Ποίηση, δοκίμιο, γκράφικ νόβελ, και βέβαια πεζογραφία σπαρταριστή, ξένη κι ελληνική, αστυνομική, φανταστική, κοινωνική, you name it! Βιβλία για όλα τα γούστα, ακομα και για παιδιά και νεους, ακόμα και πολιτικώς ορθά και επωφελή, αλλά και καταραμένα, σκοτεινά, που δεν έχουν καμιά σκοτούρα να δώσουν διαπιστευτήρια χρηστότητας σε κανένα και σε καμία, βιβλία ξένα κι ελληνικά, φρεσκότατα και κλασικά, βιβλία για την παραλία και τη βεράντα, για τη σεζ λονγκ και το πούλμαν των ΚΤΕΛ, βιβλία για το καράβι και το τραπέζι με τους μεζέδες και το ούζο, βιβλία που θα επιτελέσουν τον προορισμό τους εάν γεμίσουν άμμο, εάν λερωθούν και τσακιστούν οι σελίδες τους, που θα χαρούν αν σημειώσετε και κάποιο σχόλιο στο περιθώριο. Βιβλία πολλά και καλά, που παίρνουν επιτέλους την εκδίκησή τους από τα κινητά και τα τάμπλετ, που αυτοολοκληρώνονται και χαμογελούν εάν τα ανοίξετε και τα χαρείτε, ως μετενσαρκώσεις κάποιων παλιών δέντρων που είναι. Βιβλία για το καλοκαίρι!
"Έναν τίποτε είμαστεν..."
Ένας από τους πιο σημαντικούς κύπριους λογοτέχνες, που έχει γράψει επίσης ποιητικές συλλογές, μυθιστόρημα και θεατρικά έργα, ο δικηγόρος κατ’ επάγγελμα Αντώνης Γεωργίου υπογράφει τη συλλογή διηγημάτων "Η ανάσα των δίπλα", από τις εκδόσεις Το Ροδακιό. Δεν είναι μόνο η γλώσσα που κάνει ξεχωριστό το βιβλίο: κάποια διηγήματα είναι γραμμένα στην κοινή ελληνική, ενώ άλλα στη κυπριακή διάλεκτο. Είναι και το τι περιγράφει αυτή ρέουσα, πλημμυρική αφήγηση, που αναβλύζοντας από τις σελίδες της συλλογής σκιαγραφεί με αγάπη και ενάργεια τα πάθη και τους εσωτερικούς τους μικροκόσμους των καθημερινών ανθρώπων, που συνθέτουν τη ψυχοκοινωνική υπόσταση της Μεγαλονήσου.
Χόλιγουντ και προπαγάνδα
Εάν ο Τύπος είναι η Τετάρτη Εξουσία, τότε ο κινηματογράφος, η εικόνα γενικότερα, είναι σίγουρα η πέμπτη, που, στην υπηρεσία της Προπαγάνδας, μπορεί να κερδίσει πολέμους. Το Χόλιγουντ, αυτή η αμερικανική βαριά βιομηχανία ονείρων, ψευδαισθήσεων, αλλά φυσικά και ιδεολογίας, έχει την τιμητική του στο απολαυστικό μυθιστόρημα "Η Μercury παρουσιάζει", σε μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη, από τις εκδόσεις Ίκαρος, που υπογράφεται από το σημαντικότερο, ίσως Αμερικανό πεζογράφο της νέας γενιάς, τον Άντονι Μάρα. Μια Ιταλίδα μετανάστρια που έρχεται στην Αμερική με τη μητέρα της για να ξεφύγει από το ζόφο του φασιστικού καθεστώτος στην Ιταλία, βρίσκεται να υπηρετεί την χολιγουντιανή παραγωγή προπαγανδιστικών ταινιών, λίγο πριν εμπλακούν οι ΗΠΑ στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μικρή φόρμα με μεγάλη σκιά
Η Δέσποινα Χαραλάμπους, η συγγραφέας της διηγημάτων "Από τη μεριά του προβάτου", από τις εκδόσεις Γραφή, προέρχεται από τον οπτικοακουστικό χώρο – είναι σεναριογράφος, σκηνοθέτρια και μοντέζ. Σ΄αυτό το γοητευτικά αλλόκοτο βιβλίο, φαίνεται πως επιστρατεύει και τις τρεις ιδιότητές της, μόνο που αντί να επεξεργάζεται εικόνες, δουλεύει με λέξεις. Τα διηγήματά της είναι πολύ μικρά – εντελώς οικονομημένα. Όμως, αυτή η μικρή φόρμα ρίχνει μεγάλη σκιά, καθώς η πένα της Χαραλάμπους, προωθημένη από μια καλπάζουσα φαντασία, καταδύεται βαθιά, ανασύροντας ιδέες και αισθήματα που ελλοχεύουν στο μέσα μας σκοτάδι. Η οπτική της είναι από την μεριά του προβάτου, του καθημερινού ανθρώπου, δηλαδή του ανίσχυρου, του υποκειμένου της Ιστορίας. Αλλά η συγγραφέας δεν δεσμεύεται από τον κοινωνικό ρεαλισμό: ζωή και θάνατος, παρελθόν και μέλλον, γήινη και εξωγήινη ζωή, έρωτας και μίσος, κωμωδία και τραγωδία, όλα χωρούν στη μικρή φόρμα της.
Κουνημένη φωτογραφία
Δεν είναι εύκολη η ενηλικίωση του Δημοσθένη, στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’60: ένα από τα παρατσούκλια –κουδούνια που του κρεμάνε, είναι και το "κουνημένη φωτογραφία". Η κοινωνία των χρηστών ηθών ναι μεν δεν ανέχεται την παρέκκλιση, ωστόσο ενίοτε την επιζητεί, για να έχει κάτι να κοροϊδεύει, μια υπογράμμιση της αφόρητης κανονικότητας της. Οι διαφορετικοί, όμως, οι αποσυνάγωγοι, όπως ο ήρωας του μυθιστορήματος μαζί με τον αλμπίνο φίλο του τον Μιχάλη και την μαύρη ελληοαφρικάνα ρεμπέτισσα, την Αλέκα, τελικά δεν χάνονται, τόσο στη ζωή, όσο και στην τέχνη, εν προκειμένω στο "Απάλλαξέ με", το έβδομο μυθιστόρημα του βετεράνου δημοσιογράφου και συγγραφέα Παύλου Κάγιου, από τις εκδόσεις 24 Γράμματα.
Περισσότεροι από τρεις κι ο κούκος...
...είναι οι δολοφονημένοι άνθρωποι που κάνουν το έργο του Επιθεωρητή Πάτρικ, και φυσικά της αγαπημένης του Έρικας, δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Βέβαια, όλα αυτά συμβαίνουν στο μυθιστόρημα "Ο κούκος" από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση Αγγελικής Νάτση, που είναι το τελευταίο, το ενδέκατο βιβλίο της Πάπισσας της σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας Καμίλα Λέκμπεργκ, η οποία έχει πουλήσει πάνω απο 30 εκατομμύρια αντίτυπα. Το μοτίβο γνωστό: ο ντετέκτιβ και η καλή του, από την Φιελμπάκα της Σουηδίας, είναι συνηθισμένοι άνθρωποι, με τα πάνω τους και τα κάτω τους, που τρώνε κουλουράκια και πίνουν σοκολάτα, αλλά στη δουλειά τους, στην εξιχνίαση των ειδεχθών εγκλημάτων είναι κέρβεροι μοναχοί, με μυαλό ξουράφι, ό,τι χρειάζεται δηλαδή για να διαχειριστούν μια αλληλουχία δολοφονιών, που ξεκινά με την εύρεση ενός διάσημου φωτογράφου νεκρού, με ένα καρφί στο κεφάλι.
