Η Ντένη Θεοχαράκη επανασυναρμολογεί χαμένες μνήμες από το ιστορικό εργοστάσιο ΤΕΟΚΑΡ

"Όταν πρωτοεπισκέφθηκα το ΤΕΟΚΑΡ ήταν ακόμα μια χωμάτινη αλάνα. Μέσα σ’ έναν χρόνο δημιουργήθηκε το εργοστάσιο και ενώ αρχικά άνηκε στον θείο μου, κατέληξε να το διευθύνει ο πατέρας μου (Βασίλης Θεοχαράκης). Μετά από λίγα χρόνια, όντας πια φοιτήτρια, έκανα μια εργασία σχετικά με τη λειτουργία του εργοστασίου, κυρίως γύρω από τα χρηματοοικονομικά του στοιχεία. Την εργασία την ανακάλυψα ξανά μόλις δύο μήνες πριν, την είχα ξεχάσει". Κάπως έτσι μας λέει η εικαστικός Ντένη Θεοχαράκη ότι ξεκίνησε η ιδέα για το "assembling memories", τη νέα της έκθεση που φιλοξενείται στο Κέντρο Πολιτισμού "Ελληνικός Κόσμος" έως 31/5. Λίγες μέρες μετά τα εγκαίνια, η ταλαντούχα καλλιτέχνιδα μάς ξενάγησε στο εκτενές πρότζεκτ που λειτουργεί ως ένα είδος αναδρομικής έκθεσης, παρουσιάζοντας έργα ζωγραφικής, φωτογραφίας, οπτικοακουστικά μέσα, εγκαταστάσεις και εκθέματα από το ιστορικό, εγκαταλελειμμένο πια εργοστάσιο συναρμολόγησης αυτοκινήτων ΤΕΟΚΑΡ ΑΒΕΕ στον Βόλο, που ανήκει στην οικογένεια Θεοχαράκη.

Το εργοστάσιο ΤΕΟΚΑΡ ΑΒΕΕ -η ιδιότητα του οποίου ως βιομηχανικό συγκρότημα συναρμολόγησης αυτοκινήτων ενέπνευσε τον τίτλο της έκθεσης- λειτούργησε για 15 μόνο χρόνια, από το 1980 έως το 1995 και υπήρξε μία από τις πιο σύγχρονες βιομηχανικές υποδομές για τα δεδομένα της εποχής: είχε το δικό του φαρμακείο, λεωφορείο για τη μετακίνηση των υπαλλήλων, αθλητικές εγκαταστάσεις κ.α., πράγμα εντυπωσιακό ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι η επιχείρηση συνάντησε αρκετές δυσκολίες, καθώς ήταν υποχρεωμένη να αυξάνει διαρκώς την προστιθέμενη αξία της, ακολουθώντας τα τότε ευρωπαϊκά εργοστασιακά μοντέλα.

Στην είσοδο της έκθεσης, δίπλα από την ακαδημαϊκή εργασία της Θεοχαράκη που αναλύει τον τρόπου λειτουργίας του ΤΕΟΚΑΡ, δεσπόζει η σιδερένια πύλη του εργοστασίου και ο τελωνειακός του θάλαμος. Το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης αποτελείται όμως από τα περίτεχνα, λεπτομερή ζωγραφικά έργα της εικαστικού, τα περισσότερα φτιαγμένα από έγγραφα του εργοστασίου, κυρίως παλιά σχέδια συναρμολόγησης (blueprints) που χρησιμοποιούσαν οι εργάτες για την παραγωγή των αυτοκινήτων. "Κάποια σχέδια τα βγάζω από το μυαλό μου, άλλα από πράγματα που έχω δει. Έχω κάνει έναν συγκερασμό πραγμάτων που δεν θα μπορούσαν να είναι αληθινά" εξηγεί η καλλιτέχνιδα, που δουλεύει με το αρχειακό υλικό του εργοστασίου εδώ και πάνω από μία δεκαετία. "Ο πατέρας μου είναι ζωγράφος και από μικρή πήγαινα στο εργαστήρι του και κουβεντιάζαμε για τη ζωγραφική. Για αρκετά χρόνια τον βοηθούσα, ήθελα να ήμουν κοντά του, αλλά μετά από καιρό σκέφτηκα "κάτσε ρε Ντένη, μην το χάσεις κι αυτό που σου αρέσει”. Έτσι αποφάσισα να πάω σε σχολή για να εξελίξω τη ζωγραφική μου".

