Οι νέοι τίτλοι που θα βρείτε στα βιβλιοπωλεία του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας (ΜΙΕΤ) περιέχουν θεματολογία για θρησκεία, τέχνες, πολιτική και επιστήμη.
Εισαγωγή στις πρώτες θρησκείες (Pierre Leveque, μτφρ. Γιάννης Καυκιάς)
Από την προϊστορία έως τους μεσογειακούς πολιτισμούς, ο συγγραφέας μάς καλεί να ανακαλύψουμε την έννοια του θείου στους κυνηγούς της Παλαιολιθικής περιόδου, στις εδραίες κοινότητες της Νεολιθικής περιόδου, στις αυτοκρατορίες της Ανατολής, στις ελληνικές πόλεις. Το βάρος πέφτει στην "ελληνική εξαίρεση", γιατί η αρχαία ελληνική θρησκεία έχει διπλή καταγωγή, ινδοευρωπαϊκή και αιγαιακή.
Τίποτε δεν μπορεί να εξηγηθεί χωρίς αναφορά στην εξέλιξη των υλικών βάσεων της κοινωνίας, των κοινωνικών σχέσεων και των μορφών εξουσίας. Η ιστορία τους εξηγεί τις ρήξεις και τις συνέχειες ανάμεσα στις θρησκείες των μεγάλων αυτοκρατοριών της Εποχής του Χαλκού και την αρχαία ελληνική θρησκεία, που ενσωματώνει άλλες δομές, χαρακτηριστικές της οργάνωσης κατά φυλές και μιας ιδιόμορφης γλώσσας.
Λαμπρή σύνθεση ευρύτατων γνώσεων και στοχασμού που ωρίμαζε για καιρό, τούτο το έργο του Πιερ Λεβέκ ρίχνει καινούριο φως στην ιστορία των αρχαίων πολιτισμών, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα ορισμένες ειδικές μορφές του θρησκευτικού φαινομένου: έρωτες των Θεαινών-Μητέρων με ταύρους, ιερογαμίες, θεοί-ήρωες, λατρεία των νεκρών, θεοποίηση των ζώων.
Γιάννης Μόραλης (Χώρος ιδιωτικός)
Επιμέλεια: Χριστίνα Μόραλη
Η έκδοση αποτελεί τον συνοδευτικό κατάλογο της ομότιτλης έκθεσης. Η έκθεση και η έκδοση, μέσα από έργα, σχέδια, δοκιμές και φωτογραφικό υλικό, εκκινώντας από τον άνθρωπο Γιάννη Μόραλη και τον κατεξοχήν ιδιωτικό χώρο του "εργαστηρίου" του, επιχειρούν να παρουσιάσουν τις αφετηρίες των εικαστικών του αναζητήσεων, τις πρώτες δοκιμές, αλλά και σημαντικές καμπές της μακράς δημιουργικής του πορείας.
Άγγελος. Αφιέρωμα στη μνήμη του Άγγελου Δεληβορριά
Ο ογκώδης τόμος, που είναι αφιερωμένος στη μνήμη του παλαιού διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη Άγγελου Δεληβορριά (1937-2018), συγκεντρώνει ένα φωτογραφικό δοκίμιο και 24 ανέκδοτα κείμενα του επιστημονικού προσωπικού του Ιδρύματος. Τα κείμενα εστιάζουν σε αντικείμενα ή αρχεία από τις μουσειακές συλλογές, ή σε δραστηριότητες τις οποίες διακονεί το Μουσείο, απηχώντας, ως προς την ποικιλία των θεμάτων τους, το πολιτιστικό και ιστορικό εύρος των τεκμηρίων του παρελθόντος, που φυλάσσονται στο Μουσείο Μπενάκη και στα παραρτήματά του. Το βιβλίο κυκλοφορεί στην εκδοτική σειρά του περιοδικού του Μουσείου Μπενάκη, του εντύπου δηλαδή του οποίου ο τιμώμενος υπήρξε ο ιδρυτής.
