Ο μέντορας Spike Lee με τον protégé Kyle Bell © Rolex, Arnau Montagar
Παρουσιάζοντας μια πλουραλιστική σειρά από έργα υποτρόφων της Rolex από τις 26 έως τις 28 Μαΐου, καθώς και δημόσιες συζητήσεις ανάμεσα στους υπότροφους και τους μέντορες– πολλοί εκ των οποίων σπεσιαλίστες στον χώρο τους, όπως ο Μάρτιν Σκορτσέζε, o Robert Wilson, ο Robert Lepage, ο William Kentridge, η Bernardine Evaristo, o Sir David Chipperfield που υπογράφει το νέο πρόσωπο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου κ.ά. – το Φεστιβάλ Τεχνών Rolex έρχεται στην επετειακή του εκδοχή στην Αθήνα φιλοδοξώντας να ξεδιπλώσει σε κορυφαίους χώρους της πόλης (ΕΜΣΤ, Μέγαρο Μουσικής, Πειραιώς 138 - Μουσείο Μπενάκη, Ωδείο Αθηνών κ.ά.) τη μακροχρόνια δέσμευσή του στην υποστήριξη του πολιτισμού.
Τι είναι το Mentor and Protégé Arts Initiative
Εδώ και πάνω από μισό αιώνα η Rolex έχει συνδεθεί με κορυφαίους καλλιτέχνες και θεσμούς επιδιώκοντας την αριστεία και τη σύνδεση παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος. Ξεχωριστή θέση σε αυτήν την αποστολή κατέχει το Rolex Mentor and Protégé Arts Initiative που ιδρύθηκε το 2002 ως μέρος της πρωτοβουλίας "Αέναες τέχνες". Το διεθνούς κύρους πρόγραμμα mentoring παρέχει σε νέους καλλιτέχνες την ευκαιρία να λάβουν υποστήριξη από ειδικούς στους τομείς τους, καθώς και την αυτοπεποίθηση που χρειάζονται, ώστε να αναγνωρίσουν και να αποκαλύψουν πλήρως τις δημιουργικές τους προοπτικές. Επιπρόσθετα, το πρόγραμμα συμβάλλει στην προστασία της καλλιτεχνικής κληρονομιάς ανά τον κόσμο. Εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες έχει διαμορφωθεί μια ξεχωριστή καλλιτεχνική κοινότητα, που ενθαρρύνει τον διεθνή διάλογο μεταξύ πολιτισμών και κλάδων και βοηθά το Mentor and Protégé Arts Initiative να πραγματώσει τον κύριο σκοπό του: τη μεταλαμπάδευση της γνώσης σε νέες γενιές καλλιτεχνών σε παγκόσμια κλίμακα.
Κάθε δύο χρόνια δύο ξεχωριστά μυαλά από διαφορετικές γενιές και συχνά κουλτούρες εμπλέκονται σε μια one to one σχέση μεταλαμπάδευσης αλλά και ανταλλαγής γνώσης. Μέχρι σήμερα 60 δημιουργικά ζευγάρια έχουν υποστηριχθεί ορισμένες φορές υπογράφοντας και από κοινού κάποιες συνεργασίες χωρίς βέβαια αυτό, όπως και οποιοδήποτε άλλο "παραδοτέο” τελικό αποτέλεσμα να είναι προαπαιτούμενο της συνεργασίας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει σήμερα τους τομείς της αρχιτεκτονικής, του χορού, του κινηματογράφου, της λογοτεχνίας, της μουσικής, του θεάτρου και των εικαστικών τεχνών. Υπάρχει επίσης μια μεταβλητή, ή αλλιώς "ανοιχτή κατηγορία" καλλιτεχνικής καθοδήγησης, που μπορεί να αφορά σε άλλους τομείς ή σε έναν συνδυασμό τομέων και που δίνεται σε συγκεκριμένες περιόδους, ανάλογα με το είδος της τέχνης.
Ενδεικτικά ζευγάρια μέχρι στιγμής έχουν αποτελέσει στη λογοτεχνία η Margaret Atwood και η Naomi Alderman, οι οποίες συνέγραψαν κι από κοινού ένα μυθιστόρημα με ζόμπι, στην τέχνη οι John Baldessari και Alejandro Cesarco, στον κινηματογράφο οι Spike Lee και Kyle Bell, στην αρχιτεκτονική οι Sir David Chipperfield και Simon Kretz, στο χορό οι William Forsyth και Sang Jijia, στο θέατρο οι Robert Lepage και Matías Umpierrez, στη μουσική οι Brian Eno και Ben Frost και πολλοί ακόμη.
