Η νέα έκθεση-έρευνα του φωτογράφου Τάσου Βρεττού, στο κτίριο "Νόµπελ" στο Χαλάνδρι (4/11-11/12) µε τίτλο "Το αίνιγµα του δάσους", αποτελείται από αδηµοσίευτο φωτογραφικό υλικό που εστιάζει στις πρόσφατα καµένες δασικές εκτάσεις της Αττικής (2021) σε συνύπαρξη µε εικόνες του ζωντανού δάσους και σε άλλα µέρη της χώρας.
Ο Βρεττός επισκέπτεται δάση, κατεστραµµένα ή θάλλοντα αλλά πάντως αναπόσπαστα δεµένα µε τις ατµόσφαιρες που τα συνέχουν, µεταφέροντας τελικά µε το έργο του το πρόβληµα της (ανα)παράστασής τους και το αίνιγµα της σύστασής τους. Χρησιµοποιώντας το στατικό µέσο της φωτογραφίας ο Βρεττός, που έχει ασχοληθεί µε ευρύ φάσµα της φωτογραφικής απεικόνισης (τέχνη, µόδα, διαφήµιση, ντοκιµαντέρ), δηµιουργεί ένα σύµπαν εικόνων σε κίνηση, για να υπαινιχθεί τον διαφεύγοντα συµβολικό ορισµό του δάσους και της συναρπαστικής ζωής που το συνεµψυχώνει και εξαρτάται από αυτό.
Χρησιµοποιώντας διαφορετικά οπτικοακουστικά µέσα και υλικά η έκθεση προεκτείνει το περιεχόµενό της σε προβληµατισµούς σχετικούς µε τη σύγχρονη εµπειρία του δάσους (ψηφιακή και φυσική), µε τη διαµεσολαβηµένη και εξιστορηµένη εκδοχή του, µε την επισφαλή πραγµατικότητα και συµβιωτική οικονοµία των οικοσυστηµάτων που το συµπλέκουν, µε την τέχνη της προσοχής και την πολιτική της δικαιοσύνης που του οφείλεται. Με άλλα λόγια, και µε αφετηρία το καµένο δάσος, η έκθεση/δράση επιδιώκει να ανοίξει µια άλλη προοπτική, µια νέα διακριτή λογική για το πώς οι σκέψεις του δάσους µπορεί να προχωρούν µέσα από εµάς.
Η έκθεση/δράση διαλέγεται ιδιαίτερα, ανάµεσα σε άλλα, µε το έργο του ανθρωπολόγου Eduardo Kohn, "Πώς σκέφτονται τα δάση. Προς µια ανθρωπολογία πέρα από το ανθρώπινο" ("How Forests Think. Towards an Anthropology Beyond the Human", 2013), όπου επιχειρείται µια ριζοσπαστική αναγνώριση των "οικολογικών δικτύων" που συνδέουν τα δάση µε τα ζώα, µε το όνειρο και τη σκέψη, που συνδέουν το ανθρώπινο µε εκείνο που βρίσκεται πέρα από αυτό, την τέχνη µε µια επιστηµολογία του "άγριου" και, τελικά, την καθηµερινή πραγµατικότητα και την οικονοµία του δάσους µε το µη εξηµερωµένο, συµποιητικό βίωµα πολλών και διαφορετικών οντοτήτων σε αυτό.
Το υλικό της έκθεσης εισάγει στη συζήτηση για το δάσος την έννοια της "αξίας" που είναι εγγενής στον ευρύτερο µη ανθρώπινο κόσµο καθώς είναι εγγενής της ίδιας της ζωής (όπως επισηµαίνει η εµπειρία του Kohn µε τα όντα "ρούνα πούµα" στον Άνω Αµαζόνιο του Εκουαδόρ). Και επαναφέρει έτσι την έννοια της ηθικής στο πραγµατικό γεγονός των επιπτώσεων που έχουν οι ανθρώπινες πράξεις στην άνθηση άλλων µορφών ζωής, στο γεγονός της παρουσίας και δέσµευσης στο πρόβληµα, της αλληλεγγύης των κοινών.
