Ηθοποιός του ρίσκου η Λένα Παπαληγούρα επιχειρεί ένα μικρό άθλο παίζοντας παράλληλα σε δυο παραστάσεις, την «Ιφιγένεια» του Ζαν Ρενέ Λεμουάν στο Από Μηχανής Θέατρο και στο «Blasted-Ερείπια» της Σάρα Κέην στο Πορεία, δυο έργα, που αφυπνίζουν με διαφορετικό τρόπο τις αισθήσεις και μιλούν για την ανθρώπινη μοίρα.
Τι σημαίνει για σένα σήμερα η μυθολογική μορφή της Ιφιγένειας;
Με γοητεύει πολύ το πρόσωπο της Ιφιγένειας, η αθωότητα και η απολυτότητά της, η ικανότητά της να κατανοεί και να συγχωρεί, να ξεπερνά τον φόβο της, η γενναιότητά της, η λεπτή της ειρωνεία, η γενναιοψυχία της, η τραγική της μοίρα. Η θυσία κι ο θάνατός της νομίζω ότι ξυπνούν σήμερα πολλές σκέψεις και αισθήματα. Είναι το εξιλαστήριο θύμα ενός παράλογου και φονικού πολέμου. Η Ιφιγένεια σήμερα μπορεί να είναι ένα κορίτσι που θυσιάζεται, το θύμα ενός πολέμου, μπορεί όμως να ‘ναι κι ένα έθνος ή μια χώρα ολόκληρη.
Ποια θέματα πραγματεύεται επί της ουσίας το έργο;
Η Ιφιγένεια του Λεμουάν βασίζεται στη γνωστή ιστορία του τραγικού προσώπου και προσφέρει την ανάγνωση ενός έργου με εντελώς σύγχρονο τρόπο. Το κορίτσι ταξιδεύει μέσα στο χρόνο και φτάνει στο σήμερα. Εμείς σαν να τρυπώνουμε μες στο μυαλό του και κρυφακούμε τις σκέψεις του. Είναι σαν να ξεκινά απ’ τον μύθο αλλά διαπερνά τους αιώνες. Διατηρεί λοιπόν τα βασικά χαρακτηριστικά της ηρωίδας του Ευριπίδη, καλείται όμως εδώ να πει με διαφορετικό τρόπο την ιστορία της. Η επιστροφή στον μύθο είναι μια ευκαιρία να μιλήσουμε για τη δύναμη και το εύθραυστο του ανθρώπου απέναντι στην κατάρρευση των κόσμων, να ανατρέξουμε στη συγγένεια τους με το υποσυνείδητο, να κατανοήσουμε το βάρος της ύπαρξης. Να ταξιδέψουμε απ’ το προσωπικό στο συνολικό, στο πανανθρώπινο. Να ψάξουμε τη δική μας αθωότητα, τη δική μας επώδυνη απομάκρυνση απ’ την παιδική ηλικία, τις αυταπάτες, τα όνειρα, τις προδοσίες, τους φόβους, τις θυσίες μας και μέσα απ’ τον επαναπροσδιορισμό του μύθου και την προσπάθεια αναπαράστασής του να μιλήσουμε για αυτά που μας καίνε. Για όλα τα κορίτσια, όλους τους πατέρες, όλους τους πολέμους, τα τραύματα, τα θαύματα, τους νικητές και τους ηττημένους, για το θαύμα της ζωής και τον φόβο του θανάτου.
Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία σου για την παράσταση;
Το κείμενο του Λεμουάν είναι ένα προσωπικό και μυθολογικό διήγημα. Απαιτεί ταξίδι και κατάδυση "στο μέσα μου". Δεν σηκώνει ντροπή ή αυτολογοκρισία. Πρέπει να μπορέσω να βουτήξω στον μύθο και να επιτρέψω στον εαυτό μου να χαθεί στις προεκτάσεις του. Τρέμω στην ιδέα του μονολόγου και μάλιστα ενός μονολόγου που βασίζεται στη γυμνή αναπαράσταση του λόγου. Η παράσταση δεν έχει κανένα εφέ, καμία εξωτερική βοήθεια. Είναι μια λιτή αφήγηση και εκεί δεν χωράει κανένα ψέμα. Το κείμενο είναι εξαιρετικά απαιτητικό αλλά και συνάμα πολύ γοητευτικό, γιατί όλη η δύναμή του κρύβεται στην ποίηση και την εσωτερικότητά του.