"The Rolex Arts Festival - Celebrating 20 years of mentoring"
Το Φεστιβάλ στην Αθήνα φιλοδοξεί να αποτελέσει ζωντανό τεκμήριο της δέσμευσης της Rolex να επιδιώκει κορυφαίες επιδόσεις, το οποίο και αποτελεί κινητήρια δύναμη για την υποστήριξη ατόμων και καλλιτεχνικών οργανισμών από τη Rolex. Η διαρκής αυτή επιδίωξη αριστείας, που συμβολίζεται από τη λέξη "Αέναες", αποτελεί θεμέλιο λίθο κάθε πτυχής των δραστηριοτήτων της Rolex – από την ωρολογοποιία ως τις πολυάριθμες συνεργασίες της. Πιστό στην αποστολή αυτή, το προ-φεστιβάλ που παρουσιάζεται από τις 22 έως τις 25 Μαΐου θα περιλαμβάνει τη συμμετοχή δεκάδων Ελλήνων καλλιτεχνών σε 14 δωρεάν εκδηλώσεις για κοινό και επαγγελματίες. Μια διακεκριμένη οκταμελής Επιτροπή Ελλήνων Συμβούλων πρόσφερε συμβουλευτικές υπηρεσίες και συνέδραμε στην οργάνωση κάθε πτυχής του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex, το οποίο επιμελείται η ανεξάρτητη σύμβουλος τεχνών και υπεύθυνη προγραμματισμού Emma Gladstone OBE, τέως Υπεύθυνη Καλλιτεχνικού Προγραμματισμού του Sadler’s Wells στο Λονδίνο και τέως Καλλιτεχνική Διευθύντρια και Διευθύνουσα Σύμβουλος του Dance Umbrella.
Μια πόλη σύμβολο που αγαπούν οι καλλιτέχνες
Πώς όμως επιλέχθηκε η Αθήνα για να στεγάσει το "The Rolex Arts Festival - Celebrating 20 years of mentoring"; Σύμφωνα με τη Rebecca Irvin, επικεφαλής του προγράμματος mentoring στη Rolex όταν αποφασίζουν τις πόλεις φιλοξενίας του θεσμού (στο παρελθόν έχει λάβει χώρα, μεταξύ άλλων, σε Βενετία, Λονδίνο, Νέα Υόρκη, Μεξικό) αναζητούν σημεία με δυναμική κουλτούρα και προορισμούς που να θέλουν να επισκεφτούν οι καλλιτέχνες και η Αθήνα ως τόπος γέννησης του δυτικού πολιτισμού και με δυναμική σύγχρονη πολιτιστική παρουσία είναι σίγουρα ιδανική επιλογή για τους καλλιτέχνες. "Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη και η αποδοχή ομόφωνη. Εμείς, οι άνθρωποι της Rolex, είμαστε συγκινημένοι και ενθουσιασμένοι από την ορμή δημιουργικής ενέργειας και το πνεύμα της συλλογικής συμμετοχής που θα προσφέρουν οι υπότροφοι στην Αθήνα" δήλωσε η Irvin σημειώνοντας ότι είναι ενθουσιασμένη από την άψογη συνεργασία της ομάδας με τους Έλληνες επαγγελματίες, καλλιτέχνες και τα ιδρύματα. Όπως μας επιβεβαίωσαν από τη σειρά τους ορισμένοι από τους παρευρισκόμενους συνεργάτες από τη χώρα μας η ομάδα της Rolex δείχνει όντως έμπρακτα την διάθεσή της να συνεργαστεί με τους ανθρώπους του πολιτισμού εδώ και να παρουσιάσει κάτι από κοινού και όχι απλά να έρθει να φέρει ένα έτοιμο προϊόν.
Στους μέχρι τώρα μέντορες και fellows δεν περιλαμβάνονται πάντως Έλληνες αν και, όπως δήλωσαν οι υπεύθυνοι, υπήρχαν τουλάχιστον 10 υποψήφιοι μες στα χρόνια, αλλά δεν επιλέχθηκαν, ενώ υπάρχουν συζητήσεις για συνεργασίες με ονόματα όπως ο συγγραφέας και αρχιτέκτονας Αριστείδης Αντονάς και ο χορογράφος Δημήτρης Παπαϊωάννου.
