Η Χριστίνα Κλεισιούνη χορογράφος και χορεύτρια μας μίλησε για τον χορό στην Ελλάδα και για την παράσταση χορού/Contact Improvisation «Clinamen: Φυσικές, απροσδόκητες παρεκκλίσεις της κίνησης», η οποία παρουσιάζεται με ελεύθερη είσοδο στον Κινητήρα.
Με πρωτοείδες στο Εργοστάσιο τον Μάιο του 1993 με τη χορογραφική μου δουλειά «Το πηγάδι της Αυγής» έχοντας επιστρέψει από την Ν. Υόρκη (1986-1991) όπου εκπαιδεύτηκα στον σύγχρονο χορό, στον αυτοσχεδιασμό και ειδικότερα στο Contact Improvisation που ασκώ μέχρι σήμερα.
Η παράσταση «Clinamen: Φυσικές, απροσδόκητες παρεκκλίσεις της κίνησης» είναι μία παράσταση χορού/Contact Improvisation την οποία διοργανώνω με το Present Body στούντιο σε συνεργασία με την Βανιώ Παπαδέλλη (υπεύθυνη για την οργάνωση του έργου στο Λονδίνο). «Clinamen» σημαίνει: Μικρή παρέκκλιση, η ελεύθερη κίνηση που δεν υπακούει σε καμιά αναγκαιότητα. Ο όρος αποτελεί το θεμελιώδες αξίωμα της σύγχρονης φυσικής στη θεωρία του χάους. Σε απρόσμενες στιγμές και ακαθόριστους χώρους, η αιώνια και συμπαντική πτώση των ατόμων διαταράσσεται από μια μικρή παρέκκλιση (swerving), που ο Λουκρήτιος, επηρεασμένος από τον Επίκουρο, ονομάζει Clinamen. Το έργο είναι μια παρουσίαση της δουλειάς που βρίσκεται σε εξέλιξη και δημιουργείται με την κοινή σύμπραξη όλων των ερμηνευτών. Παρουσιάζεται για μια μόνο ημέρα την Μεγάλη Πέμπτη 17/4 στον Κινητήρα και αργότερα, στις 28 & 29 /6 στο Λονδίνο.
Συμμετέχουν τέσσερις ακόμα ερμηνευτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό η Βανιώ Παπαδέλλη (Λονδίνο, Αθήνα), η Γιάννα Παπαδοπούλου (Θες/κη), η Gabriel Greca (Αργεντινή) και ο Lior Ophir (Ισραήλ). Η συλλογική ομάδα χορού, αυτοσχεδιάζει σε συνεργασία με τη Σαβίνα Γιαννάτου στο τραγούδι και τον Βασίλη Παπαβασιλείου στο κοντραμπάσο και χρησιμοποιεί σαν εργαλεία έκφρασης και πρακτικής το Contact Improvisation, τα Somatics, το Σωματικό Θέατρο και τον Σύγχρονο Χορό.
Ο αυτοσχεδιασμός είναι η σύνθεση στη στιγμή, ο χορός που στηρίζεται στο νόμο της εμπειρίας του απρόβλεπτου. Οι χορευτές αφήνουν τη σύνθεση να αναδυθεί όπως αυτή θέλει να προκύψει «ελεύθερα», στον κενό χώρο. Έχουν εκπαιδευτεί με τεχνικές ενσυνείδησης της κίνησης (somatics), τον σύγχρονο χορό και τις πολεμικές τέχνες. Μαθαίνουν πως να διευρύνουν τη σωματική τους αντίληψη, ακονίζοντας τις αισθήσεις, την παρατήρηση και κυρίως τα αντανακλαστικά τους έτσι ώστε να μπορεί το σώμα τους να συνδέεται με αυτό που συμβαίνει στο εξωτερικό περιβάλλον και να βρίσκεται διαρκώς σε ροή. Συχνά παίρνουν ρίσκα σε κινητικό και συναισθηματικό επίπεδο καθώς εμπιστεύονται το σώμα τους και τους συνεργάτες τους χορεύοντας σ’ επαφή. Στόχος τους είναι να επιβιώνουν στις απρόσμενες αλλαγές μέσα από τη σωματικότητά τους και να χρησιμοποιούν “τον συνθετικό νου” χορογραφώντας με τις επιλογές τους στο παρόν ανάλογα με τα ερεθίσματα που εκλαμβάνουν.
Ο χορός στην Ελλάδα έχει εξελιχθεί πολύ όσον αφορά τους χορευτές που εκπαιδεύονται σε ένα υψηλό επίπεδο τεχνικής. Αυτό που πάσχει είναι η τέχνη της χορογραφίας, το δημιουργικό μέρος του χορού, που απαιτεί μεγάλο εύρος παιδείας και αισθητικής αντίληψης παράλληλα με την οικονομική υποστήριξη από το κράτος. Από το 1995-2010 είδαμε μια άνθιση στο χορό, υπήρξε μεγάλη κινητικότητα, οι χορευτές και οι χορογράφοι ήρθαν σ’ επαφή με τα σύγχρονα ρεύματα στο εξωτερικό. Σήμερα επικρατεί η σιωπή καθώς οι καλλιτέχνες προσπαθούν να βρουν ατομικές κυρίως λύσεις για να επιβιώσουν στην κρίση. Οι περισσότεροι όταν μπορούν, μεταναστεύουν στο εξωτερικό ή δημιουργούν δίαυλους επικοινωνίας με άλλες χώρες παράλληλα με τη ζωή τους στην Ελλάδα. Ίσως η έκθεση αυτή, η επαφή με ξένους δημιουργούς αφοσιωμένους στην τέχνη, να βελτιώσει δυσλειτουργικές συμπεριφορές και να αλλάξει νοοτροπίες που υποστηρίζουν μόνο το ατομικό συμφέρον.
