματα που λέει και που σε αναγκάζουν να πας παρακάτω. Σε κάνει να σκεφτείς πως ό,τι κι αν περνάς, ό,τι κι αν ζεις μπορείς να το αντιμετωπίσεις μαζί με τους άλλους. Δεν υπάρχουν καθόλου μοναχικές σκέψεις και ατομικές αναζητήσεις στο «Περιμένοντας τον Γκοντό». Ο Μπέκετ είδε το «μαζί» και πρότεινε τη διόλου αυτονόητη συνύπαρξη.
Πώς διαχειρίζεστε τις σιωπές του έργου, αλλά και το παράλογο;
Στις πρόβες βρεθήκαμε πολλές φορές σε αδιέξοδα και αποφασίσαμε να κρατήσουμε τις σιωπές. Δεν είναι εύκολο να τις γεμίσεις, δεν μπορείς να κάνεις ένα βήμα μαζί με αυτές. Όσο πιο βαθιά «ψάχνεις» το έργο, βλέπεις ότι υπάρχει μια καταγραφή της «καθημερινότητας», της συνύπαρξης δύο ανθρώπων, η οποία δεν αγγίζει το παράλογο με όρους σουρεαλισμού. Δεν είναι Ιονέσκο ο Μπέκετ. Δεν φτιάχνει έναν σουρεαλιστικό κόσμο για να εντάξει το ρεαλιστικό. Κάνει μια περίεργη καταγραφή της μη λογικής, όπως συμβαίνει στη ζωή. Δεν είναι τα πράγματα τόσο ξεκάθαρα πάντα. Δημιουργεί παράλληλα σύμπαντα, μοιάζει να χρησιμοποιεί την κβαντική θεωρία κι έχει την πυκνότητα του ρεαλισμού με έναν πολύ παράξενο τρόπο.
Πιστεύεις ότι το παράλογο δίνει κάποιο νόημα στην ανθρωπότητα, η οποία βρίσκεται μπροστά στη ματαίωση της ουτοπίας;
Νομίζουμε ότι εξηγούμε εύκολα τα πράγματα και ότι καταλαβαίνουμε τι μας, συμβαίνει όμως αυτό δεν γίνεται αν δεν πάρεις απόσταση από τα όποια γεγονότα. Δεν νομίζω ότι οι αισθήσεις μας είναι πάντα ικανές να καταλαβαίνουν τον κόσμο. Το στοιχείο του παραλόγου δεν είναι ισχυρό στο έργο. Το «Περιμένοντας τον Godot» είναι περισσότερο μια προσπάθεια συμφιλίωσης με αυτό που μας συμβαίνει. Αυτό προσπαθεί να κάνει και ο Άμλετ στο έργα του Σαίξπηρ αλλά είναι μόνος, ενώ οι ήρωες του Μπέκετ έχουν ο ένας τον άλλο. Αν ο καθένας από τους δύο ήρωες βρισκόταν μόνος του, δεν θα επιβίωνε. Επειδή έχουν ο ένας τον άλλον αντέχεται η συνθήκη που βιώνουν. Αναρωτιέται ο Βλαντιμίρ στο τέλος: «Κοιμόμουν ενώ οι άλλοι έπασχαν;»
Ποια είναι η πιο ισχυρή φράση του έργου που ίσως κρύβει και το νόημά του;
Το έργο δεν καταλήγει κάπου, μιλά για μια διαδικασία, περιγράφει με τόσο πετυχημένο τρόπο τη διαδικασία της ίδιας της ζωής. Κάθε μέρα κολλάω και σε μια άλλη φράση. Αυτή που κράτησα από την τελευταία μας πρόβα είναι μια φράση του Βλαντιμίρ: «Στην αρχή τα πάντα μού φαίνονται μάταια και ότι δεν υπάρχει λόγος προσπάθειας, αγώνα, και ακριβώς την επόμενη στιγμή, κάτι ξυπνάει μέσα σου και προσπαθείς να ματαιώσεις τη ματαιότητα».
Τι σε ώθησε να συνεργαστείς με τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο για τρίτη συνεχή χρονιά;
Ο Λάζαρος είναι ηθοποιός πολυεργαλείο, του δίνεις ένα σχήμα και το γεμίζει πολύ γρήγορα, κι αυτό είναι μια πολύ χρήσιμη διαδικασία για μένα ως σκηνοθέτρια. Θαυμάζω τον τρόπο με τον οποίο διατηρεί την οντότητά του, το προσωπικό του βλέμμα και το πόσο ενωτικά λειτουργεί σε μια ομάδα. Δεν είναι ανταγωνιστικός, όπως και κανένας από τους ηθοποιούς της παράστασης, ο Δημήτρης Μπίτος, ο Αντώνης Αντωνόπουλος, ο Αινείας Τσαμάτης δεν είναι ανταγωνιστικός. Είναι όλοι πολύ συγκεντρωμένοι σ’ αυτό που κάνουμε.
Τα πράγματα στο θέατρο σού έχουν πάει καλά, όπως θα ήθελες;
Έχουν έρθει πολύ ωραία αλλά και πολύ άσχημα πράγματα. Με τον καιρό μαθαίνεις να διαχειρίζεσαι και τις αποτυχίες.
Πώς ορίζεις την αποτυχία;
Όταν θέλεις κάτι να φτάσει κάπου και δεν φτάνει, όταν αυτό που έχεις σκεφτεί δεν συμβαίνει για πάρα πολλούς και διαφορετικούς λόγους, αυτό μάλλον λογίζεται ως αποτυχία.
Ανέθεσες και πάλι τη σύνθεση της μουσικής στη Μόνικα. Δεν θα ήθελες να ερμηνεύσει ζωντανά τη μουσική της σε κάποια από τις παραστάσεις που σκηνοθετείς;
Θα μπορούσε, αν την πείσει κάποιος! Μπορεί αυτό να συμβεί σε μερικά χρόνια. Η ιδέα αυτή βρίσκεται στα επόμενα σχέδιά της. Είμαστε φίλες και θεωρώ ότι η Μόνικα είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση τραγουδοποιού και σκηνικά είναι πολύ δυνατή. Στις οδηγίες του Μπέκετ ήταν να μην υπάρχει μουσική, και για την παράσταση έχει κάνει κάτι πολύ μίνιμαλ.
Η παράσταση κάνει πρεμιέρα στις 14/7. Πάρτε μέρος στο διαγωνισμό του athinorama.gr και κερδίσετε διπλές προσκλήσεις.
Περισσότερες πληροφορίες
Περιμένοντας τον Godot
Η μονοτονία της ζωής γίνεται η παρωδία της στο παραβολικό έργο του Μπέκετ, που μέσα στον παραλογισμό της καθημερινότητας αναζητά τη διέξοδο και την ελπίδα
