Θα μάθουμε τελικά ποιος είναι ο Banksy;

Θαυμαστές του καλλιτέχνη αλλά και λάτρεις των θεωριών συνομωσίας έχουν ανά περιόδους επιχειρήσει να μαντέψουν ποιος πραγματικά είναι ο Banksy, χωρίς όμως επιτυχία. Ο μυστηριώδης καλλιτέχνης του δρόμου και οι ποπ αρτ αισθητικής τοιχογραφίες του έχουν προκαλέσει επανειλημμένες αντιδράσεις από τον νόμο, τα ΜΜΕ και φυσικά το κοινό. Τώρα, η πραγματική ταυτότητα του Banksy κινδυνεύει (για άλλη μια φορά) να αποκαλυφθεί, λύνοντας έτσι ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης.

Δύο συλλέκτες έργων τέχνης κινούνται νομικά εναντίον της εταιρείας του Banksy, Pest Control, λόγω της υποτιθέμενης άρνησής της να επιβεβαιώσει την αυθεντικότητα του έργου "Monkey Queen" (2003), μιας από τις διασημότερες δημιουργίες του Banksy, με μόνο 150 αυθεντικά αντίγραφα με την υπογραφή του. Το 2020, οι συλλέκτες Nicky Katz και Ray Howse πλήρωσαν 30.000 λίρες για το "Monkey Queen" και, παρά τα επίμονα αιτήματά τους, δεν έχουν λάβει κάποιο πιστοποιητικό αυθεντικότητας για το έργο.

Η Pest Control ιδρύθηκε από τον Banksy το 2008, καθώς τότε είχαν αρχίσει να πωλούνται ψεύτικα αντίγραφα των έργων του στο διαδίκτυο. Στόχος της εταιρείας είναι να επιβεβαιώνει την αυθεντικότητα των έργων, προκειμένου να οριστεί η αντίστοιχη τιμή πώλησης. Η τριών χρόνων καθυστέρηση αυθεντικοποίησης του "Monkey Queen" είναι επομένως ακατανόητη, αφού ο καλλιτέχνης έχει επανειλημμένα εκφράσει τη δυσαρέσκεια του για τα πλαστά έργα που διανέμονται στην αγορά τέχνης. Μία ηχηρή στήριξη αυτής της άποψης ήταν όταν είχε προβεί σε μία αντισυμβατική εικαστική παρέμβαση το 2018, προκειμένου να αποτρέψει την πώληση του διασημότερου έργου του "Girl with Balloon" (2006) σε μια δημοπρασία έργων τέχνης στο Sotheby του Λονδίνου. Μόλις το έργο πουλήθηκε, αυτόματα άρχισε να αυτοκαταστρέφεται. Αν και το μηχάνημα σταμάτησε στα μισά του "τεμαχισμού", ο επαναστατικός καλλιτέχνης αργότερα παραδέχτηκε ότι πρόθεσή του ήταν το έργο να καταστραφεί ολοκληρωτικά. Είναι ευρέως γνωστό ότι ο Banksy αντιτίθεται στην αναπαραγωγή, φωτογράφιση ή πώληση μέσω δημοπρασιών των έργων του, όμως η καταστροφή του "Girl with Balloon" κάθε άλλο παρά επιβαρυντική ήταν· ο πίνακας, που μετονομάστηκε σε "Love is in the Bin", κατέληξε να αξίζει πολλά περισσότερα -μάλιστα πουλήθηκε το 2021 για 18. 582.000 λίρες- και έγινε το πρώτο έργο τέχνης που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια μιας δημοπρασίας.

Ο John Brandler, ένας έμπορος που ειδικεύεται σε έργα γκράφιτι, ισχυρίζεται πως η αδικαιολόγητη καθυστέρηση της Pest Control να απαντήσει στους συλλέκτες οφείλεται σε προτίμηση του ίδιου του Banksy να αναγνωρίζει τα έργα του μόνο όταν θέλει να τα πουλήσει σε συγκεκριμένους αγοραστές.

Ανεξαρτήτως της αιτίας πίσω από την απόρριψη των αιτημάτων για αυθεντικοποίηση του "Monkey Queen", αν υποχρεωθεί να παρευρεθεί ενώπιον δικαστηρίου, ο Banksy ίσως αντιμετωπίσει ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα: τη διατήρηση της ανωνυμίας του.