Ζοφερός κόσμος
"Δυστοπικό θρίλερ πολιτικής φαντασίας", θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το μυθιστόρημα "Σκοτεινό φως", του Γιώργου Πουλημενάκου, από τις εκδόσεις Γραφή, και όχι άδικα, μιας και ο συγγραφέας σκιαγραφεί με φαιά χρώματα ένα τρομακτικό, ζοφερό κόσμο. Η ρατσιστική οργάνωση "Νέα Τάξη" επιχειρεί να επικρατήσει σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, έχοντας ως πολιτική της προτεραιότητα την κάθαρση του κοινωνικού σώματος από διάφορα μιάσματα, όπως είναι οι έγχρωμοι, οι μειονεκτούντες και γενικά όσοι παρεκκλίνουν. Βασικός χαρακτήρας του βιβλίου, ένας πρώην φοιτητής, που φροντίζει τον ψυχικά ασθενή αδερφό του. Ο Άγις είναι ο μόνος οπλουργός στην κωμόπολη, κάτι που τον καθιστά απαραίτητο στους Νεοταξίτες, με τους οποίους νομοτελειακά θα έλθει σε σύγκρουση.
Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε
Να σηκώνουμε τα βάρη, τα βάσανα των άλλων – μια δύσκολη προτροπή από τον Απόστολο Παύλο, που όμως, ίσως είναι η βάση της αληθινής φιλίας. Αυτό το σπάνιο αγαθό, η αληθινή φιλία, είναι η νοηματική και συναισθηματική βάση του μυθιστορήματος "Τα θολά γυαλιά", από τις εκδόσεις Βακχικόν, που είναι το πρώτο, και ελπιδοφόρο, βιβλίο της Ξένιας Κοθωνίδου. Ήρωες δύο κολλητοί φίλοι, ο Παναγιώτης και ο Μιχάλης, που όμως προέρχονται από τελείως διαφορετικά κοινωνικά και οικονομικά περιβάλλοντα. Οι δύο άντρες κάποια στιγμή θα απομακρυνθούν μεταξύ τους, ωστόσο οι πορείες τους θα συγκλίνουν και πάλι, υπακούοντας στην τύχη και την ανάγκη. Η Κοθωνίδου αποτυπώνει με πιστότητα την ανθρωπογεωγραφία της ελληνικής επαρχίας, ενώ οι εικόνες της θυμίζουν ταινίες του ιταλικού νεορεαλισμού - ή μάλλον τη "Συνοικία το όνειρο", τη πρώτη και μοναδική σκηνοθετική απόπειρα του Αλέκου Αλεξανδράκη, ο οποίος κατάφερε να πιάσει, όπως και η Κοθωνίδου, τα ηχοχρώματα και τα αισθήματα των απλών ανθρώπων της δεκαετίας του ’60, που σήκωναν τα βάρη, τα βάσανα των άλλων.
Ένας αληθινός σωτήρας
Ζούμε στην εποχή των ψευδοσωτήρων της πολιτικής, της θρησκείας και των επιχειρήσεων, αν και οι μόνες αξίες που πραγματικά όλοι αυτοί διασώζουν είναι η προσωπική τους φήμη και ο τραπεζικός τους λογαριασμός. Ελάχιστοι είναι οι αληθινοί σωτήρες των ανθρώπων, που υπηρετούν ανιδιοτελώς το κοινό καλό: την υγεία, ας πούμε. Ένας από αυτούς είναι ασφαλώς και ο γιατρός Γεώργιος Ν. Παπανικολάου, ο διάσημος Dr. Pap, στον οποίο τόσα εκατομμύρια γυναικών σε όλο το κόσμο οφείλουν τη ζωή τους. ΄Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο για τον γιατρό που επινόησε το περίφημο "τεστ παπ", είναι το "Είδα τόσο φως μέσα σε λίγα λόγια σου – Τα πρόσωπα που επηρέασαν τον Γεώργιο Ν. Παπανικολάου (Dr. Pap)" της Γιούλης Κόκκορη, από τις εκδόσεις Εύμαρος. Η συγγραφέας, εγγονή του μεγαλύτερου αδελφού του Παπανικολάου, αξιοποίησε σ’ αυτή τη βιογραφία ένα μεγάλο όγκο φωτογραφικού υλικού και οικογενειακών αρχείων, για να σκιαγραφήσει αναλυτικά τα πρόσωπα και τις καταστάσεις που καθόρισαν την πορεία αυτού του ανθρώπου, του Παπανικολάου, ενός αληθινού σωτήρα.
Τα αγαθά κόποις κτώνται
Πρέπει να κοπιάσεις για να αποκτήσεις κάτι καλό, είχε πει ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους στην παγκόσμια ιστορία, ο Αριστοτέλης, και φαίνεται πως οι κόποι του Τάσου Αποστολίδη και του Αλέκου Παπαδάτου, που υπογράφουν το graphic novel "Αριστοτέλης" από τις εκδόσεις Ίκαρος, έπιασαν τόπο. Το εξαίρετο μυθιστορηματικό εικονογράφημα για τη ζωή και το έργο του κορυφαίου Σταγειρίτη διανοητή και φυσιοδίφη έχει ήδη εκδοθεί στα γαλλικά, και φέτος θα κυκλοφορήσει στα αγγλικά, τα γερμανικά, τα κινέζικα, τα τουρκικά, τα πορτογαλικά, τα ισπανικά και τα κορεάτικα! Οι δημιουργοί του γκράφικ νόβελ έχουν δώσει με χιούμορ, φαντασία και ιστορική πιστότητα έμφαση στην ανθρώπινη πλευρά του επιδραστικού φιλοσόφου και στην αναπαράσταση της εποχής που έζησε, συνθέτοντας παράλληλα μια εύληπτη και ευσύνοπτη εισαγωγή στη σκέψη του Αριστοτέλη.
"Καπνίζω πολύ, πίνω μπίρα και γράφω ασταμάτητα..."
Ο Αντρέα Καμιλλέρι ήταν ο πλέον πολυδιαβασμένος Ιταλός συγγραφέας, και αναντίρρητα ο Πάπας του αστυνομικού μυθιστορήματος. Λες και φύλαγε τις δυνάμεις του σχεδόν όλη του τη ζωή, μέχρι τα 60 του, για να γίνει τότε ο πνευματικός πατέρας του επιθεωρητή Μονταλμπάνο, που αγαπήθηκε πολύ – μιλάμε για ένα εκδοτικό φαινόμενο. Το 2016, τρία χρόνια πριν εγκαταλείψει τα εγκόσμια, ο Καμιλλέρι σηκώνει παλικαρίσια το βάρος της τυφλότητάς του, αλλά και της ηλικίας του: είναι 91 ετών. Δεν μπορεί πια να κάτσει στο γραφείο του, και να γράψει ξέφρενα, πίνοντας μπίρες και καπνίζοντας ασταμάτητα, όπως έκανε από τα 60 μέχρι τα ενενήντα του… Τώρα, ο μέγας και πολύς Καμιλλέρι, το ιερόν τέρας των ευρωπαϊκών γραμμάτων, μπορεί μόνο να θυμάται. Αυτά τα μοναδικά 23 κείμενα, είναι ισάριθμες ιστορίες, συνοδευμένες από σχέδια καταξιωμένων εικονογράφων, που υπαγόρευσε σε 23 μέρες ο συγγραφέας, αφηγούμενος με τον δικό του τρόπο την ιστορία της πατρίδας του τον τελευταίο αιώνα, όπως τη βίωσε ο ίδιος. Είναι 23 ψήγματα χρυσού, που αποκόμισε ο Καμιλλέρι κοσκινίζοντας την άμμο της μνήμης του: είναι οι "Ασκήσεις Μνήμης" σε μετάφραση Φωτεινής Ζερβού, από τις εκδόσεις Πατάκη.