Μπάϊρον. Τελευταίος σταθμός, Μεσολόγγι. (Πανωραία Μπενάτου)
Συνοδευτική έκδοση της ομότιτλης θεατρικής παράστασης που πραγματοποιήθηκε στη Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, το φθινόπωρο του 2022, σε συνεργασία με το "Θέατρο Σημείο". Η έκδοση, με αφετηρία το αρχειακό υλικό του Αντώνη Μπενάκη που αφορά σε μια σημαντική δωρεά του 1931 πρώτων εκδόσεων του Μπάιρον προς τη Βιβλιοθήκη του Μουσείου Μπενάκη, αφηγείται την τελευταία περίοδο του Μπάιρον στο Μεσολόγγι το 1824, κυρίως μέσα από τη διοργάνωση του δημόσιου εορτασμού της εκατονταετηρίδας του θανάτου του το 1924, στον απόηχο της Μικρασιατικής Καταστροφής. Στην έκδοση και στην παράσταση επιχειρείται μια αναδρομή στις αρχές του 19ου και 20ου αιώνα με κέντρο τον Μπάιρον.
Μίλα, Πηνελόπη! (Αγγέλα Καστρινάκη)
Λογοτεχνικές μεταμορφώσεις της μυθικής ηρωίδας στην Ελλάδα και τον Δυτικό κόσμο από τον 19ο αιώνα ώς τις μέρες μας. Η Πηνελόπη έχει υποστεί πολλές μεταμορφώσεις στην τρισχιλιετή ζωή της, από τότε που την έπλασε ο Όμηρος. Οι αιώνες την ανεβοκατέβασαν αλύπητα στο χρηματιστήριο των αξιών τους. Άλλοτε πρότυπο της αρετής, άλλοτε μια πολύ βαρετή συμβία, "μαντρόσκυλο" της αρετής, κάποτε επικίνδυνη και λάγνα, άλλοτε γριά και αμίλητη, ή νέα και δυναμική, η Πηνελόπη, η μέση γυναίκα, φανερώνει με τις περιπέτειές της τη θέση του γυναικείου φύλου στην κοινωνία και τις αντιλήψεις γύρω από τον γάμο και τον έρωτα.
Ρολόγια εν πλω (Dava Sobel, μτφρ. Παναγιώτης Δρεπανιώτης)
Επιμέλεια: Βασίλης Χαρμανδάρης
Η αληθινή ιστορία ενός ιδιοφυούς ανθρώπου που έλυσε το μεγαλύτερο επιστημονικό πρόβλημα του καιρού του.
Κατά τον 18ο αιώνα, ενόσω η επιστηµονική επανάσταση βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη και η εποχή των µεγάλων ανακαλύψεων στο απόγειό της, το πλέον ακανθώδες επιστηµονικό πρόβληµα που κυριαρχούσε στους επιστηµονικούς και πολιτικούς κύκλους της Βρετανίας, και όχι µόνο, είχε καθαρά πρακτική σηµασία: ήταν ο υπολογισµός του γεωγραφικού µήκους. Η αδυναµία µέτρησής του είχε κοστίσει επί αιώνες χιλιάδες ανθρώπινες ζωές χαµένες στη θάλασσα, ενώ έθετε σοβαρά εµπόδια στην εµπορική επέκταση και την αµυντική θωράκιση της νησιωτικής χώρας.
Με το συγκεκριµένο πρόβληµα καταπιάστηκαν οι κορυφαίοι αστρονόµοι της εποχής, όµως ένας επίµονος τεχνίτης, ο Τζων Χάρρισον, συνέλαβε µια µηχανική λύση. Αφιερώνοντας 40 χρόνια από τη ζωή του, µπόρεσε να κατασκευάσει ένα ρολόι που µετρούσε µε ακρίβεια την πάροδο του χρόνου στη θάλασσα, κάτι που τα ρολόγια της εποχής δεν κατάφερναν ούτε στη στεριά. Τούτο το τέλειο ρολόι, που σήμερα ονομάζεται χρονόμετρο, υπήρξε το επιστέγασμα μιας ηρωικής προσπάθειας η οποία αντιμετώπισε ατέλειωτες δυσκολίες, αμφισβητήσεις και τρικλοποδιές, για να γνωρίσει τέλος την επίσημη αναγνώριση και την καθολική αποδοχή.