Οι θεωρίες για το πραγματικό όνομα του Banksy είναι αμέτρητες, με επικρατέστερη την ιδέα ότι πρόκειται για τον Robert Del Naja, μέλος της μπάντας Massive Attack, που, πριν ξεκινήσει την καριέρα του ως μουσικός, ήταν καλλιτέχνης του δρόμου. Άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι ο Jamie Hewlett των Gorillaz, ο Άγγλος καλλιτέχνης και πρώην παρουσιαστής της εκπομπής Art Attack, Neil Buchanan ή ότι δεν είναι ένας άνθρωπος, αλλά μία κολεκτίβα. Το 2023 δημοσιεύτηκε μία χαμένη συνέντευξη του Banksy με το BBC από το 2003, στην οποία ο καλλιτέχνης ρωτήθηκε αν το όνομά του είναι Robert Banks. Εκείνος παραδέχτηκε μόνο ότι τον λένε Robbie.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Banksy έχει αντιμετωπίσει προβλήματα νομικής φύσεως. Το 2022 προέκυψε ένα ακόμα νομικό ζήτημα με την εταιρεία Full Colour Black (με την πρώτη διαμάχη τους να ξεσπάει το 2021) που πουλάει καρτ-ποστάλ εμπνευσμένες από την τέχνη του Banksy. O ιδιοκτήτης της εταιρείας Andrew Gallagher θέλησε να μηνύσει τον καλλιτέχνη για δυσφήμηση, λόγω μιας ανάρτησης του Banksy στο Instagram, την οποία αργότερα διέγραψε. Στη φωτογραφία απεικονιζόταν η βιτρίνα ενός καταστήματος Guess, διακοσμημένη με ένα από τα έργα του Banksy, το "Flower Thrower". Επρόκειτο για μία συνεργασία με το Brandalised, που συνεργάζεται με καλλιτέχνες του δρόμου και επίσης ανήκει στον Gallagher.

Ο Banksy είχε γράψει στην ανάρτησή του: 
"Ειδοποίηση προς όλους τους κλέφτες. Παρακαλώ πηγαίνετε στο Guess στην οδό Regent. Έχουν αντιγράψει το έργο μου χωρίς να με ρωτήσουν, γιατί να θεωρείται λάθος να κάνετε το ίδιο με τα ρούχα τους;". 

Ωστόσο, στη μήνυση αναφέρεται μόνο ως "ο καλλιτέχνης γνωστός ως Banksy" και, όπως επιβεβαίωσε δικηγόρος της Full Colour Black, η απουσία του πραγματικού ονόματος του καλλιτέχνη από τα έγγραφα της δίκης καθιστά σχεδόν απίθανη την περίπτωση να αναγκαστεί να αποκαλύψει την ταυτότητά του.

Ο μύθος γύρω από τον Banksy αδιαμφισβήτητα έχει ενισχύσει τη δημοφιλία του. Όμως, η σιωπηλή στάση του καλλιτέχνη και η απόκρυψη της πραγματικής του ταυτότητας έχει οδηγήσει σε αμφισβήτηση της αυθεντικότητας πολλών πρόσφατων έργων του, ενώ δεν είναι ελάχιστοι που χαρακτηρίζουν την επιλογή του να παραμείνει ανώνυμος ως δικαιολογία για να μην πιαστεί επ’ αυτοφώρω βανδαλίζοντας δημόσια περιουσία. Αυτή η άποψη έχει μάλιστα οδηγήσει πολλούς να θεωρούν υπερεκτιμημένη την τέχνη του Banksy. Στη συνέντευξη με το BBC το 2003, ο ίδιος είχε υπερασπιστεί τα έργα του δηλώνοντας ότι "είναι ένας πιο γρήγορος τρόπος να εκφράσω τη γνώμη μου". Αφήνοντας στην άκρη τις διφορούμενες απόψεις περί βανδαλισμού του δημόσιου χώρου, ακτιβισμού και τέχνης, γεγονός είναι ότι, αν συνεχίσει να προκαλεί τέτοια σύγχυση στην αγορά της τέχνης, δεν είναι καθόλου απίθανο να μάθουμε πολύ σύντομα ποιος πραγματικά είναι ο Banksy -είτε το θέλει είτε όχι.