Ανοιχτή πρόσκληση σε όλους τους υποτρόφους
"Προκειμένου να φέρουμε στο κοινό ορισμένα από τα πλούσια επιτεύγματα στους πολλαπλούς κλάδους που προήγαγε το πρόγραμμα καθοδήγησης Rolex, απευθύναμε ανοιχτή πρόσκληση σε όλους τους υποτρόφους της Rolex να συμμετάσχουν παρουσιάζοντας έργα τους", δήλωσε η Rebecca Irvin, επικεφαλής του προγράμματος mentoring στη Rolex. "Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη και η αποδοχή ομόφωνη. Εμείς, οι άνθρωποι της Rolex, είμαστε συγκινημένοι και ενθουσιασμένοι από την ορμή δημιουργικής ενέργειας και το πνεύμα της συλλογικής συμμετοχής που θα προσφέρουν οι υπότροφοι στην Αθήνα. Προκειμένου να τιμήσει αυτή τη γενναιοδωρία καθ’ όλη τη διάρκεια των 20 ετών του Προγράμματος Mentor and Protégé Arts Initiative, το Φεστιβάλ Τεχνών Rolex θα αναδείξει τρία ευρεία θέματα: τη σχέση ανταλλαγής που βρίσκεται στον πυρήνα του προγράμματος, την επίδραση της ανταλλαγής αυτής στους υποτρόφους και τη συνέχεια της καλλιτεχνικής κληρονομιάς που δημιουργούν πλέον οι υπότροφοι σε όλο τον κόσμο".
Τα highlights του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex
Οι εκδηλώσεις και παρουσιάσεις στο Φεστιβάλ Τεχνών Rolex θα περιλαμβάνουν:
• Μια ομαδική έκθεση στο ΕΜΣΤ (Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης) από τους οκτώ υποτρόφους εικαστικών τεχνών της Rolex – Sammy Baloji, Alejandro Cesarco, Masanori Handa, Nicholas Hlobo, Mateo López, Thao Nguyen Phan, Camila Rodríguez Triana και Matthias Weischer – με εισαγωγική συζήτηση υπό τον συντονισμό της μέντορα Carrie Mae Weems.
• Μια ομαδική έκθεση στο Πειραιώς 138 - Μουσείο Μπενάκη με έργα από όλους τους υποτρόφους αρχιτεκτονικής της Rolex – Sahel Al Hiyari, Gloria Cabral, Mariam Kamara, Simon Kretz και Yang Zhao – με εισαγωγική συζήτηση υπό τον συντονισμό του μέντορα Sir David Chipperfield.
• Προβολή στην αυλή του Πειραιώς 138 - Μουσείου Μπενάκη ταινιών μικρού μήκους από τους υποτρόφους τεχνών της Rolex, Aditya Assarat, Kyle Bell, Sara Fgaier, Annemarie Jacir, Josué Méndez, Celina Murga, Agustina San Martín, Tom Shoval και Chaitanya Tamhane.
• Δύο παρουσιάσεις θεατρικών έργων: Η περίπτωση του ξένου (The Case of the Stranger) από την υπότροφο τεχνών της Rolex, Whitney White, στο Ωδείο Αθηνών, με συζήτηση μετά την παράσταση που παρουσιάζει η μέντορας της Rolex, Phyllida Lloyd, και Boléro, μια solo παράσταση στον Πολυχώρο Εκδηλώσεων ΩΜΕΓΑ2, από τον υπότροφο τεχνών Sebastián Solórzano Rodríguez.
• Δύο παραστάσεις χορού στο Ωδείο Αθηνών: μια παράσταση από την υπότροφο τεχνών της Rolex, Khoudia Touré, με ένα ανσάμπλ Ελλήνων και διεθνών χορευτών, καθώς και μια διπλή παράσταση από τον υπότροφο τεχνών Eduardo Fukushima σε solo παράσταση και ένα ντουέτο σε χορογραφία του υποτρόφου Myles Thatcher.
