© Φωτεινή Παλπάνα
Από τις 13 Αυγούστου έως τις 13 Σεπτεμβρίου του 2022 το κτίριο του ΚΔΑΠ (Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης) στην χώρα της Ίου θα υποδεχτεί την έκθεση "Μικρο-ιστορίες Ενός Ευμετάβλητου Τοπίου" σε επιμέλεια του εικαστικού Δημήτρη Φουτρή, με έργα που δημιούργησαν τρεις εικαστικοί, η Δήμητρα Κονδυλάτου, ο Ορέστης Μαυρουδής, και η Φωτεινή Παλπάνα, στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στο "Ios Art Residency #1". Η έκθεση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Δήμου Ιητών, υπό την Αιγίδα και την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, και με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ.
Μια ομάδα ανθρώπων με κοινά χαρακτηριστικά την αγάπη τους για την Ίο και την ξεχωριστή ομορφιά των Κυκλάδων ξεκίνησε - με λίγα μέλη αρχικά - με όραμα να συμβάλει στην προστασία της ομορφιάς της Ίου από την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη που έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή αυτού του μοναδικού και ιδιαίτερου τοπίου. Η ομάδα χρόνο με το χρόνο μεγάλωσε και έγινε το Σωματείο "Σώστε την Ίο" (Save Ios). Υπήρχε η επιθυμία από όλους να βοηθήσουν στην παύση των εκτεταμένων περιβαλλοντικών καταστροφών από διαφορετικές εταιρείες ιδίων επιχειρηματικών συμφερόντων που προωθούν μια ανάπτυξη εντελώς ασύμβατη με την Αιγαιοπελαγίτικη φυσιογνωμία του νησιού. Και για το σκοπό αυτό αποφασίστηκε να υλοποιηθούν από το σωματείο κάποιες δράσεις με σκοπό την ενδυνάμωση του πολιτιστικού προφίλ του νησιού της Ίου, και την ενίσχυση της παρουσίας της σύγχρονης τέχνης, σε συνάρτηση με την καλλιέργεια της περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευαισθησίας των κατοίκων και των επισκεπτών του.
Η ιδέα ενός προγράμματος φιλοξενίας καλλιτεχνών γεννήθηκε ως μια πιθανή δράση του σωματείου. Με την υποστήριξη του Δήμου Ιητών και την χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού, το "Ios Art Residency #1" έγινε πραγματικότητα με τον υποτίτλο "Μικρο-ιστορίες Ενός Ευμετάβλητου Τοπίου”, και σε πρώτη φάση προσκάλεσε τρεις εικαστικούς καλλιτέχνες, για δύο εβδομάδες τον Απρίλιο του 2022, να γνωρίσουν την Ίο από κοντά. Στο διάστημα αυτό συναντήθηκαν και αντάλλαξαν απόψεις με τους κατοίκους του νησιού και μέσω της επιτόπιας έρευνας άρχισαν να παράγουν νέα έργα με τα μέσα της επιλογής τους. Διανύουμε πια τη δεύτερη φάση του προγράμματος, όπου οι καλλιτέχνες δημιούργησαν καινούργια έργα αποκλειστικά για την Ίο, τα οποία θα φιλοξενηθούν στο πλαίσιο μιας Έκθεσης Σύγχρονης Τέχνης διάρκειας ενός μήνα.
Η έκθεση με τίτλο "Μικρο-ιστορίες Ενός Ευμετάβλητου Τοπίου" θέτει την έννοια της φύσης στο επίκεντρο με στόχο να διερευνήσει την αλληλεπίδραση της με τον πολιτισμό του καθημερινού. Να χαρτογραφήσει, δηλαδή, ακούσια στοιχεία της ευθραυστότητας του Κυκλαδίτικου τοπίου υπό το πρίσμα των διαφορετικών επιπέδων ιστορίας (ή ιστοριών) του νησιού, είτε αυτές αφορούν το πεδίο των ανθρώπινων σχέσεων -μνήμες, γεγονότα, και συναισθήματα- είτε την άμεση επισήμανση της σχέσης του κατοίκου με το τοπίο. Επιδιώκει -τελικά- να ευαισθητοποιήσει τον θεατή στην κατεύθυνση της προστασίας του περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις της αλόγιστης ανθρώπινης παρέμβασης σε αυτό.
Η Δήμητρα Κονδυλάτου στο βίντεο "μεταφορά, μεταφορέας", καταγράφει χειρονομίες ανταλλαγής αντικειμένων μεταξύ των κατοίκων της Ίου, με φόντο τοπία, πολλά από αυτά τουριστικοποιημένα. Επιχειρεί να συζητήσει και να έρθει σε επαφή με τον κόσμο ως επισκέπτρια / outsider που εκκινεί αυτή τη διαδικασία για να αποκτήσει μια ελάχιστη πρόσβαση στα τοπικά κοινωνικά δίκτυα και ως μεταφορέας των αντικειμένων από το ένα άτομο στο άλλο. Η καταγραφή τους παρουσιάζεται σε μια τρίπτυχη σύνθεση, στην οποία η κλίμακα αλλάζει καθώς η κάμερα εστιάζει σε ανταποκρίσεις, χειρονομίες, αντικείμενα, τοπία, σε εσωτερικούς και εξωτερικούς διαμορφωμένους χώρους και στην ανθρώπινη δραστηριότητα -ενίοτε μέσω της ανθρώπινης απουσίας.
Ο Ορέστης Μαυρουδής πιστός στην λογική της μικρότερης δυνατής παρέμβασης και της αξιοποίησης της ήδη υπάρχουσας υποδομής, με το έργο του "ΘΥΜΗΣΟΥ – REMEMBER" μετατρέπει μία παράδοξη πινακίδα πληροφοριακού τύπου από το οδικό δίκτυο του νησιού σε όχημα για την ενίσχυση της προσωπικής και συλλογικής μνήμης, σε έναν τόπο που συνεχώς μεταβάλλεται. Μέσω της μετατόπισης και αναπαραγωγής ενός υφιστάμενου στοιχείου της σημειολογίας του νησιού, στοχεύει στην ανάδειξη του αφηγηματικού πλούτου και της ποιητικής δυναμικής που ενυπάρχουν στον δημόσιο χώρο της Ίου.
Tο έργο της Φωτεινής Παλπάνα με τίτλο "Islands grow - Islands fluctuate", αποτελείται από μία σειρά σχεδίων γαζωμένων σε ύφασμα σε συνομιλία με ένα σύνολο από κατασκευασμένους βράχους. Πρόκειται για σχέδια τοπίων σε εξέλιξη, μεταξύ αφηρημένων σχημάτων, ισομετρικών πλεγμάτων και συγκεκριμένων λεπτομερειών από το ανάγλυφο της Ίου και τις επεμβάσεις σε αυτό. Η εγκατάσταση Islands grow πραγματεύεται την συνθήκη διαρκούς διαμόρφωσης και τις συνεχείς εναλλαγές στο τοπίο, την ανθρώπινη δραστηριότητα, την μετατόπιση και την παραμόρφωση, δημιουργώντας μια σχέση με τον χρόνο, και τις αλλοιώσεις που υφίσταται το έδαφος. Μέσα στο έργο μπαίνουν σκέψεις σε σχέση με τον ορισμό επικρατειών όπου η δυνατότητα πρόσβασης, η θέαση της ομορφιάς του περιβάλλοντος και η επαφή με αυτό το κοινό αγαθό διακόπτεται και οριοθετείται από τον ανθρώπινο παράγοντα.