Θα μας αποκαλύψεις την πιο αγαπημένη σου σκηνή;
Δεν έχω αγαπημένη σκηνή. Το αντιμετωπίζω σαν ενιαία ροή ενός ποιητικού λόγου. Πριν την παράσταση παίρνω βαθιά ανάσα και βουτάω, λίγο σαν να βουτάω στη θάλασσα! Έχω ορισμένες εικόνες του κειμένου που τις αγαπώ πολύ, αλλά δεν μπορώ να τις αποκαλύψω για να μη χάσουν τη μαγεία τους μέσα μου.
Παράλληλα πρωταγωνιστείς στο «Blasted-Ερείπια» της Σάρα Κέην. Πιστεύεις πως το κοινό παρακολουθώντας έργα βίαια και επιθετικά αφυπνίζεται και συνειδητοποιεί την ενοχή του για την κατάσταση όπου έχουμε βρεθεί;
Νομίζω οτι το κοινό σήμερα έχει ανάγκη από έργα που το ταρακουνούν, που το αφυπνίζουν. Το «Βlasted» απαιτεί απ’ τους θεατές μια συναισθηματική σύνδεση. Κανείς δεν μπορεί να μείνει αμέτοχος βλέποντάς το. Η βία είναι ένας τρόπος να αφηγηθείς και ένας τρόπος να αναγκάσεις το κοινό να κάνει σκέψεις, συνειρμούς. Από εκεί και πέρα το τι σκέψεις θα κάνει ο καθένας, εξαρτάται από το πόσο ανοιχτός και πόσο έτοιμος είναι να αναγνωρίσει το σκοτάδι. Το δικό του και των άλλων. Βέβαια, η απεικόνιση της βίας δεν έχει πάντα και μόνο αφυπνιστικό χαρακτήρα. Πρέπει, νομίζω, να διαχωρίσουμε τον τρόπο αναπαραγωγής της. Για παράδειγμα, ο Ταραντίνο χρησιμοποιεί τη βία μάλλον για να σαγηνεύσει, σε αντίθεση με τη βία της Σάρα Κέιν που δεν είναι εντυπωσιοθηρική, αλλά κρύβει μεγάλη οδύνη για την ανθρώπινη μοίρα. Ποια θεωρείς τη μεγαλύτερη επιτυχία σου μέχρι τώρα;
Το ότι μπορώ να κάνω επάγγελμα αυτό που αγαπάω και με τον τρόπο που το αγαπάω.
Ποια ήταν η πιο απαιτητική συνεργασία που έχεις κάνει μέχρι σήμερα;
Οι δυο μήνες που έκανα πρόβα με τον Λευτέρη Βογιατζή για τον «Αμφιτρύωνα». Δυστυχώς η παράσταση αναβλήθηκε και πραγματοποιήθηκε έναν χρόνο αργότερα με άλλη διανομή, οπότε οι πρόβες μας δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Έμεινε μέσα μου κάτι σε εκκρεμότητα. Δύσκολες πρόβες, αλλά με εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Τι σε απογοητεύει και τι σου αρέσει στην Ελλάδα;
Οι άνθρωποι της μου αρέσουν πολύ, αλλά συχνά με απογοητεύουν.
Τι θα ζητούσες από τον μελλοντικό δήμαρχο της Αθήνας;
Κοινωνικές παροχές και διευκολύνσεις για τους αδύναμους. Κι άλλα πολλά, αλλά υγεία και πρόνοια πρώτα απ’ όλα.
Ποιο είναι το καταφύγιο σου σ' αυτή τη πολύßουη πόλη μας;
Το σπίτι μου και οι άνθρωποι που αγαπώ.
Τι σε χαλαρώνει μετά το θέατρο;
Η καλή παρέα, λίγο κρασί και ένα ωραίο πιάτο φαΐ. Είμαι πολύ λιγούρα! Το λέει άλλωστε και το επίθετό μου!
Περισσότερες πληροφορίες
Blasted - Ερείπια
Η ανακύκλωση της βίας είναι ατέρμονη σε αυτήν τη σύγχρονη τραγωδία, που μας εκπαιδεύει κατά μία έννοια στη μη βία. Ακατάλληλη για ανηλίκους
Ιφιγένεια
Ο Γάλλος ηθοποιός και δραματουργός διάβασε με σύγχρονο τρόπο το μύθο της Ιφιγένειας και μας τον παρουσιάζει σε παγκόσμια πρεμιέρα