• Δύο μουσικές εκδηλώσεις: μια παράσταση με ηχητική εγκατάσταση στην παράλληλη σκηνή της Αίθουσας Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου, από τον υπότροφο μουσικής της Rolex, Ben Frost, καθώς και μια συναυλία για το κλείσιμο του Φεστιβάλ στον Κήπο του Μεγάρου, με ανσάμπλ από την Αίγυπτο, την Ονδούρα και τις Ηνωμένες Πολιτείες, στην οποία εμφανίζονται πρώτοι οι υπότροφοι Dina El Wedidi, Marcus Gilmore και Aurelio Martínez, με έκτακτη συμμετοχή του μέντορα Gilberto Gil.
• Τέσσερα έργα εγκαταστάσεων στο Ωδείο Αθηνών από τους υποτρόφους της Rolex, Selina Cartmell (θέατρο), Matías Umpierrez (θέατρο), Federico León (θέατρο) και Jason Akira Somma (χορός).
• Ανάθεση μουσικής σύνθεσης και παράσταση, Άρτεμις: Συντριβάνι (Artemis: Fountain), που δημιουργήθηκε για τα συντριβάνια του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, από την υπότροφο μουσικής της Rolex, Pauchi Sasaki.
• Σας ψιθυρίζουμε στο αυτί (A Word in Your Ear): κείμενα από τους υποτρόφους της Rolex στη λογοτεχνία, Naomi Alderman, Antonio García Ángel, Edem Awumey, Colin Barrett, Julían Fuks, Julia Leigh, Miroslav Penkov και Tracy K. Smith, που διαβάζονται στα αγγλικά και στα ελληνικά από εξέχοντες ηθοποιούς, που θα έχουμε γνωρίσει σε παρουσίαση στο Αμφιθέατρο του Ωδείου Αθηνών. Οι αφηγήσεις θα διατίθενται για ψηφιακή λήψη (download) καθ’ όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex.
Διαβάστε Επίσης
Επιπλέον δράσεις
Δύο ξεχωριστές εκδηλώσεις υπό την ενότητα "Καθοδήγηση πέρα από τα καθιερωμένα" θα δείξουν πώς οι υπότροφοι της Rolex εμπνέουν πλέον ο ένας τον άλλο και συνεργάζονται διακαλλιτεχνικά. Στη σκηνή του ΩΜΕΓΑ2, η υπότροφος κινηματογράφου Annemarie Jacir και ο υπότροφος λογοτεχνίας Colin Barrett θα παρουσιάσουν ένα κινηματογραφικό σενάριο πάνω στο οποίο δουλεύουν μαζί, με επιλογή σκηνών που ερμηνεύουν ηθοποιοί. Στη Νέα Σκηνή, οι Maya Zbib (θέατρο), Lee Serle (χορός) και Mateo López (εικαστικές τέχνες) θα παρουσιάσουν το Ακούγοντας τους τοίχους να ξεθωριάζουν (Listening to the Walls Wear Off Their Colour), μια χοροθεατρική παράσταση που δημιούργησαν οι ίδιοι.
Οι συζητήσεις με το κοινό που θα παρουσιάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex είναι οι εξής:
• Νέες κληρονομιές: Selina Cartmell (θέατρο), Laura Foot (θέατρο), Sang Jijia (χορός) και Junaid Jemal Sendi (χορός) σε μια συζήτηση σχετικά με τον κοινωνικό, πολιτιστικό και οικολογικό αντίκτυπο του δημιουργικού τους έργου.
• Δημιουργική αλχημεία: Τρεις υπότροφοι και τρεις μέντορες (τα ονόματα των οποίων θα επιβεβαιωθούν σύντομα) σε μια συζήτηση σχετικά με τις δύσκολα προσδιορίσιμες, αλλά ωστόσο απαραίτητες ιδιότητες που πυροδοτούν μια δημιουργική σχέση. Συντονίζει ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
• Διά βίου μάθηση: Τρεις καταξιωμένοι καλλιτέχνες (τα ονόματα των οποίων θα επιβεβαιωθούν σύντομα), που έχουν καθοδηγήσει και εμπνεύσει ομοτέχνους τους, μοιράζονται σκέψεις και αναμνήσεις σχετικά με τους ανθρώπους που επηρέασαν τους ίδιους, στη δική τους ζωή.