Μανόλης Αναγνωστάκης. Ένας φανατικός πεζοπόρος της ποίησης (Γιάννης Πιπίνης)
Σε αυτή τη συλλογή κριτικών δοκιμίων ―που γράφηκαν σε διαφορετικές εποχές μεταξύ 1992 και 1997 και για διαφορετικούς λόγους το καθένα και επανεκδίδονται εδώ με διορθώσεις―, ο Γιάννης Πιπίνης επιχειρεί μια εις βάθος κριτική θεώρηση του έργου του Μανόλη Αναγνωστάκη, αλλά και του ποιητικού φαινομένου γενικότερα. Ο συγγραφέας αναζητά τις πηγές για την εκρηκτική ποιητική ενέργεια και για την ειλικρίνεια της έμπνευσης που παράγεται από την έντονη "τριβή" των αντιθέσεων μεταξύ των ρεαλιστικών και στέρεων δομικών συστατικών της ποίησης του Αναγνωστάκη, ενώ εμβαθύνει στην ποίησή του μέσα και από τη σύγκρισή της με το έργο σπουδαίων δημιουργών, όπως του Ρίτσου, του Ελύτη, του Σαχτούρη, του Παπαδίτσα και άλλων.
Επιτάφιος θρήνος (Γιάννης Κονταράτος)
Επιμέλεια: Σταύρος Ζουμπουλάκης
"…Ο Γιάννης Κονταράτος δεν είναι η πρώτη φορά που αναμετριέται ζωγραφικά με ένα θρησκευτικό θέμα που έχει πίσω του βαριά ιστορία πολλών αιώνων. Μετά την Σταύρωση (Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, 2006), τώρα ο Επιτάφιος θρήνος, και μάλιστα αυτή τη φορά ρητά, ως τίτλος της έκθεσης. Είναι φανερό, από όλη την ως τώρα δουλειά του, ότι τον Κονταράτο τον συγκινούν και τον κεντρίζουν ζωγραφικά τα μεγάλα θρησκευτικά θέματα. Άραγε μόνο ζωγραφικά; Είναι δυνατό η συγκίνηση να είναι αποκλειστικά αισθητική, εντελώς άσχετη προς το περιεχόμενο; Δική του απάντηση, από τα έργα πάντως τούτης της έκθεσης είναι αλήθεια ότι απουσιάζει κάθε σαφές θρησκευτικό στοιχείο. Δεν περιμέναμε εξάλλου από τον αφαιρετικό και μινιμαλιστή Κονταράτο συγκεκριμένα πρόσωπα και πράγματα. Και στις εννέα παραλλαγές, δεν υπάρχει ούτε Χριστός ούτε Παναγία ούτε Μαρία Μαγδαληνή ούτε μαθητές ούτε κανείς. Ναι, αλλά τότε ποιος θρηνεί ποιον; Δεν ξεχωρίζουμε κανένα πρόσωπο, όλες τις μορφές άλλωστε τις βλέπουμε από πίσω και από τα πλάγια. Ούτε ο νεκρός έχει πρόσωπο, ενώ το νεκρό σώμα δεν το βλέπουμε ποτέ ολόκληρο. Το μόνο που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι οι δύο ή τρεις μορφές που κηδεύουν, φροντίζουν δηλαδή τον νεκρό, είναι γυναίκες…".
The Aegis of Hellas (Anastasios Myrodis Tamis)
Η έκδοση αποτελεί καταγραφή και ανάλυση των πολλαπλών μορφών ενδιαφέροντος για τον ελληνικό πολιτισμό –από τα αρχαία χρόνια έως σήμερα– σε όλον τον κόσμο. Εξετάζεται όχι μόνον η ελληνική Διασπορά, αλλά και τα διάφορα πολιτιστικά δίκτυα που συγκροτήθηκαν από ανθρώπους, οι οποίοι μελετούν τον ελληνικό πολιτισμό ως ένα πνευματικό σημείο αναφοράς. Κάθε κεφάλαιο αναφέρεται σε μια ήπειρο και σε ανθρώπους, κληρονομιές και διαδικασίες που υπήρξαν και παραμένουν ενεργές στη συγκεκριμένη περίοδο και γεωγραφική περιοχή.
Η πολιτική συμπεριφορά των προσφύγων 1923-1967
Επιμέλεια: Νίκος Ανδριώτης, Ηλίας Νικολακόπουλος, Σωτήρης Ριζάς, Χρήστος Χρηστίδης
Ο αναγκαστικός εκπατρισμός εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων από τις πατρογονικές τους εστίες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή συνιστά μία από τις σημαντικότερες καμπές στη μακραίωνη πορεία του ελληνισμού και αναμφίβολα το τραγικότερο πλήγμα από συστάσεως του νέου ελληνικού κράτους. Ένα αιώνα μετά την Επανάσταση, το τέλος της Μεγάλης Ιδέας σφραγίστηκε με τρόπο που δεν επιδεχόταν αμφισβήτηση. Πλέον, οι χιλιάδες των προσφύγων έπρεπε να ξαναχτίσουν τη ζωή τους στη νέα πατρίδα, να εργαστούν και να θεμελιώσουν τις νέες τους εστίες, προκειμένου να ενσωματωθούν οργανικά στην ελληνική κοινωνία. Επρόκειτο άραγε για μια ανέφελη διαδικασία; Αναμφισβήτητα, όχι. Παρά ταύτα, οι πρόσφυγες κατάφεραν να προκόψουν, επηρεάζοντας παράλληλα με τρόπο καταλυτικό κάθε πτυχή της πνευματικής, της κοινωνικής, της οικονομικής και της πολιτικής ζωής του τόπου.
Στόχος του παρόντος τόμου είναι μια επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση της συμμετοχής των προσφύγων στις πολιτικές διαδικασίες από τις πρώτες εκλογές που απέκτησαν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι έως και τις τελευταίες εκλογές πριν από την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Η άλλη όψη του νομίσματος
Επιμέλεια: Δήμητρα Τσαγκάρη
Η έκδοση "Η άλλη όψη του νομίσματος: Πρόσωπα – Εικόνες – Στιγμιότυπα" κυκλοφόρησε με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων της Νομισματικής της Συλλογής της Alpha Bank. Περιλαμβάνει 150 νομίσματα που αναδεικνύουν το νόμισμα ως ιστορικό τεκμήριο αλλά και ως έργο τέχνης. Στα νομίσματα παρουσιάζονται ιστορικές προσωπικότητες που άφησαν το στίγμα τους στον ρου της ιστορίας.
Βέλθανδρος και Χρυσάντζα
Επιμέλεια: Ιωάννης Πολέμης
Το έμμετρο ερωτικό-περιπετειώδες μυθιστόρημα ή μυθιστορία Βέλθανδρος και Χρυσάντζα, που σώζεται σε ένα μόνο, σύμμικτο χειρόγραφο του 16ου αι., συνεχίζει την παράδοση των υστεροβυζαντινών δημωδών ερωτικών διηγήσεων του 14ου αι. (κυρίως του Καλλίμαχος και Χρυσορρόη, έργου που ο Βέλθανδρος φαίνεται να το προϋποθέτει, και με το οποίο διαλέγεται δημιουργικά και, κατά τόπους, σχεδόν παρωδικά). Η αρχική σύνταξη του Βέλθανδρου δεν μπορεί να προσδιοριστεί χρονικά με βεβαιότητα, φαίνεται όμως ότι το σωζόμενο κείμενό του έχει δεχτεί επεξεργασία και από τον γνωστό ροδίτη ποιητή του β´ μισού του 15ου αι. Μανόλη Λιμενίτη.
Στο έργο παρακολουθούμε τις νοτιομικρασιατικές, κυρίως, περιπέτειες του ξενιτεμένου Βέλθανδρου, δευτερότοκου και ταλαιπωρημένου από τον πατέρα του βασιλόπουλου του "κράτους των Ρωμαίων", και της μοναχοκόρης του ρήγα της Αντιόχειας Χρυσάντζας· περιπέτειες κάποτε και τραγικές, από τις οποίες άλλες διαδραματίζονται σε χρόνους και τόπους μιας υποτιθέμενης ιστορικής "πραγματικότητας" και άλλες στο επίπεδο του "φαντασιακού" ή "ονειρικού" (φλόγινο ποτάμι, Ερωτόκαστρο). Πάντως, και στο αφήγημα αυτό η ερωτική σχέση έχει "ευτυχές τέλος", στεφανωμένο μάλιστα και με άνοδο στον θρόνο· μολονότι από την πλοκή δεν λείπει ο Θάνατος, αυτός έχει ισχύ μόνο πάνω σε δευτερεύοντα πρόσωπα, ενώ αναμφισβήτητος νικητής και κυρίαρχος είναι ο Έρωτας.
Βιβλιοπωλείο ΜΙΕΤ, Αθήνα: Αμερικής 13 | Βιβλιοπωλείο ΜΙΕΤ, Θεσσαλονίκη: Τσιμισκή 11
Διαβάστε Επίσης