Τουρκική ποίηση για παιδιά
Ο Τεβφίκ Φικρέτ ήταν ο σημαντικότερος Τούρκος φιλελεύθερος ποιητής και παιδαγωγός, που με τα ποιήματά του επεδίωξε και κατάφερε να τέρψει και να διασκεδάσει. Από τις αρχές του εικοστού αιώνα, ο Φικρέτ στάθηκε απέναντι στην απολυταρχική δεσποτεία του Σουλτάνου, αλλά και στις εγκληματικές πολιτικές των Νεοτούρκων, που επεχείρησαν να εκκαθαρίσουν την πρώην Οθαμωνική Αυτοκρατορία από οποιονδήποτε αλλοεθνή, για να διαμορφώσουν βίαια ένα αμιγώς τουρκικό έθνος. Ο Φικρέτ, για να φωτίσει τους νεαρούς Τούρκους, έπλασε τη Σερμίν. Αυτό το πανέξυπνο κορίτσι, που παρατηρούσε και σχολίαζε τα πάντα, αγαπήθηκε φανατικά από τα τουρκόπουλα, που διάβασαν και διαβάζουν ακόμα τις έμμετρες περιπέτειές της. Στην ποιητική συλλογή "Σερμίν", σε μετάφραση του Δημήτρη Χουλιαράκη από το πρωτότυπο τουκικό κείμενο, από τις εκδόσεις Το Ροδακιό, περιλαμβάνονται ποιήματα του Φικρέτ από το 1867 μέχρι το 1915.
Μια άγρια και ανελέητη κωμωδία
Ο μεγάλος συγγραφέας Φίλιπ Ροθ συγκρίνει τον Μπάρι Χάνα, (το συγγραφέα της συλλογής διηγημάτων "Ψεύτες Του Νερού και άλλες ιστορίες" σε μετάφραση Νίκου Α. Μάντη, από τις εκδόσεις Καστανιώτη) με τον Μαρκ Τουέιν και τον Γουίλιαμ Φόκνερ, όταν "δημιουργούν στους μεγάλους δρόμους της άγριας και ανελέητης κωμωδίας του αμερικανικού Νότου". Ίσως δεν θα μπορούσε να περιγραφεί καλύτερα ο μυθιστορηματικός κόσμος που δημιουργεί ο Χάνα, αντλώντας τα υλικά του από αυτό το ανεκδιήγητο πολιτισμικό συνονθύλευμα που είναι ο αμερικανικός βαθύς Νότος. Μιλάμε για μια πηχτή σούπα, για μια κακκαβιά, όπου σιγοβράζουν ερωτικά πάθη, θρησκοληψία, όπλα και πυρομαχικά, πετρέλαιο, εθνικισμός, γελάδια, μεγάλα αυτοκίνητα, άγνοια, φανατισμός, μουσική κάντρι, αλλά και τρυφερότητα και τρέλα. Πράγματι, τα κείμενα του Χάνα, ενός από τους σημαντικότερους διηγηματογράφους της Αμερικής, είναι κάπως σαν τα μουσικά μέρη που απαρτίζουν ένα άγριο και ανελέητο κωμικό μιούζικαλ.
Χάθηκε το άλλο μισό του ουρανού
Ίσως κάποια κακεντρεχή άτομα να εύχονταν την εξαφάνιση των αντρών, ως τιμωρία για την πατριαρχική καταπίεση που ασκούν οι αρσενικοί άνθρωποι εδώ και χιλιάδες χρόνια, από την αυγή του πολιτισμού, στις γυναίκες. Όμως, η φαντασία δεν αναζητεί κίνητρα και αιτιολόγηση για να ξεδιπλωθεί – της αρκεί να κινητοποιείται όπως και όταν επιθυμεί, επιχειρώντας να απαντήσει στην ερώτηση "τι θα γινόταν αν...;" Λοιπόν, τι θα γινόταν εάν αίφνης πέθαιναν όλοι οι άντρες του πλανήτη; Εάν η ανθρωπότητα έμενε χωρίς πατέρες, χωρίς γιους, χωρίς παππούδες και θείους και εραστές και συζύγους, χωρίς ανιψιούς και κουμπάρους, χωρίς αδελφούς, φίλους και συνεργάτες, τί θα γινόταν εάν το άλλο μισό του ουρανού χανόταν ξαφνικά, αφήνοντας μια μαύρη τρύπα στη θέση του; Αυτό θα ήταν το τέλος της ανθρωπότητας; Σ’αυτό το προκλητικό ερώτημα ανέλαβε να απαντήσει ο Χρήστος Αζαριάδης, με το μυθιστόρημά του "Χωρίς άντρες", από τις εκδόσεις Bell.
Ξύπνησε πεθαμένος
Τα τραγικά, αιματηρά πολιτικά γεγονότα, όπως είναι η εμφύλια σύρραξη, κατευθύνουν τη φαντασία των συγγραφέων σε σκοτεινές ατραπούς – ενίοτε, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Όπως ο ερεβώδης κόσμος που επινόησε ένας από τους πιο επιδραστικούς συγγραφείς της Σρι Λάνκα (οι παλιότεροι την ήξεραν ως "Κεϋλάνη"), ο Σεχάν Καρουνατιλάκα, που υπογράφει το μυθιστόρημα "Τα εφτά φεγγάρια του Μάαλι Αλμέιντα", σε μετάφραση Ρένας Χατχούτ, από τις εκδόσεις Gutenberg. Ο ήρωας, ένας τυχοδιώκτης φωτογράφος, ξυπνάει νεκρός! Η ψυχή του έχει προχωρήσει στον προθάλαμο του Επέκεινα, σε μια μεταβατική κατάσταση και τοποθεσία, από την οποία θα ξεφύγει μόνο όταν ο κάτοχός της, ο νεκρός φωτογράφος, ανακαλύψει ποιος τον σκότωσε. Όμως έχει μόνο επτά μέρες για να το καταφέρει. Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια Σρι Λάνκα, που σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο, με τους κυβερνητικούς να συγκρούονται με τους αντάρτες.
Δυστοπία και σε κόμικς
Μετά τον Δεύτερο Εμφύλιο Πόλεμο στις ΗΠΑ που ξέσπασε μετά από τις περιβαλοντικές καταστροφές και τη ραγδαία μείωση των γεννήσεων, προκύπτει η (κατ’ όνομα) Δημοκρατία της Γαλαάδ, καθώς πρόκειται για έναολοκληρωτικό καθεστώς, που επιβάλλει στυγνή δικτατορία στον αμερικανικό λαό, καθορίζοντας αυστηρά τον κοινωνικό ρόλο του καθενός και της καθεμιάς. Για παράδειγμα, οι Θεραπαινίδες είναι εκείνες οι λίγες γυναίκες που είναι ακόμα ικανές για αναπραγωγή, μην έχοντας κανένα δικαίωμα αυτοδιάθεσης του σώματός τους και των λειτουργιών του – είναι, στ’ αλήθεια, σκλάβες. Αυτό το δυστοπικό θρίλερ, "Η ιστορία της θεραπαινίδας σε κόμικς", αυτό το άκρως ανησυχητικό και ξεβολευτικό ανάγνωσμα, που γέννησε η φαντασία της διακεκριμένης συγγραφέως Μάργκαρετ Άτγουντ, γίνεται τώρα γκράφικ νόβελ, με παραστατικά σχέδια της Ρενέ Νο, και εκδίδεται από τις εκδόσεις Ψυχογιός, με την Παναγιώτα Λητώ Ανδρέου να υπογράφει τη μετάφραση.
"κουζίνα - χολ - Σταδίου - χολ – μπάνιο"
Στην Ελλάδα πολλοί γράφουν ποίηση, αλλά λίγοι είναι εκείνοι οι ποιητές που το κάλλος και η δύναμη των στίχων τους σε χτυπά και σε αφυπνίζει, αναγκάζοντάς σε να κοιτάξεις το έσω και το έξω σύμπαν σου με διαφορετικό μάτι – οι περισσότεροι απλώς κάνουν έμμετρες ασκήσεις ύφους, χωρίς να βουτούν την πένα τους στο αίμα της καρδιάς τους πριν γράψουν. Ο Δραμινός ποιητής Κυριάκος Συφιλτζόγλου ανήκει στην πρώτη κατηγορία κι αυτή η συλλογή, με τίτλο "Με ύφος Ινδιάνου", από τις εκδόσεις Αντίποδες, φέρει τη υπογραφή του. Μιλάμε για ποίηση αυτού του σθένους: "λοιπόν / βρίζοντας μέσα σε ιδρώτα καλοκαιρινό / να κολλάει το φανελάκι - τα στόρια /γέμισα την παγοθήκη με νερό /περπάτησα δυο βράδια / κουζίνα - χολ - Σταδίου - χολ – μπάνιο /νεύρα κι ένας πόνος στο κεφάλι /συλλαλητήριο για έναν Σύριο σκύλο αγωνιστή / της παραδιπλανής ταράτσας".
Το θρίλερ των αχανών εκτάσεων
Ο Καρύλ Φερέ, ο βραβευμένος συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας, θεωρείται ο "μετρ του θρίλερ των αχανών εκτάσεων και των ξένων τόπων". Κι όχι άδικα, μιας και μας έχει ταξιδέψει με την πένα του στη Νέα Ζηλανδία, την Αργεντινή, την Κολομβία, τη Χιλή, τη Σιβηρία, αλλά και στην Νότιο Αφρική, που είναι ο χώρος όπου διαδραματίζεται αυτό το μυθιστόρημά του, το "Ζουλού", σε μετάφραση Αργυρώς Μακάρωφ, από τις εκδόσεις Άγρα, που ευτύχησε να μεταφερθεί στον κινηματογράφο το 2013, σε σκηνοθεσία Ζερόμ Σαλ με τους Ορλάντο Μπλουμ και Φόρεστ Γουιτάκερ. Όταν μια κοπέλα βρίσκεται δολοφονημένη στο Βοτανικό Κήπο του Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, ο επικεφαλής της εγκληματολογικής αστυνομίας της πόλης, που σπαράσσεται από τη βία και το έιτζ, διαπιστώνει πως αν και το άπαρτχάιντ, η ρατσιστική νομοθεσία κατά των μαύρων, έχει καταργηθεί, οι παλιοί εχθροί συνεχίζουν να συγυκρούονται στη σκιά της εθνικής συμφιλίωσης.
Το κυνήγι μιας ενοχλητικής μύγας
Δεν δίνουμε και πολλή σημασία σε μικρά, επαναλαμβανόμενα, φαινομενικά ασήμαντα γεγονότα. Το βούισμα μιας μύγας, το στρίψιμο ενός τσιγάρου, οι ήχοι οι νυχτερινοί· όμως μπορεί να έρθει μια στιγμή που όλα αυτά ανασυντίθενται, σαν ψηφία που ιστορούν μια μεγαλύτερη εικόνα, καλυμμένη από ένα ψιλό ρυζόχαρτο. Το διάβασμα αυτής τη εικόνας, η ιχνηλάτησή της με το δάχτυλο και με το μάτι, η ένωση των νοηματικών κουκκίδων, είναι το πεδίο όπου κινείται η συλλογή διηγημάτων "Ρυζόχαρτο και άλλες μικρο- ιστορίες", της Αυγής Λίλλη, από τις εκδόσεις Ποταμός. Ποιήτρια η υπογράφουσα, άρα εξοικειωμένη με τη σύμβαση και την πρόκληση της μικρής φόρμας, έχει δει μικροδιηγήματα της, αρωματισμένα όπως αυτά με μαύρο χιούμορ, να μεταφράζονται στα αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά και τουρκικά.
Ξεκαρδιστικός Λατίνος
Για κάποιους είναι το δεύτερο πιο αστείο έργο της λατινικής λογοτεχνίας μετά τις κωμωδίες του Πλαύτου – μιλάμε για ένα καυστικό κείμενο, οξυδερκέστατο, που δεν χαρίζεται σε κανέναν και σε τίποτα, καυτηριάζοντας τα κακώς κείμενα της εποχής του με απαράμιλλο χιούμορ και ευφυία, ό,τι δηλαδή πρέπει να διέπει μια καλή σάτιρα. Ο λόγος βέβαια για την απολαυστική "Αποκολοκύνθωση" του Σενέκα, με εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια Σταύρου Τσιτσιρίδη, από τις εκδόσεις Κίχλη. Ο Ρωμαίος στωικός φιλόσοφος Σενέκας, πολιτικός, ρήτορας, ποιητής και δραματουργός, έγραψε την Αποκολοκύνθωση γύρω στο 54 μ.Χ., στην οποία αφηγείται το τέλος του αυτοκράτορα Κλαυδίου, την εμφάνισή του ενώπιον της Συγκλήτου των Ολυμπίων θεών στον ουρανό, τη δίκη και τελικά την καταδίκη του από το δικαστήριο του Κάτω Κόσμου. Να πούμε πως ο Σενέκας ήταν δάσκαλος του Νέρωνα, κατά διαταγήν του οποίου αυτοκτόνησε.
"Εγώ με την αξία μου κι όχι με ξένες πλάτες"
Αυτός ο στίχος γνωστού παλιού ελληνικού λαϊκού τραγουδιού, λες και γράφτηκε για τον "Ντέιβιντ Κόπερφιλντ" το βασικό χαρακτήρα στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Καρόλου Ντίκενς, που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Κέδρος, σε μετάφραση Άρη Σφακιανάκη και Ηρώς Σκάρου. Το αγαπημένο έργο του Βρετανού συγγραφέα, το πιο αυτοβιογραφικό του, το βιβλίο που δεν πρέπει να λείπει από καμιά στοιχειωδώς ενημερωμένη με κλασικούς βιβλιοθήκη, είναι ένα σπουδαίο μυθιστόρημα, μια πεζογραφική τομογραφία της ζωής στη βικτοριανή Αγγλία, αλλά πάνω απ’ όλα είναι ένας ύμνος στον αυτοδημιούργητο άνθρωπο, σ’ εκείνον που ξεπερνά όλες τις αντιξοότητες που του επιφυλάσσει η μοίρα και το ταξικό του πρόσημο, για να γίνει ό,τι θέλει να γίνει, κατακτώντας μετά από πολλούς κόπους την προσωπική ευτυχία και την επαγγελματική ολοκλήρωση. Ο Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, το παραπεταμένο ορφανό που έγινε επιτυχημένος συγγραφέας.
Ιστορίες από την Κολομβία
Η Λιλιάνα Κολάνσι είναι μία από τις πολλά υποσχόμενες νέες λογοτεχνικές φωνές όχι μόνο στην Κολομβία, αλλά και στη Λατινική Αμερική γενικότερα. Στη συλλογή διηγημάτων "Λάμπετε στο σκοτάδι" σε μετάφραση Αγγελικής Βασιλάκου, από τις εκδόσεις Δώμα, οι αναγνώστες θα ταξιδέψουν σε έξι φωσφορίζουσες ιστορίες που "πειράζουν" την πραγματικότητα, αυξομειώνοντας τις διαστάσεις της, ώστε αυτή να χωρέσει μια κραυγή κι ένα πρόσωπο: αυτό του αγωνιζομένου ανθρώπου, αυτού που υφίσταται την απρόσωπη, βουβή και ψυχρή εξουσία. Κι όπως λέει η ίδια η Λιλιάνα: "Μας έβαλαν όλους στο Ολυμπιακό Στάδιο. Άδειασε η γειτονιά, οι πόρτες των σπιτιών ανοιχτές, το φαγητό ζεστό ακόμα στο στρωμένο τραπέζι, τα σκυλιά στις αυλές να αλυχτάνε για τα αφεντικά τους. Μας κράτησαν ώρες ολόκληρες χωρίς την παραμικρή εξήγηση".
Ένα παιδί με μαλλιά καμωμένα από φύλλα δέντρων...
...ο τελευταίος απόγονος της φυλής των Δεντρανθρώπων, λέγεται Φύλλος, το γένημα της φαντασίας της Έλενας Γλωσσιώτη και αυτό το παιδικό – νεανικό βιβλίο, "Ο Φύλλος στον τόπο της λήθης", από τις εκδόσεις Θίνες, είναι το τέταρτο βιβλίο με τις περιπέτειες του αγοριού. Με πρωτότυπες αλληγορίες καιγόνιμους συμβλισμούς, η συγγραφέας υφαίνει γύρω απο τον Φύλλο ένα φανταστικό σύμπαν. Η εξιστόρηση των δράσεων του χαρακτήρα μέσα σ’ αυτό, δεν αποσκοπεί μόνο στην αναγνωστική τέρψη, αλλά και στη καλλιέργεια κάποιων αξιών στα παιδιά και τους εφήβους που θα διαβάσουν τις περιπέτειες του, στα πρώτα τρία, αλλά και σ’ αυτό το βιβλίο: η αξία της φιλίας, η αλληλεγγύη, η ενσυναίσθηση, η οικολογική συνείδηση, ο σεβασμός σε όλα τα πλάσματα, η δύναμη της θέλησης, οι οικογενειακές αξίες, η αρμονική κοινωνική συνύπαρξη, είναι κάποιες από τις αξίες που κάνουν το βιβλίο ωφέλιμο.
Λίγος ακόμα Στίβεν Κινγκ
Λιποβαρής είναι αυτός που του λείπει βάρος. Κάτι δηλαδή που συμβαίνει με τον ήρωα της νουβέλας "Εξύψωση", του Στίβεν Κινγκ, από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος. Ο Σκοτ διαπιστώνει με αυξανόμενη ανησυχία πως χάνει διαρκώς βάρος, αν και η ζυγαριά του διαφωνεί και τον δείχνει πάντοτε στα συνήθη κιλά του. Κάτι εξωπραγματικό συμβαίνει λοιπον σε ένα τελείως συνηθισμένο άνθρωπο, σε μια μικρή αμερικανική πόλη: αυτά είναι τα βασικά στοιχεία πολλών μυθιστορημάτων του μεγάλου συγγραφέα του υπερφυσικού τρόμου, που μας χαρίζει απλόχερα όνειρα και εφιάλτες εδώ και δεκαετίες. Το βιβλίο είναι μια γλυκιά και τρυφερή νουβέλα, που με το πρόσχημα του αλλόκοτου, λέει πολλά και ουσιώδη για την ανθρώπινη ψυχή, για τα πάθη και τα λάθη, για το σεβασμό της διαφορετικότητας στις μικρές κοινωνίες, για την αυτοδιάθεση, τη φιλία και την αλληλεγγύη.
Η αγάπη είναι γυναικεία υπόθεση
Η Κονστάνς Ντεμπρέ, που υπογράφει το μυθιστόρημα "Love me tender", από τις εκδόσεις Πόλις, ήταν μια διακεκριμένη ποινικολόγος με επιφανή κοινωνική θέση, σύζυγος, μητέρα ενός αγοριού, κόρη γνωστού δημοσιογράφου κι εγγονή πρωθυπουργού. Αλλά κάποια στιγμή η ίδια ανέτρεψε την "κανονικότητα" στη ζωή της, ξύρισε το κεφάλι της, χτύπησε τατουάζ παντού, ζούσε με ελάχιστα λεφτά κι άρχισε να έχει σχέσεις με γυναίκες, μετά από είκοσι χρόνια γάμου. Σ’ αυτό το βιβλίο, στυν πραγματικότητα η Ντεμπρέ αφηγείται την ιστορία της, κάπως μεταποιημένη δραματουργικά, αλλά ουσιαστικά μιλάει για τον εαυτό της. Κι όχι μόνο, μιλάει για την αγάπη, τη μητρική αγάπη και τη λεσβιακή ταυτότητα, και το πώς οι κοινωνικές συμβάσεις δυσκολεύουν μια γυναίκα να έχει και τα δύο. Ο λόγος της στρωτός, ήρεμος, χωρίς κορώνες και εξάρσεις – άλλωστε, μόνο ήρεμα μπορούμε να μιλήσουμε για εκρηκτικά θέματα.
Μενεξιά, όπως τα μάτια της
Την ηρωίδα του μυθιστορήματος "Κι ως την άλλη μου ζωή θα σε λατρεύω", του Κώστα Κρομμύδα, από τις εκδόσεις Διόπτρα, την είπανε Μενεξιά από το χρώμα των ματιών της, που δεν ήταν το μοναδικό, μάλλον ασυνήθιστο για την Ελλάδα, χαρακτηριστικό της. Το άλλο ήταν η φωνή της – η ορφανή Μενεξιά τραγουδούσε στο Ίδρυμα που μεγάλωσε τη δεκαετία του ’60, τραγουδούσε μετά, τραγουδούσε όπου κι αν βρισκόταν, κι αυτό το ταλέντο της ήταν που την ανέβασε στις πίστες των νυχτερινών κέντρων του ’70 και του’80. Όμως, το να είσαι μια ανεξάρτητη γυναίκα εκείνη την εποχή, το να θέλεις να χαράξεις τη δική σου πορεία εκτός του κανονικού δρομολογίου "γάμος- παιδιά-νοικοκυριό", ήταν κάτι που λίγες γυναίκες το κατάφερναν. Ο συγγραφέας, κάνοντας κάτι σαν ζωντανή αναμετάδοση από τη γυναικεία ψυχή, στήνει ένα μύθο που οπωσδήποτε οι αναγνώστριες θα βρουν γοητευτικό.
Έκτροπα στο κολέγιο
Την Ντόνα Ταρτ οι περισσότεροι την έμαθαν από την αριστουργηματική "Καρδερίνα". Η "Μυστική ιστορία" σε μετάφραση Μιχάλη Δελέγκου, από τις εκδόσεις Διόπτρα, είναι το πρώτο της μυθιστόρημα, που εκδόθηκε το 1992 – από τα τρία συνολικά που έχει γράψει. Ίσως για να προλαβαίνουμε να αφομοιώνουμε κάθε φορά αυτόν τον απίστευτο όγκο ταλέντου και ποιότητας γραφής, που είναι επενδεδυμένα σε κάθε της βιβλίο. Εδώ, μια παρέα ευφυών και εκκεντρικών νεαρών σ’ ένα ακριβό κολέγιο των ΗΠΑ, προβαίνει σε αντισυμβατικές πράξεις, που όμως θα έχουν τραγική κατάληξη.Την ιστορία την αφηγείται ένας από αυτούς, ο οποίος, χρόνια αργότερα, ανακαλεί τις συνθήκες που οδήγησαν σε εκείνο το παλιό έγκλημα... Οι χαρακτηρισμοί του έχει λάβει το βιβλίο της Ταρτ σίγουρα δεν είναι φειδωλοί: κολοσσιαίο, καθηλωτικό, εξαιρετικό... Σίγουρα η Ταρτ είναι μια από τις σημαντικότερες εν ζωή αμερικανίδες συγγραφείς, με πωλήσεις εκατομμυρίων αντιτύπων σε πολλές γλώσσες.
Εμφύλιος στη Φραγκφούρτη
Η πολυπολιτισμικότητα δεν είναι κάτι που ενθουσιάζει τους πάντες. Η πανσπερμία φυλών και γλωσσών σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη, δεν εμπνέει σε όλους την ανεκτικότητα και τον σεβασμό στην κουλτούρα και στη ζωή του Άλλου. Και, κάποια στιγμή, οι διαφωνούντες, οι οπαδοί τηςομοιομορφίας, των κλειστών συνόρων και της φυλετικής και πολιτισμικής καθαρότητας, αντιδρούν δυναμικά, και παίρνουν τα όπλα, παρακινούμενοι και υποστηριζόμενοι από αυτούς που έχουν μεγάλο οικονομικό συμφέρον από την "κάθαρση" μιας πολύχρωμης γειτονιάς, με σκοπό την εμπορική της αξιοποίηση. Ο Χάραλντ Λούντερς κινείται σ’ αυτό το δραματιουργικό πεδίο, με το πολιτικό του θρίλερ "Παράτα τον Θεό στην ησυχία του", σε μετάφραση Βασίλη Κωστόπουλου και επιμέλεια Δημήτρη Λυμπερόπουλου, από τις εκδόσεις ΚΨΜ. Ο ήρωας, που θα προσπαθήσει να φέρει την καταλλαγή των παθών και την ειρήνευση στην διχασμένη Φραγκφούρτη, η οποία έχει αναφλεγεί μετά από μια τρομοκρατική επίθεση σ’ ένα τζαμί, είναι ένας δημοσιογράφος, που παίρνει πολύ στα σοβαρά το λειτούργημά του...
Αντίσταση στην έμφυλη βία
Αυτό είναι ένα σημαντικό βιβλίο, που εκδίδεται για ένα καλό, ένα σωστό σκοπό, κάτι που βέβαια δε σημαίνει πως η αναγνωστική απόλαυση παραμερίζεται ή αγνοείται – απεναντίας. Στο συλλογικό έργο "Η φωνή της", από τις εκδόσεις Καστανιώτη, πενήντα τρεις γυναίκες, σύγχρονες ελληνίδες συγγραφείς, υψώνουν τη φωνή τους, με ισάριθμα διηγήματα, για να μιλήσουν για το απαράδεκτο γεγονός της ορατής και αόρατης έμφυλης βίας, για τις πολύπλοκες δομές της έμφυλης κυριαρχίας, για τα βιώματα της καταπίεσης αλλά και για τον αγώνα για ενδυνάμωση, χειραφέτηση, αληθινή συντροφικότητα και αλληλεγγύη. Η ματιά και η φωνή των συγγραφέων φτάνουν μακριά, σε όλες τις ηπείρους του πλανήτη, αλλά κυρίως φτάνουν βαθιά, εκεί που η έμφυλη βία ενδιαιτάται στο κοινωνικό οικοδόμημα – από το υπόγειο των φτωχών μέχρι το ρετιρέ των προνομιούχων. Οι συγγραφείς του τόμου είναι μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών "Η Φωνή της" και πως τα έσοδα από τα δικαιώματα του βιβλίου θα δοθούν στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας.
"Το κουρασμένο της στήθος..."
"Μπρος στα ανοιχτά φύλλα της ντουλάπας, γυμνή, με το βρόμικο λευκό σουτιέν να υποβαστάζει το κουρασμένο της στήθος, παίρνει την μεγάλη απόφαση να αφήσει το σκόρο να θεριέψει. Γιατί τίποτα άλλο σ’ εκείνο το σπίτι δεν είχε ζωή". Μοναξιά; Ναι, και όχι μόνο. Δεν είναι μόνο αυτή η κόπωση του να είσαι γυναίκα, του να ζεις και να σχετίζεσαι, του να αγαπάς και να ερωτεύεσαι, να προσπερνάς και να μένεις, να χάνεσαι και να βρίσκεις, δεν είναι μόνο η εξάντληση και η παραίτηση το αισθηματικό υπόστρωμα της συλλογής διηγημάτων "Η προθεσμία του νερού", της Γιούλης Αναστασοπούλου, από τις εκδόσεις Ενύπνιο. Είναι όλο το πολυδιάστατοπλέγμα των διαπροσωπικών σχέσεων, είναι ό,τι μας καθορίζει σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους πάντα, γιατί, είτε το θέλουμε είτε όχι, όλες και όλοι, ως κοινωνικά ζώα που είμαστε, ετεροκαθοριζόμαστε – ουδείς και ουδεμία αυθύπαρκτη, και αυτή τη σκέψη η συγγραφέας τη σκιαγραφεί και την αναπτύσσει με ενάργεια και εκφραστική δύναμη.
Μια γυναίκα νοικιάζει μια οικογένεια για τα Χριστούγεννα
Η Αλεξάνδρα Κ* είναι διακεκριμένη θεατρική συγγραφέας και σεναριογράφος, αλλά η ρηξικέλευθη δημιουργικότητά της φαίνεται καθαρά στην πεζογραφική της δραστηριότητα, όπως ας πούμε στη συλλογή διηγημάτων "Πράγματα που σκέφτεται η παρθένος Μαρία καπνίζοντας κρυφά στο μπάνιο" από τις εκδόσεις Πατάκη. Το βιβλίο περιέχει είκοσι ιστορίες, που μόνο συμβατικές δεν θα τις χαρακτήριζε κανείς: είναι ιστορίες για καλές μαθήτριες, σκυμμένες πάντα πάνω από μια λάθος εξίσωση, όπως λέει η ίδια. Στον παράξενο κόσμο της Αλεξάνδρας Κ* μια γυναίκα νοικιάζει μια οικογένεια για τα Χριστούγεννα, μια κόρη βρίσκει ένα δέντρο μες στον μπαμπά της, μια παρέα κοριτσιών περιμένει έναν καρχαρία, μια τριαντάρα κουράστηκε και θέλει να πεθάνει, ένακαζανάκι τρέχει κι ένας Γιάννης δεν πηδά, κι άλλα τέτοια αλλόκοτα. Μήπως όμως η πραγματικότητα μας είναι αγρίως παράξενη από μόνη της, και το μόνο που κάνει η συγγραφέας είναι να μας το θυμίζει, με τον ξεχωριστό αφηγηματικό της τρόπο;
Μετα – ποίηση
Ένα από τα καλύτερα βιβλία των τελευταίων ετών στα ελληνικά γράμματα, που δικαίως διακρίθηκε, ήταν και το "Γκιακ" του Δημοσθένη Παπαμάρκου. Ασπαίρουσα, ματωμένη γραφή, σωματική, από έναν πεζογράφο, που γεννά τρισδιάστατους ήρωες με ψυχή. Η τελευταία σοδειά της πένας του Παπαμάρκου είναι επίσης διηγήματα, η "Μεταποίηση", από τις εκδόσεις Πατάκη. Ζωντανές ιστορίες για τη μοναξιά, την έκσταση, τη λύτρωση, το θάνατο, τη συχώρεση, την απελπισία και τον έρωτα, πεζά κείμενα στολισμένα με φωτεινές ποιητικές εικόνες, με ήρωες που εξαγοράζουν τη λύτρωση του εαυτού τους με το μόνο νόμισμα που δεν χάνει ποτέ και πουθενά, στον όποιο χώρο και χρόνο, την αυταξία του: την αγάπη.
Οι Βίκινγκ και ο έρωτας
Ένα όνειρο για μια ηλικιωμένη γυναίκα των Βίκινγκ, οδηγεί μια γυναίκα από την Ισλανδία, προσφάτως χωρισμένη, σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας που θα την οδηγήσει πολύ μακριά από την πατρίδα της, τη γη του Πάγου και της Φωτιάς, την Ισλανδία με τους παγετώνες και τα ηφαίστεια, μέχρι την ηπειρωτική Ευρώπη, αλλά και ακόμα μακρύτερα και βαθύτερα, στον εσωτερικό της κόσμο, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο η ηρωίδα βιώνει το ερωτικό
πάθος, τη φιλοσοφία, και τη σχέση της με τη Φύση και την Ιστορία. Η Ισλανδή Όντνι Έιρ, που υπογράφει το μυθιστόρημα "Γη του έρωτα και των ερειπίων", σε μετάφραση Στέργιας Κάββαλου, από τις εκδόσεις Βακχικόν, είναι τόσο ξεχωριστή όσο και το βιβλίο της, που έχει μεταφραστεί σε δέκα γλώσσες. Η Έιρ κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Γυναίκας Συγγραφέως στην Ισλανδία και το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι λέκτορας εικαστικών τεχνών, περιβαλοντική ακτιβίστρια, ενώ έχει γράψει και στίχους για τραγούδια της Μπιόρκ.
Οίστρος της ζωής ο φόβος του θανάτου
Ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος, ένα από τα σπάνια άνθη που βλάστησαν στο πνευματικώς άγονο έδαφος της ελληνικής μεγαλοαστικής τάξης, είχε γράψει μεταξύ άλλων και αυτόν τον υπέροχο στίχο για τους Έλληνες, που "πρώτοι, θαρρώ, αυτοί, στον κόσμον εδώ κάτω, έκαμαν οίστρο της ζωής τον φόβο του θανάτου". Όμως, ο ποιητής της Οκτάνας και του Μεγάλου Ανατολικού, είχε αναφερθεί εκτενώς και στην Αθήνα – άλλωστε ο παραπάνω στίχος ειναι από το πεζό ποίημά του "Εις την οδόν των Φιλελλήνων". Κι εδώ μπαίνει στο πλάνο ο αρχιτέκτονας-πολεοδόμος και Αθηναιοδίφης Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, ο οποίος υπογράφει αυτό το ωραίο βιβλίο, με τίτλο "Η πόλις ως εντελέχεια και η βιωματική εμπειρία της Αθήνας στην ποίηση του Ανδρέα Εμπειρίκου", από τις εκδόσεις Άγρα, στο οποίο ο συγγραφέας επιλέγει, αναλύει και σχολιάζει εκείνα τα χωρία στο έργο του ποιητή, που αναφέρονται στην Αθήνα. Ένα ιδιαίτερο βιβλίο, για ιδιαίτερους αναγνώστες.
Εμπόλεμη ζώνη φρίκης
Κανείς δεν ξέρει τι σημαίνει να ζεις σε μια εμπόλεμη ζώνη, εκτός από αυτούς που ο πόλεμος έχει χτυπήσει την πόρτα τους. Όλοι εμείς οι άλλοι, που απολαμβάνουμε ειρήνη, μπορούμε μόνο διανοητικά να καταλάβουμε τι σημαίνει να κάνεις ώρες, ή μέρες ολόκληρες, για να διασχίσεις μια πόλη, όταν δίπλα σου βουίζουν σφαίρες, ή εκρήγνυνται νάρκες. Μόνο με το μυαλό μας το συλλαμβάνουμε, αφηρημένα, αλλά υπάρχουν κάποια βοηθήματα που μας φέρνουν σε μια κατάσταση ενσυναίσθησης, κι έτσι μπορούμε να αγγίξουμε ψυχοσυναισθηματικά τη φρίκη του πολέμου. Ένα από αυτά τα ψυχοσυναισθηματικά βοηθήματα είναι και "Το ορφανοτροφείο", το μυθιστόρημα του Ουκρανού Σεργκέι Ζαντάν, σε μετάφραση Δημήτρη Τριανταφυλλίδη, από τις εκδόσεις Διόπτρα. Όλο το βιβλίο είναι το επικίνδυνο,περιπετειώδες ταξίδι ενός δάσκαλου, που προσπαθεί να πάρει τον δεκατριάχρονο ανιψιό του από το ορφανοτροφείο, και να τον φέρει στο σπίτι του, όταν γύρω του μαίνονται συγκρούσεις.
Πάνω στα Άνθη και τη Βίβλο
Στα άδυτα της Εθνικής Βιβλιοθήκης ένα ζευγάρι κάνει θυελλώδες σεξ πάνω σ’ ένα γραφείο όπου εκτίθενται τα αυθεντικά χειρόγραφα της ποιητικής συλλογής "Τα Άνθη του Κακού" του Μποντλέρ, και ένα αντίτυπο απο το πρώτο βιβλίο που τυπώθηκε ποτέ, τη Βίβλο του Γουτεμβέργιου. Αυτός είναι ένας διανοούμενος βιβλιοθηκάριος, και αυτή μια νεαρή ερωτομανής ηθοποιός, που όμως διατηρεί σχέση σοβαρή και με έναν άλλον άντρα, έναν υπάλληλο του Υπουργείου Οικονομικών, με τον οποίο ετοιμάζεται να παντρευτεί. Αυτά είναι τα τρία πρόσωπα του ερωτικού τριγώνου, που προεξάρχουν στο δραματικά κωμικό μυθιστόρημα "Αφέντρα και κυρά μου" του Ντεζεράμπλ Φρανσουά-Ανρί, σε μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη, από τις εκδόσεις opera. Ανατρεπτικό, βιβλιοφιλικό, παθιασμένο, αποχαλινωμένο βιβλίο.
Η Λέσχη Φόνων της Πέμπτης επιστρέφει
Η Λέσχη Φόνων της Πέμπτης είναι και πάλι σε απαρτία και τα τέσσερα εκκεντρικά της μέλη πιστεύουν πως η παρούσα συνεδρία θα κυλήσει ήρεμα και ομαλά, πλην όμως φευ! Μια παλιά υπόθεση, που είχε μπει στο αρχείο, ξαναζωντανεύει, και καθώς οι τέσσερις φίλοι την αναψηλαφούν, από κάπου εμφανίζεται ένας φόνος χωρίς πτώμα, μια διασημότητα του Τύπου, ενώ ένα τελεσίγραφο επιδίδεται σ’ ένα μέλος της Λέσχης: είτε θα σκοτώσει, είτε θα σκοτωθεί! Όλα αυτά συμβαίνουν βέβαια στην μπεστ σέλερ σειρά μυστηρίων που έχει φανατικούς αναγνώστες, του Ρίτσαρντ Όσμαν, ο οποίος τώρα υπογράφει το μυθιστόρημα "Η σφαίρα που αστόχησε" σε μετάφραση Αύγουστου Κορτώ, από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Απολαυστική αστυνομική λογοτεχνία, με χιούμορ και σασπένς.
Ο Στίβεν Κινγκ είναι φανταστικός
Και δεν εννοούμε σπουδαίος γραφιάς, που είναι, ή ωραίος τύπος, που μάλλον είναι. Εννοούμε πως ο πασίγνωστος Αμερικανός πεζογράφος του υπερφυσικού τρόμου, με τα εκατομμύρια των φανατικών αναγνωστών του, είναι ένα φανταστικό πρόσωπο, ένας μυθιστορηματικός χαρακτήρας. Κι αν δε με πιστεύετε, πάρτε το τελευταίο βιβλίο του Δημήτρη Μαμαλούκα, το μυθιστόρημα "Σκότωσε σαν τον Στίβεν Κινγκ", από τις εκδόσεις Κέδρος. Σ’ αυτό, ένας φανατικός συλλέκτης έργων του Στίβεν Κινγκ, θα συναντηθεί με μια μυστηριώδη καλλονή που θα του πουλήσει μια παλιά φωτογραφία του συγγραφέα, η οποία θα οδηγήσει το συλλέκτη στην ανακάλυψη του πιο σπάνιου βιβλίου του Κινγκ, που εκδόθηκε από κάποιον άλλο, μετά την κλοπή του χειρογράφου από τον συγγραφέα. Ο συλλέκτης θα μοιραστεί το μυστικό με τον καλύτερό του φίλο, και μαζί θα μπουν σε μεγάλες, σκοτεινές περιπέτειες, που ο Μαμαλούκας περιγράφει με γλαφυρότητα, φαντασία και σεβασμό στον Κινγκ. Και τον αληθινό, και τον δικό του, τον φανταστικό.
Το τράβηγμα της κουρτίνας
Η ποιητική συλλογή "Ένα ταγκό στο Σαντιάγο", του Νίκου Φρατζέτη, από τις εκδόσεις Κίχλη, είναι το τέταρτο βιβλίο του, στο οποίο ο ποιητής παραμερίζει το παραπέτασμα που κρύβει την ιδιωτικότητά μας, για να υπεξαιρέσει τις προσωπικές μας στιγμές. Ο πόνος κι η ελπίδα, η αγωνία και οιφόβοι μας γίνονται τα δομικά υλικά με τα οποία ο Φρατζέτης χτίζει το οικοδόμημα του ποιητικού του λόγου, στο οποίο, μας καλεί να εισέλθουμε για να δούμε τον εαυτό μας, τη ψυχή μας μεταμορφωμένη, μετασκευασμένη από αυτόν. Μπορεί έτσι να τη γνωρίσουμε καλύτερα.
Έχει φύγει το παιδί...
Πράγματι, ο κούριερ έχει φύγει, τελείως, έχει ξεφύγει σ’ αυτό το παράξενο, εκκεντρικό, αταξινόμητο μυθιστόρημα, με τον φευγάτο τίτλο "Πες της" του Χρήστου Οικονόμου, από τις εκδόσεις Πόλις. Ένας κούριερ που μπαίνει παντού, που διαπερνά τον αστικό ιστό σαν τροχήλατη βελόνα, ένα φάντασμα με μηχανάκι, που παραδίδει τα αγαθά του σε όλο το πλάτος, το μήκος και το ύψος της κοινωνικής κλίμακας, απ΄τα υπόγεια μέχρι τα ρετιρέ. Με γλώσσα φευγάτη και χαοτική, όπως ο ήρωάς του, με γλώσσα ταξιδιάρικη και παράξενη, ο Οικονόμου κεντάει ένα σύμπαν κατοικημένο από ευγενικούς και μοχθηρούς, στερημένους ή τρυφηλούς, ευτυχείς και κακοπαθημένους, που πλουτίζουν με το φως και το σκοτάδι τους τη βιόσφαιρα αυτού του στοιχειού, του κούριερ. Ναι, έχει φύγει το παιδί – για τα καλά.
Είναι πολλά τα λεφτά...
...που κινούνται σε τροχιά γύρω από το ζευγάρι των πρωταγωνιστικών χαρακτήρων αυτού του βιβλίου, σαν χρυσοί δορυφόροι γύρω από λαμπρούς πλανήτες. Πράγματι, ο πλούτος τους είναι αστραφτερός: εκείνος είναι μεγιστάνας της Γουόλ στριτ, κι εκείνη κληρονόμος εκκεντρικών μελών της αμερικανικής νομπλέτσας. Όλος ο κόσμος της μπελ επόκ, του τρυφηλού Μεσοπολέμου, λες και είναι απλώς ένα σκηνικό, ένα φόντο φτιαγμένο για να αναδείξει καλύτερα το χρυσό ζεύγος. Όμως, τα εκκωφαντικά επιτεύγματα, εκκωφαντικά καταρρέουν: αυτό το μεγάλο αμερικανικό μυθιστόρημα, που καλύπτει δράσεις ενός αιώνος, λειτουργεί κάπως σαν ένα χρονικό του αμερικανικού ονείρου, από την ανατολή, μέχρι τη δύση του. Η "Παρακαταθήκη", του Χέρναν Ντίας, σε μετάφραση Κάλλιας Παπαδάκη, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, είναι ένα έργο αναφοράς, ένα μεγάλο πεζογραφικό ψυχογράφημα της αμερικανικής κοινωνίας.
Το παρελθόν και οι ταινίες του
Ο Ρόμπερτ Ρόζενστόουν, επίτιμος καθηγητής Ιστορίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια των ΗΠΑ, υπογράφει μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, μία κλασική πραγματεία για τις ιστορικές ταινίες και για τον ρόλο τους στην αναπαράσταση του παρελθόντος. Στο βιβλίο του "Η Ιστορία στον Κινηματογράφο / Ο Κινηματογράφος στην Ιστορία", με επιστημονική επιμέλεια του Χρήστου Δερμεντζόπουλου, που έγραψε και την εισαγωγή (μετάφραση Μάριου Αθανασιάδη-Ντόνα, από τις εκδόσεις ΜΩΒ), ο συγγραφέας τεκμηριώνει τη θέση πως εάν αφήσουμε τις ιστορικές ταινίες έξω από τη συζήτηση για τις νοηματοδοτήσεις του παρελθόντος, είναι σαν να αγνοούμε ένα από τα πιο σημαντικά μέσα για τις προσλήψεις των ιστορικών γεγονότων.Το βιβλίο εξετάζει ποιες εικόνες μεταφέρουν στο παρόν οι κινηματογραφικές ταινίες για το χθες, και πώς ακριβώς τις μεταφέρουν, αναλύοντας εμβληματικές ταινίες όπως "Η Λίστα του Σίντλερ" του Στίβεν Σπίλμπεργκ, ο "Οκτώβρης" του Σεργκέι Αϊζενστάιν και "Οι Κόκκινοι" του Γουόρεν Μπίτι.