Το Φεστιβάλ Τεχνών Rolex θα συμπεριλάβει επίσης βραδιά Gala στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, όπου για την τελετή της 20ής επετείου έχουν προγραμματιστεί παραστάσεις από τους υποτρόφους μουσικής, David Aaron Carpenter, Vasco Mendonça και Susan Platts, με τον υπότροφο μουσικής Josep Caballé-Domenech να διευθύνει την El Sistema Greece Youth Orchestra, και με τη συμμετοχή του a capella ανσάμπλ του ελληνικού σχήματος Chores.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος του Φεστιβάλ θα είναι στα αγγλικά με διαθέσιμη ελληνική μετάφραση (όπου κρίνεται απαραίτητο). Τα έργα κινηματογράφου και βίντεο θα έχουν ελληνικούς και αγγλικούς υποτίτλους. Όλες οι αναγνώσεις στο ψηφιακό ηχητικό έργο Σας ψιθυρίζουμε στο αυτί θα είναι διαθέσιμες στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Το προ-φεστιβαλικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex
Στις ημέρες που θα προηγηθούν του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex, το τετραήμερο προ-φεστιβαλικό πρόγραμμα (22–25 Μαΐου) θα περιλαμβάνει ημερίδες, σεμινάρια εξειδίκευσης, δημόσιες συζητήσεις, μουσικές παραστάσεις και πρόβες, και πολλά ακόμη, στα οποία θα συμμετάσχουν δεκάδες Έλληνες καλλιτέχνες, υπότροφοι της Rolex και μέντορες, στους οποίους περιλαμβάνονται οι Anne Lacaton, Phyllida Lloyd, Robert Lepage, Walter Murch και Colm Toibín.
Η Συμβουλευτική Επιτροπή τόσο για το Φεστιβάλ όσο και τα προ-φεστιβαλικά προγράμματα αποτελείται από τους ακόλουθους: Ελευθερία Ντεκώ (διακαλλιτεχνική καλλιτέχνιδα που εργάζεται στον σχεδιασμό φωτισμού παραστάσεων, αρχιτεκτονικής και έργων τέχνης), Κατερίνα Ευαγγελάτου (Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου), Σοφία Εξάρχου (σεναριογράφος - σκηνοθέτης της βραβευμένης ταινίας παραγωγής 2016 Park), Κατερίνα Γρέγου (Καλλιτεχνική Διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα), Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης (ντράμερ, συνθέτης και ενορχηστρωτής), Ευριπίδης Λασκαρίδης (χορογράφος/ ερμηνευτής, ιδρυτής του θιάσου Osmosis), Ηλίας Παπαγεωργίου (αρχιτέκτονας, ιδρυτής και διευθυντής του PILA studio) και Κώστας Σπαθαράκης (επιμελητής, μεταφραστής και ιδρυτής των Εκδόσεων Αντίποδες).
Οι μέχρι σήμερα μέντορες
Οι μέντορες που έχουν μέχρι στιγμής προσφέρει μέρος του χρόνου και του ταλέντου τους είναι ορισμένοι από τους πιο σπουδαίους καλλιτέχνες στον κόσμο: Sir David Adjaye, Margaret Atwood, John Baldessari, Tahar Ben Jelloun, Trisha Brown, Patrice Chéreau, Sir David Chipperfield, Mia Couto, Alfonso Cuarón, Sir Colin Davis, Anne Teresa De Keersmaeker, Olafur Eliasson, Brian Eno, Hans Magnus Enzensberger, William Forsythe, Stephen Frears, Gilberto Gil, Philip Glass, Alejandro G. Inárritu, Sir Peter Hall, David Hockney, Rebecca Horn, Zakir Hussain, Joan Jonas, Sir Anish Kapoor, William Kentridge, Jirí Kylián, Robert Lepage, Lin Hwai-min, Phyllida Lloyd, Spike Lee, Lin-Manuel Miranda, Toni Morrison, Walter Murch, Ohad Naharin, Mira Nair, Youssou N’Dour, Jessye Norman, Michael Ondaatje, Crystal Pite, Alexei Ratmansky, Kaija Saariaho, Martin Scorsese, Kazuyo Sejima, Peter Sellars, Álvaro Siza, Wole Soyinka, Julie Taymor, Saburo Teshigawara, Jennifer Tipton, Colm Tóibín, Kate Valk, Mario Vargas Llosa, Carrie Mae Weems, Robert Wilson, Zhang Yimou, Pinchas Zukerman και Peter Zumthor.