Αν μπορούσα να αλλάξω κάτι σε προσωπικό επίπεδο αυτό θα ήταν ο τρόπος που διαχειρίστηκα συναισθήματα φόβου που επηρέασαν κάποιες επιλογές μου ως χορεύτρια και χορογράφo. Χρειάζεται όμως να σεβόμαστε και να αποδεχόμαστε το σύνολο της ιστορίας που μας διαμορφώνει. Σε κοινωνικό επίπεδο θα ήθελα να αλλάξω την νοοτροπία χορευτών όσον αφορά τη σχέση τους με τον αυτοσχεδιασμό. Συχνά υποβιβάζουν «την ελεύθερη κίνηση» πιστεύοντας πως ο χορός αυτός δεν χρειάζεται ή δεν έχει τεχνική-ενώ συμβαίνει εντελώς το αντίθετο! Το αποτέλεσμα είναι πως συχνά πάσχει η δημιουργικότητα, η καλλιέργεια κινητικών επιλογών που να έχει μεγάλο εύρος ποιοτήτων στην έκφραση, ο αυθορμητισμός και το χιούμορ- έργα που να εμπεριέχουν πρωτοτυπία και εκλεπτυσμένη αισθητική. Φυσικά θα ήθελα να αλλάξουν βαθιά ριζωμένες ιδέες που κρατάνε την αυτοεκτίμηση των καλλιτεχνών σε ένα χαμηλό επίπεδο. Ο καθένας κλείνεται τότε στο δικό του μικρόκοσμο και οι συνεργασίες, η επικοινωνία περιορίζεται, όλα συρρικνώνονται. Ο χορός είναι μια τέχνη που πρωτίστως στηρίζεται στις σχέσεις, στη συνείδηση της ομάδας όπου όλοι οι συντελεστές αναγνωρίζουν την ανάγκη για αλληλεγγύη και υποστήριξη- όταν δοκιμάζουμε να εκθέσουμε τον εαυτό μας σε συνεργασίες διευρύνουμε το είναι μας, τις δεξιότητές μας σε όλα τα επίπεδα.
Η φιλοσοφία μου είναι να ζούμε με συνειδητότητα το τώρα έτσι ώστε να εκφράζεται ελεύθερα ο πλούτος που υπάρχει μέσα μας. Η επαφή με τις αισθήσεις και τα συναισθήματά μας είναι για μένα πολύ σημαντική υπόθεση, ιδιαίτερα στον σύγχρονο κόσμο που ακυρώνει τις φυσικές λειτουργίες και ανάγκες του ανθρώπου διαρκώς. Ποια είναι η διαδικασία ώστε να βρισκόμαστε ανοιχτοί, σε επαφή με το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον; Πιστεύω πως είναι αναγκαίο να ανακαλύπτουμε τον χώρο που μας επιτρέπει να υπάρχουμε σε σύνδεση με τις ανάγκες μας και με την κοινωνική πραγματικότητα.
Όλα αλλάζουν διαρκώς, χρειάζεται να είμαστε παρόντες για να αναγνωρίζουμε αυτό που συμβαίνει και να παίρνουμε τη θέση που μας ταιριάζει καλύτερα. Αποζητώ τον έλεγχο μέσα στο "άφημα" και μαθαίνω να εμπιστεύομαι το απροσδόκητο, να το απολαμβάνω, να παίρνω καινούργιες πληροφορίες από αυτό. Οι σχέσεις είναι απαραίτητες για να εξελισσόμαστε ως άτομα και απαιτούν προσοχή, εγρήγορση, υπομονή, χρόνο ώστε να βγαίνουμε από το "εγώ" και να μπαίνουμε στο "εμείς". Ο αυτοσχεδιασμός εμπεριέχει όλα τα παραπάνω και αντιμετωπίζω αυτό το είδος έκφρασης, την τέχνη του χορού, ως πρακτική ζωής.
Περισσότερες πληροφορίες
Clinamen: φυσικές και απροσδόκητες παρεκκλίσεις της κίνησης
Πέντε ερμηνευτές, οι Βανιώ Παπαδέλλη, Γιάννα Παπαδοπούλου, Gabriel Greca, Lior Ophir και Χριστίνα Κλεισιούνη, αφήνουν τη σύνθεση να αναδυθεί όπως αυτή θέλει, να προκύψει «ελεύθερα» στο χώρο μέσα από τον αυτοσχεδιασμό