Ανάμεσα στα ζωγραφικά έργα, βλέπουμε κομμάτια "κλεμμένα" από το ΤΕΟΚΑΡ: φθαρμένες καρέκλες, τηλέφωνα και σκονισμένοι υπολογιστές, πινακίδες, εξαρτήματα μηχανημάτων, έγγραφα, κιβώτια, βαφές αυτοκινήτων, υφάσματα και φόρμες εργασίας, ακόμα και διαφημίσεις για τα αυτοκίνητα που το εργοστάσιο κατασκεύαζε. Πολλά από τα αντικείμενα του εργοστασίου έχουν μεταμορφωθεί σε μεγαλύτερες εικαστικές εγκαταστάσεις, αποπνέοντας έτσι ένα νοσταλγικό κλίμα μέσα στον εκθεσιακό χώρο του "Ελληνικού Κόσμου".

Υπάρχει κάτι που ελκύει τον θεατή στα εγκαταλελειμμένα κτίρια -πόσο μάλλον όταν πρόκειται για υποδομές ιστορικού ενδιαφέροντος. Εκθέσεις όπως οι εκπληκτικοί "Εγκλεισμοί" που ο Δημήτρης Τρίκας έστησε στο Δρομοκαΐτειο ή τα πρότζεκτ του επιμελητή Κώστα Πράπογλου σε εγκαταλελειμμένους, αλλοιωμένους από τον χρόνο χώρους ("Το Φαινόμενο της Πεταλούδας" στο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας Μουζάκη, το "reality check" στο Δαφνί) είχαν σημειώσει μεγάλη επιτυχία. Όμως το "assembling memories" μεταφέρει τα συντρίμμια του εργοστασίου σε έναν σύγχρονο εκθεσιακό χώρο, εκκινώντας μία εντελώς διαφορετική αφήγηση που σχετίζεται περισσότερο με τις αναμνήσεις της Ντένης Θεοχαράκη. Όπως μας εξήγησε η ίδια ενώ μας καθοδηγούσε μέσα στην έκθεση, δεν εκθέτει απλώς αντικείμενα από το ΤΕΟΚΑΡ θρηνώντας το εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο, αλλά αξιοποιεί τα παρατημένα υλικά του για να δημιουργήσει κάτι καινούργιο, σαν να δίνει στο ερημωμένο πια κτίριο νέα ζωή.

Προφανώς τα προσωπικά βιώματα της καλλιτέχνιδας από το εργοστάσιο την οδήγησαν στη δημιουργία ενός πιο προσωπικού πρότζεκτ, αφού πολλά από τα έργα που ανά τα χρόνια έχει παρουσιάσει είτε είχαν εμπνευστεί από το ΤΕΟΚΑΡ ή δημιουργήθηκαν με υλικά προερχόμενα από την ιστορική επιχείρηση της οικογένειας Θεοχαράκη. Ωστόσο, αν θέλετε να ζήσετε μία πιο βιωματική περιήγηση στο ΤΕΟΚΑΡ, υπάρχουν δύο βίντεο της Θεοχαράκη που κάνουν μια άτυπη ξενάγηση στα ερείπια του εργοστασίου, με την καλλιτέχνιδα να αφηγείται αναμνήσεις από τις επισκέψεις της στους χώρους του. "Πέρασαν χρόνια για να βρω τη δύναμη να επισκεφθώ τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου. Όταν έφτασα, οι εικόνες που αντίκρισα, με δυσκολία θύμιζαν το παρελθόν" ακούμε την εικαστικό να λέει σε ένα από τα βίντεο του "assembling memories".

Το φωτογραφικό υλικό που η Θεοχαράκη τράβηξε κατά τη διάρκεια των επισκέψεών της στο ΤΕΟΚΑΡ είναι ίσως το πιο γοητευτικό κομμάτι της έκθεσης, που λειτουργεί παράλληλα ως ένα ιστορικό τεκμήριο για το ΤΕΟΚΑΡ. Η φωτογραφική ματιά της καλλιτέχνιδας μαρτυρά την αγάπη της για τη ζωγραφική, αφού κάθε λήψη παραπέμπει περισσότερο σε πίνακα, παρά σε φωτογραφία. Σημαντική πληροφορία που μας ανέφερε η ίδια είναι ότι, μετά το πέρας της έκθεσης, θα πραγματοποιηθεί μία εκδήλωση για την πώληση των φωτογραφικών έργων σε σχετικά χαμηλή τιμή. Τα έσοδα θα διατεθούν στη φιλανθρωπική οργάνωση Φλόγα Μαγνησίας στον Βόλο, που είναι σύλλογος γονέων παιδιών με νεοπλασματική ασθένεια, σε μια προσπάθεια της Ντένης Θεοχαράκη να στηρίξει έναν πολύπαθο τόπο που εξακολουθεί να σημαίνει πολλά για εκείνη.

Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr.