Ο σημαντικός Ρουμάνος εικαστικός που διερευνά με το έργο του τις συνθήκες μετάβασης στην πατρίδα του έρχεται στις 25/10 στην Μπιενάλε της Αθήνας για μια performance ειδικά φτιαγμένη για την περίσταση με υλικό από την ελληνική κρίση. Η Δέσποινα Ζευκιλή μίλησε μαζί του για το έργο του και τη σχέση τέχνης και πολιτικής.
Ποια είναι η ιδέα πίσω από την performance «My head, my street…»;
Η performance «My head, my street…» (25/10, 7 μ.μ.) είναι μια πρόσκληση να σκεφτούμε τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος συνδέεται με τα γεγονότα που δημιουργούν ιστορία σε στιγμές αβεβαιότητας και αναταραχής. Με τη συνοδεία ενός ντράμερ, θα απαγγείλω ποιήματα του νέου ποιητή Γιάννη Στίγκα μεταφρασμένα στα αγγλικά, ενώ ένας Έλληνας ηθοποιός θα διαβάσει κείμενα για την κρίση από ελληνικές εφημερίδες.
Τι σε ενδιαφέρει στην ελληνική κρίση;
Με ενδιαφέρει να καταλάβω τον τρόπο με τον οποίο διαφορετικά τμήματα της ελληνικής κοινωνίας διαμορφώνουν στρατηγικές αντίδρασης στην επίπονη "ιατρική θεραπεία" που εφαρμόζεται. Επίσης, προέρχομαι από μια χώρα που βρισκόταν πάντα σε κρίση και μετάβαση.
Ήσουν ιδρυτής της Periferic Biennial of Contemporary Art (1997-2008) στο Iasi της Ρουμανίας και του κέντρου τέχνης Vector Association. Πως θα περιέγραφες την εικαστική σκηνή της πατρίδας σου;
Την πρώτη δεκαετία μετά την πτώση του κομμουνισμού ήταν μια ενδιαφέρουσα στιγμή όπου η τέχνη ήταν η δίοδος για κοινωνική και πολιτική πρόοδο. Πολλοί καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων κι εγώ, ιδρύσαμε νέους θεσμούς και εκδηλώσεις. Στη σημερινή περίοδο της βαθιάς κρίσης η πολιτεία δεν μπορεί να υποστηρίξει πια τέτοιες artist-run πρωτοβουλίες. Η υποδομή για τη σύγχρονη τέχνη είναι αδύναμη και πάνω στις στάχτες των θεσμών που είχαμε ιδρύσει οι καλλιτέχνες βλέπω να κάνουν την εμφάνιση τους γκαλερί που προσπαθούν να βγάλουν λεφτά πουλώντας ρουμανική τέχνη στο εξωτερικό. Πάει ο καιρός των περιφερειακών μπιενάλε, τώρα είναι εποχή για φουαρ σ’ όλο τον κόσμο.
Ποια είναι η γνώμη σου για την ιδέα της συλλογικότητας που αποτελεί ένα από τα κεντρικά πειράματα της AGORA;
Θέλω να πιστέψω ότι η συλλογικότητα δίνει δύναμη, δημιουργικότητα και αλληλεγγύη... Αλλά δεν είμαι πολύ σίγουρος ότι στην πραγματικότητα αυτή η ουτοπική ιδέα λειτουργεί. Ο κόσμος της τέχνης βασίζεται πολύ στην ατομικότητα. Όπως έχει γράψει η Martha Rosler τη στιγμή που αποφασίζεις να γίνεις καλλιτέχνης βάζεις τον εαυτό σου στην υπηρεσία των πλούσιων...
Πώς προσεγγίζεις την έννοια της AGORA; Τι θα απαντούσες στη βασική της ερώτηση και τώρα τι;
Για μένα η αγορά είναι ο δημόσιος χώρος για τη δημοκρατική ανταλλαγή ιδεών. Η απάντηση μου στο ερώτημα «και τώρα τι;» είναι: Μην είσαι υποκριτής. Αν σε ενδιαφέρουν οι "αδύναμοι", προσπάθησε να ξυπνήσεις στις 3 το πρωί και να πας να ψαρέψεις με τους ψαράδες, προσπάθησε να δουλεύεις 7 ώρες σε ένα ορυχείο, προσπάθησε να δουλεύεις 14 ώρες τη μέρα μαζί με τους έλληνες, Αλβανούς, Ρουμάνους σε ένα πορτοκαλεώνα, μη δίνεις σημασία στην εμφάνιση σου...
Ποια είναι η κεντρική ιδέα του έργου σου; Τι σε ενδιαφέρει στο performative κομμάτι;
Ο βασικός μου στόχος είναι να βοηθήσω στην επίγνωση του τι μας συμβαίνει. Δουλεύω πάνω στην κοινωνική ουτοπία και την κρίση της μοναδικότητας. Για μένα η performance είναι άυλη, δεν πωλείται, είναι επαναστατική...
Πιστεύεις στο ρόλο της τέχνης ως εργαλείο πολιτικής εκπαίδευσης και ιστορικής αποσαφήνισης;
Πιστεύω ότι η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο αλλά οι καλλιτέχνες μπορούν να πάρουν την ευθύνη να διαπραγματευθούν κοινωνικοπολιτικά θέματα προκειμένου να πετύχουν την επίγνωση για την οποία μίλησα ήδη.
Η performance «My head, my street…» θα πραγματοποιηθεί στις 25/10, 7 μ.μ. στο Παλιό Χρηματιστήριο, Σοφοκλέους 8-10.