Αναπόσπαστο τµήµα της έκθεσης αποτελούν διαθεµατικές συµµετοχές οι οποίες, µε αφορµή επιστηµονικές ανακαλύψεις, ανθρωπολογικές προσεγγίσεις, καλλιτεχνικές/ακτιβιστικές δράσεις, ακόµα και νοµοθετικές πρωτοβουλίες, προχωρούν πέρα από τη συνήθη ειδυλλιακή θεώρηση και το αποικιοκρατικό φαντασιακό που έχει κατασκευάσει ιστορικά το δάσος ως ένα "άλλο", αντικείµενο εκµετάλλευσης ή αγαθοεργίας. Ρίχνουν νέο φως στη νοηµοσύνη των δέντρων, στο δάσος ως πηγή γνώσης και τροφής, στην αυτενέργεια, τα τελετουργικά και τα δικαιώµατα της δασικής φύσης εκτός ή εντός του αστικού ιστού, εστιάζουν µε παραδείγµατα και ιστορίες στην εµπλοκή ανθρώπινων και µη στοιχείων σε ένα "εµείς" ανοιχτό, απρόβλεπτο και ελπιδοφόρο µε την ισότιµη παρουσία του δάσους. Οι συµµετοχές αυτές είναι οργανωµένες σε επιτελεστικές (συν)οµιλίες και παρουσιάσεις σε τέσσερις διαφορετικές ηµεροµηνίες (18/11, 24/11, 2/12, 9/12).
Το πρόγραμμα τις Παρασκευές 2/12 & 9/12
Το αίνιγμα του δάσους και το βίωμα | 2/12, 7 - 9 μ.μ.
-Zuzana Blochová. Woods – Community for Cultivation, Theory and Art; Are | are events.org, Τσεχία
-Χρήστος Βρεττός, περιβαλλοντολόγος και υπεύθυνος επικοινωνίας της Electra Energy Cooperative
-Αλέξανδρος Γκουσιάρης, μελισσοκόμος, βιοκαλλιεργητής, μαθηματικός
-Βαγγέλης Ευθυμίου, σκηνοθέτης
-Καλλιόπη Στάρα, ερευνήτρια Πολιτισμικής Οικολογίας, διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών
-Ρήγας Τσιακίρης, Δρ Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος, επιστημονικός συνεργάτης του Πράσινου Ινστιτούτου
-Νίκος Χαραλαμπίδης, Γενικός Διευθυντής, Ελληνικό Γραφείο Greenpeace
-Προβολή ταινίας Forest Law (2014) των Ursula Biemann και Paulo Tavares. Οπτικοακουστικό δοκίμιο διάρκειας 32 λεπτών από την έρευνα που διεξήγαγαν οι Biemann και Tavares στον Αμαζόνιο στο Εκουαδόρ. Εξετάζει τις αγωγές που κατατέθηκαν υπέρ των δικαιωμάτων της φύσης και κατά της δραματικής επέκτασης των μεγάλης κλίμακας δραστηριοτήτων εξόρυξης στην περιοχή, μεταξύ των οποίων και τη δίκη που κέρδισαν οι αυτόχθονες κάτοικοι του Σαραγιάκου επί τη βάσει της κοσμοθεωρίας τους περί του ζώντος δάσους.
Το αίνιγμα του δάσους και η τέχνη | 9/12
- Νίκος Αρβανίτης, εικαστικός καλλιτέχνης
- Νάντια Αργυροπούλου, ανεξάρτητη επιμελήτρια, ιστορικός τέχνης
- Αδριανός Ευθυμιάδης, καλλιτέχνης
- Emile Maigyte, σκηνοθέτης / animator
- Μαλβίνα Παναγιωτίδη, εικαστικός / αρχιτέκτονας
- Studio Precarity (Βασιλική-Μαρία Πλαβού & Μάριος Σταμάτης)
- Προβολή ταινίας Forest Mind (2021) της Ursula Biemann.
Οπτικοακουστικό δοκίμιο διάρκειας 31 λεπτών τοποθετημένο στα δάση του
Αμαζονίου στην Κολομβία. Αντλώντας στοιχεία από επιστημονικές αλλά και σαμανικές
θεωρήσεις της εμπλοκής μας με τον κόσμο, το έργο υποστηρίζει μια οικοκεντρική
κοσμοθεωρία και συνδυάζει διαφορετικές πτυχές της γνώσης μας για τις σχέσεις
ανθρώπου-φυτών, καθώς και την κωδικοποίηση της ζωής με τη δική της μορφή
αποθήκευσης πληροφοριών.
Την επιµέλεια της έκθεσης/δράσης έχουν οι θεωρητικοί και επιµελητές τέχνης Νάντια Αργυροπούλου και Γιώργος Τζιρτζιλάκης.
Info: Κτίριο "Νόµπελ" | Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη – Παρασκευή 5.30 μ.μ-9.30 μ.μ, Σάββατο & Κυριακή 12 μ.μ-6 μ.μ | Επικοινωνία: saprofyta@gmail.com
